Επομένως, με βάση όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, στο υποβληθέν ερώτημα του Προέδρου του Α΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου προσήκει η απάντηση ότι από την έναρξη ισχύος του ν. 4820/2021 (23.7.2021) και εφεξής, αρμόδιο όργανο να προβεί στην ανάκληση των πράξεων κήρυξης των λογαριασμών δημοσίων υπολόγων ως ορθώς εχόντων, που είχαν εκδοθεί είτε από Κλιμάκιο είτε από Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με τις προϊσχύσασες διατάξεις των άρθρων 27 του π.δ/τος 774/1980 και 46 του ΚΝΕΣ, είναι το όργανο που προβλέπεται στο άρθρο 149 του ν. 4820/2021, δηλαδή είτε ο καθ’ ύλην αρμόδιος Επίτροπος (για ελλείμματα μέχρι 100.000,00 ευρώ) είτε το Κλιμάκιο (για ελλείμματα άνω των 100.000,00 ευρώ). Το όργανο αυτό υποχρεούται, κατά πρώτον, να αποδείξει τη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 153 παρ. 1 του ν. 4820/2021, οι οποίες δικαιολογούν την ανάκληση (πλάνη περί τα πραγματικά γεγονότα, λογιστικό λάθος κ.λπ.). Ακολούθως, είτε με την ίδια αυτή πράξη είτε με άλλη ιδιαίτερη πράξη, το ίδιο όργανο προβαίνει, εφόσον συντρέχουν οι οικείες προϋποθέσεις, στον καταλογισμό του διαπιστωθέντος ελλείμματος σε βάρος των εκάστοτε δημοσιονομικώς υπευθύνων προσώπων. 

Επομένως, με βάση όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, στο υποβληθέν ερώτημα του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Τομέα Εθνικής Άμυνας προσήκει η απάντηση ότι από την έναρξη ισχύος του ν. 4820/2021 (23.7.2021) και εφεξής δεν ισχύει η περ. δ΄ της παρ. 7 της 7813/31.3.1982 απόφασης της Ολομέλειας, όπως τροποποιήθηκε με τις 6951/4.4.1990 και ΦΓ8/13207/21.2.2018 όμοιες, που προέβλεπε την έκδοση διαπιστωτικής πράξης από την ως άνω Υπηρεσία Επιτρόπου προκειμένου να επιτραπεί η καταστροφή των δικαιολογητικών και λοιπών στοιχείων των διαχειρίσεων υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων, τούτο δε, ανεξαρτήτως του οικονομικού έτους (πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του νέου Οργανικού Νόμου) στο οποίο αφορούν τα διαχειριστικά στοιχεία. Ειδικότερα, οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας μπορούν να προβούν οίκοθεν στην καταστροφή των διαχειριστικών στοιχείων, ανεξαρτήτως του οικονομικού έτους το οποίο αυτά αφορούν, εφόσον διαπιστώσουν την παρέλευση των προθεσμιών που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 160 του ν. 4820/2021. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Ολομέλειάς του, έχει αρμοδιότητα επί της καταστροφής των διαχειριστικών στοιχείων μόνο στην εξαιρετική περίπτωση της παρ. 2 του άρθρου 160 του ίδιου νόμου που προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, τη μη παρέλευση των προθεσμιών της παρ. 1 του αυτού άρθρου και, επιπλέον, να πρόκειται για δικαιολογητικά που έχουν ήδη ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο (ήτοι, να έχει εκδοθεί πράξη περί του ορθώς έχειν της διαχείρισης σε χρόνο προ της δημοσίευσης του ν. 4820/2021 ή να έχει ελεγχθεί η συνολική διαχείριση με κρίση περί της ορθότητας του οικείου λογαριασμού στο πλαίσιο του Ετήσιου Προγράμματος Ελέγχων του Δικαστηρίου).

ΟΕΜΑ: Συνέχιση απασχόληση ΑΜΕΑ σε επιχειρήσεις των ΟΤΑ, μετά τη λήξη προγράμματος του ΟΑΕΔ.  ΝΣΚ/413/2010  "Ενόψει των προεκτεθέντων στο ερώτημα προσήκει, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, η απάντηση ότι είναι νόμιμη η συνέχιση της απασχόλησης Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ) σε επιχειρήσεις των ΟΤΑ του ευρύτερου δημόσιου τομέα μετά την ολοκήρωση του επιχορηγούμενου από τον ΟΑΕΔ προγράμματος ορισμένου χρόνου, βάσει του οποίου απασχολούνται, όταν οι επιχειρήσεις αυτές επιθυμούν την περαιτέρω συνέχιση της απασχόλησής τους, κατά τα προβλεπόμενα στην διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 11 του Ν. 3227/2004."

