ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση είναι μη νόμιμη, διότι το αντικείμενό της δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα, αλλά αφορά στον καθορισμό του τρόπου χρηματοδότησης και εν γένει λειτουργίας του εισπρακτικού μηχανισμού μεταξύ των ωφελούμενων Δήμων για την υλοποίηση της εμπίπτουσας στις αρμοδιότητες του Φο.Δ.Σ.Α. Ν. ....... υπηρεσίας διαχείρισης στερεών αποβλήτων, κατά παράβαση των σχετικών με τον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Δ.Σ.Α. νομοθετικών διατάξεων. Και τούτο, διότι το κόστος για την υλοποίηση των υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων καλύπτεται από τους πόρους των εξυπηρετούμενων Δήμων με την καταβολή ετήσιας εισφοράς από αυτούς, το ύψος της οποίας καθορίζεται με απόφαση του Δ.Σ. του Φο.Δ.Σ.Α., κατά την περιγραφείσα από τις οικείες διατάξεις διαδικασία, βαρύνει δε τον προϋπολογισμό αυτού και όχι τον προϋπολογισμό των εξυπηρετούμενων Δήμων. Επομένως, η δυνατότητα που παρέχει ο νόμος για σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την εκτέλεση των υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων δεν έχει την έννοια ότι οι Δήμοι – μέλη του Φο.Δ.Σ.Α. δύνανται να χρηματοδοτούν με βάση προγραμματική σύμβαση απευθείας μέσω του προϋπολογισμού τους τέτοιες υπηρεσίες, πέραν της υποχρεωτικής ετήσιας εισφοράς που καταβάλλουν στον Φο.Δ.Σ.Α., διότι αυτό θα συνεπαγόταν την μετατροπή του θεσμού της προγραμματικής σύμβασης σε εργαλείο παράκαμψης και καταστρατήγησης των σχετικών με την τιμολογιακή πολιτική των Φο.Δ.Σ.Α. διατάξεων. Εξάλλου, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε τροποποίηση των όρων της ήδη υπαχθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο του παρόντος Κλιμακίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ν. ....... και του Δήμου ....... για την υλοποίηση της πράξης «Κινητή Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης Νομού .......», δεδομένου ότι οι αντισυμβαλλόμενοι στις δύο περιπτώσεις δεν ταυτίζονται

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/25/2017

Οικονομικές αρμοδιότητες Δήμων:(....)Εξ άλλου, κατά τον χρόνο ψηφίσεως των σχετικών διατάξεων, δεν είχε δοκιμασθεί στην πράξη η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής που εισήχθη με τον ν. 4555/2018 στη διοίκηση των δήμων, προκειμένου να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενους στην ομαλή λειτουργία αυτών, η τόσο σοβαρή και έντονη επέμβαση του νομοθέτη στη θέληση των εκλογέων, με την εφαρμογή των επίδικων ρυθμίσεων και κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο. Για τους λόγους αυτούς, οι προαναφερθείσες ρυθμίσεις, καθ’ ό μέρος καταλαμβάνουν τη δημοτική περίοδο που διανύεται μετά τις εκλογές που διενεργήθηκαν στις 26 Μαΐου και 2 Ιουνίου 2019, έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 5 (παρ. 1), 52 και 102 (παρ. 2) του Συντάγματος. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις αυτές, οι οποίες, κατά τη βούληση του νομοθέτη, συνέχονται μεταξύ τους ως ενιαίο σύνολο και δεν μπορούν να εφαρμοσθούν αυτοτελώς, πρέπει να παραμερισθούν στο σύνολό τους ως αντισυνταγματικές και να εφαρμοσθούν κατά τη συγκρότηση των εν λόγω δημοτικών επιτροπών οι προϋφιστάμενες αυτών διατάξεις. Αντιθέτως, δεν αντίκεινται στις διατάξεις αυτές του Συντάγματος οι ρυθμίσεις που αφορούν την ανάδειξη των μελών των διοικητικών συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων (Δ.Ε.Υ.Α. κ.λπ.), καθ’ όσον οι εν λόγω οργανωτικές μεταβολές δεν συνδυάζονται και με μεταφορά αρμοδιοτήτων από άμεσα όργανα διοίκησης του δήμου προς τα αντίστοιχα συλλογικά όργανα των νομικών αυτών προσώπων.(....)Δέχεται εν μέρει την αίτηση,...Ακυρώνει τις 563/1-9-2019 και 564/1-9-2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου … και την 20501/2-9-2019 απόφαση του Δημάρχου …, Ορίζει ως χρόνο ενάρξεως των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως την προηγούμενη της δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως ημέρα, Απορρίπτει την αίτηση κατά τα λοιπά

