Προμήθεια στεγάστρου:..Με αυτά τα δεδομένα η συναφθείσα σύμβαση έχει χαρακτήρα προμήθειας και δεν συνιστά σύμβαση έργου κατά τους ορισμούς του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, καθόσον αντικείμενό της είναι η προμήθεια ενός στεγάστρου και η εγκατάστασή του. Εξ αυτού του λόγου άλλωστε ποσό 72.780,00 ευρώ επί του προϋπολογισμού (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.) αντιστοιχεί στην προμήθεια του μεταλλικού σκελετού, της επικάλυψης της στέγης και των φωτιστικών σωμάτων και υδρορροών και μόνο το 25% αυτού στις εργασίες θεμελίωσης, οι οποίες αφορούν στην προετοιμασία του εδάφους για τη στήριξη του στεγάστρου, είναι συνήθεις και δεν απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους ούτε εξειδικευμένο προσωπικό για τη διεκπεραίωσή τους. Τα ανωτέρω καταδεικνύονται και από την ύπαρξη εν προκειμένω μιας απλής τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών (πρβλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλιμ. 56/2017, Ζ΄ Κλιμ. 214/2017). Επομένως ο Δήμος δεν υποχρεούνταν στην προκειμένη περίπτωση να τηρήσει τις διατάξεις για τις αναθέσεις των δημοσίων έργων. 

Επισκευή και συντήρηση πλωτών εγκαταστάσεων:..Με αυτά τα δεδομένα προέχων χαρακτήρας της συναφθείσας σύμβασης είναι αυτός των υπηρεσιών/εργασιών και δεν πρόκειται για σύμβαση έργου κατά τους ορισμούς του άρθρου 2 του ν. 4412/2016. Τούτο διότι οι ανατεθείσες εργασίες είναι απλές, δεν απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους, το δε εξειδικευμένο προσωπικό (δύτης) που ανέλαβε τη διεκπεραίωσή τους δεν εφάρμοσε ειδική τεχνική μελέτη, η σύνταξη και εφαρμογή της οποίας απαιτείται πριν από την εκτέλεση δημόσιου έργου. Άλλωστε την ύπαρξη σύμβασης υπηρεσιών / εργασιών καταδεικνύει εν προκειμένω και η ύπαρξη μιας απλής τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών (πρβλ. Πρ. 56/2017 Ε΄ Κλιμ.). Συνακόλουθα, η … δεν υποχρεούνταν να τηρήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016 για τις απευθείας αναθέσεις των δημοσίων έργων.

Εκτέλεση εργασιών..Με αυτά τα δεδομένα προέχων χαρακτήρας της συναφθείσας σύμβασης είναι αυτός των υπηρεσιών/εργασιών και δεν πρόκειται για σύμβαση έργου κατά τους ορισμούς του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, διότι: α) Οι εργασίες υπό στοιχεία 2 και 8 που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Β΄ του ν. 4412/2016 και χαρακτηρίζονται, ως εκ τούτου, «δημόσια έργα» κατά την έννοια του νόμου, αποτελούν ήσσον τμήμα του συνόλου των εργασιών που ανατέθηκαν με την κρινόμενη σύμβαση, ήτοι πρόκειται για δύο ομάδες εργασιών επί συνόλου οκτώ ομάδων, ενώ το άθροισμα του προϋπολογισμού τους (6.400, 00 ευρώ) ανέρχεται σε ποσοστό 32% επί του συνολικού προϋπολογισμού των εργασιών (19.950,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.). β) Οι λοιπές εργασίες, που αφορούν κυρίως σε τμηματικές παρεμβάσεις στους εξωτερικούς χώρους των κτιρίων και σε χώρους πέριξ αυτών, είναι συνήθεις και δεν απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους ούτε εξειδικευμένο προσωπικό για τη διεκπεραίωσή τους, όπως άλλωστε καταδεικνύει εν προκειμένω η ύπαρξη μιας απλής τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών, χωρίς ειδική τεχνική μελέτη (πρβλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλιμ. 56/2017). Επομένως ο Δήμος δεν υποχρεούνταν να τηρήσει στην προκειμένη περίπτωση τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016 για τις απευθείας αναθέσεις των δημοσίων έργων.

