Αποκατάσταση αναχώματος- συμπληρωματική σύμβαση..Με δεδομένα τα ανωτέρω, τα προσκομιζόμενα έγγραφα, την από 9.11.2016 βεβαίωση της Προϊσταμένης του Τμήματος Δομών Περιβάλλοντος της Περιφέρειας ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η Σ.Σ.Ε δεν έχουν εκτελεστεί και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως περιλήφθησαν στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση οι εργασίες, που αναλυτικά αναφέρονται στον 1ο Α.Π.Ε. Τούτο διότι, οι ως άνω εργασίες αφορούν σε περαιτέρω εκτεταμένες ζημιές, που προκλήθηκαν στα αναχώματα της ως άνω εργολαβίας, κατόπιν έναρξης ισχύος της αρχικής σύμβασης, οι οποίες δεν περιλαμβάνονταν στις εργασίες αποκατάστασης των ζημιών, που προβλέφθηκαν στο πλαίσιο της εργολαβίας αυτής, αλλά κατέστησαν αναγκαίες μεταγενέστερα λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου και συγκεκριμένα λόγω των ως άνω νέων πλημμυρών που προκλήθηκαν, εξαιτίας των οποίων, παρατάθηκε η κήρυξη του νομού ... σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η αποκατάστασή τους, δε, είναι απολύτως αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου «Αποκατάσταση του κυρίως και υπερβλητού αναχώματος …» (βλ. πρ. Ελ Κλιμ. 201/2015 και απόφ. VI Τμημ. 3688/2012).

Ασφαλτοστρώσεις Δήμου...Με τα δεδομένα αυτά και κατόπιν συνεκτίμησης του συνόλου των υποβληθέντων ενώπιον του στοιχείων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης.4.1. Ειδικότερα, οι εργασίες οδοποιίας επί της οδού από τον Ζωολογικό Κήπο έως τον … συνιστούν ανεπίτρεπτη, εκ των υστέρων, ήτοι μετά τη δημοπράτηση του έργου, ουσιώδη τροποποίηση και επέκταση του τεχνικού του αντικειμένου, καθώς δεν προβλέπονταν στην αρχική σύμβαση, δεν ήταν γνωστές στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσαν τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Ειδικότερα, στο αρχικό έργο είχε προβλεφθεί η πραγματοποίηση εργασιών ηλεκτροφωτισμού σε εντοπισμένες θέσεις επί της «Λεωφόρου του ΌΧΙ», ήτοι,  σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή του έργου και τα τοπογραφικά διαγράμματα που προσκομίστηκαν, με σημειωμένες επ’ αυτών τις θέσεις του αρχικού έργου και των νέων εργασιών, «εμπρός του Ναού …, απέναντι δίπλα χώρου πρασίνου, στην είσοδο από το Δήμο … και προς …». Αντιθέτως, με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση επιδιώκεται η πραγματοποίηση εκτεταμένων εργασιών άλλης φύσης, ήτοι εργασιών οδοποιίας, σε μεγάλο μήκος της οδού που αποτελεί τη συνέχεια της «Λεωφόρου του ΌΧΙ» εκτός του αστικού ιστού της Δ.Ε. …. Επομένως, οι προτεινόμενες εργασίες συνιστούν ένα νέο, αυτοτελές, τεχνικό έργο, που ουδόλως συνδέεται με τις πραγματοποιηθείσες εργασίες ηλεκτροφωτισμού επί της «Λεωφόρου του ΌΧΙ». Ούτε, προφανώς, πρόκειται για εργασίες που δεν μπορούν να διαχωριστούν από τις εργασίες ηλεκτροφωτισμού επί της «Λεωφόρου του ΌΧΙ» χωρίς βλάβη για την αναθέτουσα αρχή ή που είναι αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση και λειτουργικότητα του έργου. Τέλος, η ανάγκη άμεσης αποκατάστασης των βλαβών επί της εν λόγω οδού, που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, δεν καθιστά επιτρεπτή τη συμπερίληψη των εργασιών αυτών στην τρέχουσα εργολαβία, αφού δεν πληρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των ανωτέρω συμπληρωματικών εργασιών και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

Κατασκευή κυκλοφοριακών κόμβων πόλεως...Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι περιλαμβανόμενες στο σχέδιο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής συμβάσεως δαπάνες για απολογιστικές εργασίες ποσού 169.000 ευρώ είναι μη νόμιμες, για τους εκτιθέμενους στην προηγούμενη σκέψη λόγους, και συνεπώς, για τον λόγο αυτόν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου, κατά το μέρος που αφορά τις εργασίες αυτές. Αντιθέτως, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης συμπληρωματικής συμβάσεως κατά το μέρος που αφορά τις συμπληρωματικές εργασίες «Κατασκευή στρώσης άμμου μεταβλητού πάχους», «Γεωΰφασμα διαχωρισμού» και «Υπόβαση οδοστρωσίας συμπυκνωμένου πάχους 0,10m», ποσού 8.881,80 ευρώ, υπό τον όρο ότι θα διορθωθεί το υπολογισθέν επί των εργασιών ποσό Γ.Ε. & Ο.Ε. (ποσοστού 18%) στα 1.598,72 ευρώ (αντί του εσφαλμένου 1.352,08 ευρώ), το ποσό των απροβλέπτων (ποσοστού 15%) στα 1.572,08 ευρώ (αντί του εσφαλμένου 1.535,08 ευρώ) και το συνολικό ποσό των εργασιών αυτών άνευ Φ.Π.Α. στο ποσό των 12.052,60 ευρώ, αντί του εσφαλμένου ποσού 11.768,96 ευρώ που έχει υπολογισθεί στον 1ο Α.Π.Ε. και την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:επιδιώκεται η αναθεώρηση της 578/2022 απόφασης του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Επί του ως άνω λόγου αναθεώρησης, το Δικαστήριο παρατηρεί κατ’ αρχάς ότι ουδόλως από την προσφεύγουσα αμφισβητείται η παραδοχή την οποία το Τμήμα έθεσε ως βάση της κρίσης που εξέφερε, με την προσβαλλόμενη απόφασή του. Ότι, δηλαδή, το αρχικό έργο, έχοντας ως αντικείμενο την εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης της βατότητας του επαρχιακού οδικού δικτύου της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας, του είδους και στις θέσεις που θα έκρινε αναγκαίο η αναθέτουσα αρχή, συντίθεται από τόσα επιμέρους, αυτοτελή μεταξύ τους, έργα όσες οι μεμονωμένες επεμβάσεις στις οποίες, καθ’ υπόδειξη της αναθέτουσας αρχής, οφείλει να προβεί η ανάδοχος εταιρία. Ζητούμενο, επομένως, είναι, όχι, όπως υπολαμβάνει η προσφεύγουσα, αν οι επεμβάσεις αυτές ήταν ήδη δεδομένες κατά τη σύναψη της κύριας σύμβασης ή θα προσδιορίζονταν στη συνέχεια από την αναθέτουσα αρχή, αλλά αν οι συγκεκριμένες εργασίες, στις καθορισμένες από την αναθέτουσα αρχή θέσεις του οδικού δικτύου, που η ανάδοχος έχει λάβει εντολή να εκτελέσει, στο πλαίσιο των συμβατικών της υποχρεώσεων, είναι πλέον, μετά την εκδήλωση των πυρκαγιών στην περιοχή, εφικτό να εκτελεσθούν και αρκούν προς τον σκοπό της διασφάλισης της ασφαλούς χρήσης του δικτύου αυτού, στις εν λόγω θέσεις, αφού, διαφορετικά, αν οι φερόμενες ως συμπληρωματικές εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν σε άλλες θέσεις, θα συνιστούν απλώς νέα, επιμέρους, έργα, προστιθέμενα στο αντικείμενο της κύριας σύμβασης. Αναφορικά, ωστόσο, με τη συσχέτιση, κατά την ανωτέρω έννοια, των εργασιών της υπό ανάθεση 10 συμπληρωματικής σύμβασης με εκείνες της κύριας, πέραν όσων γενικόλογα εκθέτει η προσφεύγουσα, τίποτε ειδικότερο δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου τη υπόθεσης και, κατά συνέπεια, ο λόγος αυτός αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί. (...)Απορριπτέος, περαιτέρω, αποβαίνει και ο δεύτερος λόγος αναθεώρησης, με τον οποίον προβάλλεται ότι, ακόμη και αν οι φερόμενες ως συμπληρωματικές εργασίες ήθελε θεωρηθούν αυτοτελείς, σε σχέση με αυτές της κύριας σύμβασης, η σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης επιβάλλεται, κατ’ εφαρμογή των αρχών της αναλογικότητας και της οικονομικότητας, από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, ήτοι την ανάγκη ταχείας εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών, χωρίς την καθυστέρηση που θα συνεπαγόταν η κίνηση νέας διαδικασίας ανάθεσης, αλλά και από τις δυσχέρειες επίβλεψης εργασιών που, στην περίπτωση αυτή, θα εκτελούντο ενδεχομένως από διαφορετικούς αναδόχους στις ίδιες θέσεις του οδικού δικτύου.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί. 

Επισκευή του υφιστάμενου συνθετικού τάπητα. (...)Με δεδομένα τα προεκτεθέντα, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι αποτελούσες αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συμπληρωματικές εργασίες συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, που συνίσταται στην επισκευή του συνθετικού τάπητα στο Δημοτικό Στάδιο του Δήμου Τρικκαίων, και κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, συνιστάμενων στα έκτακτα και αιφνίδιας έντασης καιρικά φαινόμενα που έπληξαν τον Δήμο Τρικκαίων, συνεπεία των οποίων το στάδιο υπέστη εκτεταμένες ζημιές, προδήλως δε, δεν ήταν εφικτό να προβλεφθούν κατά τη σύνταξη της μελέτης της αρχικής σύμβασης, η οποία έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του έτους 2018. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή αναθεώρησης.Αναθεωρεί τη 283/2021 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Έργα αποκατάστασης...ζητείται η ανάκληση της 397/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι δεν έσφαλε το Κλιμάκιο κατά την εκτεθείσα ανωτέρω κρίση του και ειδικότερα: Α) Ο υπό V.Α. λόγος ανάκλησης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθώς ναι μεν ο ν. 4412/2016 δεν αποκλείει την ύπαρξη μίας μόνο ομάδας ομοειδών εργασιών, πλην όμως, σύμφωνα με το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης, σε περίπτωση που οι εργασίες ενταχθούν σε μία μόνο ομάδα και προβλεφθεί η δυνατότητα χρησιμοποίησης των επί έλασσον δαπανών, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, τότε οι εργασίες του προϋπολογισμού του έργου ομαδοποιούνται υποχρεωτικά σε δύο υποομάδες, οι οποίες θα θεωρούνται ως «Ομάδες εργασιών», για την περίπτωση που κατά την εκτέλεση του έργου χρειαστεί να αξιοποιηθεί η δυνατότητα των επί έλασσον δαπανών. Β) Ο υπό V.Β. λόγος ανάκλησης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι οι πέντε επιμέρους εργασίες της μοναδικής ομάδας του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης έχουν μεν διαχωριστεί σε δύο ευρύτερα είδη, δηλαδή σε εργασίες επένδυσης πρανών και σε εργασίες αγκύρωσης, η διάκριση όμως αυτή δεν συνιστά ομαδοποίηση σε υποομάδες εργασιών (όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 3 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης), για τις οποίες υποβάλλετο διακριτό ποσοστό έκπτωσης, προκειμένου να είναι νόμιμη η χρησιμοποίηση της προβλεπόμενης, στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης, δυνατότητας των επί έλασσον δαπανών. Και Γ) Ο υπό V.Γ. λόγος ανάκλησης είναι επίσης απορριπτέος ως αβάσιμος, καθώς η ως άνω θεώρηση όλων των επιμέρους ειδών εργασιών ως μίας ομάδας έχει ως αποτέλεσμα, εκτός του να καθίσταται δυσχερής και, σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως του ότι λόγω της φύσης των εργασιών δεν θα μπορούσε να υπάρξει χρήση της δυνατότητας αυτής, το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, αφού η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει το όριο των 60.