Η Πράξη 316/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Έργα βελτίωσης οδικής ασφάλειας ΠΕ Μαγνησίας & Σποράδων» (συμβατικής δαπάνης 1.645.371,49 ευρώ). Η αρχική σύμβαση, χρηματοδοτούμενη από το ΤΑΑ, τέθηκε σε έλεγχο διότι η αθροιστική της δαπάνη με τη συμπληρωματική υπερβαίνει το όριο των 5.000.000 ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες, που αφορούν κυρίως την αποκατάσταση ασφαλτικών, ήταν απολύτως αναγκαίες λόγω της έκτακτης και απρόβλεπτης θεομηνίας Daniel του Σεπτεμβρίου 2023, η οποία προκάλεσε εκτεταμένες φθορές. Λόγω του ότι οι εργασίες δεν μπορούν να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση χωρίς μείζονα προβλήματα και ενόψει του ασφυκτικού χρονοδιαγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (λήξη 31.1.2026), πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 156 του ν. 4412/2016 και δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων επί της Λεωφόρου Αθηνών, από την οδό Πατριάρχου Σεργίου Δήμου Περιστερίου μέχρι την οδό Πύλου Δήμου Χαϊδαρίου», συμβατικής δαπάνης 1.403.225,81 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εξακολουθεί να τελεί σε επίπεδο προπαρασκευής, δεδομένου ότι δεν έχει εκδοθεί από το αρμόδιο όργανο, ήτοι από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Αττικής η απόφαση έγκρισης του 2ου ΑΠΕ. Όμως, προκειμένου να ασκηθεί, κατά τις οικείες διατάξεις, από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας της σύμβασης αυτής, απαιτείται δήλωση βούλησης της αναθέτουσας αρχής με τέτοιο περιεχόμενο, ήτοι απόφαση σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, που περιέχει, επιπλέον, και την έγκριση του συνοδευτικού της σύμβασης Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών. Περαιτέρω, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που απαιτείται κατά νόμο να προηγηθεί για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, δεν στοιχειοθετείται αυτοτελής επιμέρους φάση της διαδικασίας σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, νομίμως υποβαλλόμενη προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου(....) Απαραδέκτως, εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου τούτου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας το σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων επί της Λεωφόρου Αθηνών, από την οδό Πατριάρχου Σεργίου Δήμου Περιστερίου μέχρι την οδό Πύλου Δήμου Χαϊδαρίου», μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της εταιρείας «… ΑΤΕ».

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕλΣυν.Κλ.Ε/434/2016.

Η Πράξη 247/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ – ΑΡΣΗ ΠΡΟΣΧΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΘΕΟΜΗΝΙΕΣ DANIEL ΚΑΙ ELIAS», προϋπολογισμού 5.645.161,29 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016). Η απόφαση αιτιολογείται λόγω της κατεπείγουσας ανάγκης αποκατάστασης των εκτεταμένων ζημιών που προκλήθηκαν από τις απρόβλεπτες θεομηνίες του Σεπτεμβρίου 2023, με σκοπό την άμεση προστασία της ζωής και περιουσίας των κατοίκων. Το Κλιμάκιο δεν κωλύει την υπογραφή της σύμβασης με τον προσωρινό ανάδοχο «... Α.Ε.Τ.Ε.» (με έκπτωση 49,17%), αλλά ζητά διορθώσεις σχετικά με την αναγραφή του συνολικού ποσού της σύμβασης συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. και τον ορθό υπολογισμό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης στο 5% της εκτιμώμενης αξίας χωρίς Φ.Π.Α.

Η Πράξη 206/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Μυκόνου και της Αναπτυξιακής Προοπτικής Μον. ΑΕ (Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η υλοποίηση του έργου «Αποκατάσταση ζημιών που προκλήθηκαν από την θεομηνία της 31ης Μαρτίου 2025 και βελτίωση της ανθεκτικότητας του Δημοτικού Οδικού Δικτύου», προϋπολογισμού 6.000.000,00 ευρώ. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι η σύμβαση εγκαθιδρύει έγκυρη συνεργασία φορέων και δεν εμπίπτει στις διατάξεις του ν.4412/2016, ενώ πληροί το ελάχιστο νόμιμο περιεχόμενο. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης.

Η απόφαση (Πράξη 01/2025) του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Βασικά έργα αποχέτευσης υποζωνών Α3.α και Α3.β» της Δ.Ε.Υ.Α. Πατρών, συνολικής συμβατικής δαπάνης 1.643.093,52 ευρώ (εκτός Φ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι προτεινόμενες συμπληρωματικές εργασίες, οι οποίες προέκυψαν λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου (όπως δυσχέρειες εκσκαφών, ανάγκη αντιστήριξης πρανών, αναντιστοιχίες αντλητικών συγκροτημάτων) πληρούν σωρευτικά τις προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 156 του ν.4412/2016. Συγκεκριμένα, κρίθηκε ότι είναι απόλυτα αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση του έργου, δεν μεταβάλλουν τη συνολική του φύση και η αξία τους δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής σύμβασης (παρουσιάζοντας υπέρβαση 32,50%). Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης, υπό τον όρο δέσμευσης πίστωσης και παράτασης της διάρκειας της αρχικής σύμβασης.

