ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου με τίτλο «ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ», αξίας 108.870,97 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), δηλαδή κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (3.410.931,11 ευρώ, χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ. (..) για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, το σχέδιο της 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Με την κρινόμενη τροποποίηση επέρχεται επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων για δύο (2) από τα προμηθευθέντα με την αρχική σύμβαση είδη λιπαντικών και την προμήθεια δύο νέων, μη προβλεπόμενων στην αρχική σύμβαση ειδών λιπαντικών, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 43,68%(..)Επομένως, δεν συνιστά α) ήσσονος αξίας τροποποίηση ούτε β) μη ουσιώδη τροποποίηση, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης.(..). Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, δεν είναι νόμιμη η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης "Προμήθεια λιπαντικών για τις ανάγκες του Δήμου ...", αφού δεν τεκμηριώνεται ότι συντρέχει κάποια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 132 παρ. 1 του ν.4412/2016 περιπτώσεις τροποποίησης, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Επομένως, διαπιστώθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχετικού σχεδίου σύμβασης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΓΕΥΜΑΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης αφορά σε ήσσονος σημασίας («de minimis») τροποποίηση, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, της εισέτι εκτελούμενης 317/2022 σύμβασης. Και τούτο, διότι η επαύξηση της αξίας της σύμβασης που επέρχεται εκ της τροποποίησης (97.561,43 ευρώ) υπολείπεται τόσο του ποσού των 750.0000 (ενωσιακό κατώφλι, βλ. άρθρο 5 περ. δ΄ του ν. 4412/2016) όσο και του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης (2.648.096,64 ευρώ Χ 10% = 264.809,66 ευρώ, πλέον ΦΠΑ). Περαιτέρω, με την εν λόγω τροποποίηση δεν αλλοιώνεται η φύση της αρχικής σύμβασης, μη επιφέρουσα αλλαγή όσον αφορά το είδος ή το αντικείμενο αυτής.    

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:1η συμπληρωματική σύμβαση έργου της Περιφέρειας Αττικής «Συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση ακαθάρτων περιοχών Κορωπίου - Παιανίας»(...)κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων των 5.350.000 ευρώ (άρθρο 5 του ν.4412/2016) και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης, ήτοι του ποσού των 11.545.281.02 ευρώ (= αξία αρχικής σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α. 76.968.540,12 Χ 15%), αντίστοιχα, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, για το λόγο αυτό, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου Ανέγερση Νέου Δημαρχείου Σητείας.(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου με τίτλο «Ανέγερση Νέου Δημαρχείου Σητείας», αξίας 58.666,19 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), δηλαδή κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (2.231.797,23 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.), δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις δρόμων (...)Με δεδομένα τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης – 4ης τροποποίησης του έργου με τίτλο «Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις δρόμων Δήμου Μυκόνου», αξίας 532.130,12 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), δηλαδή κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (3.578.981,53 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.), δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

 Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο τροποποιητικής σύμβασης αφορά σε ήσσονος σημασίας («de minimis») τροποποίηση, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, της εκτελούμενης σύμβασης με αντικείμενο τη «ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ». Και τούτο, διότι η επαύξηση της αξίας της σύμβασης που επέρχεται εκ της τροποποίησης αυτής υπολείπεται τόσο του ποσού των 215.000 ευρώ (ενωσιακό κατώφλι, βλ. άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, 5 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, όπως ισχύει) όσο και του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης (1.080.000 ευρώ Χ 10% = 108.000 ευρώ, πλέον ΦΠΑ). Περαιτέρω, η εν λόγω τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, μη επιφέρουσα αλλαγή όσον αφορά το είδος ή το αντικείμενο αυτής.

