Προμήθεια υγρών καυσίμων (...)Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των κατά την αναθέτουσα Αρχή απαιτούμενων για το έτος 2022 υπολειπόμενων ποσοτήτων υγρών καυσίμων (κίνησης και θέρμανσης), η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης, με επαύξηση της συνολικής συμβατικής δαπάνης σύμβασης διάρκειας τριών ετών, ενώ ακόμα τα κονδύλια της αρχικής σύμβασης δεν έχουν αναλωθεί. Και τούτο λόγω, αφενός, του ενδεικτικού χαρακτήρα που έχει η κατανομή των ποσοτήτων και η προϋπολογισθείσα δαπάνη μεταξύ των ετών 2022, 2023 και 2024, και αφετέρου του γεγονότος ότι δεν προκύπτει η εξάντληση του συνολικού συμβατικού τιμήματος, ύψους 1.474.295,52 ευρώ (351.944,02 ευρώ έχουν ήδη δαπανηθεί για καύσιμα έως 30.6.2022 + 357.345,23 ευρώ που ζητούνται για τις υπολειπόμενες ποσότητες καυσίμων για την περίοδο Αυγούστου – Δεκεμβρίου 2022), ούτε τίθεται ζήτημα πρόωρης εξάντλησης ήδη συμβασιοποιημένων ποσοτήτων, αφού άλλωστε ο Δήμος δεν ζήτησε το σύνολο των υπολειπομένων ποσοτήτων της σύμβασης, ώστε να διαπιστωθεί εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1391/2022). Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 απρόβλεπτης περίστασης, η οποία συνίσταται στην αύξηση των τιμών των καυσίμων που κατά τα κοινώς γνωστά έχει παρατηρηθεί κατά το τρέχον έτος και εκφεύγει της σφαίρας ελέγχου της αναθέτουσας Αρχής, καθώς για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης δεν έχουν εισέτι αναλωθεί (βλ. ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλ. 154, 197/2022). Άλλωστε, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα τιμών μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς καυσίμων. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, ιδίως μάλιστα όταν το συμβατικό αντάλλαγμα δεν έχει αναλωθεί πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, καθόσον οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για τις υπολειπόμενες ποσότητες έτους 2022 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν συνολικά για τα έτη 2022-2024, σε περίπτωση δε που οι τιμές των καυσίμων διατηρηθούν για μακρύ χρόνο σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που συνεπάγεται τη λήξη της σχετικής σύμβασης προ της παρόδου της τριετίας, δύναται να προκηρύξει έγκαιρα νέο διαγωνισμό για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της.

Προμήθεια καυσίμων κίνησης Πολεμικών Πλοίων και Πλωτών Μέσων Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ.(....)Συνεπώς, παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της σύμβασης δεν μεταβάλλεται, η αποδοχή του νέου συντελεστή συνεπάγεται ουσιώδη υπέρ του αναδόχου μεταβολή της οικονομικής ισορροπίας της αρχικής συμφωνίας – πλαίσιο, όχι μόνο κατά τρόπο μη προβλεπόμενο σε αυτή, αλλά κατά παράβαση της ρητής πρόβλεψης της διακήρυξης (σημείο 3 των Ειδικών Όρων «Παράρτημα Γ» του διαγωνισμού) περί δεσμευτικότητας της τιμής PREMIUM που προσέφερε η ανάδοχος.Το ανωτέρω συμπέρασμα δεν ανατρέπεται από το γεγονός ότι κατά τη διαγωνιστική διαδικασία που προηγήθηκε της υπογραφής της συμφωνίας – πλαίσιο δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός λόγω της μοναδικότητας της κατατεθείσας εκ μέρους της αναδόχου προσφοράς, καθώς η μεταβολή της οικονομικής ισορροπίας της σύμβασης συνιστά αυτοτελή λόγο, η συνδρομή του οποίου καθιστά απαγορευτική την τροποποίηση  αυτής. Πέραν τούτου, η αναθέτουσα Αρχή δεν επικαλείται συνδρομή εξαιρετικών περιστάσεων απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών που επέφεραν μεταβολή του οικονομικού θεμελίου της αρχικής συμφωνίας, ώστε να δύναται να εξετασθεί ο τυχόν δικαιολογημένος χαρακτήρας της προτεινόμενης μεταβολής. Αντιθέτως, ο ισχυρισμός της αναδόχου ότι η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω προφανούς παραδρομής κατά τη σύνταξη της οικονομικής της προσφοράς, ο οποίος έγινε αποδεκτός από την αναθέτουσα Αρχή, και αληθής υποτιθέμενος, ανάγεται σε λόγο που εμπίπτει στη σφαίρα της επιχειρηματικής της ευθύνης και δεν θα ήταν νοητό να συνεπάγεται την τροποποίηση δημόσιας σύμβασης εις τρόπον ώστε να συνεπάγεται την οικονομική επιβάρυνση του Δημοσίου.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου Α΄ Τροποποίησης της της 12/2020 συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου δια του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και της … για την προμήθεια καυσίμων κίνησης Πολεμικών Πλοίων και Πλωτών Μέσων Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ..

