ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ: Νόμιμη η πληρωμή του 3ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση κοινοτικών δρόμων και κοινοτικών χώρων του Δήμου ….», καθόσον νομίμως παρατάθηκε με  απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου η προθεσμία εκτέλεσης του έργου, διότι η ως άνω  εγκριτική πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου εκδόθηκε εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη της αρχικής προθεσμίας περαίωσης του έργου, ύστερα από σχετική αίτηση της αναδόχου, η οποία υποβλήθηκε πριν από την παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας (άρθρο 48 του ν. 3669/2008).

Εφαρμογή του Κ.Ε.Δ.Ε., για την είσπραξη των εσόδων των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) - Παραγραφή απαιτήσεων Δ.Ε.Υ.Α. - Διακριτική ευχέρεια για τη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς Δ.Ε.Υ.Α..   Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1069/1980 και του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, δεν εφαρμόζονται κατ΄αρχήν οι διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. για την είσπραξη των εσόδων των Δ.Ε.Υ.Α.. Σε περίπτωση όμως αναθέσεως της εισπράξεως των εσόδων Δ.Ε.Υ.Α. στις Δ.Ο.Υ., με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.. Οι απαιτήσεις των Δ.Ε.Υ.Α. υπάγονται στην πενταετή παραγραφή των άρθρων 250, 251 και 253 του ΑΚ. Σε όσες περιπτώσεις οι εν λόγω απαιτήσεις βεβαιώνονται εν στενή εννοία στις Δ.Ο.Υ., κατόπιν εκδόσεως αποφάσεως του Υπουργού Οικονομικών, δυνάμει της οποίας ανατίθεται στις Δ.Ο.Υ. η είσπραξη των εσόδων Δ.Ε.Υ.Α., αυτές υπάγονται στην εικοσαετή παραγραφή του άρθρου 136 παρ. 3 του ν. 4270/2014. Τα Διοικητικά Συμβούλια Δ.Ε.Υ.Α. έχουν αρμοδιότητα και διακριτική ευχέρεια για την έκδοση αποφάσεως ρυθμίσεως ληξιπρόθεσμων οφειλών πελατών τους και η ρύθμιση αυτή δύναται να αφορά είτε το διακανονισμό των οφειλών, με τμηματική καταβολή τους σε περισσότερες δόσεις, είτε και τη διαγραφή μέρους των οφειλόμενων τόκων και προσαυξήσεων εκπροθέσμου καταβολής, χωρίς, πάντως, η απόφαση ρυθμίσεως να δύναται να περιλαμβάνει και τον περιορισμό ή τη διαγραφή οποιουδήποτε μέρους της κύριας οφειλής.

Αξιοποίηση και υδροδότηση πάρκου...Με τα ανωτέρω δεδομένα η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθώς  η εκτέλεση του προαναφερόμενου έργου δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Δήμου .... και, συνεπώς, μη νομίμως η σχετική δαπάνη βαρύνει τον προϋπολογισμό του. Ειδικότερα, η αρμοδιότητα μελέτης και κατασκευής του δικτύου ύδρευσης ανήκει στην αρμοδιότητα της Δ.Ε.Υ.Α. .., η οποία αποτελεί ίδιο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Περαιτέρω, δεδομένου ότι ο αγωγός μεταφοράς ύδατος έγινε επί της επαρχιακής Οδού ... και επί τμήματος αγροτικής οδού και μόνο ένα μικρό ποσοστό του έργου κατασκευάστηκε στον προαύλιο χώρο του ναού, το έργο εκτελέστηκε κατά μείζον ποσοστό σε κοινόχρηστο χώρο και συνεπώς η δαπάνη εκτέλεσής του έπρεπε να βαρύνει την Δ.Ε.Υ.Α. ….

