ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/452/2024
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια και Εγκατάσταση τεχνολογίας βιοφορέων για αναβάθμιση της βιολογικής επεξεργασίας ΕΕΛ Πάτρας (...)Περαιτέρω, με τις προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 310 του ν. 4412/2016 παρέχεται η δυνατότητα συμπλήρωσης των υποβληθέντων στοιχείων των προσφορών που κατατίθενται στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, «με σκοπό τον περιορισμό των αδικαιολόγητων αποκλεισμών των οικονομικών φορέων για αυστηρά τυπικούς λόγους, ενώ πληρούνται κατ’ ουσίαν οι προϋποθέσεις συμμετοχής». Οι ως άνω διατάξεις, ως προς τη δυνατότητα συμπλήρωσης ή διευκρίνισης των υποβληθεισών προσφορών, ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τη διενέργεια των διαδικασιών για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων, δεν έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν στην αναθέτουσα αρχή να δέχεται τη διόρθωση οποιωνδήποτε παραλείψεων, συμπεριλαμβανομένων και των παραλείψεων που, κατά τις ρητές διατάξεις της διακήρυξης, συνεπάγονται υποχρεωτικώς τον αποκλεισμό του προσφέροντος. Τούτο, διότι η ως άνω παρεχόμενη στην αναθέτουσα αρχή δυνατότητα να ζητήσει από προσφέροντα να προβεί σε διευκρινίσεις σχετικά με την προσφορά του δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την υποβολή στην πραγματικότητα νέας προσφοράς από τον συγκεκριμένο προσφέροντα, ούτε να θεραπεύεται με τον τρόπο αυτό η παράλειψη παροχής πληροφοριών, οι οποίες απαιτούνται από τη διακήρυξη, καθόσον έτσι του παρέχεται αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των λοιπών συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης (...)Συνακόλουθα, η αναθέτουσα Αρχή εν προκειμένω δεν είχε τη διακριτική ευχέρεια να καλέσει την ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ … ΑΤΕ-… ΑΤΕ σε συμπλήρωση, κατ΄εφαρμογή του άρθρου 310 του ν.4412/2016, του περιεχομένου της τεχνικής της προσφοράς με τα ως άνω ελλείποντα -κατά τον κρίσιμο χρόνο-αποδεικτικά μέσα, τροποποιώντας και καθιστώντας, κατ΄αυτόν τον τρόπο, την προσφορά της εκ των υστέρων παραδεκτή, κατά παράβαση του άρθρου 2.4.6 παρ. α της διακήρυξης. Οι ως άνω δε πλημμέλειες της ελεγχόμενης διαδικασίας ανάθεσης παρίστανται ουσιώδεις ως πλήττουσες τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των διαγωνιζομένων.(...) H μη θέση ψηφιακής υπογραφής, αλλά ιδιόχειρης χωρίς να συνοδεύεται από βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής, επί του υποβληθέντος ΕΕΕΣ, σύμφωνα με τα άρθρα 2.2.8.1. εδ. ε΄ και 2.2.9.1. της διακήρυξης, από την, παρέχουσα στήριξη ως προς το κριτήριο της τεχνικής-επαγγελματικής επάρκειας στην ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ … ΑΤΕ-… ΑΤΕ, αλλοδαπή εταιρεία … AG, καθιστά το έγγραφο αυτό μη έγκυρο και μη δεσμευτικό.(...) Τούτων δοθέντων, τα δικαιολογητικά κατακύρωσης που έχουν υποβληθεί δεν είναι πλήρη (βλ. άρθρο 2.2.9.2.Β.1.(στ) της διακήρυξης) και μη νομίμως η αναθέτουσα Αρχή δεν ζήτησε την προσκόμιση δικαιολογητικών ώστε να καταστεί εφικτός ο έλεγχος της συνδρομής περιπτώσεως αποκλεισμού, κατ΄άρθρο 2.2.8.1. εδ. ε΄ και 2.2.3.5. της διακήρυξης, για λόγους που αφορούν στα φυσικά πρόσωπα που ελέγχουν το μετοχικό κεφάλαιό της ως άνω αλλοδαπής εταιρείας. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : 1Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
Δ.Εφ.Αθ.145/2023