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και τέλος να μπορούν να λάβουν χώρα μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου εντός της μίας προβλεφθείσας ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης. Ωστόσο, το Τμήμα, συνεκτιμώντας ότι οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, φαινόταν ότι ανήκαν μόνο σε μία ομάδα του άρθρου 3 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 (ΦΕΚ Β΄ 1956) υπουργικής απόφασης (Τεχνικά έργα ανοικτής οδοποιίας) και ότι συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών αποκατάστασης, κρίνει ότι η διαπιστωθείσα ανωτέρω νομική πλημμέλεια δεν είναι εν προκειμένω ουσιώδης.Ανακαλεί την 397/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

Αρδευτικό δίκτυο- συμπληρωματική σύμβαση:...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα:Όσον αφορά στις τρεις πρώτες εργασίες της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης ήτοι της αποκατάστασης στήριξης και άρδευσης νέων δενδροκαλλιεργειών, της αποκατάστασης της ροής των χωμάτινων υδραυλάκων και της αλλαγής διαμόρφωσης αγροτικών δρόμων λόγω χρήσης βαρέων και επιμήκων οχημάτων, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψής της, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τους προσφεύγοντες. Και τούτο διότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών αυτών ανέκυψε λόγω της αλλαγής των καλλιεργειών με νέες (ακτινίδια, ροδιές, κερασιές και ελιές) τουλάχιστον στο 30% της όλης έκτασης και στον τρόπο άρδευσης τους. Περαιτέρω, η από Αυγούστου 2009 μελέτη οικονομικής σκοπιμότητας και γεωτεχνική, η οποία στηρίχθηκε σε στοιχεία που είχαν συλλεγεί μέχρι την δεδομένη στιγμή της επικαιροποίησης της, εκτιμώντας ότι στην εν λόγω γεωργική περιοχή θα εξακολουθούσε η καλλιέργεια σιταριού, βαμβακιού, μηδικής και καλαμποκιού, ενώ ως νέα πιθανή καλλιέργεια προέβλεψε αυτή της βιομηχανικής ντομάτας και των κηπευτικών, συντάχθηκε με στόχο την καλύτερη προσέγγιση των δεδομένων και των συνθηκών που επικρατούσαν την δεδομένη χρονική στιγμή, ενώ δεν ήταν δυνατόν να προβλέψει μελλοντική μεταβολή των συνθηκών αγροτικής δραστηριότητας ως προς το είδος των καλλιεργειών. Αποτέλεσμα δε αυτής της αλλαγής και της εντατικοποίησης των καλλιεργειών αποτελεί η χρήση σύγχρονων μεγάλων και βαρέων οχημάτων (νταλίκες, ρυμουλκά μετά ρυμουλκουμένων κ.λπ.) για τη φόρτωση και μεταφορά των νέων αυτών καλλιεργειών. Το γεγονός δε ότι μέχρι την αρχική συμβατική προθεσμία περαίωσης του έργου (31.3.2016) δεν είχε ουσιαστικά ξεκινήσει η εκτέλεση των εργασιών, δεν ασκεί εν προκειμένω ουσιώδη επιρροή, όπως εσφαλμένως δέχθηκε η προσβαλλόμενη Πράξη, δεδομένου ότι κρίσιμος χρόνος προκειμένου να κριθεί αν οι περιστάσεις, την συνδρομή των οποίων επικαλείται η αναθέτουσα Αρχή, έχουν απρόβλεπτο χαρακτήρα, είναι αυτός της σύναψης της σύμβασης, καθόσον μέχρι το χρόνο αυτόν (ήτοι ακόμα και μετά την κατακύρωση) αυτή δύναται να προβεί σε ακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI 1333/2018, 18/2019). Επομένως, η επελθούσα μεταβολή των δεδομένων, που πράγματι επισυνέβη μετά την κατάρτιση τόσο της μελέτης όσο και της αρχικής σύμβασης, συνιστά απρόβλεπτη περίσταση και όχι αστοχία της μελέτης, στην οποία αποτυπώθηκαν τόσο οι υπάρχουσες κατά το χρόνο επικαιροποίησης της, όσο και οι προβλεπόμενες, με βάση τα διαθέσιμα εκείνη τη χρονική στιγμή από τις αρμόδιες δημοτικές υπηρεσίες στοιχεία, καλλιέργειες (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 40/2019, VI Τμ. 1324/2019). Στον φάκελο δε