ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ζ/126/2023
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Η Πράξη 126/2023 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας δύο σχεδίων συμφωνίας-πλαίσιο και της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου από το ΤΕΕ για το έργο «ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ». Η συνολική εκτιμώμενη αξία του έργου ανέρχεται σε 121.562.705,99 € (χωρίς ΦΠΑ), με δυνατότητα προαίρεσης έως 50%. Η απόφαση έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμφωνίας-πλαίσιο, καθώς δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να πλήττουν θεμελιώδεις κανόνες της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Ειδικότερα, το Τμήμα 1 (Ψηφιοποίηση Αρχείων Πολεοδομικής Πληροφορίας) ανατέθηκε στην ένωση εταιρειών «... & ... & ...» έναντι 112.101.209,44 € και το Τμήμα 2 (Μητρώο Κτιρίων και Γεωμετρική τεκμηρίωσή τους) ανατέθηκε στην εταιρεία «...» έναντι 8.865.600 €, αμφότερα χωρίς ΦΠΑ, ως οι πλέον συμφέρουσες από οικονομική άποψη προσφορές.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.1/99/2013
Σύμβαση μίσθωσης έργου:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ-ΙV το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Λαμβάνοντας υπόψη το αντικείμενο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου που ανατέθηκε στους φερόμενους ως δικαιούχους του εντάλματος πρέπει, καταρχάς, να γίνει δεκτό ότι προέχον στοιχείο των επίμαχων συμβάσεων ήταν η πραγμάτωση συγκεκριμένου αποτελέσματος και δη η πραγματοποίηση 40 μουσικών εκδηλώσεων της χορωδίας. Σύμφωνα δε με το άρθρο 5 των συμβάσεων οι ανάδοχοι ενεργούσαν με δική τους πρωτοβουλία και με δικό τους κίνδυνο, χωρίς νομική εξάρτηση από τη διοίκηση του νομικού προσώπου ως προς τον τρόπο και τον τρόπο παροχής της εργασίας. Περαιτέρω, δοθέντος ότι ενόψει και της δημοσιονομικής κρίσης η υλοποίηση και το εύρος των προγραμμάτων πολιτιστικών εκδηλώσεων εξαρτώνται από τις πιστώσεις που μπορούν να διατεθούν, σε συνδυασμό με το ότι η υλοποίηση εκδηλώσεων από χορωδία που στελεχώνεται από εθελοντές συνιστά δυνητική δράση του Δ.Ο.Π.ΠΟ.Ν.Α.Σ., δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι η εκτέλεση του συγκεκριμένου Προγράμματος Μουσικής Σχολής Αρμονίας (εκτέλεση παραστάσεων χορωδίας) αντικατοπτρίζει πάγιες και διαρκείς ανάγκες του νομικού προσώπου. Με δεδομένα αυτά και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ οι συναφθείσες συμβάσεις συνιστούν συμβάσεις έργου. Περαιτέρω, η 1509/2011 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου κατά το μέρος που αφορά στη διαπίστωση της αδυναμίας του υπηρετούντος προσωπικού να εκτελέσει τις επίμαχες εργασίες, όπως αυτή νομίμως συμπληρώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, παρίσταται νόμιμη. Ειδικότερα, πέραν των όσων προεκτέθηκαν, από τα αναφερόμενα στη σχετική μελέτη και σε συνδυασμό με το ότι αφενός στον Ο.Ε.Υ. του ν.π.δ.δ. γίνεται σαφής διάκριση των καθηκόντων που ανατίθενται στο τακτικό και στο έκτακτο προσωπικό της Μουσικής Σχολής Αρμονίας, προκύπτει ότι στα συνήθη καθήκοντα του τακτικού προσωπικού είναι η παράδοση τακτικών μαθημάτων μουσικής σε εγγεγραμμένους μαθητές της Σχολής, ενώ το παρασχεθέν από τους αναδόχους των επίμαχων συμβάσεων έργο περιορίζεται στην πραγματοποίηση συναυλιών χορωδιών που απαρτίζονται από εθελοντές. Εντούτοις, το ύψος του συμφωνηθέντος συμβατικού ανταλλάγματος (24.000 και 22.000 ευρώ) δεν παρίσταται δικαιολογημένο, καθόσον ούτε από την απόφαση του Γενικού Γραμματέα ούτε από την προσκομισθείσα 1/10.9.2011 μελέτη προκύπτει ο τρόπος αποτιμήσεως του παρασχεθέντος έργου, ούτως ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος των εντελλόμενων ποσών, ως προς την τήρηση του προσήκοντος μέτρου, συνακόλουθα η τήρηση των άκρων ορίων διακριτικής ευχέρειας των οικείων οργάνων. Ειδικότερα, στην επίμαχη μελέτη γίνεται αόριστη αναφορά στις τρέχουσες τιμές της αγοράς και στις αμοιβές μουσικών που απασχολήθηκαν τα προηγούμενα έτη και δεν διαλαμβάνεται πλήρης και ειδική αιτιολογία, με την αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων, από τα οποία προκύπτει ο τρόπος προσδιορισμός του συμβατικού ανταλλάγματος. Εξάλλου, οι προβαλλόμενοι με το έγγραφο επανυποβολής των Χ.