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων και χώρων Πανεπιστημίου (...) Τα μεταγενεστέρως υποβαλλόμενα στοιχεία, ακόμη και αν ήταν ικανά να άρουν την συνδρομή του κατά περίπτωση λόγου αποκλεισμού, δεν αίρουν πάντως τη συνδρομή του λόγου αποκλεισμού ο οποίος συνίσταται στην ανακριβή δήλωση και απόκρυψη (δια του ΕΕΕΣ) των σχετικών με τον προαναφερθέντα λόγο στοιχείων, αναγκαίων για τη διαμόρφωση της κρίσης της αναθέτουσας αρχής στον κρίσιμο χρόνο υποβολής του ΕΕΕΣ. Εξάλλου, στην όλως ειδική περίπτωση κατά την οποία το γεγονός που συνιστά λόγο αποκλεισμού λαμβάνει χώρα μετά την υποβολή του ΕΕΕΣ, ο διαγωνιζόμενος, υποχρεούμενος να το δηλώσει "αμελλητί" σύμφωνα με το άρθρο 104 παρ. 2 του ν. 4412/2016, δύναται ταυτόχρονα να επικαλεσθεί και τυχόν ληφθέντα μέτρα προς αποκατάσταση της αξιοπιστίας του (...). Με τα ανωτέρω δε δεδομένα, αβασίμως με την προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. απορρίφθηκαν ως προώρως προβληθέντες με την προδικαστική προσφυγή οι ισχυρισμοί της αιτούσας εταιρείας, αφενός περί επίδειξης πλημμέλειας κατά την εκτέλεση ουσιώδους απαίτησης στο πλαίσιο προηγούμενης δημόσιας σύμβασης (...), ερειδόμενης στη θετική δήλωση στο Ε.Ε.Ε.Σ. της «....ΑΕ» και της στηρίζουσας αυτήν εταιρείας «... Α.Ε.», ως προς τη συνδρομή λόγων αποκλεισμού για τους οποίους αναφέρθηκαν συγκεκριμένα επανορθωτικά μέτρα (...), και αφετέρου περί ψευδούς δήλωσης στο Ε.Ε.Ε.Σ. (...), ενόψει μη γνωστοποίησης στην αναθέτουσα αρχή οψιγενών μεταβολών (...). ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει την ... απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και αναπέμπει την υπόθεση σε αυτήν για νέα νόμιμη κρίση.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/240/2022
Σύμβαση του έργου «ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΓΩΓΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΥΔΡΑΣ» (...)διαπίστωσε ότι τα δικαιολογητικά συμμετοχής των οικονομικών φορέων ... ήταν ελλιπή. Συγκεκριμένα, ως προς την εταιρεία «… ΜΙΚΕ», διαπιστώθηκε ότι τα αρχεία «δικαιολογητικά συμμετοχής» και «οικονομική προσφορά», καθώς και το Τ.Ε.Υ.Δ., δεν έφεραν προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή με χρήση εγκεκριμένων πιστοποιητικών. Επίσης, στο τμήμα ΙV του Τ.Ε.Υ.Δ. δεν έχουν συμπληρωθεί τα απαιτούμενα σύμφωνα με τη διακήρυξη κριτήρια επιλογής οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας και συστημάτων διασφάλισης ποιότητας και προτύπων περιβαλλοντικής διαχείρισης, σύμφωνα με τα άρθρα 22Γ, 22Δ και 22Ε της διακήρυξης. Επιπλέον, στο τμήμα ΙV του Τ.Ε.Υ.Δ. στην οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια σημείο 6, αναφέρεται εσφαλμένα η 2η τάξη του ΜΕΕΠ, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 23.4 της διακήρυξης απαιτείται η 3η και άνω τάξη και η 2η σε αναβάθμιση και άνω. Στη συνέχεια, κλήθηκαν οι ανωτέρω εταιρείες να συμπληρώσουν τις ελλείψεις κατά τα άρθρα 310 του ν.4412/2016 και 4.1 της διακήρυξης του διαγωνισμού. Στην ανωτέρω κλήση δεν απάντησαν οι οικονομικοί φορείς .... ενώ ο οικονομικός φορέας «… ΜΙΚΕ» απέστειλε αρχεία των δικαιολογητικών συμμετοχής και οικονομικής προσφοράς ψηφιακά υπογεγραμμένα και Τ.Ε.Υ.Δ. ψηφιακά υπογεγραμμένο και συμπληρωμένο ως προς τις προαναφερθείσες ελλείψεις.(...)με τη 1750/2021 απόφαση της Α.Ε.Π.Π. έγινε δεκτή η προσφυγή της ανωτέρω εταιρείας και ακυρώθηκε η 170/24.9.2021 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Ύδρας με τη νόμιμη κατά την κρίση του Κλιμακίου αιτιολογία ότι, πλην της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, ο οικονομικός φορέας «… ΜΙΚΕ» δεν υπέβαλε κανένα άλλο έγκυρο έγγραφο με την προσφορά του και, ως εκ τούτου, λόγω των ως άνω ουσιωδών ελλείψεων, ο αναθέτων φορέας όφειλε κατά δέσμια αρμοδιότητα να τον απορρίψει και όχι να τον καλέσει προς αναπλήρωση των ελλείψεων αυτών, καθόσον το άρθρο 310 του ν.4412/2016 (και όχι το άρθρο 102 που δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω), ακόμη και υπό τη νέα του διατύπωση, δεν επιτρέπεται να οδηγεί σε τροποποίηση της προσφοράς. Δοθέντος δε ότι η μη θέση ψηφιακής υπογραφής επί εγγράφου υποβαλλόμενου σε ηλεκτρονικώς διεξαγόμενο διαγωνισμό καθιστά το έγγραφο άκυρο και άρα μη υποβληθέν, στην υπό κρίση περίπτωση τα πλέον κρίσιμα έγγραφα, ήτοι το Τ.