 Έργα – Εργασίες (Ανάθεση).Μη νόμιμη η εξόφληση από ΔΕΥΑ σε ιδιώτη του 1ου λογαριασμού του έργου «Αποκαταστάσεις διαρροών καταθλιπτικών αγωγών ύδρευσης ….», καθόσον: α) μη νομίμως, η Δ.Ε.Υ.Α. προέβη στην ανάθεση της εκτέλεσης των προαναφερόμενων εργασιών σε ιδιώτη, διότι ούτε στην απόφαση του Δ.Σ.    της Δ.Ε.Υ.Α. περί έγκρισης της μελέτης του ως άνω έργου και διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού αιτιολογείται, ειδικώς, η επικαλούμενη αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού της Δ.Ε.Υ.Α. να εκτελέσει τις ανατεθείσες εργασίες, που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα αυτού ούτε αποδεικνύεται η αδυναμία αυτή, β) η πράξη ανάληψης της υποχρέωσης εκδόθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο τόσο της απόφασης του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α. περί έγκρισης της διενέργειας του σχετικού διαγωνισμού όσο και της υπογραφής της οικείας σύμβασης αλλά και του τιμολογίου του φερόμενου ως δικαιούχου, κατά παράβαση του άρθρου 3 περ. γ΄  του π.δ. 113/2010 (ΦΕΚ Α΄ 194) και γ) η ως άνω μεταγενεστέρως εκδοθείσα πράξη ανάληψης της υποχρέωσης δεν αναρτήθηκε στο διαδίκτυο κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 4 του ν. 3861/2010 (ΦΕΚ Α΄ 112).

Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημοτικού έργου, καθόσον:α) η απόφαση εγκρίσεως των όρων της διακήρυξης εκδόθηκε αναρμοδίως από το δημοτικό συμβούλιο αντί της δημαρχιακής επιτροπής και β) υφίσταται ασάφεια ως προς το εφαρμοστέο σύστημα υποβολής προσφορών, δεδομένου ότι στην μεν εγκριτική των όρων της διακήρυξης απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ορίστηκε ως εφαρμοστέο σύστημα αυτό του άρθρου 6 σε συνδυασμό με αυτό του άρθρου 9 του ν.3669/2008, ενώ στη διακήρυξη αναφερόταν μόνο το σύστημα του άρθρου 6 του ίδιου νόμου. Με την 1893/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι, σύμφωνα με προσκομισθείσα ενώπιον του Τμήματος απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, το τελευταίο έχει κρατήσει υπέρ αυτού την αρμοδιότητα για δημοπρασίες μεγαλύτερες των 60.000 ευρώ, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 103 παρ. 4 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, ενώ από την περίληψη της διακήρυξης, το έντυπο της οικονομικής προσφοράς προκύπτει με σαφήνεια το εφαρμοστέο σύστημα υποβολής προσφοράς, γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι όλες οι προσφορές των διαγωνισθέντων υποβλήθηκαν χωρίς επιφύλαξη με συνδυασμό των δύο συστημάτων

Συγχώνευση Δ.Ε.Υ.Α.-Μη νόμιμη κατάταξη υπαλλήλου σε θέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου κατ’ επίκληση του άρθρου 13 του ν. 4483/2017. Με δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, δεδομένου ότι κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης για τη συγχώνευση των υφιστάμενων Δ.Ε.Υ.Α. ..., … και … στην ενιαία Δ.Ε.Υ.Α.... ο φερόμενος ως δικαιούχος δεν είχε ενεργή σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου με τη συγχωνευθείσα Δ.Ε.Υ.Α...., η οποία να έχει διαγνωσθεί ως τέτοιου είδους σχέση εργασίας είτε με ρητή διοικητική πράξη, το κύρος της οποίας να μην έχει προσβληθεί κατά την προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία, ή, σε περίπτωση αμφισβήτησης του χαρακτήρα της, να έχει αναγνωριστεί ως σχέση εργασίας αορίστου χρόνου με δικαστική απόφαση που να παράγει δεδικασμένο. Αντιθέτως, μετά τη λήξη των συμβάσεών του με την πρώην Δ.Ε.Υ.Α. ... απασχολείτο σε αυτή δυνάμει διαδοχικών προσωρινών διαταγών του Προέδρου του Μονομελούς Πρωτοδικείου ..., η τελευταία των οποίων διατηρήθηκε σε ισχύ έως τις 8.12.2010 και, στη συνέχεια, κατά ανοχή και χωρίς εναντίωση αυτής, έως την κρίσιμη ημερομηνία συγχώνευσης στις 19.4.2011, η δε σχετικώς ασκηθείσα αγωγή του εργαζομένου με αίτημα την αναγνώριση της σχέσης εργασίας του ως ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου δεν είχε κατά τον ως άνω κρίσιμο χρόνο τελεσιδικήσει. Ομοίως, αυτός απασχολείτο στην απορροφώσα Δ.