Ε. ισχυρισμοί, με τους οποίους επιχειρείται το πρώτον αιτιολόγηση του ύψους των εντελλομένων παροχών, δεν δύνανται να καταστήσουν νόμιμη την καταβολή της συμφωνηθείσας αμοιβής. Και τούτο, διότι οι σχετικές σταθμίσεις θα έπρεπε να έχουν γίνει από τον διατάκτη της δαπάνης, με βάση τη συνταχθείσα μελέτη, και όχι από την Πρόεδρο του νομικού προσώπου και δη με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επανυποβολής ισχυρισμός ότι οι επίμαχες αμοιβές υπολογίστηκαν βάσει των αναφερόμενων στον «Πίνακα κατάταξης σε ασφαλιστικές Κλάσεις και τεκμαρτά ημερομίσθια των αμοιβόμενων με κυμαινόμενες αποδοχές εργαζομένων της χώρας για το έτος 2012» ημερομισθίων του ΙΚΑ (Μουσικοί α-κλάση κατάταξης 15-τ.η. 51,11 ευρώ και Αρτίστες άσματος-κλάση κατάταξης 22-τ.η. 73,60 ευρώ), ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης. Και τούτο ειδικότερα διότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω, οι επίμαχες συμβάσεις συνιστούν συμβάσεις έργου. Ως εκ τούτου ο υπολογισμός της συμφωνηθείσας αμοιβής δεν δύναται εξ ορισμού να βασιστεί σε τεκμαρτά ημερομίσθια εργαζομένων, που λαμβάνονται υπόψη για την ασφάλιση των μουσικών. Σε κάθε δε περίπτωση ο ισχυρισμός αυτός είναι απορριπτέος και ως αβάσιμος, αφού οι αμοιβές που συμφωνήθηκαν για την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών και για το χρονικό διάστημα των εννέα μηνών προδήλως δεν έχουν βάση τα ως άνω ημερομίσθια, υπερβαίνουν δε, αναγόμενες σε μηνιαία βάση (2.666,66 ευρώ και 2.444,44 ευρώ) και το ύψος των αποδοχών που ελάμβαναν, κατ΄εφαρμογή των διατάξεων του άρθου 49 του ν. 3205/2003, τα μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών το έτος 2011, όπως και τα ημερομίσθια που αναφέρονται στην από 31.1.2011 Π.Κ. 8/31.1.2011 Συλλογική Σύμβαση Εργασίας έτους 2010 της ΠΟΕ-ΟΤΑ, για τους μουσικούς που απασχολούνται από τους Δήμους με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (ημερομίσθιο 59,44 ευρώ για εργαζόμενο με 33 χρόνια υπηρεσίας). Ωσαύτως ουδεμία ασκεί επιρροή η επίκληση των διατάξεων του άρθρου 13 παρ. 1 του ν. 3232/2004, με τις οποίες καθορίζεται το ανώτατο όριο των ασφαλιστέων αποδοχών πέραν των οποίων δεν υπολογίζονται εισφορές του ΙΚΑ. Εξάλλου, στο πλαίσιο του ελέγχου νομιμότητας των εντελλόμενων με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπανών είναι μη εκτιμητέα τα όσα αναφέρονται στο έγγραφο επανυποβολής, περί συμφωνίας των φερόμενων ως δικαιούχων των ενταλμάτων, για τη μείωση του εργολαβικού ανταλλάγματος, στο κατά την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου προσήκον μέτρο. Περαιτέρω, σχετικά με την τήρηση των δημοσιολογιστικών διατάξεων επισημαίνεται ότι εντός του οικονομικού έτους 2011 η δαπάνη δεν πραγματοποιήθηκε ούτε ματαιώθηκε. Για το λόγο αυτό έπρεπε, κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2012 να τηρηθεί η αναφερόμενη στη σκέψη ΙΙΙ διαδικασία, δηλαδή να γίνει ανατροπή και νέα ανάληψη ισόποσης δαπάνης. Συνακόλουθα, η ανάληψη εντός του οικονομικού έτους 2012 δαπάνης ποσού 45.000 ευρώ είναι μη νόμιμη. Πέραν των ανωτέρω από τα προσκομισθέντα στοιχεία δεν αποδεικνύεται ότι στον προϋπολογισμό οικονομικού έτους 2012 και συγκεκριμένα στον ΚΑΕ 15/6114 υπάρχει δεσμευμένη πίστωση για την εξόφληση της συμβατικής υποχρέωσης του Δ.