ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/160/2017
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών παγιδοθεσίας δακοκτονίας: Υπό τις περιστάσεις αυτές, λαμβάνοντας υπόψη την ομοιότητα του αντικειμένου των δύο συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, την εγγύτητα της έναρξης ισχύος τους και της διάρκειά τους, και το γεγονός ότι και οι δύο αφορούν στο αυτό γεωγραφικό πλαίσιο αρμοδιοτήτων της Περιφερειακής Ενότητας ..., το Κλιμάκιο, κρίνει, βάσει των παρατιθέμενων στη σκέψη υπό στοιχ. ΙΙ διατάξεων, και κατ΄αποδοχή των λόγων διαφωνίας του Επιτρόπου, ότι δεν συνέτρεχε νόμιμος λόγος κατάτμησης των διαγωνιστικών διαδικασιών. Αντιθέτως, αυτές θα έπρεπε να αποτελούν τμήματα μιας ενιαίας διαδικασίας ανάθεσης, διεξαγόμενης από το Τμήμα Προμηθειών της Περιφερειακής Ενότητας ... και όχι από τις Δ.Α.Ο.Κ. ... και Τριφυλίας, με συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη 210.309,38 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., ποσό το οποίο υπερβαίνει το χρηματικό όριο υπαγωγής των στοιχείων της διαγωνιστικής διαδικασίας και του σχεδίου σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εν όψει τούτων, εφόσον δεν διενεργήθη ενιαίος διαγωνισμός από την αρμόδια υπηρεσία, δεν υπεγράφη ενιαία σύμβαση και αυτή δεν υπήχθη στον υποχρεωτικό προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, οι επιμέρους συμβάσεις είναι άκυρες, και, συνακόλουθα, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα εντάλματα δαπάνες που απορρέουν από άκυρες συμβάσεις καθίστανται μη νόμιμες και δεν μπορούν να ενταλματοποιηθούν. Όμως, από τα στοιχεία που προσκομίζονται από την Περιφέρεια Πελοποννήσου με το 213953/21.8.2017 έγγραφο επανυποβολής των ενταλμάτων προκύπτουν τα εξής: 1) Ενώ σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Πελοποννήσου προβλέπεται από τον Οργανισμό αυτής (π.δ. 131/2010) η λειτουργία μίας Δ.Α.Ο.Κ., κατ΄εξαίρεση για τη ...προβλέπεται η λειτουργία δύο αυτοτελών Δ.Α.Ο.Κ., της Δ.Α.Ο.Κ. ... και της Δ.Α.Ο.Κ. Τριφυλίας (άρθρο 14 παρ. 2ζ και 14 παρ. 2 η του π./τος 131/2010, αντίστοιχα). Κάθε μία από τις ανωτέρω Δ.Α.Ο.Κ. έχει δικό της προϋπολογισμό, ο οποίος χρηματοδοτείται χωριστά από το πρόγραμμα δακοκτονίας του Υπουργείου Εσωτερικών, βάσει δε αυτού συντάσσονται οι σχετικές διακηρύξεις. 2) Όλα τα προηγούμενα χρόνια διεξάγονταν διαφορετικές διαγωνιστικές διαδικασίες ανά Δ.Α.Ο.Κ. και δεν επισημάνθηκε η μη νομιμότητά τους από τις υπηρεσίες ελέγχου των οικείων δαπανών. 3) Το 2/4871/0026/2015/26.2.2016 έγγραφο της Διεύθυνσης Συντονισμού και Ελέγχου Εφαρμογής Δημοσιολογιστικών Διατάξεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στο οποίο γινόταν λόγος για τη μη νομιμότητα κατάτμησης σε παλαιότερο διαγωνισμό για την προμήθεια διαφόρων σκευασμάτων για τις ανάγκες του προγράμματος δακοκτονίας 2013, δεν κοινοποιήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα ... ώστε να λάβει γνώση. Αντιθέτως, κοινοποιήθηκε στη Δ.Α.Ο.Κ. Τριφυλίας, και από εκείνη όμως παρελήφθη, όπως αποδεικνύεται, στις 3.3.2016, ήτοι όταν είχαν ξεκινήσει οι διαδικασίες των διαγωνισμών. Συνεκτιμώντας τα ανωτέρω στοιχεία και το γεγονός ότι ήδη οι διακηρύξεις ψεκασμών και παγιδοθεσίας δακοκτονίας 2017 έγιναν από κοινού για τις Δ.Α.Ο.Κ. ... και Τ...., το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα της Περιφέρειας Πελοποννήσου – Περιφερειακής Ενότητας ... ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων και, ως εκ τούτου, συντρέχει λόγος θεωρήσεως των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων λόγω συγγνωστής πλάνης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν/Τμ.6/2016/2010