Προμήθεια λιπαντικών....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 3), το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο τροποποίησης της αρχικής, από 1.11.2017 (με αρ. πρωτ. ...) συναφθείσας σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και του οικονομικού φορέα «....», κατά το μέρος που επιφέρει σημαντική επέκταση του φυσικού (με την επιπλέον προμήθεια 21.000 λίτρων περίπου αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων και 254.000 λίτρων περίπου πετρελαίου κίνησης) και οικονομικού αντικειμένου (κατά 384.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ήτοι αύξηση σε ποσοστό 38,95%) της αρχικής σύμβασης και την εξαιτίας της επέκτασης αυτής παράταση της ισχύος της κατά ένα (1) έτος, δεν ευρίσκει έρεισμα στις επικαλούμενες διατάξεις της παρ. 1 περ. γ΄ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Τούτο δε διότι η διενέργεια των αυτοδιοικητικών εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 (η έκβαση των οποίων οδήγησε σε επαναληπτικές εκλογές στις 2 Ιουνίου 2019) δε συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, κατά την έννοια των προαναφερόμενων διατάξεων (παρ. 1 περ. γ΄ του ίδιου άρθρου), αφού η ημερομηνία διεξαγωγής αυτών ήταν ήδη γνωστή δέκα (10) και πλέον μήνες πριν από τη διενέργειά τους (βλ. το από 22.5.2018 δελτίο τύπου του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με τον χρόνο διεξαγωγής των ευρωεκλογών έτους 2019 και άρθρο 6 του ν. 4555/2018, ΦΕΚ Α΄ 133/19.7.2018, σχετικά με τον χρόνο διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών έτους 2019). Περαιτέρω, η αλλαγή της δημοτικής αρχής, που προέκυψε ως αποτέλεσμα αυτών, συνιστά πιθανή εξέλιξη σε κάθε διαδικασία αυτοδιοικητικών εκλογών, η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν από τις αναθέτουσες αρχές, κατά τον προγραμματισμό των σχετικών προμηθειών, ιδίως δε αυτών που αφορούν στην προμήθεια αγαθών που άπτονται της συνεχούς και απρόσκοπτης λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσίων, όπως η προμήθεια υγρών καυσίμων για την κίνηση των οχημάτων και μηχανημάτων έργου.

Εκπόνηση οριστικής μελέτης της 2ης διασυνοριακής οδικής γέφυρας;Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης αφορά σε ήσσονος σημασίας («de minimis») τροποποίηση, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, της εκτελούμενης σύμβασης ανάθεσης μελέτης με αντικείμενο την «Εκπόνηση οριστικής μελέτης της 2ης διασυνοριακής οδικής γέφυρας στην περιοχή της συνοριακής διόδου "Κήποι-Ύψαλα" (τμήμα R15.02) – Κωδικός Αναφοράς 5973». Και τούτο, διότι η επαύξηση της αξίας της σύμβασης που επέρχεται εκ της τροποποίησης αυτής υπολείπεται τόσο του ποσού των 215.000 ευρώ (ενωσιακό κατώφλι, βλ. άρθρο 5 περ. γ΄ του ν. 4412/2016) όσο και του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης (946.450,00 ευρώ Χ 10% = 94.645,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.). Περαιτέρω, η εν λόγω τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, μη επιφέρουσα αλλαγή όσον αφορά το είδος ή το αντικείμενο αυτής. 

