Επέκταση ΧΥΤΑ...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η αναθέτουσα αρχή (ΦοΔΣΑ Β. …) μη νομίμως προσέφυγε, για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου, στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 32 παρ.2 εδ. γ΄του ν.4412/2016. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν προκύπτει ότι υφίσταται επείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτες περιστάσεις, που να δικαιολογεί την προσφυγή στην προαναφερόμενη εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Ειδικότερα, οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι της καθυστέρησης στον υπό εξέλιξη διαγωνισμό ανάθεσης της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων, της σημαντικής επιβάρυνσης του ΧΥΤΑ … κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, καθώς και του κινδύνου που εγκυμονεί το γεγονός ότι  το υφιστάμενο κύτταρο έχει φτάσει σε μεγάλο ύψος απορριμματικής μάζας (υπό στοιχ. 4, 6 και 3 λόγοι), που παρατίθενται στην προαναφερόμενη 49/2020 απόφαση του ΔΣ του ΦοΣΔΑ και καθιστούν αναγκαία, κατά τα διαλαμβανόμενα στην απόφαση αυτή, την άμεση ολοκλήρωση του έργου, δεν δύνανται να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, δοθέντος ότι ήταν γνωστοί στην αναθέτουσα αρχή ήδη από το έτος 2017, οπότε και ξεκίνησε η δημοπράτηση και κατασκευή του έργου χωρίς να έχει περατωθεί μέχρι σήμερα, παρά τη σύναψη μάλιστα και συμπληρωματικής σύμβασης

Βελτίωση υφιστάμενων αγροτικών δρόμων (...)Υπό το ανωτέρω νομικό και πραγματικό πλαίσιο της υπόθεσης, πρέπει, ως προς την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης που δεν συμβιβάζεται με τις προθεσμίες που τάσσουν άλλες διαδικασίες, να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: (α) Όπως προεκτέθηκε (ανωτέρω σκ. 8), είναι νόμιμη η σύναψη δημόσιας σύμβασης με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, μόνο στις περιπτώσεις που ανακύπτει κατεπείγουσα ανάγκη εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων για την αναθέτουσα αρχή, η δε ανάγκη αυτή είναι τόσο επιτακτική, ώστε να καθιστά αδύνατη για την αντιμετώπισή της, την επιλογή διαγωνιστικής διαδικασίας, έστω και με συντετμημένες προθεσμίες 15 και 10 ημερών, ανάλογα για ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες ή διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων, για την υποβολή των προσφορών (βλ. άρθρα 27 παρ. 3, 28 παρ. 7 και 121 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπου για λόγους επείγοντος καθορίζονται συντετμημένες προθεσμίες υποβολής προσφορών αντί της τακτικής των 35 ημερών). Όταν, λοιπόν, η αναθέτουσα αρχή επικαλείται κατεπείγουσα ανάγκη, η οικεία σύμβαση πρέπει να ανατίθεται χωρίς καθυστέρηση, καθόσον το επείγον δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία για την ανάθεση συμβάσεων, έστω και αν για την τήρηση των διαγωνιστικών διαδικασιών απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που θα χρειαζόταν για την προσφυγή σε απευθείας ανάθεση, εφόσον μόνον με αυτές  διασφαλίζεται σε υπέρτατο βαθμό η επίτευξη διαφάνειας και ελεύθερου ανταγωνισμού. Συνεπώς, η ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων δεν παρέχει τη διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή, να επιλέξει μη διαγωνιστική διαδικασία άνευ άλλου τινός, αν δεν αποδείξει ότι εν όψει αυτής, δεν μπορούσε να ακολουθήσει διαγωνιστικές διαδικασίες έστω με συντετμημένες προθεσμίες.Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την προσφυγής ανάκλησης, και  Δεν ανακαλεί την 917/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια οχημάτων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψεις 2 έως 5), το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από την αιτιολογία που παρατίθεται στην 280335/21/831626/23.4.2021 απόφαση ανάθεσης, δεν προκύπτει ότι τα προς προμήθεια οχήματα της Ελληνικής Αστυνομίας προορίζονται για την κάλυψη κατεπειγουσών αναγκών της αναθέτουσας Αρχής που ανέκυψαν από εξαιρετικές και απρόβλεπτες περιστάσεις. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν αποδεικνύεται ότι υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτες περιστάσεις, που να δικαιολογεί την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης του  άρθρου 32 παρ. 2γ του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, η αόριστη επίκληση των κρουσμάτων κορωνοϊού, τα οποία παρατηρούνται συνεχώς μέχρι σήμερα από το Μάρτιο του 2020, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απρόβλεπτη και αιφνίδια περίσταση για την προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, καθότι η γενικότερη κατάσταση της πανδημίας, τόσο στην Χώρα μας όσο και διεθνώς, αποτελούσε γεγονός γνωστό στην αναθέτουσα Αρχή για επαρκές χρονικό διάστημα και όχι έκτακτη συνθήκη η οποία δύναται να αντιμετωπιστεί μόλις προσφάτως με την υπό κρίση απευθείας ανάθεση. Η επίκληση δε εκ μέρους της αναθέτουσας Αρχής ενός  τεχνικού χαρακτηριστικού [του διάφανου συνθετικού διαχωριστικού (plexiglas) ]υπέρ της ανάγκης προμήθειας καινούργιων περιπολικών οχημάτων με τη συγκεκριμένη διαμόρφωση, δεν αιτιολογείται επαρκώς, καθόσον δεν προσκομίζεται ειδική τεχνική ανάλυση εμπειρογνωμόνων που να πιστοποιεί το τεχνικώς ανέφικτο εναλλακτικών λύσεων, όπως, για παράδειγμα,  αυτής της μερικής τροποποίησης - προσαρμογής των ήδη υφιστάμενων οχημάτων του στόλου της Ελληνικής Αστυνομίας (με ουσιωδώς μικρότερο κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας). Επιπλέον πρέπει να  ληφθεί, επίσης, υπ΄ όψιν το γεγονός ότι, από τα διδάγματα της κοινής πείρας, η εν λόγω διαμόρφωση δεν είναι τόσο εξειδικευμένη (θεωρείται επί σειρά ετών ως τυπική εφαρμογή σε περιπολικά και μεταφορικά οχήματα - ταξί παγκοσμίως), οι δε προβλεπόμενοι αεραγωγοί μπροστινών και πίσω καθισμάτων αποτελούν. Επίσης κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, από πολλού χρόνου, στην αυτοκινητοβιομηχανία τυποποιημένο (standard) εξοπλισμό καμπίνας και, ως εκ τούτου, η συγκεκριμένη υλοποίηση δεν δύναται να αποτελέσει το βασικό υλικοτεχνικό επιχείρημα για την επικαλούμενη έκτακτη ανάγκη προμήθειας νέων οχημάτων. Ανεξαρτήτως δε των ανωτέρω, δεν αποδεικνύεται ούτε ότι ανέκυψε θέμα κατεπείγουσας ανάγκης μη συμβιβαζόμενης με τις προθεσμίες που επιβάλλει η δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, προϋπόθεση που απαιτείται, εκ του ενωσιακού δικαίου, να συντρέχει σωρευτικώς για την προσφυγή στη συγκεκριμένη εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, η οποία στοχεύει στην επείγουσα αντιμετώπιση καταστάσεων, όταν τα χρονικά περιθώρια δεν επαρκούν για την τήρηση της κύριας διαδικασίας επιλογής αναδόχου. Ειδικότερα, ενώ από τον Μάρτιο του 2020 γενικεύτηκε η παρουσία της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 στη Χώρα μας και επομένως γεννήθηκε η ανάγκη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της διασποράς των κρουσμάτων, η διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης προμήθειας που αποσκοπεί στην προστασία του αστυνομικού προσωπικού από τον κορωνοϊό άρχισε μόλις στις 2.2.2021 (ένα έτος αργότερα), οπότε και η αναθέτουσα Αρχή προέβη στη σύσταση της Ομάδας Εργασίας για τη σχετική έρευνα αγοράς νέων οχημάτων με διαχωριστικό, γεγονός που δεν συμβιβάζεται με την επικαλούμενη ύπαρξη επείγουσας ανάγκης και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, που να καθιστά ανέφικτη την τήρηση των προθεσμιών διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Εξάλλου, ο νομοθέτης προβλέπει τη δυνατότητα σύντμησης της ελάχιστης προθεσμίας παραλαβής των προσφορών στην ανοικτή διαδικασία στις 15 ημέρες σε