Οι φορείς που διενεργούν δημόσιους διαγωνισμούς προμηθειών οφείλουν να τηρούν όλους τους προβλεπόμενους από το νόμο κανόνες δημοσιότητας και ειδικότερα υποχρεούνται, πλην άλλων, να δημοσιεύουν περίληψη των ουσιωδών στοιχείων των διακηρύξεων των διαγωνισμών στον ελληνικό τύπο και επίσης να αποστέλλουν περίληψη των διακηρύξεων στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η περίληψη αυτή δεν επιτρέπεται να περιέχει πληροφορίες διάφορες από τις δημοσιευόμενες στον ελληνικό τύπο, μεταξύ δε των πληροφοριών που πρέπει να περιλαμβάνονται στις οικείες διακηρύξεις είναι και η «φύση των ζητουμένων προϊόντων, με αναφορά αν η υποβολή προσφορών ζητείται για την αγορά, χρηματοδοτική μίσθωση, μίσθωση ή μίσθωση – πώληση ή για συνδυασμό αυτών» (βλ. Παράρτημα ΙV του π.δ. 370/1995 και ήδη Παράρτημα VΙΙ Α του π.δ.60/2007). Άλλωστε, σε περίπτωση μετάθεσης της ημερομηνίας διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού προμήθειας με τροποποιήσεις των όρων της διακήρυξης, κατόπιν σχετικής απόφασης του αρμόδιου οργάνου της αναθέτουσας αρχής, η νέα ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, καθώς και το γεγονός ότι έλαβαν χώρα οι ως άνω τροποποιήσεις απαιτείται να γνωστοποιείται ευρέως με σχετική ανακοίνωση, για την οποία πρέπει να τηρούνται όλες οι διατυπώσεις δημοσιότητας που προβλέπονται και για τις διακηρύξεις των διαγωνισμών. Τούτο αποσκοπεί στην ανάπτυξη ανταγωνισμού με την επίτευξη της ευρύτερης δυνατής συμμετοχής στο διαγωνισμό, στη διασφάλιση της διαφάνειας των διαδικασιών και της ίσης μεταχείρισης των ενδιαφερομένων να υποβάλουν υποψηφιότητα. Η αναθέτουσα δε αρχή οφείλει να ενημερώσει την Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφενός για τη νέα ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, αφετέρου για τις τροποποιήσεις ή συμπληρώσεις όρων της διακήρυξης, προκειμένου οι διαφοροποιήσεις αυτές σε σχέση με το αρχικό κείμενο της διακήρυξης να τύχουν της απαιτούμενης από τις κείμενες διατάξεις δημοσιότητας (VI Τμ. Ελ.Συν. 1860/2009, 1725/2009, 17/2009, 50/2008, 19/2007).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/137/2013
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εκτέλεση των παραπάνω εργασιών μη νομίμως ανατέθηκε σε ιδιώτες, καθόσον αυτές εμπίπτουν στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού του ανωτέρω Δήμου, και συγκεκριμένα του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Έργων, όπως προκύπτει από τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας αυτού, και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται η προσφυγή σε τρίτους για την εκτέλεσή τους και η διενέργεια εκ του λόγου αυτού πρόσθετων δαπανών. Περαιτέρω, το αντικείμενο των υπό κρίση συμβάσεων δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, γεγονός που δεν αμφισβητεί και ο Δήμος με το έγγραφο επανυποβολής, καθόσον, πρόκειται για συνήθεις και απλές ηλεκτρολογικές εργασίες, οι οποίες μάλιστα δεν ανέκυψαν αιφνιδίως, αλλά μπορούσαν να έχουν ενταχθεί σε προγραμματισμό, έτσι ώστε να επιτευχθεί η εκτέλεσή τους, ακόμα και σταδιακά, από το υπηρετούν προσωπικό, του οποίου όλες οι προβλεπόμενες από τον Ο.Ε.Υ. θέσεις είναι καλυμμένες.(..)Περαιτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, και για το λόγο ότι οι εκτελεσθείσες εργασίες έχουν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδές αντικείμενο, η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την εκτέλεσή τους, ανερχόμενη στο συνολικό ποσό των 40.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 20.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση αυτών. Ως εκ τούτου, μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, κατόπιν κατάτμησης της σχετικής δαπάνης.