Η Πράξη 288/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο αντικατάστασης στεγών αμιάντου σε κτήρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης. Οι πρόσθετες εργασίες, συνολικής δαπάνης 1.029.166,02 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ και αναθεώρηση), κρίθηκαν απολύτως αναγκαίες για την αρτιότητα και ασφάλεια του έργου, κυρίως λόγω απρόβλεπτης εκτεταμένης διάβρωσης του μεταλλικού σκελετού και σοβαρών φθορών σε ξύλινα ζευκτά. Διαπιστώθηκε ότι η αξία της συμπληρωματικής σύμβασης ανέρχεται στο 47,81% της αρχικής σύμβασης, τηρώντας έτσι το νόμιμο όριο του 50%.

Η Πράξη 167/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο του Δήμου Καρδίτσας «Κατασκευή κτιρίου Κ1 (Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων), Μεταλλικού Στεγάστρου και Υποσταθμού ΔΕΗ στο Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Καρδίτσας». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, καθώς η προσφορά της αναδειχθείσας υπό σύσταση Κοινοπραξίας κρίθηκε μη νομίμως παραδεκτή. Βασική αιτία ήταν η παράλειψη των μελών της Κοινοπραξίας να δηλώσουν στα υποβληθέντα ΕΕΕΣ την έκταση της συμμετοχής τους και την κατανομή της αμοιβής μεταξύ τους, η οποία αποτελεί επί ποινή αποκλεισμού απαίτηση. Η παράλειψη αυτή χαρακτηρίστηκε ως ουσιώδης πλημμέλεια μη επιδεκτική διόρθωσης ή συμπλήρωσης.

Προμήθεια ηχητικών μηχ/των και εγκατάστασή τους σε μισθωμένο απο Δήμο ακίνητο που παραχωρήθηκε η χρήση του σε Πολιτιστικούς Συλλόγους.

Προμήθεια εμφιαλωμένου μεταλλικού νερού και παρεπόμενων ειδών για τα ψυκτικά μηχανήματα Δήμου. Δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου, δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του δήμου, ούτε συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του.

Η προσφεύγουσα επιδιώκει την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 36/13.12.2019 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του νοσοκομείου, η οποία έκανε δεκτές τις προσφορές της πρώτης και δεύτερης παρεμβαίνουσας, καθώς και των δύο άλλων διαγωνιζομένων εταιρειών, για τη σύμβαση καθαριότητας των χώρων του νοσοκομείου (συμπεριλαμβανομένου του Πέτρινου κτιρίου και της Ψυχιατρικής) και άλλων χώρων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας για ένα έτος με δυνατότητα παράτασης για δύο ακόμη έτη, με συνολική προϋπολογισμένη δαπάνη 2.550.000,00€. Η προσφυγή στηρίζεται στον ισχυρισμό ότι οι ανωτέρω προσφορές παραβίασαν ρητούς όρους της διακήρυξης, ιδίως ως προς τον μη καθορισμό του τρόπου καθαρισμού του μεταλλικού δικτυώματος (στεγάστρου) της κεντρικής εισόδου του νοσοκομείου, ο οποίος αποτέλεσε ουσιώδη παράβαση που οδηγεί σε υποχρεωτικό αποκλεισμό.

