Η τοποθέτηση σε γήπεδο ποδοσφαίρου συνθετικού χλοοτάπητα αποτελεί κατασκευή, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984, καθόσον καθίσταται συστατικό του εδάφους στο οποίο επιστρώνεται και δεν μπορεί να αποκολληθεί χωρίς να υποστεί βλάβη. Συνεπώς είναι νόμιμη η καταβολή εργολαβικού οφέλους που προβλέπεται στο άρθρο 5 παρ. 4 του π.δ. 609/1985. Όμοιες οι 24,374,386/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος

Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι οι διακηρύξεις των δημοπρατούμενων έργων προσαρμόζονται κάθε φορά στο αντίστοιχο πρότυπο τεύχος διακηρύξεως. Πλην, όμως, κατά την άποψη που κράτησε στο Δικαστήριο τα πρότυπα τεύχη διακηρύξεως δεν εφαρμόζονται στις περιπτώσεις διαγωνισμών που γίνονται με το σύστημα μελέτη-κατασκευή, όταν δηλαδή αξιολογείται πρώτα η ποιότητα της μελέτης και μετά εξετάζεται η οικονομική προσφορά. Η ερμηνεία αυτή ενισχύεται και από την υποσημείωση 17 του πρότυπου τεύχους τύπου Α΄ της ανωτέρω Υπουργικής απόφασης (σελ. 23748) στην οποία σημειώνεται ότι: «Ιδιαιτέρως επισημαίνεται ότι η παρούσα διακήρυξη αφορά τα συστήματα δημοπράτησης του άρθρου 7 (κυρίως), αλλά και των άρθρων 9 και 11 (εφόσον συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις) του π.δ. 609/1985.», αφορά, δηλαδή, τα συστήματα προσφοράς με επιμέρους ποσοστά έκπτωσης (άρθρο 7 του π.δ. 609/1985 και ήδη άρθρο 6 του κώδικα νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων), προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση Τιμολογίου (άρθρο 9 του π.δ. 609/1985 και ήδη άρθρο 7 του κώδικα νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων) και μειοδοσίας στο ποσοστό οφέλους απολογιστικών εργασιών (άρθρο 11 του π.δ. 609/1985 και ήδη άρθρο 9 του κώδικα νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων) και όχι το σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή (άρθρο 10 του π.δ. 609/1985 και ήδη άρθρο 8 του κώδικα νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων) (πρβλ. πράξη VI Τμήματος 58/2006).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 8 παρ. 3 δ του π.δ. 334/2000 (και οι αντίστοιχες των άρθρων 8 παρ. 1 του ν. 1418/1984, όπως ισχύει και 43 του π.δ./τος 609/1985), καθόσον οι πρόσθετες εργασίες, που αποτελούν το συμβατικό αντικείμενο της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης α)είναι πράγματι συμπληρωματικές, σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν και δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο του έργο (βλ. αρχική σύμβαση και συμβατικό τεύχος τεχνικής περιγραφής), β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων .., γ) δεν μπορούν από τη φύση τους να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της κύριας σύμβασης χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή, δ) η δε συνολική δαπάνη τους, η οποία ανέρχεται σε 1.370.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού (2.945.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) της κύριας σύμβασης.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι πρόσθετες εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση, αποτελούν συμπληρωματικές εργασίες κατά την έννοια των διατάξεων που προαναφέρθηκαν και ως εκ τούτου δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης αυτής.

Διάλυση εργολαβικής συμβάσεως με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου – Ματαίωση διάλυσης εργολαβικής συμβάσεως – Αποζημίωση αναδόχου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Είναι νόμιμη η απαίτηση αναδόχου δημοσίου έργου να συμπεριληφθεί στο ποσό της αποζημίωσής του, στην περίπτωση ματαίωσης της διάλυσης της σχετικής σύμβασης κατ’ άρθρο 9 παρ.4 του Ν 1418/1984, και το επιπλέον κόστος, το οποίο θα προκύψει κατά την αγορά ηλεκτρικών καλωδίων λόγω της απρόβλεπτα μεγάλης αύξησης της τιμής τους, το οποίο δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί από τις προβλεπόμενες αναθεωρήσεις στα αντίστοιχα άρθρα που περιλαμβάνονται στην συμβατική μελέτη του έργου. Η αποζημίωση του αναδόχου σε περίπτωση διάλυσης της εργολαβικής σύμβασης προβλέπεται ειδικώς στις διατάξεις των άρθρων 9 παρ.3 του Ν 1418/1984 (σε συνδυασμό με το άρθρο 700 Α.Κ. εδ.β’ και 50 του ΠΔ 609/1985.

Κοινοποίηση αποφάσεων Δημοτικών Συμβουλίων ή Δημαρχιακών Επιτροπών, όταν αποφαίνονται, επί ενστάσεων, του άρθρου 20 του Π. Δ/τος 609/1985.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Οι αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων ή Δημαρχιακών Επιτροπών, οι οποίες αποφαίνονται επί αντιρρήσεων (ενστάσεων), κατ άρθρο 20 του Π. Δ/τος 609/1985 (όπως έχει αντικατασταθεί, μερικά, από το άρθρο 11 του Π. Δ/τος 218/1999), θα πρέπει να κοινοποιούνται στους ενιστάμενους, που μετέχουν στο διαγωνισμό, και δεν είναι αρκετή η απλή δημοσίευσή τους, με ανάρτηση στον πίνακα δημοσιεύσεων του δημοτικού ή κοινοτικού καταστήματος.