ΝΣΚ/80/2003
Γεωπόνοι τομεάρχες δακοκτονίας. Αναδρομική καταβολή του επιδόματος δώρου εορτών.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
Οι γεωπόνοι τομεάρχες δακοκτονίας που προσλήφθηκαν από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις δικαιούνται το επίδομα δώρου εορτών για το χρονικό διάστημα μετά τις 8-10-2001. (ομοφ.)
ΕλΣυν.Κλ.Ζ/173/2015
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:..η εν λόγω σύμβαση, ανεξαρτήτως του χαρακτηρισμού της από τα συμβαλλόμενα μέρη ως προγραμματικής, φέρει τα χαρακτηριστικά της οιονεί «in-house» ανάθεσης, καθόσον τόσο από τις νομοθετικές (άρθρο 194 παρ. 1, 2, 4 και 9 του ν. 3852/2010) όσο και από τις καταστατικές διατάξεις (άρθρα 3, 11, 14, 20, 23, 26, 30 και 43 του οικείου καταστατικού) που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της «…», προκύπτει ο καθοριστικός βαθμός εμπλοκής της Περιφέρειας … στη διαμόρφωση των στρατηγικών στόχων, των σημαντικών αποφάσεων και στον έλεγχο και την εποπτεία της. Περαιτέρω, πρόκειται μεν για κεφαλαιουχική ανώνυμη εταιρεία, πλην όμως, αφ’ ενός μεν στο μετοχικό της κεφάλαιο μετέχουν μόνο οι πέντε (5) Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας … και οι Τοπικές Ενώσεις των Δήμων των Περιφερειακών αυτών Ενοτήτων, ήτοι χωρίς καμιά συμμετοχή ιδιωτικής επιχείρησης, αφ’ ετέρου δε οι δραστηριότητές της συνάδουν με τις αρμοδιότητες της Περιφέρειας … με έμφαση στην αναπτυξιακή τους διάσταση και ασκούνται εντός των γεωγραφικών ορίων της … Στο πλαίσιο αυτό, η ελεγχόμενη ανάθεση στην εν λόγω αναπτυξιακή εταιρεία αποτελεί σύμβαση οιονεί αυτεπιστασίας και ως εκ τούτου εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον πληρούνται οι όροι της «in-house» συναλλαγής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΤΜ.7/47/2010
Προμήθεια οχημάτων.(..)Το Τμήμα, μετά από νέα έρευνα της υπόθεσης, κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να αποστεί από όσα δέχθηκε με την προσβαλλόμενη με την αίτηση ανάκληση πράξη του στις ορθές και νόμιμες σκέψεις της οποίας αναφέρεται προς αποφυγή επαναλήψεων. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι σχετικές διακηρύξεις και διαδικασίες των διενεργηθέντων διαγωνισμών δεν προσβλήθηκαν δικαστικά, αν και το σύνολο του εμπορικού κόσμου της χώρας γνώριζε τη διενέργειά τους, δεν μεταβάλλει τον αντικειμενικό χαρακτήρα της διαπιστωθείσας με την κρινόμενη πράξη παραβίασης των κανόνων του Κοινοτικού Δικαίου, οι οποίοι κατατείνουν ακριβώς στην εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής δημοσιότητας όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε κοινοτικό επίπεδο. Περαιτέρω, η εξέταση του ζητήματος του ενιαίου χαρακτήρα μίας προμήθειας, ώστε να κριθεί η ύπαρξη παράνομης κατάτμησής της, προς αποφυγή εφαρμογής διατάξεων της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας, γίνεται με προσφυγή στα δεδομένα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ενώ η κατάταξη των προς προμήθεια ειδών σε διαφορετικούς κωδικούς του Ενιαίου Προγράμματος Προμηθειών αποτελεί μεν συνεκτιμώμενο αλλά όχι δεσμευτικό στοιχείο κατά τη διενέργεια του ελέγχου νομιμότητας μίας δαπάνης και δεν δικαιολογεί την αναγνώριση συνδρομής συγγνωστής πλάνης στα όργανα του Δήμου, όταν άγει σε καταστρατήγηση επιτακτικών διατάξεων του Κοινοτικού Δικαίου...Τέλος, το γεγονός έκδοσης διαταγών πληρωμής σε βάρος του Δήμου από τους ανακηρυχθέντες προμηθευτές, πέραν του ότι κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου η διαταγή πληρωμής δεν δεσμεύει το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τη διενέργεια του ελέγχου των δαπανών (βλ. Πράξεις VII Τμ. 293/2009, 237/2007 κ.ά.), αφορά στη συγκεκριμένη περίπτωση σε στάδιο μεταγενέστερο του προληπτικού ελέγχου που διενεργεί το παρόν Τμήμα και δεν μπορεί να οδηγήσει σε θεώρηση των ερειδόμενων σε μη νόμιμες δαπάνες χρηματικών ενταλμάτων, ενώ το γεγονός ότι, όπως προκύπτει από το 64/18.2.2009 γραμμάτιο είσπραξης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, για την αγορά των ανωτέρω οχημάτων ο Δήμος έλαβε δάνειο από το εν λόγω Ταμείο δεν ασκεί επιρροή στη μη νομιμότητα της επίμαχης δαπάνης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η 233/2009 πράξη του Τμήματος τούτου δεν πρέπει να ανακληθεί και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της....Απορρίπτει την, από 19.1.2010, αίτηση ανάκλησης του Δήμου ...
ΕλΣυν/ΚλΖ/48/2014
Διαδικασία ανάθεσης σε δικηγόρους.Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 20, 53 και 29 παρ. 4 του π.δ. 60/2007 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ "περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών", όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2005/51/ΕΚ της Επιτροπής και την Οδηγία 2005/75/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Νοεμβρίου 2005» (Α΄ 64), συνάγεται ότι οι συμβάσεις για την ανάθεση νομικών υπηρεσιών, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι υπηρεσίες εκπροσώπησης ενώπιον δικαστηρίων, ακόμη και όταν υπερβαίνουν τα όρια εφαρμογής της οδηγίας 2004/18/ΕΚ εμπίπτουν στην κατηγορία υπηρεσιών (21) του Παραρτήματος ΙΙ Β του ανωτέρω π.δ/τος, και, ως εκ τούτου, δεν επιβάλλεται από τον κοινοτικό νομοθέτη η σύναψή τους κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας. Κατ’ εξαίρεση οι συμβάσεις αυτές, εφόσον παρουσιάζουν βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον, υπόκεινται στις γενικές αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης που απορρέουν από τα άρθρα 49 και 56 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ε.Ε., οι οποίες είναι δυνατόν να δικαιολογήσουν τη σύναψή τους κατόπιν διαδικασίας διαγωνισμού (Δ.Ε.Ε. απόφαση της 17.3.2011 Strong Seguranca SA C-95/10, σκ. 34 – 44, απόφαση της 18.11.2010 Επιτροπή κατά Ιρλανδίας C-226/09 σκ. 27 – 31). (....)Β. Οι ανωτέρω διατάξεις που επιτρέπουν – από πλευράς δικαίου της Ένωσης– στις αναθέτουσες αρχές να αναθέτουν τις κρίσιμες υπηρεσίες ακόμη και χωρίς διαγωνισμό, δεν εμποδίζουν τον εθνικό νομοθέτη να καθιερώσει ως υποχρεωτική τη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση των συμβάσεων αυτών. Στο άρθρο δε 209 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006), όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 20 παρ.13 του ν. 3731/2008 (Α΄263), ορίζεται ότι «1. (…) 9. Οι Δήμοι (…) δύνανται να αναθέτουν απευθείας ή με συνοπτική διαδικασία (πρόχειρο διαγωνισμό) παροχή υπηρεσιών, (…), σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 83 του ν. 2362/1995 (ΦΕΚ 247 Α), ως προς τα επιτρεπτά χρηματικά όρια, όπως αυτά καθορίζονται με τις εκάστοτε εκδιδόμενες αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών (…) 10. Η σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης ρυθμίζεται με ανάλογη εφαρμογή των αντίστοιχων διατάξεων του άρθρου 25 των προεδρικών διαταγμάτων 59/2007 (ΦΕΚ 59 Α) και 60/2007 (ΦΕΚ 64 Α), όπως ισχύουν». Το χρηματικό όριο μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση υπηρεσιών, κατ’ άρθρο 83 του ν. 2362/1995, αναπροσαρμόστηκε με την 35130/739/9.8.2010 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών «Αύξηση των χρηματικών ποσών του άρθρου 83 παρ. 1 του Ν. 2362/95 για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων που αφορούν προμήθεια προϊόντων, παροχή υπηρεσιών ή εκτέλεση έργων»(ΦΕΚ Β΄ 1291) σε 20.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ. (,,,)Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι οι δήμοι δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις παροχής υπηρεσιών αξίας μεγαλύτερης των 20.000 ευρώ προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση της σχετικής διακήρυξης μόνο στις περιπτώσεις και υπό τις προϋποθέσεις που αναφέρονται περιοριστικά στις διατάξεις του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, στις οποίες ρητά παραπέμπουν οι διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου 209 του Κ.Δ.Κ. (Ε.