ΕΣ/ΚΛΙΜΑΚΙΟ Ζ/8/2025
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Η Πράξη 8/2025 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της 2252.1.3.94/87932/5.12.2024 σύμβασης απευθείας ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Η ανάθεση αφορούσε την εξυπηρέτηση των δρομολογιακών γραμμών α) ΡΟΔΟΣ – ΧΑΛΚΗ και β) ΡΟΔΟΣ – ΣΥΜΗ – ΤΗΛΟΣ – ΝΙΣΥΡΟΣ – ΚΩΣ, με εκτιμώμενη ανώτατη συμβατική αξία 2.702.039,40 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Η ανάθεση έγινε στην εταιρεία «... ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ». Το Κλιμάκιο έκρινε τη σύμβαση νόμιμη, καθώς, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4948/2022, επετράπη η απευθείας ανάθεση για την κάλυψη συγκοινωνιακών αναγκών ενόσω βρισκόταν σε εξέλιξη (αλλά δεν είχε ολοκληρωθεί) η διαδικασία του ανοικτού δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού. Κατά συνέπεια, η σύμβαση συνήφθη νομίμως.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/Τ7/0001/2008
Ερευνα ή ερευνητικό πρόγραμμα στερούμενα του στοιχείου της πρωτοτυπίας εμπίπτουν στην έννοια της μελέτης, η ανάθεση εκπόνησης της οποίας διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3316/2005 και διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου, ανοικτού ή κλειστού, μειοδοτικού διαγωνισμού, ενώ κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, που καθορίζονται ρητά και περιοριστικά στο νόμο αυτό.
ΕΑΔΗΣΥ/131/2023
Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται να ακυρωθεί το με αρ. πρωτ.: 2252.1.1/84088/22 πρακτικό αξιολόγησης δικαιολογητικών συμμετοχής της υπ. αριθ. πρωτ.: 2252.1.1/63640/22 από 9- 9-2022 «Προκήρυξης ανοικτού δημόσιου διεθνή αρχικού μειοδοτικού διαγωνισμού για την εξυπηρέτηση δρομολογιακών γραμμών με σύναψη σύμβασης ή συμβάσεων ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας διάρκειας από 1-11- 2022 μέχρι 31-10-2023.
ΕΣ/Τ7/83/2006
Εργα που αποτελούν μερικότερα τμήματα ενός ενιαίου έργου που, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 17 παρ.4 του Ν. 2539/1997, κατατμήθηκε στα αναφερόμενα στα χρηματικά αυτά εντάλματα ομοειδή, επιμέρους, έργα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης μικρότερης των 12.120,32 ευρώ έκαστο, με συνέπεια την απευθείας ανάθεση τους στους ανωτέρω εργολάβους και τη μη τήρηση της διαδικασίας του δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού.
ΔΕΚ/C-573/2007
«Δημόσιες συμβάσεις – Διαδικασίες σύναψης – Σύμβαση σχετικά με την υπηρεσία συλλογής, μεταφοράς και διάθεσης των αστικών αποβλήτων – Σύναψη της σύμβασης χωρίς διαγωνισμό – Απευθείας ανάθεση σε ανώνυμη εταιρία της οποίας μεν το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου σε δημόσιους φορείς, αλλά το καταστατικό προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων» Η απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης δεν απαγορεύεται όταν η αναθέτουσα αρχή ασκεί έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες
ΝΣΚ/12/2005