Ε.Υ.Δ. και η οικονομική προσφορά του ανωτέρω οικονομικού φορέα, ως μη φέροντα έγκυρη ψηφιακή υπογραφή, θεωρούνται μηδέποτε υποβληθέντα και συνεπώς η εκ των υστέρων το πρώτον προσκόμισή τους διά της επίκλησης του άρθρου 310 του ν.4412/2016 είναι μη επιτρεπτή, καθώς προδήλως συνιστά τροποποίηση της προσφοράς. Επίσης, διά των διατάξεων του άρθρου 310 του ν.4412/2016 δεν είναι δυνατή η θεραπεία πλημμέλειας που συνεπάγεται τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου, εν προκειμένω δε η μη τήρηση της σαφούς απαίτησης της διακήρυξης περί υποβολής ψηφιακώς υπογεγραμμένων εγγράφων οδηγεί στην απόρριψη της προσφοράς. Ούτε εξάλλου συνιστά «τυπολατρεία» η απαίτηση της διακήρυξης περί υποβολής ψηφιακώς υπογεγραμμένων εγγράφων, δεδομένου ότι σε ηλεκτρονικώς διεξαγόμενη διαγωνιστική διαδικασία η θέση της ψηφιακής υπογραφής επί του εγγράφου αποτελεί απόδειξη της δέσμευσης του συμμετέχοντος από το περιεχόμενο αυτού, καθιστώντας τούτο έγκυρο και δεσμευτικό. Σε κάθε δε περίπτωση επισημαίνεται ότι και το νέο Τ.Ε.Υ.Δ. που προσκομίστηκε κατόπιν σχετικής κλήσης του από τον αναθέτοντα φορέα δεν φέρει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή, καθόσον, εκ του εγγράφου που προσκομίζεται, ουδόλως προκύπτει ότι έχει τεθεί έγκυρη υπογραφή καθώς εμφανίζεται το μήνυμα «Μη έγκυρη ψηφιακή υπογραφή - το έγγραφο έχει τροποποιηθεί από την υπογραφή του». Για τους λόγους αυτούς Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΠΠ/1750/2021
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/436/2023
Εφαρμογή βιοενίσχυσης στις ΕΕΛ και στο αποχετευτικό δίκτυο της ΔΕΥΑ: 1. Ενόψει των περιστάσεων της ελεγχόμενης διαδικασίας, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψη ότι: α) συμμετείχε σε αυτήν μόνον ένας οικονομικός φορέας, οπότε δεν γεννάται ζήτημα προσβολής των αρχών της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και του ανταγωνισμού, β) δεν αμφιβάλλει, κατόπιν των υποβληθέντων εγγράφων, σχετικά με την ικανότητα των τρίτων, στους οποίους στηρίζεται η ανάδοχος εταιρεία, να εκτελέσουν τη σύμβαση και γ) οι τρίτοι - δανειστές έχουν προσκομίσει ιδιωτικά συμφωνητικά και υπεύθυνες δηλώσεις συνεργασίας με την ανάδοχο, κρίνει όλως εξαιρετικώς ότι η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 317 παρ. 3 του ν. 4412/2016, να επαναλάβει τη διαδικασία από το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, καλώντας την προσωρινή ανάδοχο να υποβάλει για τους ως άνω τρίτους όλα τα έγγραφα που απαιτούνται από τη διακήρυξη, προκειμένου να ελεγχθεί ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπο αυτών λόγοι αποκλεισμού (βλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμήμα 940/2022 σκ. 43, όπου και εκεί εξαιρετικώς και υπό περιστάσεις που προσιδιάζουν με αυτές της ελεγχόμενης διαδικασίας έγινε δεκτό ότι η Αναθέτουσα Αρχή είχε τη σχετική δυνατότητα). Μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών που θα προσκομισθούν, την έκδοση σχετικού Πρακτικού και την έγκρισή του αρμοδίως, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να προβεί στην έκδοση νέας κατακυρωτικής απόφασης, η οποία θα υποβληθεί, σύμφωνα με το άρθρο 316 παρ. 3 περ γ΄ του ν. 4412/2016, στο Κλιμάκιο προς έλεγχο ως προς το ως άνω αναφερόμενο στάδιο.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1291/2023