Σ. Τμ. VII 66/2013, 148/2012) και η απόφαση του αρμοδίου οργάνου του δήμου για την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία πρέπει να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VII πρ. 105/2012, 227/2011, 386/2010, Τμ. VI 3634/2013, 2066, 285, 136/2010). Δεδομένου δε ότι δεν προβλέπεται ειδική εξαίρεση για την ανάθεση των νομικών υπηρεσιών, οι υπηρεσίες αυτές επιτρέπεται ομοίως να ανατίθενται χωρίς τη διενέργεια διαγωνισμού μόνο στις εξαιρετικές περιπτώσεις που προβλέπονται ανωτέρω. Και ναι μεν στη σχέση εντολής προέχει η ειδική ικανότητα του δικηγόρου για το χειρισμό της υπό ανάθεση υπόθεσης, η ικανότητα αυτή όμως είναι δυνατό με ασφάλεια να διερευνηθεί και μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με τον καθορισμό συγκεκριμένων κριτηρίων ως προς την εμπειρία του αναζητούμενου δικηγόρου και τον επιτυχημένο χειρισμό από μέρους του συγκεκριμένου αριθμού σχετικών με την υπό ανάθεση υποθέσεων. Περαιτέρω στην ως άνω σχέση μεταξύ εντολέα και δικηγόρου ασκεί επιρροή και το στοιχείο της εμπιστοσύνης του εντολέα προς τον δικηγόρο (άρθρο 3 Κώδικα Δικηγόρων), η εν λόγω σχέση όμως εμπιστοσύνης γεννάται κατά την εκτέλεση της σύμβασης και δεν επιδρά στο στάδιο κατάρτισης αυτής.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυν/Τμ.6/2307/2014, Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΙΣ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.-ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ/3410/2014 ΚΑΙ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.-ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ/3411/2014.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/294/2013
Μίσθωση μηχανημάτων:Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο τούτο κρίνει ότι μη νόμιμα το Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. με την 20/2012 απόφασή του ενέκρινε τη παράταση ισχύος των ως άνω κατακυρωτικών αποφάσεών του για μίσθωση μηχανημάτων και εκτέλεση εργασιών συντήρησης – επέκτασης ανακαίνισης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης για το έτος 2012, δοθέντος ότι τέτοια δυνατότητα δεν προβλεπόταν, ούτε από τις επιμέρους διακηρύξεις, που συνιστούν το κανονιστικό πλαίσιο των διεξαχθέντων διαγωνισμών που δεσμεύει την αναθέτουσα αρχή και τους συμμετέχοντες, αλλά ούτε και από τα υπογραφέντα με τους ανακηρυχθέντες αναδόχους ιδιωτικά συμφωνητικά, λαμβανομένου υπόψη ότι με τον περιεχόμενο σ΄αυτά όρο υπό στοιχ. 4, αναφερόταν ρητά ότι «Οι εργασίες αφορούν έργα-εργασίες για το έτος 2011». Κατά συνέπεια, οι παρασχεθείσες όμοιες υπηρεσίες εκμίσθωσης φορτηγού αυτοκινήτου, στις οποίες αφορά η εντελλόμενη με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνη, αποτελούν, κατ΄ουσία επιμέρους απευθείας αναθέσεις προς τον φερόμενο ως δικαιούχο των κρινόμενων ενταλμάτων, οι οποίες έγιναν μετά από κατάτμησή τους, αφού η συνολική αξία τους ανέρχεται στο ποσό των 24.550,00 ευρώ (5.904,00 ευρώ + 11.562,00 ευρώ + 7.084,80 ευρώ), το οποίο υπερβαίνει το όριο των 15.000,00 με Φ.Π.Α., μέχρι το οποίο είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση, σύμφωνα με τον ως άνω Κανονισμό Προμηθειών της Δ.Ε.Υ.Α.Κ.. Δοθέντος δε, ότι η συνολική δαπάνη για όμοιες ή ομοειδείς, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, υπηρεσίες εκμίσθωσης μηχανημάτων, ανέρχεται, για το έτος 2012, στο συνολικό ποσό των 453.391,20 ευρώ (βλ. το 3035/3.6.2013 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της Δ.Ε.Υ.Α.Κ., όπου εμφαίνεται η συνολική απορρόφηση του προϋπολογισμού 2012 ανά επιμέρους κωδικό δαπάνης), οι ως άνω απευθείας αναθέσεις των επίμαχων υπηρεσιών είναι μη νόμιμες και για το λόγο ότι συνιστούν μέρος ανεπίτρεπτης κατάτμησης όμοιων ή ομοειδών υπηρεσιών, οι οποίες αποσκοπούν στην αντιμετώπιση αναγκών της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. για το έτος 2012 εντός της αυτής γεωγραφικής περιφέρειας της αρμοδιότητάς της και, ως εκ τούτου, έπρεπε να αντιμετωπισθούν ως ενιαία δαπάνη και να διεξαχθεί, λόγω του ύψους της, τακτικός διαγωνισμός. Περαιτέρω, όπως βάσιμα προβάλλεται από την Επίτροπο οι 67/30.4.2012 και 88/29.6.2012 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α.