Συμπερασματικά, κατά την ομόφωνη γνώμη των μελών του Τμήματος, στο υποβληθέν ερώτημα προσήκει η απάντηση ότι η απολογιστική προμήθεια και πληρωμή της ασφάλτου, που προβλέπεται με την απόφαση Δ17α/03/54/ΦΝ 437/7.5.2008 (ΦΕΚ Β΄ 918) του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, όπως η απόφαση αυτή ερμηνεύθηκε με τις εγκυκλίους 21/2.10.2008 και 11/20.6.2009, γίνεται με παρακολούθηση της δαπάνης κατά τα οριζόμενα στις ως άνω εγκυκλίους, οι οποίες αποτελούν συμβατικές ρυθμίσεις των συμβάσεων εκτέλεσης των έργων και όχι με βάση τα νόμιμα αποδεικτικά πληρωμής της ασφάλτου, όπως ορίζει η παρ. 10 του ίδιου άρθρου, η οποία εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση κατά την οποία η ανάθεση κατασκευής του έργου γίνεται με άλλο σύστημα εκτός από το απολογιστικό και προκύπτει ανάγκη εκτέλεσης απολογιστικών εργασιών, των οποίων η ανάθεση γίνεται με ειδική προς τούτο εντολή της Διευθύνουσας Υπηρεσίας εκ των υστέρων, καθόσον δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη σύμβαση. Δεδομένου όμως ότι για το ζήτημα έχει εκφράσει αντίθετη άποψη το Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών και η άποψη αυτή υιοθετήθηκε από τις υπηρεσίες του εν λόγω Υπουργείου (βλέπ. αντίστοιχα ως άνω έγγραφά τους) και περαιτέρω επειδή το ζήτημα παρουσιάζει αυξημένη σπουδαιότητα, το Τμήμα ομόφωνα γνωμοδοτεί ως ανωτέρω και παραπέμπει το ερώτημα στην Ολομέλεια του σώματος για την έκδοση γνωμοδότησης.

(Εγινε αποδεκτή από τον Υπουργό Εσωτερικών και τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών, καθώς καί από τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, επομένως οι ανωτέρω διατάξεις τυγχάνουν εφαρμογής στις επιχειρήσεις των ΟΤΑ α' και β* βαθμού.) Ενόψει των προεκτεθέντων στο ερώτημα προσήκει, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, η απάντηση ότι είναι νόμιμη η συνέχιση της απασχόλησης Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ) σε επιχειρήσεις των ΟΤΑ του ευρύτερου δημόσιου τομέα μετά την ολοκήρωση του επιχορηγούμενου από τον ΟΑΕΔ προγράμματος ορισμένου χρόνου, βάσει του οποίου απασχολούνται, όταν οι επιχειρήσεις αυτές επιθυμούν την περαιτέρω συνέχιση της απασχόλησής τους, κατά τα προβλεπόμενα στην διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 11 του Ν. 3227/2004.

ΘΕΜΑ: Απάντηση σε ερώτημα σχετικά με τη διατήρηση ή μη υπερβάλλουσας μείωσης του άρθρου 29 παρ. 2 του ν. 4024/2011