Προμήθεια ειδών ατομικής προστασίας (...)ζητείται η ανάκληση της 15/2022 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου ΟΤΑ ΙΧ στον Δήμο Ως εκ των ανωτέρω αντιφατικών στοιχείων που δεν αποδεικνύουν την αναγκαιότητα για τη συμπληρωματική προμήθεια που προϋποθέτει η περίπτωση β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, ο σχετικός λόγος της προσφυγής παρίσταται αβάσιμος προεχόντως ως αναπόδεικτος. Εξάλλου, η επιγενόμενη αύξηση του προσωπικού του Δήμου κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης δεν δύναται να θεωρηθεί απρόβλεπτο γεγονός, καθόσον συνιστά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, γεγονός, το οποίο κάθε επιμελής αναθέτουσα αρχή οφείλει να λαμβάνει υπόψη της κατά τον προγραμματισμό των σχετικών προμηθειών. Σε κάθε περίπτωση η μη εφαρμογή του άρθρου 3.2 της διακήρυξης, με βάση το οποίο η αρμόδια επιτροπή διαγωνισμού, με αιτιολογημένη εισήγησή της, μπορεί να προτείνει την κατακύρωση της σύμβασης για μεγαλύτερη ποσότητα, κατά ποσοστό 15%, καταδεικνύει ότι, παρά το γεγονός ότι είχαν ήδη προσληφθεί κατά το χρονικό σημείο της έκδοσης της 565/29.6.2021 απόφασης κατακύρωσης της Οικονομικής Επιτροπής του προσφεύγοντος, 102 επιπλέον πρόσωπα στη Διεύθυνση Καθαριότητας και Ανακύκλωσης (βλ. τους πίνακες προσλήψεων στη 44/8.1.2021 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου), δεν επιδιώχθηκε η αύξηση των συμβατικών ποσοτήτων, ώστε να αμβλυνθεί η ανάγκη μεταγενέστερης σύναψης τροποποιητικών συμβάσεων, όπως θα έπραττε μία επιμελώς ενεργούσα αναθέτουσα αρχή. Ούτε, περαιτέρω, η επικαλούμενη υπέρμετρη επιβάρυνση του προϋπολογισμού του Δήμου σε περίπτωση επαναπροκήρυξης της σύμβασης τεκμηριώνεται με σαφή και αδιαμφισβήτητα στοιχεία. Τούτο διότι τα προσκομισθέντα αποσπάσματα ενδοϋπηρεσιακών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, από τα οποία δεν προκύπτουν με σαφήνεια οι αποστολείς τους, δεν αποτελούν στοιχεία που ικανοποιούν το βάρος απόδειξης της αναγκαιότητας σύναψης τροποποιητικής σύμβασης (βάσει της περίπτ. β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016), το οποίο φέρει ο προσφεύγων, καθόσον δεν συνοδεύονται από έγγραφα στοιχεία δεκτικά δικαστικής εκτίμησης, όπως, όλως ενδεικτικώς, τιμολόγια πώλησης παρόμοιων ειδών, προπαρασκευαστικά έγγραφα (μελέτες) επίκαιρων διαγωνισμών δημοσίων φορέων, τεκμηριωμένες έρευνες αγοράς κλπ. Συνεπώς, δεν αποδεικνύεται ότι η επικαλούμενη αύξηση τιμών εμπίπτει στην έννοια του «σημαντικού προβλήματος» (υποπερ. ββ΄ της περίπτ. β΄ παράγρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016) ή του απροβλέπτου γεγονότος που να δικαιολογεί την εφαρμογή των περιπτώσεων β΄ ή γ΄ της παραγράφου 1 του ως άνω άρθρου, αντίστοιχα. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι υπό την ισχύ του άρθρου 60 του ν. 4735/2020, το οποίο ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι τα μέσα ατομικής προστασίας που δεν χορηγούνται εντός ενός έτους στους υπαλλήλους που τα δικαιούνται αποτιμώνται σε χρήμα, δεν δύναται να εκπληρωθεί ο σκοπός της διακήρυξης, πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος δεν δικαιολογεί τη σύναψη της τροποποιητικής σύμβασης, αφού δεν υπάγεται σε οποιαδήποτε από τις σωρευτικά απαιτούμενες εκ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις. Απορριπτέος ως αλυσιτελής τυγχάνει, ομοίως, ο λόγος ανάκλησης που αφορά στο ύψος του ποσού της σκοπούμενης τροποποίησης, που, όπως προβάλλει ο προσφεύγων, είναι εντός των ορίων του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, ήτοι κάτω από 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, αφού η εν λόγω προϋπόθεση πρέπει να συντρέχει σωρευτικά με τις παρατεθείσες στη μείζονα πρόταση (σκ. 4) της παρούσας προϋποθέσεις, οι οποίες, όμως, όπως προεκτέθηκε, δεν συντρέχουν εν προκειμένω. Τέλος, απορριπτέος είναι ο ισχυρισμός περί της συνδρομής συγγνωστής πλάνης της αναθέτουσας αρχής, αφού αυτή αναγνωρίζεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν η διαπιστωθείσα πλημμέλεια κατά τη διαδικασία σύναψης σύμβασης δεν είναι ουσιώδης ή όταν το οικείο κανονιστικό πλαίσιο δεν είναι αρκούντος σαφές, προϋποθέσεις που δεν συντρέχουν εν προκειμένω (βλ. ΕλΣυν Ολ. 182/2022 σκ. 34).Δεν ανακαλεί την 15/2022 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου ΟΤΑ ΙΧ στον Δήμο