Κ., με τις οποίες εγκρίθηκαν οι σχετικές πιστώσεις και αφορούν στη δημοσιονομική ανάληψη των οικείων δαπανών, είναι μεταγενέστερες, τόσο της πραγματοποίησης έκαστης δαπάνης (βλ. τα σχετικά πρωτόκολλα παραλαβής και τις αναλυτικές καταστάσεις απασχόλησης μηχανήματος) όσο και της έκδοσης των προαναφερθέντων σχετικών παραστατικών (φορτωτικές). Τέλος, ο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης της δημοτικής επιχείρησης δοθέντος ότι έχουν ήδη θεωρηθεί τα υπ’ αριθμ. Ε-88 και Ε-94, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα που αφορούσαν στην πληρωμή του ίδιου ως άνω δικαιούχου για όμοια δαπάνη στα πλαίσια του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε για το έτος 2011 δεν επηρεάζει την παρούσα κρίση του Κλιμακίου εφόσον σε κάθε περίπτωση, κάθε δαπάνη κρίνεται αυτοτελώς απ΄αυτό. (βλ. Πράξεις IV Τμ. 60/2008, VII Τμ. 31/2012, Κλιμ. Προλ. Ελ. VII Τμ. 202/2012).
ΕΣ/ΤΜ.7/29/2016 (σε συμβουλιο)
Προγραμματικής σύμβαση.ζητείται η ανάκληση της 90/2016 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου. Καταβολή ποσού 84.000 ευρώ στη φερόμενη ως δικαιούχο ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Αναπτυξιακή Εταιρεία ... Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ» (..) Το Τμήμα, μετά την επανεξέταση της υπόθεσης, στις ίδιες άγεται κρίσεις, στις οποίες ήχθη και το Κλιμάκιο με την ήδη προσβαλλόμενη πράξη του, στις ορθές σκέψεις και λεπτομερείς αιτιολογίες της οποίας παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Οι κατά τα ανωτέρω προβληθέντες με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης λόγοι απορρίπτονται ως αβάσιμοι, καθόσον : α) ο διενεργούμενος προληπτικός έλεγχος δαπανών των Ο.Τ.Α. είναι διάφορος του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, ενώ δεν υπάρχει ρητή διάταξη που να εξαιρεί του προληπτικού αυτού ελέγχου όσες δαπάνες ερείδονται επί συμβάσεων που εξαιρούνται, ως συγχρηματοδοτούμενες, λόγω ποσού του διενεργούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικού ελέγχου. β) Η συμβολή τόσο του Δήμου ... όσο και της Π.Ε.Δ. ...στην εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης είναι υποτυπώδης, αναλογικά με το συνολικό αντικείμενό της και οι όποιες υποχρεώσεις που τα ανωτέρω μέρη αναλαμβάνουν διατυπώνονται με αόριστο τρόπο,...γ) Η συμμετοχή και τρίτου συμβαλλόμενου μέρους στην οικεία προγραμματική σύμβαση, ήτοι της Π.Ε.Δ.., σύμφωνα με την βούληση των μερών, δεν καθιστά εξ αυτού του λόγου ανεφάρμοστη τη διάταξη του άρθρου 268 του ΔΚΚ και τις προϋποθέσεις που αυτή θέτει για την απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από Δήμο σε αναπτυξιακή του εταιρεία. δ) Η επίμαχη σύμβαση δεν είναι νόμιμη και κατά το κοινοτικό δίκαιο, αφού αυτή δεν εμπίπτει στην έννοια της «κάθετης συνεργασίας» μεταξύ μιας ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών και ενός ελεγχόμενου φορέα, ...Εξάλλου, το αντικείμενο της σύμβασης δεν διασφαλίζει την εκπλήρωση αποστολής δημόσιας υπηρεσίας, καθόσον περιλαμβάνει υπηρεσίες που μπορούν να παρασχεθούν από επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα..ε) Το γεγονός ότι η οικεία σύμβαση έτυχε της προέγκρισης και τελικής έγκρισής της από τη Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ Α.Ε.) και ότι αυτή είναι οικονομικά επωφελής για τον Δήμο, δεν ασκεί επιρροή ως προς τη μη νομιμότητα σύναψής της. Ο επαχθής δε χαρακτήρας της σύμβασης αυτής δεν αναιρείται ακόμη και από την παραδοχή ότι στο συμφωνηθέν τίμημα δεν περιλαμβάνεται ευθέως κάποιο ποσό ως κέρδος της αντισυμβαλλόμενης επιχείρησης (λόγω του χαμηλού συμβατικού τιμήματος), αφού η ύπαρξή του δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον χαρακτηρισμό μίας σύμβασης ως επαχθούς αιτίας ...Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.