Ιδιωτικές Επενδύσεις – Επιχειρηματικά σχέδια διάσωσης και αναδιάρθρωσης – Εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη η αίτηση υπαγωγής επιχειρηματικού σχεδίου στις διατάξεις του ν. 3299/2004.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Κατά τη μία γνώμη, η απάντηση στα δύο πρώτα υποερωτήματα είναι ότι τα επιχειρηματικά σχέδια διάσωσης και αναδιάρθρωσης της παρ.2 του άρθρου 9 του ν. 3299/2004, υπάγονται στη διάταξη της παρ.1 περ.α’ του άρθρου 10 του ν. 3816/2010 και κατά συνέπεια οι αναφερόμενες στο ερώτημα αιτήσεις είναι εκπρόθεσμες. Κατά την άλλη γνώμη, η απάντηση στα ανωτέρω υποερωτήματα είναι ότι τα επιχειρηματικά σχέδια διάσωσης και αναδιάρθρωσης της παρ.2 του άρθρου 9 του ν. 3299/2004, δεν υπάγονται στη διάταξη της παρ.1 περ.α’ του άρθρου 10 του ν. 3816/2010 και κατά συνέπεια η οριζόμενη στη διάταξη αυτή καταληκτική ημερομηνία δεν ισχύει για τις αναφερόμενες στο ερώτημα αιτήσεις. (ισοψηφία) β) Επί του τρίτου υποερωτήματος, η απάντηση είναι ότι νομίμως η διοίκηση δύναται να μη δεχθεί τις αναφερόμενες στο ερώτημα αιτήσεις, εάν αυτές έχουν υποβληθεί εκπροθέσμως, χωρίς, όμως, να μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο προβολής εκ μέρους της ενδιαφερόμενης εταιρίας αξίωσης για αποκατάσταση της τυχόν ζημίας που έχει υποστεί από την έως σήμερα συμπεριφορά της διοίκησης. (ομόφωνα) Κατόπιν αυτών, το εξεταζόμενο ερώτημα παραπέμπεται, κατ’ άρθρο 7 παρ.3 του ν. 3086/2002, στην Ολομέλεια του Ν.Σ.Κ. - Εκδόθηκε η 377/2013 Ολομελείας.

Για να αποφανθεί επί του ερωτήματος που υποβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 328 παρ. 6 του ν. 4700/2020, κατόπιν της 1079/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος.(...)Κατ’ ακολουθία αυτών, το έννομο συμφέρον του προσφεύγοντος εκλείπει, μεταξύ άλλων, και όταν ανακληθεί, πριν από τη δημόσια συνεδρίαση, η απόφαση με την οποία η αναθέτουσα αρχή είχε κατακυρώσει το αποτέλεσμα της διαγωνιστικής διαδικασίας στον ίδιο τον προσφεύγοντα. Και τούτο, διότι στην περίπτωση αυτή, αφού δεν διατηρείται η ιδιότητά του ως αντισυμβαλλομένου της αναθέτουσας αρχής, στερείται πλέον άμεσου και ενεστώτος εννόμου συμφέροντος που απαιτείται για την άσκηση προσφυγής ανάκλησης, καθώς τα επιδιωκόμενα από τον ίδιο αποτελέσματα της κατακυρωτικής απόφασης δεν δύνανται πλέον να επέλθουν, λόγω ακριβώς της εξαφάνισης αυτής από την έννομη τάξη (ΕλΣυν Ολ. 2136/2020, Τμ. Μείζ.-Επταμ. Σύνθ. 1644/2020, 3034/2014, 1435/2012, 3373/2011). Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι η ανάκληση από την Αναθέτουσα Αρχή της απόφασης κατακύρωσης του διαγωνισμού και η ανάδειξη ως προσωρινού αναδόχου έτερου διαγωνιζόμενου οικονομικού φορέα, σε σύννομη συμμόρφωση με αρνητική πράξη του Επιτρόπου ή του Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στερεί τον αρχικώς αναδειχθέντα ανάδοχο από το έννομο συμφέρον να επιδιώξει την ανάκληση της αρνητικής πράξης του Επιτρόπου ή του Κλιμακίου και για τον λόγο αυτό η ασκηθείσα από αυτόν προσφυγή ανάκλησης αυτής είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη.	Περαιτέρω, με βάση τη θεμελιώδη αρχή της ταχείας διεκπεραίωσης του προσυμβατικού ελέγχου, το Δικαστήριο κρίνει ότι επιβάλλεται, για να μην απολεσθεί περαιτέρω χρόνος εκ της αναπομπής της υπόθεσης στο Έβδομο Τμήμα, να λάβει η Ολομέλεια, στηριζόμενη στα ανωτέρω, την τελειωτική απόφαση (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 520, 1885/2022), αποφαινόμενη ότι η προσφυγή που άσκησε η εταιρεία με την επωνυμία «..Α.Ε.» για την ανάκληση της 270/2024 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη λόγω ελλείψεως εννόμου συμφέροντος, να καταπέσει το καταβληθέν παράβολο υπέρ του Δημοσίου και να γίνουν δεκτές οι παρεμβάσεις των εταιρειών «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» (ΤΑΙΠΕΔ) και «..με δ.τ. "… Α.Ε."».

Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, και δεν αμφισβητείται, ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας στο υποβληθέν ΕΕΕΣ του απάντησε καταφατικά στο ερώτημα της Ενότητας Α του Μέρους ΙΙ περί εγγραφής σε επίσημο κατάλογο, δηλώνοντας αριθμ. ΜΕΕΠ «29459» και ειδικότερα: «[…]ΟΔΟΠΟΙΙΑ 2η, ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ 2η, ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ 2η ΛΙΜΕΝΙΚΑ Α1, Η/Μ 2ης, ΒΙΟΜ- ΕΝΡ. 2η , ΕΡΓΑ ΠΡΑΣΙΝΟΥ 2η. Παράταση πτυχίου ΜΕΕΠ 29459 μέχρι την 31/12/2022 σύμφωνα με το ΦΕΚ 134A/2021 αρθ. 74 του Ν. 4821/2021». Δοθέντος όμως ότι, αφενός μεν η εγγραφή στο ΜΕΕΠ χωρίς ενημερότητα πτυχίου δεν θεωρείται ως επίσημο μητρώο/κατάλογος, αφετέρου δε ενημερότητα πτυχίου δεν χορηγείται σε εργοληπτικές επιχειρήσεις κατώτερες της 3ης τάξης σύμφωνα με την ΥΑ Δ15/οικ/15658/2013 (ΦΕΚ Β ́ 2300), εσφαλμένως ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας απάντησε ΝΑΙ στην Ενότητα Α του Μέρους ΙΙ του ΕΕΕΣ περί εγγραφής σε επίσημο κατάλογο/Μητρώο. Περαιτέρω, ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας ομοίως έδωσε εσφαλμένη θετική απάντηση στο ερώτημα «Η εγγραφή ή ταυτοποίηση καλύπτει όλα τα απαιτούμενη κριτήρια επιλογής» με αποτέλεσμα να μην ενεργοποιηθεί το υπό ε ́ ερώτημα ότι είναι σε θέση να προσκομίσει βεβαίωση πληρωμής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και  φόρων ή να παράσχει πληροφορίες που θα δίνουν τη δυνατότητα στην αναθέτουσα αρχή να τις λάβει απευθείας μέσω πρόσβασης σε εθνική βάση δεδομένων σε οποιοδήποτε κράτος μέλος αυτήν διατίθεται δωρεάν. Σημειώνεται ότι στο Τμήμα Β του Μέρους ΙΙΙ του υποβληθέντος ΕΕΕΣ του ο παρεμβαίνων οικονομικός φορέας απάντησε ότι δεν έχει ανεκπλήρωτες φορολογικές και κοινωνικοασφαλιστικές υποχρεώσεις. Ως εκ τούτου, και κατά τα εκτεθέντα υπό σκέψη 28, η μη απάντηση του παρεμβαίνοντος οικονομικού φορέα σε ερώτημα που, εν προκειμένω, δεν τυγχάνει εφαρμογής για αυτόν διότι δεν είναι εγγεγραμμένος σε επίσημο κατάλογο, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο απόρριψης της προσφοράς του και ο σχετικός λόγος της προσφυγής πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος

Χορήγηση ειδών διαβιώσεως, περιθάλψεως και χρηματικών βοηθημάτων από τους πρωτοβάθμιους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Στα γενικού χαρακτήρα ζητήματα ερμηνείας των ρυθμίσεων της παρ.2 του άρθρου 202 του Ν 3463/2006 τα οποία τίθενται στο πρώτο ερώτημα, προσήκει η αναλυτικά εκτιθέμενη στη γνωμοδότηση απάντηση, σχετικά με την εφαρμογή γενικών και αντικειμενικών κριτηρίων για την ερμηνεία των αορίστων εννοιών και την εκτίμηση από τα αρμόδια όργανα, με βάση το κατά περίπτωση πραγματικό, της συνδρομής ή μη των περιπτώσεων που διαλαμβάνονται στην προαναφερόμενη διάταξη, καθόσον δεν είναι δυνατός ο εκ των προτέρων προσδιορισμός και η απαρίθμηση των περιπτώσεων οι οποίες εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο αυτής. Ενδεικτική περιπτωσιολογία. Περιεχόμενο της σχετικώς εκδιδόμενης απόφασης και έκταση ελέγχου αυτής. β) Οι κατηγορίες των οικονομικά αδυνάτων και των πολυτέκνων είναι διαφορετικές. γ) Οι περιπτώσεις των «εξαιρετικών περιπτώσεων», «της έκτακτης» και «της σοβαρής ανάγκης» τίθενται εναλλακτικώς, ως προς τη συνδρομή τους, είτε ως προς τους οικονομικά αδυνάτους, είτε ως προς τους πολύτεκνους.