Εκσυγχρονισμός του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο άγεται στην κρίση ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις υπό κρίση προσφυγές, ορθώς και νομίμως η αναθέτουσα αρχή απέρριψε την προσφορά της ένωσης εταιρειών «…», καθόσον τα ΕΕΕΣ που υπέβαλαν τα μέλη της ως άνω ένωσης περί των ποσοστών συμμετοχής τους σε αυτήν δεν πληρούν το εκ του νόμου και της διακήρυξης απαιτούμενο περιεχόμενο, διότι σε αυτά, πλην της γενικής αναφοράς σε ποσοστά συμμετοχής στην ένωση, δεν προσδιορίζονται τα δύο διακριτά, σε σχέση με τα ανωτέρω, απαιτούμενα εκ του νόμου και τη διακήρυξη στοιχεία, ήτοι το είδος της συμμετοχής κάθε μέλους στην ένωση και η κατανομή της αμοιβής μεταξύ τους. Εξάλλου, τα εν λόγω ΕΕΕΣ δεν πληρούν το ως άνω απαιτούμενο περιεχόμενο ούτε αν ληφθεί υπ’ όψιν για τη συμπλήρωση του περιεχομένου τους το υποβληθέν μαζί με αυτά ιδιωτικό συμφωνητικό σύστασης της ως άνω ένωσης -το οποίο πάντως προβλέπεται από το νόμο και τη διακήρυξη ότι πρέπει να υποβληθεί όχι με τα δικαιολογητικά συμμετοχής, αλλά με τα δικαιολογητικά προσωρινού αναδόχου και εξετάζεται σε μεταγενέστερο στάδιο του διαγωνισμού (βλ. το άρθρο 2.2.9.2. της διακήρυξης)- καθόσον από το συμφωνητικό αυτό δεν προκύπτει κατά τρόπο ρητό, σαφή και αδιαμφισβήτητο το είδος της συμμετοχής κάθε μέλους της ένωσης αυτής στο αντικείμενο του έργου. Συνεπώς, η αναθέτουσα αρχή δεν είχε τη διακριτική ευχέρεια να καλέσει, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως αυτό ισχύει, την ως άνω ένωση να συμπληρώσει, ήτοι κατ’ ουσίαν να αναπληρώσει τα ως άνω ελλείποντα ουσιώδη στοιχεία των εν λόγω ΕΕΕΣ το πρώτον μετά την υποβολή της προσφοράς της, διότι τούτο θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων θεραπεία της, επί ποινή αποκλεισμού, υποχρέωσής της να υποβάλει με την προσφορά της ως δικαιολογητικά συμμετοχής τα ΕΕΕΣ με το ελάχιστο περιεχόμενο που ορίζεται στις διατάξεις των άρθρων 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 και 2.4.1 της διακήρυξης, τροποποιώντας τοιουτρόπως την προσφορά της και καθιστώντας αυτή παραδεκτή, κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των διαγωνιζομένων και των διατάξεων των άρθρων 91 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016 και 2.4.6 περ. 1 της διακήρυξης. Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης και τις ασκηθείσες παρεμβάσεις.Ανακαλεί την 417/2023 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΣΤΕ/827/2019
Προμήθεια τοποθέτησης μετρητών...Επειδή, εν όψει, όμως, των εκτεθέντων στη σκέψη 24, η ερμηνεία αυτή του όρου 13.2.8.20 της διακήρυξης, στην οποία προέβη η Α.Ε.Π.Π., βάσει της οποίας σε περίπτωση που ο διαγωνιζόμενος επικαλείται ότι συντρέχουν ως προς αυτόν οι όροι της “Σημείωσης”, δεν απαιτείται να προσκομίσει “κανένα δικαιολογητικό”, αλλά η αναθέτουσα αρχή είναι εκείνη που υποχρεούται να “ελέγχει” (και δη πρωτοτύπως) τη συνδρομή όλων των σχετικών προϋποθέσεων, δεν είναι ορθή. Εφόσον, επομένως, η παρεμβαίνουσα, όπως άλλωστε δεν αμφισβητεί, δεν είχε συνυποβάλει με την προσφορά της κανένα απολύτως στοιχείο για την απόδειξη του περιληφθέντος στην προσφορά της ισχυρισμού αυτής, κατά τον οποίο “έχει ήδη προμηθεύσει κιβώτια παρόμοιου τύπου από SMC τοποθέτησης μετρητών, τα οποία έχουν εγκατασταθεί στο δίκτυο ευθύνης του ...”, καθώς, επίσης, και για το εάν τα ως άνω φερόμενα ως εγκατεστημένα στο δίκτυο της ... υλικά της ήταν της αυτής ποσότητας με τα ζητούμενα (και μάλιστα και ως προς τα δύο προσφερόμενα είδη), νομίμως η αναθέτουσα αρχή, κατά την αξιολόγηση της προσφοράς της εν λόγω εταιρείας, εχώρησε στην απόρριψή της με την παραπάνω αιτιολογία, που συνδέεται με τον ως άνω τεθέντα επί ποινή αποκλεισμού όρο και η οποία, συνεπώς, στηρίζει αυτοτελώς τον αποκλεισμό της από την περαιτέρω διαγωνιστική διαδικασία, τα δε κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση της Α.