Εάν ο εκπρόσωπος των εργαζομένων ο οποίος προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 230 του ν. 4555/2018 να συμμετέχει ως επιπλέον μέλος στο ΔΣ του Συνδέσμου, παραμένει επιπλέον μέλος αυτού, ή καταλαμβάνει μία θέση μέλους της αντιπολίτευσης κατά την εφαρμογή των γενικών διατάξεων του άρθρου 6 του ν. 4623/2019, όπως ισχύουν, μειώνοντας έτσι την εκπροσώπηση των αιρετών αντιπροσώπων των δήμων στον Σύνδεσμο.(...)Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων ο οποίος προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 230 του ν. 4555/2018 να συμμετέχει ως επιπλέον μέλος στο ΔΣ του Συνδέσμου, παραμένει επιπλέον μέλος αυτού, και δεν καταλαμβάνει μία θέση μέλους της αντιπολίτευσης κατά την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ν. 4623/2019, όπως ισχύουν, και κατά συνέπεια, δε μειώνεται η εκπροσώπηση των αιρετών αντιπροσώπων των δήμων στον Σύνδεσμο.

ΥΠ.ΕΣ/41272/2020:Ενημέρωση για την αποδοχή από τον Υπουργό Εσωτερικών της αριθμ. 48/2020 Ατομικής Γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους

Μελέτη αποκατάστασης γέφυρας...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας ... και της εταιρείας «...», με το ανωτέρω περιεχόμενο, συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Τούτο δε διότι ο σκοπός και το ειδικότερο αντικείμενο της σύμβασης εμπίπτουν καταρχήν στις αρμοδιότητες και τους σκοπούς των συμβαλλόμενων μερών, όπως αυτά αποτυπώνονται αντίστοιχα στο άρθρο 186 ΣΤ παρ. 1 και 2 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), όπως ισχύει, καθώς και στην ιδρυτική ΚΥΑ Δ14α/02/69/ΦΝ380/10.11.1994 (Β΄ 846) της εταιρείας «...». Περαιτέρω, το κύριο αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνίσταται στη μεταβίβαση στην αρμοδιοτήτων που ασκούνται μόνο από αναθέτουσες αρχές (λειτουργία ως Προϊσταμένης Αρχής και Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά την εκπόνηση των μελετών, έγκριση τευχών δημοπράτησης), ενόψει της αδυναμίας της Περιφέρειας, λόγω της υλοποίησης βαρύτατου τεχνικού προγράμματος, να ασκήσει τις εν λόγω αρμοδιότητες. Εξάλλου, οι μελέτες αυτές δεν θα εκπονηθούν από το προσωπικό της εταιρείας «......» αλλά από τους ιδιώτες μελετητές που θα αναδειχθούν ανάδοχοι κατόπιν διενέργειας διαγωνισμών, το δε ποσό της περιουσιακής μετακίνησης προς την αντισυμβαλλόμενη εταιρεία που δεν θα αποδοθεί σε άλλο φορέα (5% επί του συνόλου των εκτελεσμένων εργασιών, ήτοι επί της συμβατικής αμοιβής) καλύπτει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας ενόψει του μικρού ύψους αυτού, τις αναγκαίες δαπάνες στις οποίες αυτή θα υποβληθεί για την υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου (λειτουργικά έξοδα κ.λπ.) και δεν δύναται, ως εκ τούτου, να θεωρηθεί αντάλλαγμα, το οποίο αλλοιώνει το χαρακτήρα της ελεγχόμενης σύμβασης ως σύμβασης συνεργασίας μεταξύ αναθετουσών αρχών (βλ. Απόφ. Μείζονος – Επταμελούς Συνθ. 1315/2018). Συνεπώς, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση είναι νόμιμη, καθόσον από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ισόρροπη ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους όλων των συμβαλλομένων μερών με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους για την εκπλήρωση κοινού αναπτυξιακού σκοπού. Επιπλέον, στο υποβληθέν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης περιλαμβάνονται όλα τα απαιτούμενα κατά νόμο στοιχεία για τη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Από αυτά παρέπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση, συναπτόμενη εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24//ΕΕ, αλλά είναι γνήσια προγραμματική σύμβαση, το αντικείμενο της οποίας συνίσταται στη συνεργασία των ανωτέρω φορέων προς την επίτευξη ενός σκοπού δημοσίου συμφέροντος. Επισημαίνεται ωστόσο ότι οποιαδήποτε τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης, η οποία δύναται να επιφέρει μεταβολή είτε του φυσικού είτε του οικονομικού της αντικειμένου δυνάμει του προβλεπόμενου στο άρθρο 10 του σχεδίου αυτής όρου, πρέπει να υποβληθεί, πριν από την υπογραφή της, για έλεγχο νομιμότητας στο παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο με το υπ’ αριθμ. πρωτ. …. έγγραφο του Αναπληρωτή Προϊσταμένου Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφέρειας ..., σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 831.080,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Παροχή υπηρεσιών...Εκ των ανωτέρω έπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων και ως εκ τούτου νομίμως επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., αφού η «..... (ΟΤΑ)» δεν συμπεριλαμβάνεται στους φορείς που απαλλάσσονται από τον Φ.Π.Α. (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. VΙΙ Τμ. 104,106/2010, V Τμ. 16/2005). Η διαπίστωση, εξάλλου, αυτή δεν αίρεται από το γεγονός ότι η ως άνω εταιρεία, η οποία λειτουργεί ως ΦΟ.Δ.Σ.Α., μπορεί να μετέχει σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 30 του ν. 3536/2007, 1 παρ. 2 της Κ.Υ.Α. 2527/2009 και 246 παρ. 3 του ν. 4555/2018 ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις για την ανάθεση, μεταξύ άλλων της συλλογής και μεταφοράς αστικών αποβλήτων, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της και του σκοπού της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, χωρίς να αρκεί προς τούτο ότι η εταιρεία συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Επίσης δεν ασκεί επιρροή εν προκειμένω ότι η ... Α.Ε. (Ο.Τ.Α.) έχει κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, αφού το επίμαχο σχέδιο χαρακτηρίζεται ως σχέδιο δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας, ανεξάρτητα από το εάν ο αντισυμβαλλόμενος της αναθέτουσας αρχής φορέας ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, εάν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης, αν προσδοκά το κέρδος ή εάν δραστηριοποιείται σε τακτική βάση στην αγορά (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 2007/2014, VI Τμ. 845/2018, 3582/2015, VII Τμ. Πρ. 45/2018). Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν αναδείχθηκε άλλος διακωλυτικός λόγος υπογραφής της οικείας σύμβασης, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 40/2019 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ....