Η Πράξη 121/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «AΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ... ΣΤΗ Δ.Ε. ΙΝΑΧΩΡΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΙΣΣΑΜΟΥ». Η αρχική σύμβαση συνήφθη το 2023. Η συμπληρωματική σύμβαση, ποσού 747.000,58 ευρώ (χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), κρίθηκε αναγκαία λόγω της επιδείνωσης των ζημιών από νέα έντονα καιρικά φαινόμενα, που οδήγησαν σε εκτεταμένη διάβρωση, ρηγματώσεις και αστάθεια του εδάφους. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις του ν.4412/2016, καθώς είναι απαραίτητες για την άρτια ολοκλήρωση και ασφαλή λειτουργία του έργου, δεν μεταβάλλουν τη συνολική του φύση, δεν μπορούν να διαχωριστούν τεχνικά από την αρχική σύμβαση, και η αξία τους (49,92%) δεν υπερβαίνει το όριο του 50%. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης.

Επεμβάσεις Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας στο Οδικό Δίκτυο.(...) Το Δικαστήριο κρίνει ότι πέραν της αναγκαιότητας εκτέλεσης όλων των επίμαχων εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης για την έντεχνη ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου του έργου, συντρέχουν σωρευτικά και οι λοιπές τιθέμενες στις διατάξεις των άρθρων 132 παρ. 1β και 156 παρ. 1β του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου με τίτλο «Επεμβάσεις Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας στο Οδικό Δίκτυο των Περιφερειακών Ενοτήτων της Περιφέρειας Κρήτης - Βραχυπρόθεσμες Επεμβάσεις»..Η ανωτέρω Απόφαση αναθεωρεί την Απόφαση 1443/2023 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κατά το μέρος αυτής, κατά το οποίο δεν είχε ανακαλέσει την Πράξη 493/2023 του Ε' Κλιμακίου.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί εν μέρει την Πράξη 493/2023 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,και κατά το μη ανακληθέν μέρος αυτής.

Η Πράξη 59/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Αποκατάσταση βλαβών που προκλήθηκαν από τις κακοκαιρίες "Daniel" και "Elias" στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας συντήρησης του ΥΠ.Υ.ΜΕ.», προϋπολογισμού 19.500.000,00 ευρώ. Η σύμβαση ανατέθηκε μέσω διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση λόγω κατεπείγουσας ανάγκης. Το Κλιμάκιο αναβάλλει την έκδοση οριστικής κρίσης, διατάσσοντας τη συμπλήρωση του φακέλου (σκέψη 14). Ζητούνται στοιχεία όπως το Τεχνικό Δελτίο Πράξης, αναλυτική τεκμηρίωση του προϋπολογισμού, το σύνολο των στοιχείων από τον Τεχνικό Σύμβουλο, διευκρινίσεις για τη μη υποδιαίρεση της εργολαβίας και νέο σχέδιο σύμβασης με διόρθωση της εγγύησης καλής εκτέλεσης στο 5% της εκτιμώμενης αξίας χωρίς ΦΠΑ.

1η συμπληρωματική σύμβαση κατασκευής του έργου «Αποκατάσταση ζημιών των οδικών υποδομών και των συνοδών τους υδραυλικών έργων.(...) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μετά και την προσκόμιση της από 18.12.2024 «Τεκμηρίωσης αναγκαιότητας εκτέλεσης νέων εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης», αποδείχθηκε ότι κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν στο οδικό δίκτυο της περιοχής ευθύνης της προσφεύγουσας αναθέτουσας αρχής, από τα έντονα καιρικά φαινόμενα του Σεπτεμβρίου του 2020 (κακοκαιρία Ιανός), διαπιστώθηκε η ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, οι οποίες αφορούν σε επιπλέον ποσότητες για 10 επιμέρους συμβατικές εργασίες της κατηγορίας έργων Οδοποιίας για την αντιμετώπιση επιπλέον ζημιών, στις ίδιες ή σε γειτνιάζουσες θέσεις στους δρόμους όπου εκτελούνται οι εργασίες της αρχικής σύμβασης, που προκλήθηκαν από ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν και πάλι την περιοχή (πλημμύρα της 11ης Δεκεμβρίου 2021, κακοκαιρία Daniel στις 6 και 7.9.2023). Υπό τις περιστάσεις αυτές, τεκμηριώνεται, όπως βασίμως προβάλλεται με τις κρινόμενες προσφυγές, επαρκώς η αναγκαιότητα των συμπληρωματικών εργασιών για την άρτια ολοκλήρωση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, όπως αυτό περιγράφεται στα οικεία συμβατικά της τεύχη, λόγω ακριβώς της εγγύτητας των ως άνω συμπληρωματικών εργασιών, που κατά βάση αφορούν στην αποκατάσταση κατεστραμμένου οδοστρώματος, με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης, εντός του επαρχιακού οδικού δικτύου συγκεκριμένων δημοτικών κοινοτήτων, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου των αρχικών και συμπληρωματικών εργασιών αποσκοπεί στο να δοθεί σε λειτουργία συνολικά ένα άρτιο, πλήρως λειτουργικό και ασφαλές οδικό δίκτυο. 

Η Πράξη 259/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο «ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΤΑΓΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ» (ΕΚΠΑ), ύψους 872.528,29 ευρώ. Η ανάγκη για τη σύμβαση προέκυψε λόγω απρόβλεπτων αστοχιών υγρομόνωσης σε κτίρια (όπως μετά την κακοκαιρία Daniel). Το Κλιμάκιο, κατά πλειοψηφία, έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης. Η αιτιολογία ήταν ότι πρόκειται για ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης σε χώρους που δεν είχαν συμπεριληφθεί αρχικά, και δεν συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωση του αρχικού έργου, παραβιάζοντας έτσι τις αρχές της διαφάνειας και του ανόθευτου ανταγωνισμού.