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΙΣ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ(ΠΕΜΠΤΟ ΔΙΑΚΟΠΩΝ)/1277/2021 ΚΑΙ ΕΣ/Α'ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/178/2022

Προμήθεια Τροφίμων και Βασικής Υλικής Βοήθειας για τις ανάγκες του Επιχειρησιακού Προγράμματος Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων (ΤΕΒΑ/FEAD) της Κοινωνικής Σύμπραξης της ΠΕ Κεντρικού Τομέα Αθηνών, ΠΕ Βορείου Τομέα, Νοτίου Τομέα, ΠΕ Πειραιώς και Νήσων(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην πρώτη σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά ενεργοποίηση του όρου του άρθρου 6 παρ. 5 της διακήρυξης, με τίτλο «δικαίωμα προαίρεσης», ο οποίος, αφενός μεν, προβλέπει ρητώς τη δυνατότητα τροποποίησης της σύμβασης, σε οποιοδήποτε στάδιο εκτέλεσής της, αποκλειστικά σε ό,τι αφορά στο συμβατικό τίμημα και στις επιπλέον ποσότητες των ειδών, μέχρι τα επιτρεπόμενα όρια του προϋπολογισμού, αφετέρου δε, έχει ελεγχθεί και έχει κριθεί νόμιμος με την 1245/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (και την ανακληθείσα με αυτήν 155/2020 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου). Ως εκ τούτου, εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τις παρ. 6 περ. β΄ και 1 περ. α΄ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, καθόσον πρόκειται για τροποποίηση που προβλέπεται σε σαφή, ακριβή και ρητή ρήτρα αναθεώρησης της αρχικής σύμβασης.Αποφαίνεται ότι το σχέδιο τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και την εταιρεία με την επωνυμία «……» απαραδέκτως υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Προμήθεια υγρών καυσίμων:Από τα ανωτέρω πραγματικά δεδομένα προκύπτει ότι σκοπός της αρχικής σύμβασης ήταν η κάλυψη των αναγκών του Δήμου σε καύσιμα κίνησης για τα έτη 2021, 2022, 2023 και 2024. Εν τούτοις, λαμβανομένου υπ’όψιν του γεγονότος ότι παγίως σε παρόμοιες συμβάσεις οι προμήθειες διενεργούνται με βάση τις ισχύουσες κατά το χρόνο παράδοσης των καυσίμων τιμές, τόσο οι προς προμήθεια ποσότητες και η κατανομή αυτών κατ’ έτος όσο και η καθοριζόμενη στη διακήρυξη και στην αρχική σύμβαση τιμή μονάδος έχουν ενδεικτικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, ως όριο ισχύος της σύμβασης έχει ορισθεί η ανάλωση του προϋπολογισμού, η δε διάρκεια των 36 μηνών έχει τεθεί ως απώτατο όριο σε περίπτωση μη πρότερης απορρόφησης των συνολικών ενδεικτικών ποσοτήτων. Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των συμβατικά καθορισθεισών ποσοτήτων καυσίμων για τα έτη 2022, 2023 και 2024 η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση της συμβατικής δαπάνης, λόγω του ενδεικτικού χαρακτήρα που έχει η κατανομή των ποσοτήτων και η προϋπολογισθείσα δαπάνη μεταξύ των ετών 2022, 2023 και 2024. Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 απρόβλεπτης περίστασης, η οποία συνίσταται στην αύξηση των τιμών των καυσίμων που κατά τα κοινώς γνωστά έχει παρατηρηθεί κατά το τρέχον έτος και εκφεύγει της σφαίρας ελέγχου της αναθέτουσας Αρχής, καθώς σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη σκέψη 5 της παρούσας, για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης δεν έχουν εισέτι αναλωθεί. Άλλωστε, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα τιμών μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς καυσίμων. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, καθώς ακόμα και αν το συμβατικό αντάλλαγμα αναλώνεται πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για το έτος 2022 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν κατά το επόμενο έτος. Σε περίπτωση δε που οι τιμές των καυσίμων διατηρηθούν για μακρύ χρόνο σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα τη λήξη της σύμβασης προ της παρέλευσης των 36 μηνών από τη σύναψή της λόγω εξάντλησης του προϋπολογισμού, έχει την ευθύνη για την έγκαιρη προκήρυξη νέου διαγωνισμό προς κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της. 