Ε.Π.Π., κατ΄ αποδοχήν των ως άνω μη ουσιωδών, άλλωστε, πραγματικών ισχυρισμών της προδικαστικής προσφυγής της παρεμβαίνουσας (περί εντάξεώς της στον “Πίνακα Προμηθευτών υλικών προμηθείας Αναδόχου των συμβάσεων κατασκευής έργων δικτύων διανομής της Διακήρυξης ΔΔ-206”, ως και περί “αυθαίρετης” αναστολής της ένταξής της σε αυτόν, με συνέπεια την “ανυπαίτια” αδυναμία της να διαθέτει τα προϊόντα της στους αναδόχους της ... κ.λπ.), είναι εν πάση περιπτώσει μη νόμιμα, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, διότι, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στην ως άνω σκέψη 24, δεν αρκούσε, εν προκειμένω, για το παραδεκτό της τεχνικής προσφοράς της παρεμβαίνουσας μόνη η αόριστη μνεία σε αυτήν της συνδρομής των προϋποθέσεων της “Σημείωσης”. Κατόπιν τούτου, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι όλοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της παρεμβαίνουσας και της καθ΄ ης Αρχής. Ομοίως απορριπτέοι είναι και οι περαιτέρω ισχυρισμοί της παρεμβαίνουσας, κατά τους οποίους δεν μπορούσε να ερμηνευθεί σε βάρος της “ασάφεια ή πλημμέλεια των εγγράφων της σύμβασης”, άλλως ότι “η τυχόν απαίτηση για επίκληση στοιχείων που ήδη γνωρίζει και διαθέτει ο αναθέτων φορέας [ήταν] καταχρηστική και περιττή, συμβάλλοντας σε μία άνευ νοήματος και σκοπού γραφειοκρατία”. Εξάλλου, και οι περαιτέρω κρίσεις της Α.Ε.Π.Π., βάσει των οποίων α) η αναθέτουσα αρχή όφειλε, εν όψει των οριζομένων στο “άρθρο 102 του ν. 4412/2016”, πριν αποκλείσει την παρεμβαίνουσα, να την καλέσει να προσκομίσει τα δικαιολογητικά που τυχόν έκρινε απαραίτητα προς απόδειξη των ανωτέρω ή να παράσχει διευκρινίσεις και β) η βασιμότητα των ισχυρισμών της παρεμβαίνουσας προέκυπτε από τα έγγραφα που η τελευταία προσκόμισε με την προδικαστική προσφυγή της, είναι, επίσης, μη ορθές, κατά μεν το πρώτο σκέλος τους, διότι η διάταξη του άρθρου 310 παρ. 4 και 5 του ν. 4412/2016, την οποία επαναλαμβάνει και ο όρος 15 παρ. 2 και 3 της διακήρυξης, αναφέρεται σε διευκρινίσεις νομίμως κατ΄ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και όχι σε αναπλήρωση μη νομίμως υποβληθέντων ή μη υποβληθέντων, όπως στην προκειμένη περίπτωση, κατά δε το δεύτερο σκέλος τους, διότι η Α.Ε.Π.Π. δεν μπορούσε πάντως, προκειμένου να διατυπώσει την κρίση ότι εκπληρώνονταν εν προκειμένω οι ως άνω απαιτήσεις της διακήρυξης, να στηριχθεί σε δικαιολογητικά, τα οποία προσκομίσθηκαν το πρώτον με την προδικαστική προσφυγή της παρεμβαίνουσας και δεν είχαν υποβληθεί με την προσφορά της (τούτο δε ανεξαρτήτως και αν τα προσκομισθέντα ήταν, κατά τα ανωτέρω, και πράγματι ουσιώδη), απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της παρεμβαίνουσας και της καθ΄ ης Αρχής.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/428/2021
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:«Εκτέλεση εργασιών στεγανοποίησης και μόνωσης κτηρίων του Πανεπιστημίου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.741.935,48 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.24%), και συμβατικής αξίας 2.414.463,22 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(...)Καίτοι δήλωσαν δηλαδή ότι θα στηριχθούν στις ικανότητες άλλων «βοηθητικών» οικονομικών φορέων, δεν δήλωσαν τις ως άνω εταιρείες ως υπεργολάβους τους, ούτε το ποσοστό της σύμβασης που κάθε μία από αυτές θα αναλάβει. Δοθέντος όμως ότι η παράλειψη αυτή ήταν ουσιώδης και δεν μπορούσε να θεραπευτεί, έπρεπε η προσφορά των οικονομικών φορέων ΑΦΟΙ … ΑΤΕ και εταιρείας … ΑΤΕ να απορριφθούν για το λόγο αυτό.