Ε.Υ.Α.... κατά ανοχή της Επιχείρησης για το διάστημα από 19.4.2011 έως 31.8.2011, ως ειδικότερα προαναφέρεται. Επιπλέον, με την ανωτέρω 528/2013 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ..., εκδοθείσα κατά τη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων, κρίθηκε ότι οι συμβάσεις εργασίας που τον συνέδεαν με τη Δ.Ε.Υ.Α.... σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν ως αορίστου χρόνου είτε με την μετατροπή τους σε τέτοια είτε με τον εξ υπαρχής χαρακτηρισμό τους ως αορίστου χρόνου. Συνεπώς, αφού ο υπάλληλος δεν συνδεόταν πράγματι κατά τον κρίσιμο χρόνο με τη συγχωνευθείσα, συνεπώς και την απορροφώσα Δ.Ε.Υ.Α., με ενεργή σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου κατά την έννοια του άρθρου 13 του ν. 4483/2017, δεν μπορούσε να καταταχθεί νομίμως σε θέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου στην τελευταία αυτή Επιχείρηση κατ’ επίκληση του εν λόγω άρθρου.     

Εργασίες καθαρισμού δρόμων και κοινοχρήστων χώρων (Υπεργολαβία).(..)Όμως, όπως βάσιμα προβάλλει η διαφωνούσα Επίτροπος, η εντελλόμενη μ’ αυτό δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι του ανωτέρω υπεργολαβικού συμφωνητικού και της εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών από τον προαναφερόμενο υπεργολάβο δεν προηγήθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία να εγκρίνεται η εκ μέρους της αναδόχου εκχώρηση σ’ αυτόν του συνόλου του αντικειμένου της σύμβασης, όπως ρητά απαιτείται με τις διατάξεις που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη. Η ουσιώδης δε αυτή πλημμέλεια, που επιφέρει κατά νόμο την έκπτωση του αναδόχου, δεν θεραπεύεται με την έκδοση της 235/2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία τελικά εγκρίθηκε η άνω εκχώρηση, αφού η απόφαση αυτή, που δεν έχει κατά το νόμο και τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου αναδρομική ισχύ,  εκδόθηκε στις 3.12.2015, ήτοι μετά την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών από τον άνω υπεργολάβο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δημόσια έργα.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενες σκέψεις της παρούσας (σκέψεις IΙΙ και ΙV), το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τη διαδικασία ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου εμφιλοχώρησαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και συγκεκριμένα:A. Δεν εκδόθηκε η αναγκαία απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …σχετικά με την ανάθεση της κατασκευής του έργου σε εργοληπτική επιχείρηση μέσω ανοικτής δημοπρασίας και ως εκ τούτου μη νόμιμα εκκίνησε η διαδικασία του διαγωνισμού.Β. Κατά παράβαση των προαναφερόμενων διατάξεων (σκέψη IV), τόσο στην εκδοθείσα κατά το έτος 2013 πράξη ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) από τον διατάκτη-Οικονομική Επιτροπή (απόφαση 4/20.1.2013) όσο και στην, μετά την ανατροπή της απόφασης αυτής (απόφαση 43/24.2.2014), εκδοθείσα κατά το έτος 2014 πράξη ανάληψης υποχρέωσης του ίδιου ως άνω οργάνου (απόφαση 63/27.2.2014) δεν αναγράφεται το σύνολο της προϋπολογισθείσας δαπάνης του έργου (1.499.999,99 ευρώ), με την οποία θα επιβαρυνθεί ο δημοτικός προϋπολογισμός για την εκτέλεσή του, αλλά μόνο για το ποσό του 1.000.000,00 ευρώ.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ Αιρετών:Νόμιμη η καταβολή αποζημίωσης σε μέλη του ΔΣ ΔΕΥΑ, καθόσον η πρόβλεψη στο άρθρο 3 του ν. 1069/1980 περί μη υπέρβασης του ποσού της αποζημίωσης που λαμβάνουν τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του οικείου Δήμου από το αντίστοιχο που λαμβάνουν ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. των Δ.