Προμήθεια πετρελαίου κίνησης:Από τα ανωτέρω πραγματικά δεδομένα προκύπτει ότι σκοπός της αρχικής σύμβασης ήταν η κάλυψη των αναγκών της Κοινωφελούς Επιχείρησης Αθλητισμού, Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου ..... σε πετρέλαιο κίνησης για την θέρμανση των κολυμβητικών δεξαμενών για τέσσερα έτη. Εν τούτοις, λαμβανομένου υπ’όψιν του γεγονότος ότι παγίως σε παρόμοιες συμβάσεις οι προμήθειες διενεργούνται με βάση τις ισχύουσες κατά το χρόνο παράδοσης των καυσίμων τιμές, τόσο στη Διακήρυξη όσο και στην αρχική σύμβαση η προς προμήθεια ποσότητα και η σχετική δαπάνη έχουν τεθεί συνολικά για τέσσερα έτη, χωρίς επιμερισμό ανά έτος, ενώ ως όριο διάρκειας της σύμβασης έχει τεθεί, κατά το άρθρο 2 αυτής, η   14η. 12.2025. Εξάλλου, ούτε από την οικεία μελέτη (19/2021) προκύπτει ότι η προϋπολογισθείσα ποσότητα πετρελαίου κίνησης (180.000 λίτρα) αφορά αποκλειστικά στο έτος 2022. Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των κατά την αναθέτουσα Αρχή απαιτούμενων για το έτος 2022 ποσοτήτων πετρελαίου κίνησης, η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση της συμβατικής δαπάνης, λόγω της ανυπαρξίας κατανομής ποσοτήτων μεταξύ των ετών 2022-2025. Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 απρόβλεπτης περίστασης, η οποία συνίσταται στην αύξηση των τιμών των καυσίμων που κατά τα κοινώς γνωστά έχει παρατηρηθεί κατά το τρέχον έτος και εκφεύγει της σφαίρας ελέγχου της αναθέτουσας Αρχής, καθώς για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης δεν έχουν εισέτι αναλωθεί. Άλλωστε, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα τιμών μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς καυσίμων. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, καθώς ακόμα και αν το συμβατικό αντάλλαγμα αναλώνεται πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για το έτος 2022 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν συνολικά για τα έτη 2022-2025, σε περίπτωση δε που οι τιμές των καυσίμων διατηρηθούν για μακρύ χρόνο σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που συνεπάγεται τη λήξη της σχετικής σύμβασης προ της 14ης.12.2025, δύναται να προκηρύξει έγκαιρα νέο διαγωνισμό για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της. Πέραν των ανωτέρω, η αναγκαιότητα της επίμαχης τροποποίησης δεν αιτιολογείται επαρκώς, δεδομένου ότι, αν συνεκτιμηθεί η συμβατική (άρθρο 9) πρόβλεψη περί επαύξησης του συμβατικού αντικειμένου κατά 20%, η οποία ακριβώς τέθηκε προς κάλυψη της διαφαινόμενης αυξητικής τάσης των τιμών των καυσίμων, κατά την ανωτέρω εισήγηση της Επιτροπής παρακολούθησης και παραλαβής προμηθειών, η αναθέτουσα Αρχή δύναται διά της ενεργοποίησής της και με βάση την τρέχουσα τιμή καυσίμων να προμηθευτεί ακόμα 64.382 λίτρα πετρελαίου κίνησης, ήτοι συνολικά (109.962 + 64.382) 174.344 λίτρα του οικείου καυσίμου, ποσότητα, η οποία εν πολλοίς προσεγγίζει τη συνολική και σχετικώς προϋπολογισθείσα για 4 έτη ποσότητα των 180.000 λίτρων. Κατά τούτο, λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι η προϋπολογισθείσα ποσότητα των 180.000 λίτρων προκύπτει από την οικεία μελέτη να αφορά σε χρονική διάρκεια τεσσάρων ετών, η αναθέτουσα Αρχή δεν τεκμηριώνει με επάρκεια γιατί τα υπολειπόμενα (180.000-174.344) 5.656 λίτρα πετρελαίου κίνησης καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία του κολυμβητηρίου ακόμη και γι’αυτό το έτος 2022, πόσον μάλλον για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την προκήρυξη νέας αντίστοιχης διαγωνιστικής διαδικασίας, κατά τα προεκτεθέντα.