(....)Αν, αντιθέτως, η αναθέτουσα αρχή είχε ασκήσει την διακριτική ευχέρεια που της παρέχεται εκ της παραγράφου 2 του άρθρου 78 του ν.4412/2016 για την εκτέλεση ορισμένων κρίσιμων εργασιών απευθείας από τον ίδιο τον συμμετέχοντα, ή αν επιθυμούσε η ως άνω ζητούμενη εμπειρία να συντρέχει στο πρόσωπο ενός και μόνο δανειοπαρόχου θα έπρεπε να έχει εκφραστεί σαφέστερα. Εντούτοις, τυχόν ασάφειες ή πλημμέλειες των εγγράφων της σύμβασης δεν μπορούν να ερμηνεύονται σε βάρος των διαγωνιζομένων, κατά παράβαση των αρχών του ανταγωνισμού και της παροχής ίσων ευκαιριών, χωρίς τουλάχιστον να παρέχεται σε αυτούς, οι οποίοι βλάπτονται από την ασάφεια ή την πλημμέλεια αυτή, η δυνατότητα να συμπληρώσουν την τυχόν ελαττωματική προσφορά τους(....)Κατόπιν τούτων, η εγγυητική επιστολή που υπέβαλε η εταιρεία … ΑΤΕ δεν έφερε προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή της οποίας η εγκυρότητα να μπορεί να διαπιστωθεί από την αναθέτουσα αρχή και από κάθε τρίτον και ως εκ τούτου η υποβληθείσα εγγυητική επιστολή ήταν απολύτως ανυπόγραφη εφόσον δεν έφερε ούτε ηλεκτρονική ούτε φυσική υπογραφή του εκδότη πιστωτικού οργανισμού (ΤΜΕΔΕ). Σε κάθε περίπτωση ακόμα και εάν θεωρηθεί ότι πάντως καταρχήν υπεβλήθη εγγυητική επιστολή, και πάλι, εφόσον δεν έφερε ηλεκτρονική υπογραφή δεν συνιστούσε εγγυητική επιστολή συμμετοχής ηλεκτρονικής έκδοσης και ως εκ τούτου η εταιρεία … ΑΤΕ όφειλε να προσκομίσει πρωτότυπο αυτής εντός τριών εργασίμων ημερών στην αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της διακήρυξης για τις μη ηλεκτρονικές εγγυητικές επιστολές συμμετοχής. Ως εκ τούτου η προσφορά της έπρεπε να απορριφθεί για τον λόγο αυτό. Εξάλλου, η εκ των υστέρων επιβεβαίωση της εγκυρότητάς της από το ΤΜΕΔΕ δεν ασκεί επιρροή, διότι η παράλειψη το πρώτον νόμιμης υποβολής της με την προσφορά της, ενόψει των όρων της διακήρυξης και του νόμου, κατέστησε την προσφορά της άνευ ετέρου απορριπτέα.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «…» (…) και του οικονομικού φορέα … ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΑΕΠΠ/737/2021
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:...η αναθέτουσα αρχή προκήρυξε ανοικτή διαδικασία κάτω των ορίων για την επιλογή αναδόχου υλοποίησης του υποέργου «Πιλοτικές Δράσεις για την Προώθηση των Ευπαθών Ομάδων και των Νέων στην Απασχόληση στο Δήμο ..., στο πλαίσιο της ΒΑΑ/ΟΧΕ της ...(Διαδημοτικό Κοινωνικό Δίκτυο "...")», με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής.(....)Περαιτέρω, ο ισχυρισμός φέρεται αορίστως και συνεπώς απαραδέκτως διότι αφ΄ ενός μεν η προσφεύγουσα δεν επικαλείται διάταξη του νόμου ή τη διακήρυξης από την οποία να προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή οφείλει να υπογράφει τα έγγραφά της με προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, άλλως απαλλάσσεται και ο προσφέρων από την υποχρέωση να θέτει ο ίδιος προηγμένη ψηφιακή υπογραφή επί των εγγράφων του, και διότι αφ΄ ετέρου δε η προσφεύγουσα δεν συσχετίζει το επιχείρημα αυτό με ισχυρισμό ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης. Για τους λόγους αυτούς πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή και να γίνει δεκτή η παρέμβαση, διότι ορθά και σύννομα η προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά της προσφεύγουσας με την αιτιολογία ότι το επίμαχο ΤΕΥΔ του μέλους της προσφεύγουσας ένωσης δεν φέρει προηγμένη ψηφιακή ηλεκτρονική υπογραφή ως απαιτείται επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς από τον διαγωνισμό.