περίπτωση δεόντως τεκμηριωμένης από την αναθέτουσα αρχή επείγουσας κατάστασης, σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 3 του ν.4412/2016. Αποδεικνύεται συνεπώς, ότι ήταν δυνατή από μία επιμελή αναθέτουσα Αρχή η τήρηση της διαδικασίας του ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση της ελεγχόμενης προμήθειας και η εντεύθεν τήρηση των αρχών της διαφάνειας, της ισότιμης συμμετοχής στη διαδικασία για την κατάρτιση της σύμβασης και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Τέλος, η επικαλούμενη από την αναθέτουσα Αρχή κατεπείγουσα ανάγκη για την άμεση εξασφάλιση και διάθεση των νέων διαμορφωμένων οχημάτων της Ελληνικής Αστυνομίας δεν αποδεικνύεται ότι συντρέχει, πολλώ μάλλον και για το λόγο ότι τόσο στο από 18.3.2021 τεύχος των τεχνικών προδιαγραφών της πρόσκλησης (στοιχ. 23.3) όσο και στην από 24.3.2021 τεχνική προσφορά της «….», καθώς και στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης (άρθρο 3) αναφέρεται ότι τα υπό προμήθεια οχήματα πρέπει να παραδοθούν στην Ελληνική Αστυνομία εντός χρονικού διαστήματος δέκα (10) μηνών, που κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν είναι συμβατό με μία εσπευσμένη προμήθεια, ενώ δεν προβλέπεται στο συμβατικό κείμενο δυνατότητα, έστω τμηματικής παράδοσης αυτών σε συντομότερους χρόνους, αλλά, αντιθέτως, προβλέπεται δυνατότητα παράτασης του συμβατικού χρόνου για σοβαρούς λόγους που θα καθιστούν αντικειμενικώς αδύνατη την εμπρόθεσμη παράδοση των οχημάτων, χωρίς επιβαλλόμενες κυρώσεις. Επισημαίνεται δε, το ανωτέρω χρονικό διάστημα επιβαρύνεται έτι περαιτέρω και από το προβλεπόμενο στα ίδια ως άνω στοιχεία της σύμβασης χρονικό διάστημα 2 μηνών από την ημερομηνία παράδοσης των οχημάτων (βλ. στοιχ. 23.6. των τεχνικών προδιαγραφών και άρθρο 5 του σχεδίου σύμβασης), εντός του οποίου θα πραγματοποιηθεί η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή των ειδών από την αρμόδια Επιτροπή.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1167/2021

ΜΕΛΕΤΕΣ:ζητείται η ανάκληση της 28/2023 Πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου Ο.Τ.Α. Ι του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφέρεια Αττικής, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή σχεδίου σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος οργανισμού (εφεξής: προσφεύγουσα Περιφέρεια) και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων για την εκπόνηση της «Μελέτη(ς) φραγμάτων ανάσχεσης πλημμύρας και συγκράτησης φερτών λεκανών απορροής, περιοχής πυρκαγιάς Γεράνεια Όρη 2021» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 759.994,06 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και συμβατικού τιμήματος 487.717,94 ευρώ (πλέον απροβλέπτων και ΦΠΑ).(....)Ωστόσο βάσιμος παρίσταται ο δεύτερος διακωλυτικός λόγος της προσβαλλομένης, δοθέντος ότι η προσφεύγουσα Περιφέρεια προσέφυγε εν προκειμένω στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς να πληρούται η τιθέμενη από το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋπόθεση του κατεπείγοντος που τη διέπει. Τούτο διότι η ανάθεση της ελεγχόμενης μελέτης, βάσει της οποίας θα εκτελεστούν αντιπλημμυρικά έργα μόνιμης και πάγιας προστασίας της περιοχής των Γερανείων Όρεων από μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα, ουδόλως συνιστά άμεση αντιμετώπιση κατεπείγουσας ανάγκης, προκύπτουσα υπό καθεστώς ανωτέρας βίας, η οποία επιτάσσει την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Αντιθέτως, πρόκειται για την εξυπηρέτηση μίας ανάγκης που δεν παρίσταται «κατεπείγουσα», όπως απαιτείται κατά την αδιάστικτη διατύπωση του νόμου, πλην αποσκοπεί στη σύνταξη μελετών για τον ευρύτερο σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων της συγκεκριμένης περιοχής, για την πάγια και διαρκή αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων αυτής, χωρίς άλλωστε να διαπιστώνεται χρονική εγγύτητα με το επικαλούμενο συμβάν (παρέλευση είκοσι και πλέον μηνών).