ΣτΕ/1148/2009
Κατά την έννοια των πιο πάνω διατάξεων, σε περίπτωση που προδιαγραφές ιατροτεχνολογικών προϊόντων έχουν καταστεί αντικείμενο εναρμόνισης σε κοινοτικό επίπεδο, όπως μέσω μονογραφιών της ευρωπαϊκής φαρμακοποιίας, οι οποίες θεσπίζουν κοινούς τεχνικούς κανόνες, μεταξύ άλλων, για τα χειρουργικά ράμματα, οι τεχνικές προδιαγραφές που θέτουν οι αναθέτουσες αρχές στις διακηρύξεις διαγωνισμών για τη σύναψη σύμβασης δημόσιας προμήθειας, πρέπει να συνάδουν προς τα οριζόμενα με τις εν λόγω πράξεις εναρμόνισης. Εξάλλου, οι αναθέτουσες αρχές επιτρεπτώς μεν θέτουν τεχνικές προδιαγραφές για τα υπό προμήθεια ιατροτεχνολογικά προϊόντα με αναφορά σε επιδόσεις ή λειτουργικές απαιτήσεις που αφορούν στην προστασία της υγείας και της ασφάλειας και μπορούν να βαίνουν και πέραν των «βασικών απαιτήσεων» της Οδηγίας 93/42/ΕΟΚ (και των αντίστοιχων προτύπων) ή των σχετικών κοινών τεχνικών κανόνων, όμως, οι προδιαγραφές που τίθενται με τον τρόπο αυτό πρέπει να είναι αρκούντως ακριβείς και σαφείς, όπως επιβάλλεται από τις γενικές αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας που διέπουν τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Πράγματι, σύμφωνα με τις αρχές αυτές, τα κριτήρια αξιολόγησης των προσφορών πρέπει να διατυπώνονται έτσι ώστε, αφενός, να επιτρέπεται στους ενδιαφερόμενους οι οποίοι είναι καλώς πληροφορημένοι και επιμελείς να τα κατανοούν πλήρως και να τα ερμηνεύουν με τον ίδιο τρόπο, και, αφετέρου, να παρέχεται επαρκής εγγύηση περί της εφαρμογής τους από τη Διοίκηση κατά τρόπο αντικειμενικό και ενιαίο ως προς όλους τους προσφέροντες (Ε.Α. 603/2009, πρβ. ειδικά για διαγωνισμούς με κριτήριο ανάθεσης τη συμφερότερη προσφορά, όπως ο επίδικος Σ.τ.Ε. 2183/2004 7μ., Ε.Α. 113/2008).
ΔΕΚ/C-71/1992
Περίληψη 1. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις οδηγίες 71/305 και 77/62, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη των συμβάσεων αφενός δημοσίων έργων και αφετέρου δημοσίων προμηθειών, το κράτος μέλος το οποίο * εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής της εθνικής ρυθμίσεως περί δημοσίων συμβάσεων τις συναλλαγές της διοικήσεως με ιδιώτες όσον αφορά αγαθά ή δικαιώματα, η εμπορία των οποίων ρυθμίζεται από διατάξεις νόμου, ή ελεγχόμενα προϊόντα ή προϊόντα υποκείμενα σε μονοπώλιο ή απαγορευμένα προϊόντα, μολονότι οι εξαιρέσεις αυτές δεν καταλέγονται μεταξύ των εξαιρέσεων που απαριθμεί περιοριστικά και επιτρέπει ρητά η οδηγία 77/62 και μολονότι οι ιδιαιτερότητες των προμηθειών αυτών δεν είναι, εν πάση περιπτώσει, τέτοιες, ώστε να επιτρέπεται η πλήρης εξαίρεση των σχετικών συμβάσεων από τη ρύθμιση περί δημοσίων συμβάσεων, * εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής της εθνικής ρυθμίσεως περί δημοσίων συμβάσεων τις συμβάσεις για τις οποίες ο νόμος προβλέπει ρητή εξαίρεση, μολονότι οι μόνες επιτρεπόμενες εξαιρέσεις από τις προαναφερθείσες οδηγίες προβλέπονται περιοριστικά και ρητά από τις οδηγίες αυτές και μολονότι κατά τη μεταφορά των οδηγιών πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις σαφήνειας και ακρίβειας, οι οποίες είναι ασυμβίβαστες με οποιαδήποτε διατύπωση που θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι, πέραν των εξαιρέσεων που επιτρέπουν οι οδηγίες και που επαναλαμβάνονται από την εθνική νομοθεσία, επιτρέπεται να προβλεφθούν και άλλες, * επιτρέπει τη σύναψη των συμβάσεων με απευθείας ανάθεση και σε άλλες περιπτώσεις, πέραν των περιοριστικώς προβλεπομένων από τις οδηγίες, ή εξαρτά την εφαρμογή της διαδικασίας της απευθείας αναθέσεως από λιγότερο αυστηρές προϋποθέσεις απ' ό,τι οι οδηγίες, * επιβάλλει ορισμένους τρόπους αποδείξεως της δικαιοπρακτικής ικανότητας των υποβαλλόντων προσφορές που δεν προβλέπονται από τις οδηγίες, * επιβάλλει στις επιχειρήσεις των άλλων κρατών μελών που επιλέγουν ορισμένα από τα μέσα αποδείξεως της ικανότητάς τους που προβλέπονται στην οδηγία 71/305 ορισμένες προϋποθέσεις που δεν προβλέπει η οδηγία αυτή, * προβλέπει ότι, για την κατάταξη των επιχειρήσεων, θα αξιολογούνται κατά προτίμηση τα χρηματοοικονομικά μέσα και τα μέσα από άποψη προσωπικού και υλικού που διαθέτουν εντός της εθνικής επικράτειας, μολονότι η οδηγία 71/305 δεν του επιτρέπει να καθιερώνει τέτοιας φύσεως κριτήρια, * δεν αναγνωρίζει, κατά παράβαση των οδηγιών, την αξία των πιστοποιητικών που έχουν εκδώσει οι αρχές άλλων κρατών μελών σχετικά με την ικανότητα των επιχειρήσεων, * απαλλάσσει από την υποχρέωση συστάσεως εγγυήσεως τις επιχειρήσεις μόνο των οποίων η ικανότητα προκύπτει από την εγγραφή τους σε δικούς του καταλόγους κατατάξεως, * δεν τηρεί, όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές που προβλέπονται για τις συμβάσεις προμηθειών, τη σειρά προτιμήσεως των κανόνων, την οποία προβλέπει η οδηγία 77/62. 2. Από το γεγονός ότι το άρθρο 1, στοιχείο α', της οδηγίας 71/305 παραπέμπει, σε σχέση με τον ορισμό των συμβάσεων δημοσίων έργων στις οποίες εφαρμόζεται, στο άρθρο 2 της οδηγίας 71/304, περί της καταργήσεως των περιορισμών στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στον τομέα των συμβάσεων δημοσίων έργων και των περιορισμών στην ανάθεση συμβάσεων δημοσίων έργων μέσω πρακτορείων ή υποκαταστημάτων, προκύπτει ότι η πρώτη αναφερθείσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις που αφορούν βιομηχανικές εγκαταστάσεις φύσεως μηχανολογικής, ηλεκτρολογικής και παραγωγής ενεργείας, με εξαίρεση του μέρους των εγκαταστάσεων αυτών το οποίο ανάγεται στον τομέα της τεχνικής των δομικών κατασκευών, και τις συμβάσεις που αφορούν έργα εκσκαφών, γεωτρήσεως, εκβαθύνσεως και εκκενώσεως των εκχωματώσεων, τα οποία εκτελούνται με σκοπό την εξόρυξη ορυκτών υλών (εξορυκτικές βιομηχανίες).