ΕΑΔΗΣΥ/150/2024
Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα ζητά να ακυρωθεί η απόφαση της αναθέτουσας αρχής με αριθμό «…», κατά το μέρος αυτής με το οποίο έγιναν δεκτές οι προσφορές των εταιρειών «…» και «…», για τις ομάδες: 4 «…», 5 «…», 6 «…».
ΣΤΕ/ΕΑ/401/2018
Προμήθεια...Επομένως, τα κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση της …., κατ` αποδοχήν των ως άνω μη ουσιωδών πραγματικών ισχυρισμών της παρεμβαίνουσας (περί εντάξεώς της στον “Πίνακα Προμηθευτών υλικών προμηθείας Αναδόχου των συμβάσεων κατασκευής έργων δικτύων διανομής της Διακήρυξης ΔΔ-206”, ως και περί “αυθαίρετης” αναστολής της ένταξής της σε αυτόν, με συνέπεια την “ανυπαίτια” αδυναμία της να διαθέτει τα προϊόντα της στους αναδόχους της … κλπ), πιθανολογείται σοβαρά ότι είναι μη νόμιμα, κατά τα προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, διότι, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στην ως άνω σκέψη 17, δεν αρκούσε, εν προκειμένω, για το παραδεκτό της τεχνικής προσφοράς της παρεμβαίνουσας, αναφορικά με τον πιο πάνω -τεθέντα επί ποινή αποκλεισμού - όρο, μόνη η μνεία σε αυτήν του ισχυρισμού ότι υλικά (κιβώτια) παρόμοιου τύπου από .. τοποθέτησης μετρητών έχουν ήδη εγκατασταθεί στο δίκτυο της …, εφόσον η παρεμβαίνουσα, όπως άλλωστε δεν αμφισβητεί, δεν είχε συνυποβάλει με την προσφορά της κανένα συγκεκριμένο στοιχείο για την απόδειξη του ως άνω ισχυρισμού της, καθώς, επίσης, και για το εάν τα ως άνω φερόμενα ως εγκατεστημένα στο δίκτυο της … υλικά της ήταν της αυτής ποσότητας με τα ζητούμενα (και ως προς τα δύο είδη). Κατόπιν τούτου είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι όλοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της παρεμβαίνουσας και της καθ` ης η αίτηση Αρχής. Εξάλλου, και οι περαιτέρω κρίσεις της …., βάσει των οποίων α) η αναθέτουσα αρχή όφειλε, εν όψει των οριζομένων στο “άρθρο 102 του ν. 4412/2016”, πριν αποκλείσει την παρεμβαίνουσα, να την καλέσει να προσκομίσει τα δικαιολογητικά που τυχόν έκρινε απαραίτητα προς απόδειξη των ανωτέρω ή να παράσχει διευκρινίσεις και β) η βασιμότητα των ισχυρισμών της παρεμβαίνουσας προέκυπτε από τα έγγραφα που η τελευταία προσκόμισε με την προδικαστική προσφυγή της, πιθανολογείται σοβαρά ότι είναι, επίσης, μη ορθές, κατά μεν το πρώτο σκέλος τους, διότι η διάταξη του άρθρου 310 παρ. 4 και 5 του ν. 4412/2016, την οποία επαναλαμβάνει και ο όρος 15 παρ. 2 και 3 της διακήρυξης, αναφέρεται σε διευκρινίσεις νομίμως κατ` αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και όχι σε αναπλήρωση μη νομίμως υποβληθέντων ή μη υποβληθέντων, όπως στην προκειμένη περίπτωση, κατά δε το δεύτερο σκέλος τους, διότι η ... δεν μπορούσε πάντως να λάβει υπόψη δικαιολογητικά που προσκομίσθηκαν το πρώτον με την προδικαστική προσφυγή της παρεμβαίνουσας και δεν είχαν υποβληθεί με την προσφορά της (τούτο δε ανεξαρτήτως και αν τα προσκομισθέντα ήταν, κατά τα ανωτέρω, και πράγματι ουσιώδη)....Αναστέλλει την εκτέλεση της υπ’ αριθμ. 895/2018 αποφάσεως της Αρχής …, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/769/2024