(....)Συνεπώς, προκύπτει σαφώς, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής όμοιας, βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη του ευρύτερου σκοπού που επιδιώκει η αναθέτουσα αρχή. Πέραν τούτων, η απλώς εικαζόμενη μακρά διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (λόγω ενδεχόμενων προσφυγών κλπ) δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο μη εφαρμογής της από την αναθέτουσα αρχή, αφού με τη διαδικασία αυτή ανάθεσης διασφαλίζεται η συμμετοχή περισσότερων οικονομικών φορέων στη διαδικασία επιλογής και, συνεπώς, η επίτευξη συμφερότερων τιμών, η οποία κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν διασφαλίζεται με την επιλεγείσα διαδικασία.Απορρίπτει τις ως άνω προσφυγές ανάκλησης.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1325/2023

Αποκατάσταση ζημιών οδικών υποδομών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) ο καθαρισμός των ποταμών και παραποτάμων του Δήμου ... της Περιφερειακής Ενότητας ... από κάθε είδους φερτά υλικά, για την άμεση αποκατάσταση των προκληθεισών ζημιών από τα πλημμυρικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα κατά το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2019, συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, β) οι εργασίες αυτές καθαρισμού των ρεμάτων είναι αναγκαίες προκειμένου να αποκατασταθεί η παροχετευτικότητά τους και να μειωθεί ο κίνδυνος πλημμύρας στις παρόχθιες περιοχές και στο οδικό δίκτυο, ενώ πρέπει να ολοκληρωθούν το αργότερο έως την ερχόμενη χειμερινή περίοδο, γ) για τη διαχείριση των συνεπειών των ανωτέρω φαινομένων και την προστασία των πληγεισών περιοχών, ο Δήμος ... κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έως τις 26.8.2019, με την .... απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και δ) η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση έναντι της διενέργειας ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας παρίσταται αιτιολογημένη, καθόσον με τη διαδικασία αυτή κατέστη δυνατή η υποβολή προσφορών σε συντομότερη προθεσμία από αυτή που θα απαιτείτο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, κρίνει ότι συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης.

Αποκατάσταση ζημιών οδικών υποδομών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) ο καθαρισμός των ποταμών και παραποτάμων του Δήμου ... της Περιφερειακής Ενότητας ... από κάθε είδους φερτά υλικά, για την άμεση αποκατάσταση των προκληθεισών ζημιών από τα πλημμυρικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα κατά το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2019, συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, β) οι εργασίες αυτές καθαρισμού των ρεμάτων είναι αναγκαίες προκειμένου να αποκατασταθεί η παροχετευτικότητά τους και να μειωθεί ο κίνδυνος πλημμύρας στις παρόχθιες περιοχές και στο οδικό δίκτυο, ενώ πρέπει να ολοκληρωθούν το αργότερο έως την ερχόμενη χειμερινή περίοδο, γ) για τη διαχείριση των συνεπειών των ανωτέρω φαινομένων και την προστασία των πληγεισών περιοχών, ο Δήμος ... κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έως τις 26.8.2019, με την 1677/28.2.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και δ) η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση έναντι της διενέργειας ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας παρίσταται αιτιολογημένη, καθόσον με τη διαδικασία αυτή κατέστη δυνατή η υποβολή προσφορών σε συντομότερη προθεσμία από αυτή που θα απαιτείτο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, κρίνει ότι συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης.