Δημοσιονομική Διόρθωση:ζητείται η αναίρεση της .../2016 απόφασης του I Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε έφεση του ήδη αναιρεσείοντος νομικού προσώπου κατά της .2012 απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, με την οποία επιβλήθηκε εις βάρος του δημοσιονομική διόρθωση, ποσού 551.565 ευρώ, για την ανάκτηση της ενίσχυσης που καταβλήθηκε σε αυτό αχρεωστήτως, από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους (Ε.Τ.Π.Λ.), για την υλοποίηση του υποέργου «Αναβάθμιση του συστήματος μαγνητικού τομογράφου», στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «...».(....)Τέλος, κατ’ ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και με νόμιμη αιτιολογία απορρίφθηκε ως αβάσιμος ο προβαλλόμενος ισχυρισμός του εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος νομικού προσώπου περί συνδρομής, για τους ανωτέρω εκτιθέμενους λόγους (βλ σκ. 14), συγγνωστής πλάνης των οργάνων αυτού, καθόσον, πράγματι, λόγοι αναγόμενοι στην προαίρεση του δικαιούχου της ενίσχυσης δεν είναι δυνατό να προβληθούν στο πλαίσιο δημοσιονομικής διόρθωσης, η οποία ερείδεται σε αντικειμενικά μόνο δεδομένα (βλ. σκ. 8Δ), όπως στην προκειμένη περίπτωση, που η αιτία ανάκτησης του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού συνίσταται στην παραβίαση του εθνικού και κοινοτικού δικαίου σχετικά με την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων.Απορρίπτει την από 16 Μαΐου 2016 αίτηση του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο ...» για αναίρεση της ..,Φ/2016 απόφασης του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια καυσίμων:...να ελέγξει τη νομιμότητα των τροποποιήσεων των 7064/3.5.2018, 222/3.5.2018, 946/3.5.2018, 58/16.5.2018 και 48/16.5.2018 συμβάσεων προμήθειας καυσίμων μεταξύ, αφενός μεν: α) του Δήμου …, β) του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία Αθλητικός Οργανισμός Δήμου ….., γ) της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου …, δ) της Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και ε) της Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Δήμου …, αντιστοίχως, αφετέρου δε της εταιρείας …(....)οι εν λόγω τροποποιήσεις, επίσης δεν υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τούτο δε, διότι, οι τροποποιήσεις αυτές αποτελούν ενεργοποίηση του όρου του άρθρου 2 παρ. 2 των οικείων συμβάσεων, ο οποίος προβλέπει ρητώς τη δυνατότητα τροποποιήσεως των συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους, μέχρι του 10% της αξίας τους, χωρίς να απαιτείται νέα διαδικασία συνάψεως συμβάσεως, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 2 εδ. β΄ του ν. 4412/2016, ο όρος δε αυτός έχει ελεγχθεί και έχει κριθεί νόμιμος με την 89/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εξάλλου, η επαύξηση της αξίας των αρχικών συμβάσεων που επέρχεται με τις ανωτέρω τροποποιήσεις, είναι κατώτερη του ποσού των 209.000 ευρώ και δεν υπερβαίνει το 10% της αξίας τους άνευ Φ.Π.Α., επιπροσθέτως δε, οι εν λόγω τροποποιήσεις, αφορώσες την προμήθεια του ιδίου καυσίμου με αυτό που προβλεπόταν στις αρχικές συμβάσεις, δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση των εν λόγω συμβάσεων. Επομένως, πληρούνται οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή των εν λόγω τροποποιήσεων, τόσο στην παράγραφο 1 περίπτωση α΄, όσο και στην παράγραφο 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 και ως εκ τούτου, και οι τροποποιήσεις αυτές εκφεύγουν του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 132 παρ. 6 περ. β΄ του ν. 4412/2016.Απέχει του ελέγχου των υποβληθεισών προς έλεγχο τροποποιήσεων των 7064/3.5.2018, 222/3.5.2018, 946/3.5.2018, 58/16.5.2018 και 48/16.5.2018 συμβάσεων προμήθειας καυσίμων. 