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/121/2020

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά η εξέταση του ζητήματος αν η ως άνω σύμβαση αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση ή υποκρύπτει απευθείας ανάθεση μελέτης, περί της έρευνας της εντομολογικής προσβολής του κεδροδάσους     και αντιμετώπισης της εξ αυτής ξήρανσής του, είναι αλυσιτελής, διότι και αν ακόμη πρόκειται για απευθείας ανάθεση σύμβασης υπηρεσίας, το ποσό της προγραμματικής σύμβασης βρίσκεται μέσα στο προβλεπόμενο στο άρθρο 118 του ν. 4412/2016 όριο των 20.000 ευρώ εντός του οποίου δύναται να μη διεξαχθεί διαγωνισμός. Λαμβάνοντας δε υπόψη ότι στις αρμοδιότητες των Δήμων περιλαμβάνεται η προστασία των τοπικών φυσικών πόρων και περιοχών, καθώς και η εκπόνηση τοπικών προγραμμάτων για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο των εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών (άρθρο 75 παρ. I, περίπτωση α΄ υποπερίπτωση 1 και περίπτωση β΄ υποπερίπτωση 1 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, Α΄ 114) και, περαιτέρω, δεν προβάλλεται από την Επίτροπο λόγος που να αφορά σε πλημμέλεια της απευθείας ανάθεσης, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΘΕΜΑ: “Έγκριση του προγράμματος διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας των δήμων και των περιφερειών για το έτος 2024”.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ:Επειδή, επομένως, είναι βάσιμοι οι λόγοι της υπό εξέταση προσφυγής, τ’ αντίθετα δε υποστηριζόμενα από την αναθέτουσα αρχή και τον παρεμβαίνοντα είναι αβάσιμα. Δύναται, ωστόσο, η αναθέτουσα αρχή να επανέλθει και να επαναλάβει την διαδικασία συμπλήρωσης των δικαιολογητικών κατακύρωσης από του σημείου που σύμφωνα με τα ανωτέρω εμφιλοχώρησε το σφάλμα ή η παράλειψη και δεν ζήτησε συμπληρωματικά τα στις σκέψεις 12 και 13 της παρούσας ελλείποντα ή μη νομίμως υποβληθέντα δικαιολογητικά, οι δε προσωρινοί ανάδοχοι οφείλουν με βάση τις οικείες διατάξεις της διακήρυξης και μάλιστα υπό τους όρους των διατάξεων του άρθρου 2.2.7.2. Α αυτής να τα υποβάλουν, για να κατακυρωθεί σε αυτούς το Τμήμα της επίδικης σύμβασης για το οποίο έκαστος αυτών είχε αναδειχθεί προσωρινός ανάδοχος