Σύνταξη μελετών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι:Α) Η αναθέτουσα αρχή νομίμως προσέφυγε για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης στην ταχύτερη του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2.γ του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι συντρέχει, εν προκειμένω, κατεπείγουσα ανάγκη εκπόνησης των μελετών για τις μετέπειτα απαραίτητες αντιπλημμυρικές δράσεις της περιοχής της ... προς αποφυγή νέων και άλλως μη αναπότρεπτων πλημμυρικών φαινομένων, η οποία προέκυψε από γεγονότα (πυρκαγιά Ιουλίου 2018 και πλημμύρες Σεπτεμβρίου 2018 και Νοεμβρίου 2019) απρόβλεπτα και μη αναγόμενα στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας, τα οποία μάλιστα ήταν αλληλοδιάδοχα και με σωρευτικό επιβαρυντικό αποτέλεσμα κατά της αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Εξάλλου, ο χρόνος που μεσολάβησε από την μεγάλης έκτασης πυρκαγιά του Ιουλίου του 2018 -η οποία αποτέλεσε την αιτία της πλήρους αποψίλωσης της περιοχής της ... και, άρα, δημιούργησε το πρώτον την ανάγκη για τη σύνταξη των επίμαχων μελετών για τη συγκεκριμένη περιοχή (βλ. ιδίως δασοτεχνική μελέτη, η οποία αποτελεί την μία από τις δύο βασικές μελέτες της σύμβασης)- μέχρι και την εντέλει δημοπράτηση της ελεγχόμενης σύμβασης τον Δεκέμβριο του 2019, κρίνεται, εν προκειμένω, ενόψει της φύσης της σύμβασης αλλά και της σειράς των αναφερόμενων στη σκέψη 8.Γ. της παρούσας ενεργειών της αναθέτουσας (βλ. ιδίως την εξ αρχής σύνταξη από την αναθέτουσα Τεύχους Τεχνικών Δεδομένων για το αντικείμενο της σύμβασης), ότι δεν οφείλεται σε ολιγωρία της τελευταίας, αλλά ότι ήταν εύλογος και αναγκαίος για την προετοιμασία του φακέλου της σύμβασης, πριν τη δημοπράτησή της, με τα απαραίτητα οικονομοτεχνικά στοιχεία. Κατά τη γνώμη όμως του Προέδρου του Κλιμακίου, δοθέντος ότι η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης είναι όλως εξαιρετική και ότι πρέπει, στην περίπτωση των κατεπειγουσών περιστάσεων, να είναι κατάδηλη η βλάβη στο δημόσιο συμφέρον εκ των καθυστερήσεων που θα προκαλούντο με τη διαδικασία του δημόσιου διαγωνισμού, συνάγεται ότι η ανάγκη ταχείας δράσεως πρέπει να αποδεικνύεται εκ των συντρεχόντων περιστατικών και ότι δεν οφείλεται σε ολιγωρίες της διοικήσεως. Στην υπό κρίση υπόθεση, τα κρίσιμα περιστατικά έλαβαν χώρα στις 29 και 30/9/2018. Αφού δε παρήλθε ικανού χρόνου μεσοδιάστημα, κατά το οποίο θα μπορούσε να διενεργηθεί δημόσιος διαγωνισμός, η απόφαση για απευθείας ανάθεση ελήφθη στις 17.12.2019. Συνεπώς, κατά τη μειοψηφούσα γνώμη, η επίμαχη διαδικασία πάσχει και εξ αυτού του λόγου. ..Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ... και της ένωσης εταιρειών «...».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1071/2020

Προμήθεια συστημάτων μη επανδρωμένων ελικοπτέρων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από την αιτιολογία που παρατίθεται στην 01/20 εντολή διενέργειας προμήθειας και την επακολουθήσασα σε εκτέλεση αυτής 07/2020 πρόσκληση σε διαπραγμάτευση, δεν προκύπτει ότι τα προς προμήθεια Συστήματα Μη Επανδρωμένων Ελικοπτέρων με το συνοδό τους εξοπλισμό, προορίζονται για την κάλυψη κατεπειγουσών αναγκών της αναθέτουσας Αρχής που ανέκυψαν από εξαιρετικές και απρόβλεπτες περιστάσεις. Αντιθέτως, από την αιτιολογία αυτή, συνάγεται ότι η προμήθεια των συγκεκριμένων ειδών αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση της συνήθους αποστολής του Πολεμικού Ναυτικού, στο πλαίσιο των δράσεων που έχει αναλάβει για την αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού ζητήματος και που περιλαμβάνουν αρμοδιότητες επιτήρησης και ελέγχου των θαλάσσιων συνόρων και ενίσχυσης με δικά του μέσα του νεοσυσταθέντος  Ενιαίου Φορέα Επιτήρησης Συνόρων, χωρίς, μάλιστα, να συνάγεται σαφώς ότι τα μέσα αυτά προορίζονται για άμεση διάθεση στον φορέα αυτόν. Συνεπώς, η προμήθεια ανταποκρίνεται σε πάγιες ανάγκες της αναθέτουσας αρχής και, συγκεκριμένα, στην επαύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της, στη μείωση της επιβάρυνσης των ήδη διατιθέμενων μέσων και στη μακροπρόθεσμη μείωση του λειτουργικού κόστους αυτών, χωρίς να συνδέεται με κάποιο αιφνίδιο γεγονός πέραν της συνεχιζόμενης ροής προσφύγων και μεταναστών, η οποία αποτελεί διαρκές φαινόμενο, προ πολλού γνωστό στην αναθέτουσα Αρχή που οφείλει, ως εκ τούτου, να προβεί σε ανάλογο προγραμματισμό για την απόκτηση των μέσων εκείνων που αναμένεται ότι θα εξυπηρετήσουν αποτελεσματικά τις ήδη υφιστάμενες ανάγκες στο επίπεδο της ενίσχυσης των ελεγκτικών μηχανισμών που διαθέτει η χώρα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος. Οι επικαλούμενες δε από την αναθέτουσα Αρχή νέες δυνατότητες που θα προσφέρει η απόκτηση μη επανδρωμένων οχημάτων τύπου ελικοπτέρου, ο εκ των προτέρων απροσδιόριστος αριθμός των προσφύγων που θα επιχειρήσουν να εισέλθουν παράνομα στη χώρα και το άγνωστο της τοποθεσίας αναχώρησης και του προορισμού των εισερχομένων ατόμων, δεν αποτελούν απρόβλεπτα γεγονότα κατά την έννοια του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, αλλά σχετίζονται περισσότερο με τη σκοπιμότητα της προμήθειας, καθώς εξηγούν για ποιο λόγο η απόκτηση των εναέριων μέσων του συγκεκριμένου τύπου θα βελτιώσει την άσκηση των ανωτέρω αρμοδιοτήτων της αναθέτουσας Αρχής. Εξάλλου, πέραν της επίκλησης των γεγονότων του Φεβρουαρίου 2020, δεν γίνεται καμία αναφορά σε ασυνήθιστες εξάρσεις του από θαλάσσης φαινομένου της παράνομης εισροής μεταναστών κατά τον χρόνο εκκίνησης της διαδικασίας (Μάιο του 2020), που δεν θα μπορούσε, μάλιστα, να αντιμετωπισθεί με τα ήδη διατιθέμενα μέσα του Πολεμικού Ναυτικού, παρά μόνο με τα ζητούμενα μέσω της ελεγχόμενης εξαιρετικής διαδικασίας και με τα συγκεκριμένα, μάλιστα, χαρακτηριστικά. Τεκμηριωμένο απρόβλεπτο γεγονός που να καθιστά κατεπείγουσα την προμήθεια συστημάτων με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά δεν προκύπτει ούτε από το από 23.4.2021 συμπληρωματικό έγγραφο του Τμηματάρχη Ε2 του Γ.Ε.Ν., στο οποίο και πάλι η αναγκαιότητα της προμήθειας αποδίδεται στα επιχειρησιακά οφέλη από τη χρήση των υπό προμήθεια συστημάτων κατά τη συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού σε ενέργειες επιτήρησης, έρευνας, διάσωσης και ελέγχου των προσφυγικών ροών. Δεδομένου, άλλωστε, ότι η ελεγχόμενη διαδικασία ξεκίνησε τον Μάιο του 2020 και ολοκληρώθηκε τελικώς το Μάρτιο του 2021, δεν αποδεικνύεται εν προκειμένω αδυναμία τήρησης των προθεσμιών που προβλέπονται για τις διατυπώσεις δημοσιότητας του τακτικού διαγωνισμού, οι οποίες, σημειωτέον, μπορούν υπό ορισμένους όρους να συντμηθούν (βλ. άρθρο 27 παρ. 3 του ν. 4412/2016). Η καθυστέρηση, εξάλλου, που σημειώθηκε στην όλη διαδικασία οφείλεται σε μία εν γένει ασταθή διαχείριση