Μη νόμιμη η προμήθεια ειδών τηλεφωνίας και η εγκατάστασή τους, καθόσον εκτελέστηκε χωρίς να έχει προηγουμένως τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία απευθείας ανάθεσής της (Απόφαση Υπουργού Εσωτερικών 11389/8.3.1993, ΦΕΚ Α΄ 185/23.3.1993)

Προμήθεια:..Με αυτά τα δεδομένα, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη: α) ότι, όπως συνάγεται από το από 24.12.2018 έγγραφο υπαλλήλου της Περιφέρειας ... από την οικεία διακήρυξη, αλλά και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, τα δομικά έργα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων ... υφίστανται από 16ετίας και έχουν ολοκληρωθεί σε ποσοστό 98% και δεν αποτελούν παρά το 10% του επίμαχου δημοπρατούμενου αντικειμένου, ο δε μηχανολογικός τους εξοπλισμός έχει κλαπεί και αφορά σε εξειδικευμένα μηχανήματα που αποτελούν αντικείμενο προμήθειας από το εμπόριο, β) τις αναλυτικές τεχνικές προδιαγραφές των ανωτέρω μηχανημάτων, όπως αυτές συγκεκριμενοποιούνται στο Τεύχος 4 της διακήρυξης, γ) το μεγαλύτερο της αξίας της προμήθειας (872.500,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., ποσό που αντιστοιχεί σε αμιγώς προμήθεια ειδών) έναντι της αξίας των εργασιών [509.183,77 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. - ποσό που περιλαμβάνει και υπό προμήθεια είδη - (βλ. ιδίως για το κτίριο διοίκησης πέραν των εργασιών καλωδίωσης και τοποθέτησης, η προμήθεια νέου PLC και έγχρωμης οθόνης αφής διαγωνίου 10΄, καθώς και για τον περιβάλλοντα χώρο, εκτός της εργασίας τοποθέτησης, την προμήθεια πλαστικής μεμβράνης στον πυθμένα του χωμάτινου ταμιευτήρα)], ε) ότι κατά την εξειδίκευση των επιμέρους κριτηρίων για την επιλογή των υποψήφιων αναδόχων, η αναθέτουσα αρχή προτάσσει, αφενός την άσκηση εμπορικής, βιομηχανικής ή βιοτεχνικής δραστηριότητας συναφούς με το αντικείμενο της σύμβασης, αφετέρου την εγκατάσταση και επιτυχή λειτουργία του εξοπλισμού σε μια μονάδα επεξεργασίας αστικών λυμάτων και όχι την κατοχή πτυχίου κάποιας συγκεκριμένης κατηγορίας, κριτήριο που επιφυλάσσεται στις εργοληπτικές επιχειρήσεις δημόσιων έργων, κρίνει ότι το κύριο αντικείμενο της επίμαχης μεικτής σύμβασης (έργου, υπηρεσιών και προμήθειας) είναι αυτό της προμήθειας του αναφερόμενου στη διακήρυξη εξοπλισμού, δεδομένου μάλιστα ότι η τελευταία, απέβλεψε, σε εντονότατο βαθμό, στη φύση των εν λόγω ειδών, ήτοι σε συγκεκριμένες ιδιότητες και προδιαγραφές ως προς τη σύσταση και την απόδοσή τους. Η προμήθεια του εν λόγω εξοπλισμού, εξ ορισμού και αρρήκτως συνδεδεμένη με την τοποθέτηση και εγκατάστασή του προς αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας του επίμαχου συστήματος επεξεργασίας λυμάτων, αποτελεί τη βασική υποχρέωση του αναδόχου (βλ. ΣτΕ ΕΑ 132/2016, βλ. επίσης ΣτΕ 2932/2012, 736/2012, 918/2011), ενώ παρεπόμενο χαρακτήρα έχουν όλες οι λοιπές ως άνω υποχρεώσεις που τον βαρύνουν, οι οποίες ανάγονται σε συμπληρωματικές ως προς την επίτευξη της προμήθειας εργασίες, καθώς και σε περιορισμένης έκτασης λοιπές εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του ήδη υφιστάμενου δομικού έργου. Κατόπιν τούτων, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 438/2018 και 171/2019 αντίθετες Πράξεις του Ζ΄ και Ε΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, πρέπει να αρθεί υπέρ της διαλαμβανόμενης στην 171/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου κρίσης, ότι δηλαδή το κύριο αντικείμενο του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι αυτό της προμήθειας ειδών. Ακολούθως, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση στο ΣΤ΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω σύμβασης ο έλεγχος νομιμότητας αυτού.