Ο.Π.ΠΟ.Ν.Α.Σ. έναντι των φερόμενων ως δικαιούχων των ενταλμάτων. Ειδικότερα, δοθέντος ότι οι εντελλόμενες δαπάνες αφορούν συμβάσεις μίσθωσης έργου που είχαν αναγραφεί στον προϋπολογισμό οικονομικού έτους 2011, αντίστοιχα είχαν δεσμευθεί πλην δεν εξοφλήθηκαν, θα έπρεπε στον προϋπολογισμό οικονομικού έτους 2012 να υπάρχει στον ΚΑΕ 15/6114, όπως αυτός τροποποιήθηκε, εγγραφή τουλάχιστον ισόποση με αυτή του οικονομικού έτους 2011, δηλαδή ποσού 52.500 ευρώ. Εξάλλου, από το συνημμένο στον προϋπολογισμό του 2012 πίνακα δεν προκύπτει ότι έχει γίνει εγγραφή σε κωδικό Π.Ο.Ε. έτσι ώστε να μπορούσε να ισχυριστεί το ν.π.δ.δ. ότι υπάρχει δεσμευμένη πίστωση για την εξόφληση των φερόμενων ως δικαιούχων των ενταλμάτων. Η ως άνω δε πλημμέλεια δεν αίρεται από το γεγονός ότι με τις 6/5.3.2012 και 199/30.7.2012 αποφάσεις εγκρίθηκε δέσμευση συνολικής πίστωσης ύψους 60.000 ευρώ σε βάρος του ΚΑΕ 15/6114 για την π
ΕΣ/ΤΜ.7/23/2015
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Αίτηση ανάκληση της 266/2014 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι: Α) Η ελεγχόμενη σύμβαση δεν φέρει τα χαρακτηριστικά της προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του Ν. 3852/2010, διότι τα συμβαλλόμενα μέρη δεν συμπράττουν ισόρροπα εκκινώντας από κοινή αφετηρία, με σκοπό την εκτέλεση κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντίθετων συμφερόντων, καθόσον ο Δήμος......, λειτουργώντας ως αναθέτουσα αρχή (στο συμβατικό κείμενο αναφέρεται ως «εργοδότης», ο οποίος, βάσει των άρθρων 5 και 8, έχει την επίβλεψη του έργου και διατηρεί το δικαίωμα υποβολής παρατηρήσεων και διορθώσεων στα παραδοτέα κάθε φάσης) αποσκοπεί στην παραλαβή των επιμέρους παραδοτέων κάθε φάσης της στατικής μελέτης των σχολικών κτιρίων (που συνολικά αποτελούν τη μελέτη φέρουσας κατασκευής των σχολικών κτιρίων), το δε ...... επέχει θέση κοινού αντισυμβαλλομένου (στο συμβατικό κείμενο αναφέρεται ως «ανάδοχος») που ελέγχεται ως προς την προσήκουσα εκπλήρωση της σύμβασης και σκοπεί στην απόληψη (δια του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας) του καθορισμένου συμβατικού ανταλλάγματος που περιλαμβάνει, όχι μόνον τα λειτουργικά έξοδα για την προσήκουσα εκπλήρωση της σύμβασης, αλλά και αμοιβή των προσώπων που θα απασχοληθούν με την εκπόνηση της μελέτης. Ειδικότερα, η συμβολή του Δήμου περιορίζεται, κατά κύριο λόγο, στην καταβολή της δαπάνης για την εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου, η δε συλλογή και παράδοση στο Ε.Μ.Π. των διαθέσιμων στοιχείων και σχεδίων που αφορούν στα σχολικά κτίρια, ανάγεται σε προαπαιτούμενη ενέργεια για την εκπόνηση οιασδήποτε μελέτης (κάθε εργοδότης παραδίδει στον ανάδοχο τα ήδη υπάρχοντα στοιχεία για την κτιριολογική δομή των κτιρίων) και δεν συνιστά συμβολή στην εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου (δηλαδή στην πραγματοποίηση αυτής καθεαυτής της στατικής μελέτης), το δε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα υποχρεούται, έναντι καταβολής ανταλλάγματος - «αμοιβής» (που καλύπτει συνολικά τα λειτουργικά έξοδα και τις αμοιβές του προσωπικού), ύψους 130.