της ελεγχόμενης σύμβασης υπάρχουν επαρκή στοιχεία, ιδίως φωτογραφικό υλικό, από τα οποία αποδεικνύονται τόσο η μεταβολή των καλλιεργειών στην περιοχή, όσο και η εντατικοποίηση της γεωργικής παραγωγής, τούτο δε ουδόλως αμφισβητείται από την προσβαλλόμενη Πράξη. Επομένως, η αναθέτουσα Αρχή δεν μπορούσε να διαγνώσει ή να προβλέψει την ως άνω μεταβολή των συνθηκών από την κατάρτιση της αρχικής σύμβασης, όση επιμέλεια κι αν είχε επιδείξει. Υπό τα δεδομένα αυτά, οι ως άνω εργασίες είναι συμπληρωματικές κατά την έννοια του νόμου, διότι η εκτέλεση τους κατέστη αναγκαία από απρόβλεπτες περιστάσεις, που εκδηλώθηκαν μετά την εκπόνηση και την επικαιροποίηση της μελέτης του έργου, οι δε εργασίες αυτές δεν μπορούν να διαχωρισθούν από το έργο και είναι απολύτως αναγκαίες για την άρτια λειτουργικότητα του.Ανακαλεί την 31/2021 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Κατασκευή παιδικού βρεφονηπιακού σταθμού...Με δεδομένα τα ανωτέρω το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου, που συνίστανται, σύμφωνα με τον 3ο ΑΠΕ, πρωτίστως στη θωράκιση της κατασκευής έναντι του τοπικού φαινομένου ανύψωσης του υδροφόρου ορίζοντα και στη θεμελίωση και στην κατασκευή των περιμετρικών τοιχίων αντιστήριξης του εδάφους με βάση τα νέα δεδομένα της σύστασης του υπεδάφους που τους περιβάλλει, συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν περιλαμβάνονται σε αυτό. Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την φάση κατασκευής του αγωγού όμβριων υδάτων στην οδό …, τα έτη 2014 και 2015, δηλαδή ταυτόχρονα με την εκπόνηση της μελέτης για την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου, δεν διαπιστώθηκε ύπαρξη υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα σε αντίστοιχα βάθη με αυτά της αρχικά προβλεπόμενης θεμελίωσης του κτιρίου, δεν απαιτείτο εκ νέου εξέταση των γεωτεχνικών και εδαφολογικών δεδομένων εντός του συγκεκριμένου οικοπέδου με την εκπόνηση σχετικής γεωτεχνικής και εδαφολογικής μελέτης, ενώ δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί, με βάση τα ως άνω δεδομένα, η στάθμη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα σε βάθος περίπου 5,50 μέτρα κάτω από την στάθμη του εδάφους και περίπου 30-50 εκ. κάτω από την πλάκα επί εδάφους του υπογείου του κτιρίου. Αντίστοιχα, δεν προκύπτει από τα προσκομισθέντα στοιχεία ότι μπορούσαν να εντοπιστούν εκ των προτέρων και με ακρίβεια τα σημεία εναπόθεσης μπάζων και άλλων φερτών υλικών, που προέκυψαν κατά την κατασκευή των όμορων οικοδομών και επιχωματώθηκαν επί των ορίων του οικοπέδου (ιδίως στη ΒΑ και ΒΔ όψη του). Συνεπώς, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου οφείλονται πράγματι σε απρόβλεπτες περιστάσεις και, ειδικότερα, στον εντοπισμό, κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου, της υψηλής στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα και των φερτών υλικών που είχαν εναποτεθεί στο υπέδαφος περιμετρικά των υφιστάμενων μαντρότοιχων, κατ’ ανατροπή των χαρακτηριστικών που είχαν ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη της μελέτης του αρχικού έργου. Εξάλλου, οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες δεν δύναται, σε κάθε περίπτωση, να διαχωριστούν από τις προβλεπόμενες στα συμβατικά τεύχη εργασίες, ενώ η αναλογούσα επί πλέον αμοιβή για την εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., ανέρχεται στο ποσό των 208.247,54 ευρώ, το οποίο δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής δαπάνης.