του επιμάχου ζητήματος της ίδιας της αναθέτουσας Αρχής, η οποία, καίτοι, προσέφυγε σε διαπραγμάτευση, επικαλούμενη αορίστως λόγους επείγοντος, εντούτοις προέβη σε αντιφατικές ερμηνείες απαράβατων όρων της πρόσκλησης – και δη αφ’ενός αποδεχόμενη, διά της επιτροπής διαπραγματεύσεων, την προσφορά της εταιρίας «….», αφ’ετέρου απορρίπτοντας την ίδια προσφορά λόγω μη προσκόμισης, στο στάδιο εξέτασης των προσφορών, δικαιολογητικών που ρητώς απαιτούνταν από τον ανάδοχο στο στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης – με αποτέλεσμα η επελθούσα ματαίωση να προσβληθεί τελικώς ενώπιον της Α.Ε.Π.Π. η οποία και δικαίωσε την ανάδοχο εταιρία. Στη σφαίρα επιρροής της αναθέτουσας αρχής ανάγεται και η επίσης επικαλούμενη ως δικαιολογητικός λόγος προσφυγής σε διαπραγμάτευση προηγούμενη διαδικασία «διαγωνισμού», η οποία δεν τελεσφόρησε επίσης λόγω άσκησης προδικαστικής προσφυγής ενώπιον της Α.Ε.Π.Π.. Ειδικότερα, πέραν του ότι δεν επρόκειτο για διαδικασία διαγωνισμού, αλλά για δύο παράλληλες διαδικασίες διαπραγματεύσεων για είδη (Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη) που παρουσιάζουν ομοιότητες με τα ήδη ζητούμενα, ο λόγος που δεν τελεσφόρησαν οι διεξαχθείσες διαπραγματεύσεις είναι η ελλιπής αιτιολόγηση της προσφυγής σε εξαιρετική διαδικασία, όπως κρίθηκε από την Α.Ε.Π.Π. με τις 128 και 130/2020 αποφάσεις της. Λαμβανομένου, περαιτέρω, υπόψη ότι η ίδια η αναθέτουσα αρχή επικαλείται την ανώμαλη εξέλιξη των ανωτέρω δύο διαδικασιών για να δικαιολογήσει το εσπευσμένο της ελεγχόμενης προμήθειας, συνάγεται ότι η επίμαχη ανάγκη απόκτησης μη επανδρωμένων συστημάτων, ανεξαρτήτως των ειδικότερων χαρακτηριστικών που ζητούνταν με τις επιμέρους διαδικασίες, είχε ήδη από το Νοέμβριο του 2019 γίνει αντιληπτή, πλην, για τον τρόπο κάλυψής της, δαπανήθηκε πολύτιμο χρονικό διάστημα στη διενέργεια εξαιρετικών διαδικασιών στερουμένων των όρων διαφάνειας και ελεύθερου ανταγωνισμού που θα μπορούσαν, κατά την κοινή πείρα, να διασφαλίσουν μία πιο ομαλή εξέλιξη των υπόψη προμηθειών. Ενδεικτικό, τέλος, της έλλειψης κατεπείγοντος είναι και το γεγονός ότι ο χρόνος παράδοσης που επιτρέπει η αναθέτουσα αρχή στον ανάδοχο είναι χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών, χωρίς, ωστόσο, να αιτιολογείται με ποιο τρόπο συμβιβάζεται η επιλογή αυτή – και όχι, για παράδειγμα, η επιλογή ετοιμοπαράδοτων υλικών – με τον επιτακτικό χαρακτήρα που επιχειρεί η αναθέτουσα Αρχή να προσδώσει στην προμήθεια. Ενόψει των ανωτέρω, δεν υφίσταται εν προκειμένω η απαιτούμενη από το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 πλήρης, ειδική και επαρκής αιτιολόγηση που, όπως έγινε δεκτό στις σκέψεις 5 και 7, απαιτείται και για τις προμήθειες που διενεργούνται δυνάμει των άρθρων 96 του ν. 4368/2016 και 14 παρ. 2 του ν. 4650/2019 και αφορούν την κάλυψη αναγκών, μεταξύ άλλων, και του Πολεμικού Ναυτικού στο επίπεδο της συνδρομής που παρέχει με δικά του μέσα στον έλεγχο των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών. Η πλημμέλεια αυτή κρίνεται από το Κλιμάκιο ουσιώδης, καθώς η αναιτιολόγητη μη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας πλήττει εν προκειμένω τις ενωσιακές αρχές της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού, και συνιστά, ως εκ τούτου, διακωλυτικό λόγο σύναψης της σύμβασης με την ανάδοχο εταιρία «…..».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1166/2021 