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., στην εκτέλεση από τα μέλη ερευνητικής ομάδας υπηρεσιακής του μονάδας (του Εργαστηρίου Αντισεισμικής Τεχνολογίας) του συμβατικού αντικειμένου. Χαρακτηριστικό τού ότι η προβλεφθείσα μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από το Δήμο στο ...... δεν περιορίζεται στην κάλυψη λειτουργικών εξόδων, αποτελεί το γεγονός ότι στο άρθρο 7 καθορίζεται το συμβατικό αντάλλαγμα που καλύπτει «το συνολικό ύψος των δαπανών και αμοιβών του “αναδόχου”», ενώ στο άρθρο 10 υπάρχει πρόβλεψη για την τύχη της «αμοιβής» του αναδόχου σε περίπτωση μονομερούς λύσης της σύμβασης εκ μέρους του Δήμου. Β) Δοθέντων των ως άνω χαρακτηριστικών, η κρινόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση, η φύση της οποίας δεν αναιρείται από το γεγονός ότι αντισυμβαλλόμενος του Δήμου είναι ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, δηλαδή φορέας που δεν ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, δεν διαθέτει οργανωτική δομή επιχείρησης, δεν δραστηριοποιείται σε τακτική βάση στην αγορά και αποτελεί ο ίδιος αναθέτουσα αρχή. Σύμφωνα δε με το τεχνικό της αντικείμενο, η σύμβαση αυτή αφορά στην εκπόνηση μελέτης φέρουσας κατασκευής κτιριακού έργου, καθόσον αντικείμενο αυτής αποτελεί, η αποτίμηση της στατικής επάρκειας συγκεκριμένων σχολικών κτιρίων του Δήμου με βάση τις απαιτήσεις του νέου Κανονισμού Επεμβάσεων, καθώς και η, σύμφωνα με το αποτέλεσμα της αποτίμησης αυτής, πρόταση για τη λήψη μέτρων και τη διενέργεια των απαραίτητων για την ασφαλή λειτουργία τους επεμβάσεων. Για την ανάθεση της ως άνω μελέτης έπρεπε να τύχουν εφαρμογής οι διατάξεις του Ν. 3316/2005, οι οποίες καθιερώνουν ως κανόνα τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, στον οποίο η δυνατότητα συμμετοχής του ως άνω εκπαιδευτικού ιδρύματος δεν θα μπορούσε να αποκλεισθεί. Προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης θα μπορούσε να είναι νόμιμη μόνον εφόσον συνέτρεχε μία τουλάχιστον από τις εξαιρετικές περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 10 του ως άνω Νόμου, για τις οποίες δεν προβάλλονται λόγοι στην αίτηση ανακλήσεως ούτε υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν τη συνδρομή τους στη συγκεκριμένη υπόθεση. Αντιθέτως, η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου...... (η συνδρομή της οποίας ζητήθηκε από το Δήμαρχο για την εκπόνηση της ως άνω μελέτης), αφού εξέθεσε την πραγματική αδυναμία εκτέλεσης αυτού του έργου, πρότεινε την ανάθεσή της «… είτε σε ιδιώτη μελετητή με εμπειρία στις αντίστοιχες μελέτες είτε σε κάποιο Πανεπιστημιακό Ίδρυμα που διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό αλλά και την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή», αποδεχόμενη ότι, ως εκ του αντικειμένου της, είναι δυνατόν να ανατεθεί σε οποιονδήποτε διαθέτει εμπειρία, υποδομή κ.λπ., καθόσον τα στοιχεία αυτά μπορεί να αξιολογηθούν στο πλαίσιο διαγωνιστικής διαδικασίας που θα διενεργείτο κατά τις διατάξεις του Ν. 3316/2005 και Γ) Αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος, όπως αβασίμως υποστηρίζεται από το Δήμο, διότι βασικό στοιχείο αυτού, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1514/1985, είναι η πρωτοτυπία, δηλαδή η εισαγωγή και αξιοποίηση του νέου με τη μορφή της παραγωγής επιστημονικής γνώσης ή της επεξεργασίας νέων θεωριών και όχι, ως εν προκειμένω, ο έστω και με νέες τεχνικές μεθόδους (οι οποίες πάντως δεν αναλύονται ούτε εξειδικεύονται εν προκειμένω) συνδυασμός κεκτημένων γνώσεων για την ανάπτυξη μίας μελέτης (έστω και σημαντικής), η οποία είναι δεκτική δυνητικά άπειρων μελλοντικών εφαρμογών. Στην προκειμένη περίπτωση οι νέες μέθοδοι που επικαλείται (χωρίς να αποδεικνύει) η αναθέτουσα αρχή σκοπούν στην αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου ζητήματος με συγκεκριμένο αντικείμενο, αυτό του ελέγχου της στατικής επάρκειας των σχολικών κτιρίων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέου Κανονισμού Επεμβάσεων, ώστε τα κτίρια να δύνανται να ενταχθούν στο προστατευτικό πεδίο του Ν. 4014/2011, ο οποίος προβλέπει τη ρύθμιση των αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων που έχουν ανεγερθεί πριν από τις 28.7.2011. Ως ήδη δε παρατηρήθηκε