Συμπληρωματικές εργασίες δεν κατέστησαν κατά την εκτέλεση του έργου αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων δεν είναι νόμιμες.

Αποκαταστάσεις και βελτιώσεις στο οδικό δίκτυο...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, διότι οι περιεχόμενες στην κρινόμενη σύμβαση εργασίες ανακατασκευής και αποκατάστασης συγκεκριμένων οδών του Δήμου ..., στις οποίες περιλαμβάνονται και νέες τιμές εργασιών (βλ. προηγούμενη σκέψη 3β), είτε αποτελούν αντικείμενο του αρχικού έργου, είτε είναι απολύτως συναφείς με αυτό, μη μεταβάλλουσες το λειτουργικό του προορισμό, ενόψει του ότι αποσκοπούν αφενός στην αποκατάσταση των προκληθέντων από τις μεταγενέστερες πλημμύρες, που σημειώθηκαν το Νοέμβριο των ετών 2016 και 2017, ζημιών σε συγκεκριμένες οδούς, αφετέρου στη βελτίωση της αποχετευτικής ικανότητας των οδών, η οποία μειώθηκε ένεκα των ως άνω πλημμυρών. Όλες δε οι εργασίες κατέστησαν απολύτως αναγκαίες, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της εκδήλωσης βροχοπτώσεων το Νοέμβριο του έτους 2016 καθώς και κατά το Νοέμβριο του έτους 2017, όπου η ..., περιοχή στην οποία περιλαμβάνεται και ο Δήμος ..., επλήγη από ένα εξαιρετικό, τοπικό πλημμυρικό φαινόμενο. Η έκταση και η σφοδρότητα των ως άνω βροχοπτώσεων, οι οποίες επέτειναν την ένταση και την έκταση της διάβρωσης του οδικού δικτύου του Δήμου, μείωσαν την αποχετευτική ικανότητα αυτού και είχαν ως συνέπεια την ανάγκη αύξησης των ποσοτήτων των χωματουργικών, ασφαλτικών και εργασιών οδοστρωσίας, δεν μπορούσαν δε εγκαίρως να προβλεφθούν από την τεχνική υπηρεσία (βλ. 579/2018 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου). Ούτε, περαιτέρω, οι ως άνω εργασίες δύνανται να διαχωριστούν από τις προβλεπόμενες στα συμβατικά τεύχη εργασίες ανακατασκευής και βελτίωσης του οδικού δικτύου του Δήμου ..., αλλά αποτελούν προϋπόθεση της ολοκλήρωσης, πληρότητας και αποτελεσματικότητας του έργου, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση παρόμοιων ζημιών στο μέλλον. Τέλος, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν οφείλονται σε σφάλματα και παραλείψεις της μελέτης του έργου, η οποία υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης, δεδομένου ότι αυτή συντάχθηκε εντός στενότατου χρονικού πλαισίου, που δεν επέτρεπε τη διενέργεια ενδεικτικών τομών ώστε να διαπιστωθεί η κατάσταση του οδοστρώματος, προκειμένου να εκκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία του έργου, ώστε να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκλήθηκαν από την πλημμύρα της 22.10.2015, ένεκα της οποίας επλήγη ο Δήμος .... Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.