Δυνατότητα αγοράς του ξενοδοχείου «ΞΕΝΙΑ ΧΙΟΥ» από τον Ε.Κ.Ο.Ε.Μ.Σ. μέσω της εταιρείας «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.» απευθείας και άνευ μειοδοτικού διαγωνισμού, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 50 παρ.3 του ΠΔ 715/1979.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Για να εφαρμοσθεί η διάταξη του άρθρου 50 του ΠΔ 715/1979 απαιτείται ο αγοραστής να είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Ο Ειδικός Κλάδος Οικονομικής Ενίσχυσης Μερισματούχων Στρατού (Ε.Κ.Ο.Ε.Μ.Σ.) δεν είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να προβεί στην αγορά του ξενοδοχείου «ΞΕΝΙΑ ΧΙΟΥ» από την εταιρεία «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.» απευθείας χωρίς την διενέργεια μειοδοτικού διαγωνισμού.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/9/2023
Ζητείται η ανάκληση της 787/2022 Πράξης του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι το σχέδιο της «1ης συμπληρωματικής σύμβασης» για την «Αποκατάσταση ζημιών τμήματος του Δημοτικού Οδικού Δικτύου (...)Με δεδομένα αυτά και ενόψει όσων εκτίθενται ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι, με βάση τα εξωτερικά τυπικά της στοιχεία και την επικαλούμενη προς θεμελίωση της νομική βάση (άρθρο 132 παρ. 1 γ ‘ του ν. 4412/2016), η επίμαχη σύμβαση δεν αποτελεί νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ’ του ν. 4412/2016) μετά την λήξη της διάρκειας της αρχικής σύμβασης και την εξάντληση του οικονομικού της αντικειμένου, όπως κρίθηκε με την προσβαλλομένη. Αντιθέτως, η σύμβαση αυτή τροποποιεί την αρχική 14548/29.10.2020 σύμβαση, ενόσω αυτή τυπικά είναι σε ισχύ και διατηρεί οικονομικό αντικείμενο, με την πρόβλεψη εκπόνησης συμπληρωματικών μελετών που, κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, απαιτούνται για την ολοκλήρωση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου και την επίτευξη του επιδιωκομένου με τη σύμβαση αυτή σκοπού.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης. Ανακαλεί την 787/2022 Πράξη του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/886/2022
Σύμβαση παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας-Απευθείας ανάθεση από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στη ναυτική εταιρεία «… Ν.Ε.» της εξυπηρέτησης της δρομολογιακής γραμμής «ΡΟΔΟΣ – ΧΑΛΚΗ – ΚΑΡΠΑΘΟΣ – ΚΑΣΟΣ – ΣΗΤΕΙΑ και επιστροφή»(...)δεν αποτελεί λειτουργικώς εξαιρετικό στάδιο, κατά τα ανωτέρω, η απευθείας ανάθεση εξυπηρέτησης δρομολογιακής γραμμής που λαμβάνει χώρα μέχρι την ολοκλήρωση ανοικτού διαγωνισμού, όταν ο τελευταίος προκηρύσσεται σε χρονικό σημείο τέτοιο, ώστε αφενός να είναι προδιαγεγραμμένη η αδυναμία έγκαιρης ολοκλήρωσής του προκειμένου να εκκινήσει η εκτέλεση των δρομολογίων από τον ανάδοχο που θα αναδειχθεί από την ανοιχτή αυτή διαδικασία, αφετέρου η χρονική εγγύτητα της διεξαγωγής της διαγωνιστικής διαδικασίας με την έναρξη παροχής της εν λόγω δημόσιας υπηρεσίας να καθιστά όλως αποτρεπτική -λόγω αδυναμίας προετοιμασίας- τη συμμετοχή στον ανοιχτό διαγωνισμό. Στην περίπτωση αυτή, η απευθείας ανάθεση αντικαθιστά την ανοιχτή διαδικασία ως μέσο διασφάλισης εξυπηρέτησης της συγκεκριμένης δρομολογιακής γραμμής και η διαγωνιστική διαδικασία αποτελεί απλώς το πρόσχημα προκειμένου να τύχει εφαρμογής η σχετική ρύθμιση (περί απευθείας ανάθεσης κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης), ήτοι προκηρύσσεται μειοδοτικός διαγωνισμός για την ανάθεση εξυπηρέτησης δρομολογιακής γραμμής, προκειμένου να επιτραπεί η απευθείας ανάθεση αυτής, κατά περιγραφή και -ως εκ τούτου- προφανή καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου όγδοου του ν. 2932/2001. Κατά την άποψη που κράτησε στο Κλιμάκιο, η κρίση αυτή δεν αναιρείται ούτε στην περίπτωση που η καθυστερημένη προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού για την ανάθεση της δημόσιας υπηρεσίας εξυπηρέτησης δρομολογιακής γραμμής (και, συνακόλουθα, η απευθείας ανάθεση αυτής μέχρι την ολοκλήρωσή του) οφείλεται στην αδυναμία έγκαιρης εξασφάλισης των απαιτούμενων πιστώσεων.