Λειτουργία χώρων υγειονομικής ταφής απορριμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, για το μεν Χ.Υ.Τ.Α. ... μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. ... και της κοινοπραξίας «.....», για το δε Χ.Υ.Τ.Α. ... μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. .... και της εταιρείας «....», αντίγραφα των οποίων τηρούνται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του Κλιμακίου, υπό τις εξής προϋποθέσεις:α) Ότι πριν από την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων θα εκδοθούν από τα αρμόδια όργανα άδειες λειτουργίας για τους Χ.Υ.Τ.Α. ... και .... (βλ. άρθρο 9 της Κ.Υ.Α. 29407/3508/10.12.2002, Β΄ 1572, ως τροποποιηθέν ισχύει).β) Τέλος, επισημαίνεται ότι ο όρος που αναφέρεται στην τεχνική έκθεση της μελέτης και τη συγγραφή υποχρεώσεων της διακήρυξης – οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστα τμήματα των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων σύμφωνα με το άρθρο 31 αυτών – με τον οποίο ορίζεται ότι: «Απόβλητα που προέρχονται από άλλους Χ.Υ.Τ.Α. του Περιφερειακού Συνδέσμου ΦΟΔΣΑ ... (εκτός από τους Δήμους που προαναφέρθηκαν ή τρίτους) μπορούν να γίνουν δεκτά μόνο μετά από σχετική έγκριση της αναθέτουσας αρχής. Ο Πάροχος αποζημιώνεται αντίστοιχα με τη συμβατική τιμή που θα προκύψει από τον διαγωνισμό που θα προκηρυχθεί βάσει της παρούσας μελέτης παροχής υπηρεσιών», κατά την κρίση του Κλιμακίου, παρίσταται αόριστος και ασαφής, δεδομένου ότι δεν προσδιορίζεται με αυτόν σε ποια περίπτωση και υπό ποιες προϋποθέσεις οι ανάδοχοι θα δέχονται απόβλητα από φορείς έτερους πλην των δήμων, οι οποίοι εξυπηρετούνται από τους Χ.Υ.Τ.Α. .... (βλ. ανωτέρω σκέψη 4.Β), έχοντας ταυτόχρονα δικαίωμα να απαιτήσουν αποζημίωση, η οποία δεν προσδιορίζεται εάν θα είναι καθ’ υπέρβαση ή εντός της συμβατικής αμοιβής, ενώ σε κάθε περίπτωση ο όρος αυτός δύναται να αποβεί σε βάρος των αναγκών, για την εξυπηρέτηση των οποίων συντάχθηκε η σχετική μελέτη και διενεργήθηκε ο διαγωνισμός, καθόσον θα οδηγήσει ενδεχομένως στη μη εξυπηρέτησή τους λόγω έλλειψης χώρου ή πρόωρης ανάλωσης της συμβατικής αμοιβής. Ως εκ τούτου, ο όρος αυτός κρίνεται ως μη νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί (βλ. Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. Πράξη 290/2016).

Μίσθωση μηχανημάτων για ηχητική κάλυψη εορταστικής εκδήλωσης...:Με αυτά τα δεδομένα, επιτρεπτώς ο Δήμος ανέλαβε την υπό κρίση δαπάνη, διότι αφορά εκδήλωση που έλαβε χώρα στην εδαφική του περιφέρεια και σχετίζεται με την εθνική γιορτή της 25ης Μαρτίου και ως εκ τούτου η σχετική πίστωση δύναται να βαρύνει τον προϋπολογισμό του. Περαιτέρω, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 203 του ν. 4555/2018 νομίμως διατίθεται η δαπάνη από το Δήμαρχο και δεν απαιτείται απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.Κατ’ ακολουθία η υπό κρίση δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.