Ε.Υ.Α., αφορά αποκλειστικά και μόνο στον περιορισμό του ύψους του τελευταίου, χωρίς να επέρχεται περαιτέρω, εν όψει του διαφορετικού θεσμικού και λειτουργικού ρόλου που επιτελούν, και εξομοίωση των ιδιοτήτων των δικαιούχων με εκείνες των αιρετών μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Η μεταγενέστερη κατάργηση, με το άρθρο πρώτο, παρ. Γ υποπαρ. Γ.1 περ. 4 του ν.4093/2012 της αποζημίωσης των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του εν λόγω συλλογικού οργάνου, δεν συνεπάγεται αυτοδικαίως και την κατάργηση της ειδικής αποζημίωσης των ως άνω προσώπων των Δ.Ε.Υ.Α. για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. της επιχείρησης, αλλά πλέον αυτή υπάγεται στους γενικούς περιορισμούς του άρθρου πρώτου, υποπαράγρ. Γ. 1.5 του ν. 4093/2012, με το οποίο μειώνονται κατά ποσοστό 50% οι αποδοχές, αποζημιώσεις, έξοδα παράστασης και πάσης φύσεως αμοιβές των Προέδρων και των μελών του Δ.Σ. των Δ.Ε.Υ.Α. που εξακολουθούν να καταβάλλονται σ' αυτούς.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις συνάγεται ότι μη νομίμως και δη κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 208 του ν. 3463/2006 (Κ.Δ.Κ.), ο ως άνω Δήμος  προέβη  στην  απευθείας  ανάθεση  του  επίμαχου  δημοτικού  έργου,  χωρίς αυτό να έχει έγκυρα ενταχθεί στο Τεχνικό Πρόγραμμά του για το έτος 2016. Τούτο, διότι η, κατ’ επιταγή του άρθρου 158 παρ. 6 του ν.3463/2006, εξασφάλιση της σχετικής πίστωσης για την εκτέλεση αυτού με την    ...απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί έγκρισης της ληφθείσας από την Οικονομική Επιτροπή απόφασης αντίστοιχης αναμόρφωσης του προϋπολογισμού του Δήμου, δεν συνιστά νομότυπη τήρηση της προβλεπόμενης διαδικασίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα έχουν προεκτεθεί, απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η ένταξή του στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου είτε κατά την κατάρτισή του, είτε με τροποποίηση αυτού ύστερα από αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Εν προκειμένω, όμως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι με την ανωτέρω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου  τροποποιήθηκε  έγκυρα  το  Τεχνικό  Πρόγραμμα  του  Δήμου  για  το έτος 2016, δοθέντος ότι με την εν λόγω απόφαση το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε  απλώς  την  αναμόρφωση  του  προϋπολογισμού  του  Δήμου,  χωρίς  να διαλαμβάνει ειδική αιτιολογία για την τροποποίηση του Τεχνικού Προγράμματος στο σώμα είτε της ίδιας είτε της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής που προέβη στη συγκεκριμένη αναμόρφωση προκειμένου να συμπεριληφθεί στον προϋπολογισμό του Δήμου η απαιτούμενη πίστωση  για την εκτέλεση του έργου. Η απλή δε αναφορά «τροποποίηση του Τεχνικού Προγράμματος» στην απόφαση αναμόρφωσης δεν συνιστά αιτιολογία και δη ειδική, όπως έχει κριθεί ότι απαιτείται για την έγκυρη τροποποίηση αυτού. Εντούτοις,  συνεκτιμώντας  ότι από τα λοιπά στοιχεία  του  φακέλου  συνάγεται  η αναγκαιότητα για την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου και την αντίστοιχη τροποποίηση του ετησίου Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου, καθώς επίσης ότι η δαπάνη αυτού κρίνεται εύλογη και δεν επέφερε ανατροπή του προγραμματισμού των εκτελούμενων έργων, στον οποίο αποσκοπεί η ύπαρξη Τεχνικού Προγράμματος, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν εν προκειμένω χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, συνεπώς το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα θα έπρεπε  κατ’ αρχήν να θεωρηθεί.