Επιδιώκεται παραδεκτώς η ανάκληση της 780/2022 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και της εταιρείας «…ΑΕ», με αντικείμενο την «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΖΗΜΙΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ(...)Εκτιμώντας τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι τόσο τα έγγραφα της σύμβασης όσο και η ένδικη προσφυγή παρέχουν επαρκή στοιχεία που καθιστούν, εν προκειμένω, την επιλεγείσα διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγμάτευσης, επιτρεπτή και επαρκώς αιτιολογημένη, εν όψει των διεπουσών αυτή διατάξεων που παρατέθηκαν και ερμηνεύτηκαν ανωτέρω στη σκέψη 3. Ειδικότερα, η φύση των υπό ανάθεση εργασιών, οι οποίες σκοπούν στην επαναφορά των πληγεισών αντιπλημμυρικών υποδομών σε κατάσταση ασφαλή και λειτουργική, η εντετοπισμένη χωροθέτηση της εκτέλεσης αυτών, η πρόβλεψη παράλληλης λειτουργίας περισσοτέρων εργοταξίων προκειμένου να επιταχυνθεί η αποκατάσταση των ζημιών και να μειωθεί, στο μέτρο του δυνατού, η χρονική διάρκεια της σύμβασης, καθώς και η συγκριτική παράθεση του απαιτηθέντος για την ολοκλήρωση ανοικτών διαγωνισμών με ομοειδές αντικείμενο χρονικού διαστήματος καταδεικνύουν ότι η αναθέτουσα Αρχή έλαβε δεόντως υπόψη όλες τις περιστάσεις που καθιστούν εύλογη, στην συγκεκριμένη περίπτωση, την προσφυγή στη διαπραγμάτευση, και ότι η ποσότητα των προς ανάθεση εργασιών αντιστοιχεί πλήρως στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο για την κάλυψη των διαπιστωθεισών εκτάκτων αναγκών.Κατ΄ακολουθία του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 780/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να υπογραφεί το υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο τροποποιητικής/συμπληρωματικής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου, επισυναπτόμενο στη παρούσα σε ηλεκτρονική μορφή, τηρείται στη Γραμματεία του Δικαστηρίου. 

Καθαρισμός ποταμών και παραποτάμων Δήμου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) ο καθαρισμός των ποταμών και παραποτάμων του Δήμου ... της Περιφερειακής Ενότητας ... από κάθε είδους φερτά υλικά, για την άμεση αποκατάσταση των προκληθεισών ζημιών από τα πλημμυρικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα κατά το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2019, συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, β) οι εργασίες αυτές καθαρισμού των ρεμάτων είναι αναγκαίες, προκειμένου να αποκατασταθεί η παροχετευτικότητά τους και να μειωθεί ο κίνδυνος πλημμύρας στις παρόχθιες περιοχές και στο οδικό δίκτυο, ενώ πρέπει να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό, γ) για τη διαχείριση των συνεπειών των ανωτέρω φαινομένων και την προστασία των πληγεισών περιοχών, ο Δήμος ... κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έως τις 26.2.2020, με σχετικές αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και δ) η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση έναντι της διενέργειας ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας παρίσταται αιτιολογημένη, καθόσον με τη διαδικασία αυτή κατέστη δυνατή η υποβολή προσφορών σε συντομότερη προθεσμία από αυτή που θα απαιτείτο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, κρίνει ότι συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης.