ΕΣ.ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ε/313/2025
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Η Πράξη 313/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρεμβάσεων αναβάθμισης Διοικητηρίου Π.Ε. Μεσσηνίας» της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Η 2η συμπληρωματική σύμβαση, ύψους 3.223.732,30 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), κρίθηκε απαραίτητη λόγω διαφοροποιήσεων στη θεμελίωση του στατικού φορέα του κτιρίου που διαπιστώθηκαν κατά τις αποξηλώσεις. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4412/2016, καθώς είναι συναφείς και απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίηση του έργου, χωρίς να υπερβαίνουν το όριο του 50% αθροιζόμενες με την 1η προσθήκη (49,70%). Κατόπιν αυτών, δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, υπό τον όρο εξασφάλισης της χρηματοδότησης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυνΤμ.6/557/2016
Συμβάσεις έργων ΟΤΑ:.ζητείται, η ανάκληση της 28/2015 πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ...ορθά εκρίθη με τη προσβαλλομένη ότι το ελεγχόμενο έργο αποτελεί τμήμα ενός ενιαίου έργου και ότι επομένως, λόγω της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης και των τριών ως άνω τμημάτων του (1.197.000,00 Ευρώ με Φ.Π.Α), οφείλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος να απέχει του ελέγχου, ο δε σχετικός φάκελος πρέπει να υποβληθεί στο αρμόδιο Κλιμάκιο για να ασκηθεί ο προβλεπόμενος έλεγχος. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία του φακέλου καταδεικνύεται η ύπαρξη ενός ενιαίου έργου που περιλαμβάνει και τις τρείς προαναφερόμενες εργολαβίες οι οποίες ταυτίζονται ως προς το τεχνικό τους αντικείμενο, επιτελούν, δε, την ίδια τεχνική λειτουργία, καθόσον αφορούν στην ανακαίνιση και συντήρηση του ίδιου κτιρίου (πρώην ..) στο πλαίσιο ενός ενιαία προγραμματιζόμενου έργου, με όμοιες εργασίες (ηλεκτρομηχανολογικές, οικοδομικές), ενώ, περαιτέρω, προκύπτει ότι οι σχετικοί διαγωνισμοί διεξήχθησαν στις 21.4.2015, 28.4.2015 και 8.9.2015, δηλαδή σε μικρή χρονική απόσταση μεταξύ τους. Ο λόγος ανάκλησης περί συμπληρωματικών εργασιών που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη εργολαβία, προέκυψαν κατά την εκτέλεση του έργου «Οικοδομικές εργασίες- συντηρήσεις κτιριακών υποδομών χωρικής αρμοδιότητας Περιφέρειας ..» και δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την μελέτη του, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η αντικατάσταση κατεστραμμένων οπλισμών σκυροδέματος, εσωτερικών σωληνώσεων και δικτύων, η τοποθέτηση ανελκυστήρα για Α.Μ.ΕΑ. κ.λ.π., συνιστούν εργασίες που έπρεπε να προβλεφθούν και να συμπεριληφθούν σε μια ενιαία μελέτη, αφού είναι απόλυτα συναφείς μεταξύ τους και απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου, ενώ το χρονικό σημείο δέσμευσης της πίστωσης για το ελεγχόμενο έργο δεν ασκεί επιρροή. (..)Παραπέμπει το φάκελο του έργου «Ανακαίνιση-διαμόρφωση χώρων νέου Διοικητηρίου Περιφέρειας ..» στο Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/Κλ.Ε/191/2017
Νομιμότητα του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής:α) Οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον, ενόψει της γενικής περιγραφής του τεχνικού αντικειμένου του έργου (αρχική σύμβαση) και του μη προσδιορισμού των σημείων εκτέλεσης των εργασιών, αυτές δεν καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, το οποίο άλλωστε, όπως ο τίτλος του καταδεικνύει «Συντήρηση οδικού δικτύου του Δήμου ...», δεν έχει ενιαία οικονομική και τεχνική λειτουργία, αλλά συνίσταται σε μεμονωμένες επεμβάσεις, που στην πραγματικότητα αποτελούν μικρότερα έργα, έτσι ώστε να μην μπορεί να γίνει λόγος για τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητας αυτού, ήτοι, η φύση του εκτελούμενου έργου είναι ασύμβατη με την έννοια των συμπληρωματικών εργασιών (ΕΣ VI Τμ. απόφ. 6064/2015, πρβλ. απόφ. 285/2012).β) Σε κάθε περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ότι η εκτέλεση των εν λόγω εργασιών κατέστη αναγκαία λόγω απροβλέπτων περιστάσεων, μη αναγομένων στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και μη δυναμένων, αντικειμενικά, να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή.
ΝΣΚ/371/2008
Σύναψη συμβάσεων μίσθωσης έργου για την υλοποίηση του έργου της αναδιοργάνωσης του Εθνικού Συστήματος απογραφής αερίων θερμοκηπίου προκειμένου να είναι απόλυτα συμβατό με τις απαιτήσεις του Πρωτοκόλλου του Κιότο.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Το έργο που αναφέρεται στο έγγραφο του ερωτήματος μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο γνήσιας συμβάσεως έργου, που δεν υποκρύπτει εξαρτημένη εργασία, προκειμένου να χορηγηθεί η βεβαίωση που προβλέπεται από τη διάταξη της παρ.2 του άρθρου 6 του Ν 2527/1997.
591/63346/2013
Καθορισμός των όρων, των δικαιολογητικών και των διαδικασιών πληρωμής και ελέγχου της χρηματοδότησης της ΚτΠ ΑΕ μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για την υλοποίηση του έργου «Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Παρακολούθησης και Καταγραφής Αλιευτικών Δραστηριοτήτων» στο πλαίσιο της από 2-3-2012 Προγραμματικής Συμφωνίας.
ΑΕΠΠ/1095/2021
Με την προδικαστική προσφυγή ζητείται η ακύρωση της απόφασης του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου, με την οποία εγκρίθηκε το 2ο Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού και κατακυρώθηκε η ανάθεση του έργου 'Στερέωση, αποκατάσταση και αλλαγή χρήσης διατηρητέου κτηρίου πρώην Διοικητηρίου Μεταλλείων σε πολιτιστικό κέντρο' στον ανάδοχο. Η προσφυγή στοχεύει στη διαπίστωση ότι τα δικαιολογητικά της αναδόχου ήταν ελλιπή, ιδίως ως προς την ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα, την τεχνική ικανότητα και τη νομιμότητα του πίνακα μετόχων μιας εταιρείας-συνεργάτη. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά εκσυγχρονισμό και πολιτιστική αξιοποίηση ιστορικού κτηρίου.
Ελσυν/Τμ 7/209/2009
Εξόφληση 4ου Λογαριασμού έργου, μετά από τη σύναψη 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Μη νόμιμη η δαπάνη, διότι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 8 παρ.1 του ν.1418/1984, του άρθρου 8 παρ. 3 του π.δ. 334/2000 και του άρθρου 43 παρ.1 του π.δ. 609/1985, η εκτέλεση των συμπληρωματικών αυτών εργασιών υπαγορεύθηκε από την ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας του έργου («για να γίνει λειτουργικό, ολοκληρωμένο και αυτοτελές το έργο») και όχι από τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. Όμοια η 316/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος
ΕΣ/Τ6/214/2007
Προϋποθέσεις έγκρισης ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών σε ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου. Δε δύναται να θεμελιωθεί επιλογή νέας μη νόμιμης διαδικασίας στο πλαίσιο ανάθεσης συμπληρωματικής σύμβασης, με επίκληση ισχυρισμών που σχετίζονται με μη νόμιμη κατάσταση που δημιουργήθηκε κατά το παρελθόν με υπαιτιότητα του-αιτούντος τη θεμελίωση αυτή-αναθέτοντας φορέα. Πραγματικά περιστατικά. Αβάσιμος ο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης του αναθέτοντας φορέα.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/468/2020
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανέγερση οικισμού 176 κατοικιών σε διώροφα κτίρια τύπων 2.25, 2.52, 2.56, 2.21, 2.24, μιας αίθουσας συγκέντρωσης τύπου 1.12, έξι καταστημάτων τύπου 1.17, και ενός βιολογικού σταθμού με τις εγκαταστάσεις τους και τα έργα υποδομής τους και διαμόρφωσης (οδοποιία, δίκτυα ύδρευσης - αποχέτευσης, ηλεκτροφωτισμός περιβάλλοντος χώρου, φύτευση κ.λπ.) στην …, θέση … του Ν. …, με την επωνυμία “… V”», συνολικής δαπάνης 2.442.800,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων απρόβλεπτων δαπανών, αναθεώρησης και Φ.Π.Α. 24%).(....)Εξάλλου, οι εν λόγω εργασίες δεν συνιστούν ανεπίτρεπτη τροποποίηση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως είναι απολύτως αναγκαίες για την τελειοποίηση του και την επιτέλεση του λειτουργικού προορισμού του έργου, που είναι η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των δικαιούχων οικιστών.Δεν κωλύεται η υπογραφή της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου.
54199/2024
Έγκριση της υπ’ αρ. 143/2024 απόφασης του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας «Σύμφωνη γνώμη για το σύνολο των προς έγκριση μελετών εξασφάλισης κυκλοφορίας, που αφορούν την εκ περιτροπής κυκλοφορία για ημερήσια ζώνη έργων του οδικού δικτύου αρμοδιότητας της ΠΕ Λάρισας» και ειδικότερα του έργου: ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ (ΙΑΝΟΣ) ΣΤΙΣ 18 - 19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020 ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ Π.Ε. ΛΑΡΙΣΑΣ Υποέργο: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ - ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Δ. ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΟΜΗΝΙΑ ΙΑΝΟΣ».
ΕλΣυν/Τμ.4/206/2009
Δεν επιτρέπεται όμως σε καμμία περίπτωση ο επιμερισμός (κατάτμηση) εργασιών, που επί τη βάσει λειτουργικών κριτηρίων, όπως η οικονομική και η τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος στο οποίο αυτές αποβλέπουν, σύμφωνα με στοιχεία, όπως η ταυτόχρονη έναρξη των διαδικασιών αναθέσεώς τους και η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, εντός του οποίου πρόκειται αυτές να εκτελεστούν, αποτελούν τμήματα ενός ενιαίου έργου και για το οικονομοτεχνικώς άρτιο αυτού επιβάλλεται να ανατεθούν με έναν ενιαίο διαγωνισμό (βλ. ΕλΣ IV Τμ. πράξεις 88, 72, 13, 5/2008, 89, 21, 18/2007, 43, 44, 45/2006, 137/2004). Επίσης δεν επιτρέπεται ο επιμερισμός εργασιών που αποτελούν εργασίες συμπληρωματικές αυτών ενός ήδη ανατεθέντος και εκτελούμενου έργου του οικείου φορέα. Τέτοιες είναι εργασίες συναφείς με το οικείο έργο, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στην αρχική του σύμβαση, δεν μπορούν, τεχνικά ή οικονομικά, να διαχωρισθούν από αυτές της αρχικής συμβάσεως χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίηση του έργου, κατέστησαν δε αναγκαίες κατά την εκτέλεσή του λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, πραγματικών δηλαδή γεγονότων τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής συμβάσεως και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Οι εργασίες αυτές (συμπληρωματικές) ανατίθενται στον ανάδοχο του οικείου αρχικού έργου με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου οργάνου, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της συνδρομής ή των προϋποθέσεων χαρακτηρισμού των ανατιθέμενων εργασιών ως συμπληρωματικών. Δεν αποτελούν πάντως συμπληρωματικές εργασίες οι εργασίες που αφορούν στη διαφοροποίηση, στην επέκταση του τεχνικού αντικειμένου ή στη βελτίωση της ποιότητας του έργου (βλ. ΕλΣ ΙV Τμ. πράξεις 199, 120/2008, 122, 143, 63/2007, 91, 88, 56/2006).(...)Από το συνδυασμό των προεκτιθέμενων διατάξεων, συνάγεται ότι η σύναψη συμβάσεως εκτελέσεως συμπληρωματικών εργασιών δημόσιου έργου είναι νόμιμη μόνο όταν η απόφαση για την ανάθεση των οικείων εργασιών και η υπογραφή της συμβάσεως λαμβάνουν χώρα πριν από τη λήξη της συμβατικής συνολικής προθεσμίας εκτελέσεως του οικείου έργου ή της νόμιμης παρατάσεώς της, ήτοι παρατάσεως που εγκρίνεται με σχετική απόφαση της προϊσταμένης αρχής του έργου, η οποία όμως έχει εκδοθεί πριν από τη λήξη της αρχικής ή της νόμιμα παραταθείσας συνολικής προθεσμίας εκτελέσεώς του. Η έκδοση δε αποφάσεως για παράταση του χρόνου εκτελέσεως του έργου μετά την εκπνοή της αρχικής ή νομίμως παραταθείσας συμβατικής συνολικής προθεσμίας εκτελέσεώς του, δε συνεπάγεται την παράταση αλλά αποτελεί μη προβλεπόμενη από τις ως άνω διατάξεις χορήγηση νέας προθεσμίας εκτέλεσης του έργου (βλ. ΕλΣ VII Τμ. πράξη 92/2009).