Ανάδειξη προµηθευτών/χορηγητών υγρών καυσίµων και φυσικού αερίου κίνησης:ζητείται η ανάκληση της 113/2024 Πράξης του ΣΤ′ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΕπί του λόγου αυτού, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι, κατά τα νομίμως κριθέντα με την προσβαλλόμενη Πράξη, η ένδικη διακήρυξη, στον όρο 7.3.8 του Άρθρου 3 των Τεχνικών Προδιαγραφών (Παράρτημα Ι), απαιτούσε «Συμμόρφωση με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 (REACH) και ιδίως με τις διατάξεις περί καταχώρισης και περί αδειοδότησης των χημικών ουσιών, μη εξαιρουμένων των λοιπών διατάξεων του Κανονισμού», χωρίς ουδόλως να γίνεται αναφορά σε επικαιροποίηση του σχετικού αποδεικτικού συμμόρφωσης (Δελτίου Δεδομένων Ασφαλείας), σύμφωνα με την τελευταία τροποποίηση του Κανονισμού 1907/2006. Η αντίστοιχη δε έλλειψη της τεχνικής προσφοράς του αρχικού μειοδότη «…..» μπορούσε νομίμως να συμπληρωθεί, με κλήση αυτού σε παροχή διευκρινίσεων κατ’ άρθρο 102 του ν.4412/2016, καθόσον τούτο δεν θα είχε ως αποτέλεσμα την υποβολή νέας προσφοράς από τον ως άνω υποψήφιο, ούτε τη θεραπεία, κατά τον τρόπο αυτό, της παράλειψης προσκόμισης δικαιολογητικών, των οποίων η υποβολή επιβαλλόταν από τη διακήρυξη επί ποινή απαραδέκτου. Αναφορικά, όμως, με τον όρο 7.1 του ίδιου ως άνω Άρθρου 3 των Τεχνικών Προδιαγραφών, όπως βασίμως προβάλλεται με την ένδικη προσφυγή, δεν θα μπορούσε, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, να κληθεί ο ανωτέρω αρχικός μειοδότης να προσκομίσει, το πρώτον, το απαιτούμενο από τη διακήρυξη, μηδέποτε υποβληθέν, Πιστοποιητικό ISO του οικείου κατασκευαστή/παραγωγού, διότι τούτο θα συνιστούσε παροχή δυνατότητας να προσκομιστεί μεταγενέστερα ουσιώδες στοιχείο, απαιτούμενο επί ποινή αποκλεισμού, και όχι απλώς κλήση προς διευκρίνιση επουσιώδους ασάφειας ή προς διόρθωση τυπικού σφάλματος ή επουσιώδους πλημμέλειας, παρέχοντας στον ως άνω φορέα αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι του άλλου συμμετέχοντος στη ένδικη διαγωνιστική διαδικασία. Η υποβολή δε από τον εν λόγω φορέα αντίστοιχου Πιστοποιητικού ISO του οικείου μεταφορέα (……..), στο οποίο αναγράφεται ότι αυτός πιστοποιείται στην «ΠΑΡΑΛΑΒΗ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ, ΕΜΠΟΡΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Η/ΚΑΙ ΒΙΟΡΕΥΣΤΩΝ», δεν δύναται να θεωρηθεί απλώς ασάφεια της τεχνικής προσφοράς του, καθότι το εν λόγω πιστοποιητικό διαφέρει ουσιώδως, κατά περιεχόμενο, από το αντιστοίχως νομίμως υποβληθέν, από τον ήδη ανάδοχο οικονομικό φορέα, πιστοποιητικό ISO του κατασκευαστή/παραγωγού («…….»), στο οποίο αναγράφεται ότι ο τελευταίος πιστοποιείται στην «ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΚΑΙ ΔΙΥΛΙΣΗ ΑΡΓΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ». Η εν λόγω δε διαπιστούμενη απόκλιση της προσφοράς του ως άνω οικονομικού φορέα από απαράβατο όρο της διακήρυξης, η οποία δεν θα μπορούσε, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, να συμπληρωθεί-αποσαφηνιστεί, παρέχει αυτοτελές νόμιμο έρεισμα για τον αποκλεισμό του από τη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης (βλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 2055/2022, σκ. 16).
Ανακαλεί την 113/2024 Πράξη του ΣΤ′ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.