(...)Η προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού σε χρόνο που εκ προοιμίου καθιστά αναγκαία την απευθείας ανάθεση της σύμβασης συνιστά επίταση της διαπιστωμένης ήδη παθογένειας. Δοθέντος ότι το καταβαλλόμενο εν προκειμένω μίσθωμα αποτελεί αντιστάθμισμα για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας εντός μίας αγοράς όπως είναι αυτή των θαλασσίων ενδομεταφορών, η συντελούμενη κατ’ ουσίαν υποκατάσταση της απευθείας ανάθεσης στη θέση της ανοιχτής διαδικασίας, καθόσον μάλιστα δεν παρατίθενται τα στοιχεία, βάσει των οποίων υπολογίζεται το καταβαλλόμενο μίσθωμα, δεν επιτρέπει την επαλήθευση ότι με την καταβολή του τελευταίου δεν προσδίδεται πάντως οικονομικό πλεονέκτημα στον πάροχο της υπηρεσίας έναντι των λοιπών οικονομικών φορέων του κλάδου με συνέπεια την αλλοίωση των όρων του ανταγωνισμού(...)Μη νομίμως συνήφθη η από 15.7.2022 σύμβαση για την απευθείας ανάθεση
ΝΣΚ/268/2009
Σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας για την εξυπηρέτηση θαλασσίων δρομολογιακών γραμμών. Κύρος καταγγελίας αυτής από τον ανάδοχο. Κυρώσεις σε βάρος του τελευταίου σε περίπτωση μη εκπληρώσεως υποχρεώσεών του.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Η γνωμοδότηση επελήφθη ερωτήματος, το οποίο αφορούσε συγκεκριμένη σύμβαση αναθέσεως δημοσίας υπηρεσίας για την εξυπηρέτηση θαλασσίων δρομολογιακών γραμμών και με διδόμενο συγκεκριμένο πραγματικό και αποφάνθηκε επί των ζητημάτων: α) του κύρους της καταγγελίας της συμβάσεως στην οποία προέβη ο ανάδοχος, β) των επιβλητέων σε βάρος του αναδόχου κυρώσεων σε περίπτωση μη εκπληρώσεως συγκεκριμένης συμβατικής υποχρεώσεώς του.
ΝΣΚ/110/2009
Σύμβαση αναθέσεως δημοσίας υπηρεσίας για την εξυπηρέτηση θαλασσίων δρομολογιακών γραμμών. Κύρος καταγγελίας αυτής από τον ανάδοχο. Κυρώσεις σε βάρος του τελευταίου σε περίπτωση μη εκπληρώσεως υποχρεώσεών του.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
Η γνωμοδότηση επελήφθη ερωτήματος, το οποίο αφορούσε συγκεκριμένη σύμβαση αναθέσεως δημοσίας υπηρεσίας για την εξυπηρέτηση θαλασσίων δρομολογιακών γραμμών και με διδόμενο συγκεκριμένο πραγματικό και αποφάνθηκε επί των ζητημάτων: α) του κύρους της καταγγελίας της συμβάσεως στην οποία προέβη ο ανάδοχος, β) των επιβλητέων σε βάρος του αναδόχου κυρώσεων σε περίπτωση μη εκπληρώσεως συγκεκριμένης συμβατικής υποχρεώσεώς του.
ΕΣ/Τ4/172/2009
Μελέτες.Απευθείας ανάθεση.η ανατεθείσα μελέτη, ενόψει του κατά τα ανωτέρω περιγραφέντος αντικειμένου της, εμπίπτει στις κατηγορίες μελετών του ν.3316/2005 (συγκοινωνιακή, κυκλοφοριακή, συγκοινωνιακών μέσων, ενεργειακή), για την ανάθεση της οποίας έπρεπε να εφαρμοσθούν οι διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 2 του τελευταίου νόμου, οι οποίες ως ειδικές κατισχύουν κατά ρητή πρόβλεψη του νόμου αυτού (άρθρο 46 παρ. 2 περ. ε΄ του ν.3316/2005) των γενικών διατάξεων του άρθρου 83 του ν. 2362/1995, ενώ θέτουν, όπως ήδη εκτέθηκε στην προηγούμενη σκέψη, αυστηρές προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεση μελετών, οι οποίες δεν συντρέχουν στην προκειμένη περίπτωση.