Εκπόνηση μελέτης Δήμου...Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Η Περιφέρεια .... προκήρυξε ανοιχτό δημόσιο διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου για την εκπόνηση της μελέτης «Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου .... Ν. ...», προϋπολογισμού 238.324,55 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η μελέτη αυτή, με την 6574/16.9.2010 απόφαση της Γενικής Γραμματέα Περιφέρειας .... έχει ενταχθεί στον άξονα 05 «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ποιότητα Ζωής» του Επιχειρησιακού Προγράμματος .... και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.) με συνολικό προϋπολογισμό 365.705,03 ευρώ, ενώ έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2012 (βλ ΣΑΝΑ 0118). Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου της ως άνω μελέτης, ο φορέας υπέβαλε τα στοιχεία του φακέλου της διαγωνιστικής διαδικασίας, καθώς και το σχέδιο σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας στον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., ο οποίος με την προσβαλλόμενη (30/2012) πράξη του έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης για τους αναφερόμενους σε αυτή λόγους. Όμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης, που αφορά στην εκπόνηση μελέτης του συγχρηματοδοτούμενου από το Ε.Τ.Π.Α. έργου «Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου ....», προϋπολογιζόμενης δαπάνης κατώτερης του ποσού των 5.000.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και επομένως, ο Επίτροπος αναρμοδίως επελήφθη του ελέγχου αυτού. Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται ότι πρέπει να γίνουν δεκτές οι εν λόγω αιτήσεις ανάκλησης, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 30/2012 πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. .... ως αναρμοδίως εκδοθείσα.

Ένοπλες Δυνάμεις – Εξέταση της δυνατότητας υπογραφής συμπληρωματικής συμβάσεως για πρόσθετες εργασίες σε έργο των Ενόπλων Δυνάμεων, σύμφωνα με τα άρθρα 43 και 44 του ΠΔ 609/1985.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
α) Δεν είναι νόμιμη η υπογραφή Συμπληρωματικής Σύμβασης με τον ανάδοχο του έργου «Κατασκευή Βορείου Τμήματος Συγκροτήματος Σμηναρχίας Ακαδημαϊκής Εκπαίδευσης (ΣΜ.Α.ΕΚ.) στο α/δ Δεκέλειας» για τις επιπλέον εργασίες που ανατέθηκαν σ’ αυτόν, διότι για τις εργασίες αυτές δεν συντρέχουν οι προκύπτουσες από την ερμηνεία του άρθρου 8 του Ν 1418/1984 σε συνδυασμό με τα άρθρα 43-44 του ΠΔ 609/1985 προϋποθέσεις, προκειμένου να χαρακτηριστούν «πρόσθετες». β) Τα ποσά που έχουν προκαταβληθεί για την πληρωμή των εργασιών αυτών θα πρέπει να επιστραφούν από τον ανάδοχο άλλως να καταλογισθούν εις βάρος του για το λόγο ότι οι γενόμενες καταβολές δεν στηρίζονται σε νόμιμη αιτία. Τυχόν αξιώσεις-διεκδικήσεις του αναδόχου για εργασίες που δεν αποτελούν αντικείμενο της αρχικής σύμβασης θα πρέπει να υποβληθούν προς κρίση στα αρμόδια δικαστήρια.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένου ότι στο άρθρο 8 της αρχικής προγραμματικής σύμβασης προβλεπόταν η δυνατότητα παράτασής της μέχρι δύο (2) έτη, ενώ στο άρθρο 11 αυτής προβλεπόταν η δυνατότητα τροποποίησης των όρων αυτής-πλην του αντικειμένου και του τρόπου εκτέλεσης του ως άνω έργου- κατόπιν συμφωνίας των συμβαλλομένων μερών, τα τελευταία νομίμως προβαίνουν στην ελεγχόμενη τροποποίηση-παράταση ύστερα από νεότερη έγγραφη συμφωνία τους. Περαιτέρω, ως προς τα λοιπά, ισχύουν οι όροι της αρχικής σύμβασης, όπως τούτο ρητά προβλέπεται στο σχέδιο της ελεγχόμενης τροποποιητικής προγραμματικής σύμβασης. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου τροποποίησης – παράτασης της ως άνω προγραμματικής σύμβασης με το συνημμένο στο σχέδιο χρονοδιάγραμμα, το οποίο (σχέδιο) επισυνάπτεται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας.

Νομίμως, καταρχήν, καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών, αφού η σύμβαση ανάθεσης του δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες. Πλην όμως ειδικότερα αυτή η δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένα συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης (άρθρο 9 του ν.1418/1984 και άρθρο 50 του π.δ. 609/1985).

Μη νομίμως , συμμετείχε, ως Πρόεδρος αυτής,στην Επιτροπή του Διαγωνισμού ο Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, κατά παράβαση των οριζομένων στο άρθρο 21 παρ. 1 του π.δ/τος 609/1985, β) μη νομίμως το αποτέλεσμα του διαγωνισμού εκείνου δεν είχε κατακυρωθεί στο μοναδικό υποψήφιο με συνέπεια, λόγω της άγονης επαναδημοπράτησης του έργου αυτό τελικώς να ανατεθεί με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης