Ανάθεση της διαχείρισης του προγράμματος με τίτλο «Παροχή Υπηρεσιών παρασκευής - συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων (Σχολικά Γεύματα) σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης» στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ:Ανάθεση της λειτουργίας του Φοιτητικού Εστιατορίου του Πανεπιστημίου … για το χρονικό διάστημα από 1.9.2010 έως 30.6.21013, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.534.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(...)Με βάση τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι προπεριγραφείσες ρήτρες της διακήρυξης: α) υποχρέωση του υποψήφιου αναδόχου να δημιουργήσει γραφείο (εάν δεν διαθέτει ήδη) στα …. (έδρα της Αναθέτουσας αρχής), το αργότερο σε δύο εβδομάδες από την υπογραφή της σύμβασης και διατήρησής του μέχρι και τη λήξη του έργου και β) ο ετήσιος μέσος όρος του κύκλου εργασιών του υποψηφίου αναδόχου κατά τα τρία τελευταία χρόνια να μην είναι μικρότερος από το 100% της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του υπό ανάθεση έργου (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), είναι μη αναγκαίες, περιορίζουν τον ανταγωνισμό, παραβιάζουν τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών, ενώ επιτρέπουν τη συμμετοχή λίγων μόνο επιχειρήσεων. Ειδικότερα, αναφορικά με τον πρώτο όρο πρέπει να επισημανθεί ότι, αφενός ο αναφερόμενος στη σχετική διάταξη της διακήρυξης επιδιωκόμενος σκοπός (παραγωγική συνεργασία των στελεχών του Αναδόχου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του έργου στους χώρους υλοποίησης), μπορεί να επιτευχθεί και με ηπιότερα από απόψεως λειτουργικών εξόδων μέτρα, όπως η υποχρεωτική παρουσία διοικητικού στελέχους (τεχνικού υπεύθυνου) στους χώρους του φοιτητικού εστιατορίου κατά το χρόνο λειτουργίας αυτού, αφετέρου θέτει σε ευνοϊκότερη θέση τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται και έχουν ήδη έδρα στην πόλη των…... Περαιτέρω, ο δεύτερος προαναφερόμενος όρος (ετήσιος μέσος όρος του κύκλου εργασιών), που ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής αποβλέπει στον έλεγχο της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων και συνεπώς της καταλληλότητας τους να εκτελέσουν την επίμαχη υπηρεσία, είναι, ενόψει του αντικειμένου του συγκεκριμένου διαγωνισμού και της δαπάνης των επίμαχων υπηρεσιών, που ανέρχεται σε 6.534.000,00 ευρώ, δηλαδή  2.178.000,00 ευρώ ετησίως, δυσανάλογος προς τον επιδιωκόμενο σκοπό, καθώς υπερβαίνει το προσήκον μέτρο. Παράλληλα δε, εμποδίζει νέες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοπούνται στον τομέα της σίτισης και ενδεχομένως διαθέτουν τον κατάλληλο τεχνικό εξοπλισμό, επαρκή μέσα και ετήσιο κύκλο εργασιών ίσο με το ετήσιο κόστος της επίμαχης υπηρεσίας, να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό. Τέλος, κατά την ειδικότερη γνώμη της εισηγήτριας της υπόθεσης …, γνώμη η οποία δεν εκράτησε, η επίμαχη διακήρυξη είναι μη νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο ότι το ύψος του ετήσιου μέσου όρου του κύκλου εργασιών έχει συμπεριληφθεί και ως κριτήριο αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς των υποψηφίων, δηλαδή συνιστά κριτήριο ανάθεσης το οποίο όμως δεν είναι νόμιμο (πρβλ. Απόφαση 2010/2010 VI Τμ. και 122/2009 Πράξη Ζ΄ Κλιμ. όπου και μειοψηφία). Συνεπώς,οι ως άνω νομικές πλημμέλειες της διακήρυξης κρίνονται ουσιώδεις και ως εκ τούτου καθιστούν μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία.(ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ  ΕλΣυν/Τμ.6/2402/2010)

ΙΣΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ:Αιτηση  ανάκλησης της 195/2010 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση σε ιδιώτη της λειτουργίας του φοιτητικού εστιατορίου του Πανεπιστημίου …. για το χρονικό διάστημα από 1.9.2010 μέχρι 30.6.2013, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.534.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.).(...)Μετά από αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι αμφότεροι οι προαναφερόμενοι όροι της διακήρυξης δεν έχουν τεθεί καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της Αναθέτουσας Αρχής και, συνεπώς, είναι νόμιμοι, η δε Πράξη του Κλιμακίου, με την οποία έγιναν δεκτά τα αντίθετα, πρέπει, κατά παραδοχή της κρινόμενης αίτησης, να ανακληθεί.(..) Ανακαλεί την 195/2010 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (Δ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση της λειτουργίας του φοιτητικού εστιατορίου του Πανεπιστημίου …. για το χρονικό διάστημα από 1.9.2010 έως 30.6.2013.

ΘΕΜΑ: Επιχειρήσεις παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους.

Παροχή υπηρεσιών εστίασης-σίτισης.(...)Ουσιώδεις πλημμέλειες της διακήρυξης. Οι απαιτήσεις ορισμένου ύψους κύκλου εργασιών και επαγγελματικής εμπειρίας πρέπει να αναφέρονται και στο έτος που προηγείται της δημοσίευσης αυτής. Δυσανάλογες απαιτήσεις τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας. Ανάληψη ποσού υπολειπόμενου της συμβατικής δαπάνης. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται τις προσφυγές ανάκλησης.Ανακαλεί την 710/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών διαχείρισης, εγκατάστασης, υποστήριξης, λειτουργίας και συντήρησης του οπτικοακουστικού εξοπλισμού ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 85/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα(...) Το Τμήμα, μετά την επανεξέταση της υπόθεσης και συνεκτιμώντας αφενός τα νέα στοιχεία, τα οποία δεν είχαν υποβληθεί ενώπιον του Κλιμακίου και ειδικότερα: α) τις δύο προσφορές, που έλαβε το αιτούν κατά την έρευνα αγοράς που διεξήγαγε πριν από τη διενέργεια του συνοπτικού διαγωνισμού και από τις οποίες προκύπτει ετήσια δαπάνη σημαντικά μεγαλύτερη από την προϋπολογισθείσα (με αναγωγή στη διετία) και μάλιστα για υπηρεσίες περιορισμένου εύρους σε σχέση με αυτές της διακήρυξης και β) τον υπολογισμό των μικτών μηνιαίων και ετήσιων αποδοχών ενός ή δύο εξειδικευμένων συνεργατών για 40 ή 60 ώρες την εβδομάδα και με βασικό μισθό 1000 ευρώ/μήνα, από τον οποίο (υπολογισμό), σε συνδυασμό με τις αυξημένες σε σχέση με την προηγούμενη σύμβαση δράσεις της Σχολής, όπως αυτές εκτενώς αναλύονται στην υπό κρίση αίτηση (αύξηση της χρήσης οπτικοακουστικών μέσων λόγω της πρόσκλησης επισκεπτών καθηγητών, αλλά και κατά τις δράσεις του εργαστηρίου φωτογραφίας ακόμη και σε υπαίθριους χώρους, όπως επίσης για τη διδασκαλία σεμιναρίων νοηματικής γλώσσας, για τις αυξανόμενες εκδηλώσεις της Σχολής, για τις ξεναγήσεις σχολείων που έχουν αυξηθεί κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους σε 37 έναντι 7 κατά το προηγούμενο έτος και  για την υποστήριξη νέου μαθήματος στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και, τέλος, λόγω της επέκτασης των χώρων λειτουργίας της Σχολής στους χώρους της Documenta14, δηλαδή σε νέο εκθεσιακό χώρο 2.000 τ.μ., στον χώρο της παλαιάς βιβλιοθήκης 630 τ.μ., σε αίθουσα συνεδριάσεων 220 τ.μ. και σε νέο χώρο πολυμεσικών στο κτήριο της νέας βιβλιοθήκης) και με τις υποχρεώσεις του αναδόχου (βλ. παρ. IV της παρούσας), προκύπτει κατά προσέγγιση η προϋπολογισθείσα δαπάνη της διακήρυξης και αφετέρου το γεγονός ότι εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής ο καθορισμός του ύψους της αμοιβής για παρεχόμενες υπηρεσίες και ότι, εν πάση περιπτώσει, για την ανάθεση των επίμαχων (υπηρεσιών) διεξήχθη συνοπτικός διαγωνισμός, κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση τεκμηριώνεται επαρκώς το μέγεθος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της σύμβασης, κατά παραδοχή του προβαλλόμενου λόγου ανάκλησης.Ανακαλεί την 85/2018 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα​

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και του υποδείγματος σχεδίου σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020», ως προς 50 εκ των 74 συνολικά Τμημάτων της οικείας διακήρυξης, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 73.499.901,93 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.(....)Επισημαίνεται ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία εκάστης αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020», που αφορούν στα Τμήματα 1, 2, 5, 7, 8, 9, 11, 13, 16,  17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 50, 51, 52, 53, 54, 56, 58, 59, 61, 64, 66, 67, 70, 71, 72 και 74, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 5 της παρούσας.

Ανάθεση υπηρεσιών σίτισης απόρων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη προηγούμενη σκέψη (ΙΙ) Το Τμήμα κρίνει κατά παραδοχή των σχετικών λόγων ανάκλησης ότι νομίμως η αναθέτουσα αρχή προχώρησε στη μείωση του συμβατικού αντικειμένου κατά 30% δυνατότητα η οποία ήταν γνωστή σ’ όλους τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, ενώ και η διακήρυξη παραθέτοντας τον ακριβή αριθμό των ζητουμένων γευμάτων σε συνδυασμό με την προϋπολογιζόμενη τιμή ανά γεύμα (128.500 γεύματα Χ 1,98 ευρώ) είναι σαφής και ουδεμία αμφιβολία καταλείπται αναφορικά με τον έλεγχο της προσφερθείσης τιμής σε σχέση με τον προϋπολογισμό δεδομένου ότι τα γεύματα μειώθηκαν κατά 30% (89.950 με τιμή 1,98 ευρώ ανά γεύμα). Ο όρος όμως του σχεδίου συμβάσεως περί δυνατότητας αυξομείωσης των γευμάτων κατά 30% είναι μη νόμιμος γιατί είναι παντελώς αόριστος στο μέτρο που δεν αναφέρει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες η αυξομείωση αυτή είναι δυνατή. Κατ’ακολουθίαν των ανωτέρω το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η αίτηση ανάκλησης και να επιτραπεί η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης με την προϋπόθεση της απάλειψης του όρου του σχεδίου αυτού περί δυνατότητας αυξομείωσης των γευμάτων σε ποσοστό 30%.

Παροχή υπηρεσιών «παρασκευής – διάθεσης γευμάτων.(...) Κατά παράβαση των άρθρων 6 παρ. 1, 45 παρ. 3, 49 παρ. 1 και 53 του ν. 4412/2016, στα έγγραφα της σύμβασης υπάρχουν ασάφειες και αντιφάσεις όσον αφορά στο ύψος του προϋπολογισμού των προς ανάθεση υπηρεσιών. Στο μέτρο που οι δημοσιεύσεις της προκήρυξης, όσον αφορά στην προϋπολογισθείσα δαπάνη, στηρίζονται σε αντιφατικό όρο της διακήρυξης συντρέχει και πλημμελής τήρηση των επιβαλλόμενων διατυπώσεων δημοσιότητας σε ενωσιακό επίπεδο (άρθρα 63 και 65 ν. 4412/2016). Κατά παράβαση των οριζόμενων στο Παράρτημα XII του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, στη διακήρυξη προβλέπεται ότι τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που αφορούν στον ελάχιστο ειδικό κύκλο εργασιών και στη μη εμφάνιση ζημίας κατά τις τρεις τελευταίες χρήσεις κρίνονται κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020. Μη νομίμως εξαιρέθηκε το έτος 2021 που αποτελεί το εγγύτερο στον χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Εξάλλου, η ύπαρξη ορισμένου ύψους κύκλου εργασιών μπορεί κατά τον νόμο να αποδεικνύεται με υπεύθυνη δήλωση του οικονομικού φορέα, η οποία αποτελεί νόμιμο αποδεικτικό μέσο για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των υποψηφίων που δεν έχουν δημοσιευμένες ακόμη οικονομικές καταστάσεις. Τα κριτήρια ανάθεσης που σχετίζονται με τον ειδικό κύκλο εργασιών, την εμπειρία του αναδόχου και τα πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας είναι μη νόμιμα (άρθρο 86 ν. 4412/2016), διότι δεν συνδέονται με την αξιολόγηση συγκεκριμένων ποιοτικών παραμέτρων παροχής των επίμαχων υπηρεσιών, αλλά αποκλειστικά με τον φορέα παροχής των υπηρεσιών αυτών, αποτελώντας αμιγώς κριτήρια ποιοτικής επιλογής αυτών. Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει  την  από 24.10.2022 προσφυγή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «...» και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Δεν ανακαλεί την 711/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της προηγηθείσας διαδικασίας και των οικείων τριών (3) σχεδίων συμβάσεων του ν.π.δ.δ. «Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης» (ΟΠΕΚΑ) με αντικείμενο την ανάθεση πέντε (5) τμημάτων της σύμβασης «Παροχή Υπηρεσιών παρασκευής - συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τις σχολικές χρονιές 2021 - 2022, 2022 - 2023 με δικαίωμα προαιρέσεως για το σχολικό έτος 2023 - 2024», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 224.335.075,50 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης) πλέον Φ.Π.Α.(....)Ως εκ τούτου μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή, συμμορφούμενη με την ως άνω μη νόμιμη απόφαση της ΑΕΠΠ, μετά τον αποκλεισμό της εταιρείας «…. Α.Ε.» ανέδειξε στη συνέχεια την εταιρεία «… A.E.» αρχικώς ως προσωρινή και κατόπιν ως οριστική ανάδοχο για το τμήμα 43. Δεν κωλύεται η υπογραφή των δύο (2) σχεδίων συμβάσεων με αντικείμενο την «Παροχή Υπηρεσιών παρασκευής - συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τις σχολικές χρονιές 2021 - 2022, 2022 - 2023 με δικαίωμα προαιρέσεως για το σχολικό έτος 2023 - 2024» μεταξύ του ν.π.δ.δ. «Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης» και: α) της ένωσης «… A.E.» – «… Α.Ε.» για το τμήμα 49 αντί συμβατικού τιμήματος 2.388.091,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, β) της ένωσης εταιρειών «… A.E.» - «… Α.Ε.» για το τμήμα 38, αντί συμβατικού τιμήματος 1.217.943,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την «Παροχή Υπηρεσιών παρασκευής - συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τις σχολικές χρονιές 2021 - 2022, 2022 - 2023 με δικαίωμα προαιρέσεως για το σχολικό έτος 2023 - 2024» μεταξύ του ν.π.δ.δ. «Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης» και της εταιρείας «… A.E.», αναφορικά με το τμήμα 43 αντί συμβατικού τιμήματος 1.655.208,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ενώ δεν κωλύεται η υπογραφή αυτού αναφορικά με την ανάθεση στην ίδια εταιρεία των τμημάτων 5, αντί συμβατικού τιμήματος 1.781.766,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ και 70, αντί συμβατικού τιμήματος 1.365.120,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/963/2022. (ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/730/2022)