Προμήθεια αντιδραστηρίων: Από τα ανωτέρω πραγματικά δεδομένα προκύπτει ότι σκοπός της αρχικής σύμβασης ήταν η κάλυψη των αναγκών του ΓΝΘ σε αντιδραστήρια Sars-CoV-2 (με δωρεάν παραχώρηση συνοδού εξοπλισμού) για 2 έτη από την υπογραφή της σύμβασης. Εν τούτοις, λαμβανομένου υπ’όψιν του γεγονότος ότι παγίως σε παρόμοιες συμβάσεις οι προμήθειες διενεργούνται με βάση τις υφιστάμενες κατά το χρόνο παράδοσης των ειδών ανάγκες του νοσοκομείου, η κατανομή των προς προμήθεια ποσοτήτων κατ’έτος έχει ενδεικτικό χαρακτήρα. Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των απαραίτητων, μετά την εξάντληση των ποσοτήτων της αρχικής σύμβασης, ειδών κι ενώ δεν έχει ενεργοποιηθεί το προβλεφθέν στην οικεία διακήρυξη και στην αρχική σύμβαση δικαίωμα προαίρεσης (για προμήθεια ισόποσης προς την αρχική ποσότητας αντιδραστηρίων), η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση της συμβατικής δαπάνης, λόγω του ενδεικτικού χαρακτήρα που έχει η κατανομή των ποσοτήτων μεταξύ των ετών 2022, 2023 και 2024. Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 επικληθείσας απρόβλεπτης περίστασης (αιφνίδια πρόωρη εξάντληση αντιδραστηρίων), καθώς σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη σκέψη 5 της παρούσας, για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης (εν προκειμένω δικαίωμα προαίρεσης) δεν έχουν εισέτι αναλωθεί. Σε κάθε περίπτωση, εν προκειμένω δεν αιτιολογείται με επαρκή και πείθουσα τεκμηρίωση το ποσοστό επαύξησης των συμβατικών ποσοτήτων, καθόσον με την αυτή αιτιολογική βάση (εξάντληση των αντιδραστηρίων) το μεν στις 9.12.2022 (απόφαση 950/9.12.2022 Διοικητή ΓΝΘ) εγκρίνεται επαύξηση συμβατικής ποσότητας σε ποσοστό 10%, το δε έξι μέρες αργότερα (απόφαση 1005/15.12.2022 Διοικητή ΓΝΘ) εγκρίνεται επαύξηση συμβατικής ποσότητας σε ποσοστό 40%, χωρίς να τεκμηριώνεται η διαφορετική εκτίμηση της αναθέτουσας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και δη επί τη βάσει ταυτόσημων πραγματικών δεδομένων. Περαιτέρω, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα ποσοτήτων μη ανταποκρινόμενα στις υφιστάμενες ανάγκες της αναθέτουσας. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, καθώς ακόμα και αν το συμβατικό αντάλλαγμα αναλώνεται πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για το έτος 2022 και 2023 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος και του επόμενου προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν κατά την ενεργοποίηση του δικαιώματος προαίρεσης. Σε περίπτωση δε που οι ανάγκες του Νοσοκομείου αναφορικά με τα κρίσιμα αντιδραστήρια διατηρηθούν υψηλές, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα τη λήξη της σύμβασης και του δικαιώματος προαίρεσης προ της παρέλευσης των 2 ετών από τη σύναψή της λόγω εξάντλησης του προϋπολογισμού, έχει την ευθύνη για την έγκαιρη προκήρυξη νέου διαγωνισμό προς κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της.     

Συμπληρωματική σύμβαση έργου:..τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον η ανωτέρω 1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου αποτελεί τροποποίηση της αρχικώς συναφθείσας μεταξύ του … και της παραπάνω εργοληπτικής επιχείρησης σύμβασης νομίμως συναφθείσα, σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 2 και 4 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω τροποποίησης ανέρχεται σε 14.442,17 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ, και, ως εκ τούτου, είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (αρχική συμβατική δαπάνη, χωρίς ΦΠΑ, 149.974,94 Χ 15% = 22.496,10 ευρώ), ενώ δεν μεταβάλλει και τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, καθόσον οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στον τόπο εκτέλεσης των αρχικών εργασιών, εμπίπτουν στο αντικείμενο του αρχικού έργου και δεν μπορούν να διαχωριστούν από αυτό, διότι η διενέργειά τους συνιστά προϋπόθεση για την εξέλιξη και την περάτωσή του (βλ. ενδεικτ. Ε.Σ. Ε΄ Κλ.151, 300/2019, 168, 422, 481, 658/2018 κ.ά., πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 449/2018, Ζ΄ Κλ. 349/2017).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια λιπαντικών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται από τις διατάξεις της περίπτωσης γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, κατ’ εφαρμογή της οποίας σκοπείται η σύναψη των δύο (2) ελεγχόμενων τροποποιητικών συμβάσεων. Και τούτο ειδικότερα διότι, στην ως άνω επικαλούμενη από την αιτούσα περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του ως άνω άρθρου 132 παρέχεται η δυνατότητα τροποποίησης της σύμβασης, χωρίς την απαίτηση της νέας διαδικασίας ανάθεσης, υπό τη σωρευτική συνδρομή περισσοτέρων νομίμων προϋποθέσεων, μεταξύ των οποίων η ανάγκη της τροποποίησης να προκύπτει από απρόβλεπτες για κάθε επιμελή αναθέτουσα αρχή περιστάσεις, οι οποίες ανέκυψαν κατά την εκτέλεση της σύμβασης. Στην ελεγχόμενη περίπτωση δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου η συνδρομή εκείνων των απρόβλεπτων περιστάσεων, οι οποίες κατέστησαν αδύνατη την έγκαιρη διενέργεια και ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των παγίων και διαρκών αναγκών της αιτούσας για την προμήθεια των επίμαχων ειδών (λιπαντικών και καυσίμων κίνησης) τα οποία είναι αναγκαία για την κίνηση των οχημάτων της.(...)Τέλος, ο προβαλλόμενος από την αιτούσα ισχυρισμός περί συνδρομής σοβαρών λόγων, που επιβάλλουν τη σύναψη των επίμαχων τροποποιητικών συμβάσεων και συνίστανται στο ότι η εξάντληση των καυσίμων και των λιπαντικών θα δημιουργήσει προβλήματα στις υπηρεσίες της αιτούσας, και μεταξύ άλλων δεν θα μπορούν να εκτελεσθούν οι μετακινήσεις κατοίκων και μαθητών με λεωφορεία, τυγχάνει απορριπτέος, καθόσον οι επικαλούμενες περιστάσεις δεν δύνανται να δικαιολογήσουν την παραβίαση των κειμένων διατάξεων που αφορούν στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες έχουν θεσπιστεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος, επιπροσθέτως, δεν αναιρεί την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών να τηρούν τις εν λόγω διαδικασίες (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 1630/2018, 1264/2019, VI Τμ. 842/2018, 1059/2019). Κατόπιν αυτών, ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι κωλύεται η υπογραφή των ελεγχόμενων συμβάσεων καθόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 κατ’εφαρμογή της οποίας σκοπείται η τροποποίηση των αρχικώς συναφθεισών μεταξύ της αιτούσας και των οικονομικών φορέων «…………..» και «……….» από ……….. και…….. συμβάσεων