ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1884/2022
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:ζητείται η αναθεώρηση της 1421/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Έκτο Τμήμα Διακοπών), με την οποία απορρίφθηκε ως αβάσιμη η προσφυγή ανάκλησης της ήδη προσφεύγουσας εταιρείας κατά της 424/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της προσφεύγουσας, με αντικείμενο την «Παροχή υπηρεσιών για τη λειτουργία, συντήρηση, παρακολούθηση και φύλαξη των δομών της επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας», συμβατικής δαπάνης 1.899.500 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(...)Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η υποδιαίρεση μίας σύμβασης σε τμήματα προϋποθέτει ότι η αναθέτουσα αρχή παρέχει τη δυνατότητα στους υποψήφιους οικονομικούς φορείς να υποβάλουν προσφορά για ένα ή περισσότερα ή και για όλα τα τμήματα του διαγωνισμού. Αντιθέτως, όταν οι υποψήφιοι δεν διαθέτουν ευχέρεια, αλλά υποχρεούνται να υποβάλουν προσφορά για το σύνολο του συμβατικού αντικειμένου, τότε δεν πρόκειται για υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 και του σκοπού που αυτές επιδιώκουν, ήτοι τη διευκόλυνση συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις διαδικασίες ανάθεσης σύμβασης, αλλά για ενιαία σύμβαση.(...)Αντιθέτως, πρόκειται περί ενός υβριδικού συστήματος ανάθεσης ενιαίας σύμβασης, με το οποίο συγχέονται τα συστήματα προσδιορισμού της χαμηλότερης τιμής και της βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής, ενώ λόγω της πρόβλεψης στη διακήρυξη συντελεστή βαρύτητας επί της εξαγόμενης βαθμολογίας των δύο «τμημάτων» και της ενιαίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, ματαιώνεται ο σκοπός που εξυπηρετείται από καθένα από τα δύο συστήματα προσδιορισμού, καθώς δεν είναι δυνατή η επιλογή ούτε της χαμηλότερης οικονομικής προσφοράς, ούτε της πλέον συμφέρουσας όμοιας βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής, όπως ορθά έστω και με εν μέρει διάφορη αιτιολογία κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, απορριπτομένων όσων αντίθετα προβάλλονται με την κρινόμενη προσφυγή ως αβάσιμων.(...)Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1421/2022
Παροχή υπηρεσιών για τη λειτουργία, συντήρηση, παρακολούθηση και φύλαξη των δομών της επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας....επιδιώκεται η ανάκληση της 424/2022 πράξης του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.ΚΡΙΤΉΡΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗς (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας (4 έως 8), το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθά με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε ότι το επιλεγέν σύστημα προσδιορισμού της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς (άρθρα 1.3, 2.3.1, 2.4.3.2 και 2.4.4 της διακήρυξης) είναι αντίθετο με τις διατάξεις του άρθρου 86 του ν. 4412/2016 και τούτου διότι οι διατάξεις αυτές προβλέπουν την ανάθεση μιας δημόσιας σύμβασης, είτε το αντικείμενο αυτής ανατίθεται στο σύνολό του είτε κατόπιν υποδιαίρεσης αυτού σε τμήματα, αποκλειστικά με ένα από τα εκεί οριζόμενα συστήματα. Με την επιλογή δε του συστήματος της «πλέον συμφέρουσα[ς] προσφορά[ς] ανάλογα με τη σπουδαιότητα των τμημάτων (1) και (2)» της σύμβασης (άρθρο 2.3.1 της διακήρυξης), γίνεται επιλεκτική χρήση του συστήματος της βέλτιστης σχέσης ποιότητας και τιμής για το τμήμα 1 της σύμβασης και του συστήματος της χαμηλότερης τιμής για το τμήμα 2 της σύμβασης, στη συνέχεια δε οι εξαγόμενοι βαθμοί των δύο τμημάτων σταθμίζονται με συντελεστή βαρύτητας (85% για το τμήμα 1 και 15% για το τμήμα 2) προκειμένου να αναδειχθεί τελικά η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά για το σύνολο της σύμβασης, με αποτέλεσμα να συγχέονται ακόμη και στην περίπτωση υποδιαίρεσης της σύμβασης σε περισσότερα τμήματα, τα προβλεπόμενα στο ως άνω άρθρο διαζευκτικώς κριτήρια ανάθεσης. (...)Αποφαίνεται ότι η 424/2022 πράξη του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1884/2022.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/170/2021
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για τις υπηρεσίες «Συντήρηση πρασίνου – Κοπή και απομάκρυνση κάθε είδους βλάστησης για τις ανάγκες βελτίωσης της οδικής ασφάλειας στο Ε.Ο.Δ. αρμοδιότητας της ΔΤΕ/ΠΚΜ (τμήμα 2)», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.419.354,84 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα στην προκείμενη περίπτωση δεν υπερβαίνει τα άκρα όρια της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, καθώς οι σχετικοί λόγοι για την μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε τμήματα προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου και, συγκεκριμένα, από τα προαναφερθέντα άρθρα της οικείας διακήρυξης, στα οποία γίνεται εκτενής περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της, σε συνδυασμό και με τη φύση των επίμαχων υπηρεσιών. Τούτο, διότι η υποδιαίρεση των υπηρεσιών ανά οδικό ή οδικά τμήματα και η ανάθεσή τους σε περισσότερους του ενός αναδόχους θα μπορούσε να καταστήσει μη λειτουργική και αποτελεσματική την εκτέλεση της σύμβασης, ιδίως σε περίπτωση όπου θα ήταν αναγκαία η ταυτόχρονη και συντονισμένη επέμβαση για τον καθαρισμό και την απομάκρυνση της βλάστησης σε περισσότερα σημεία του οδικού δικτύου (π.χ. λόγω έκτακτων καιρικών συνθηκών).Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν κωλύεται η σύναψη του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΤΜ.6/1292/2019
Λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων..ζητείται η ανάκληση της 444/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η υπό κρίση διαδικασία ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας, ως εκ της φύσεως της Δ.Ε.Υ.Α. ..., που αποτελεί τον φορέα διενέργειάς της και του αντικειμένου της σύμβασης, που αφορά επεξεργασία λυμάτων, διέπεται, σύμφωνα με τα άρθρα 222 παρ. 2 και 230 παρ. 2 του ν. 4412/2016, από τις διατάξεις του Βιβλίου ΙΙ (άρθρα 222 έως 338) του εν λόγω νόμου σχετικά με τις αναθέσεις φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Επομένως, αναφορικά με την υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις του άρθρου 288 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με τις οποίες η ευχέρεια του αναθέτοντα φορέα να μην υποδιαιρέσει μια σύμβαση σε τμήματα, υπόκειται μόνον σε οριακό έλεγχο των άκρων ορίων της. Ενόψει των ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψη το είδος τη σύμβασης, τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, όπως διευκρινίστηκαν από τον αναθέτοντα φορέα καθώς και α) το δικαιολογημένο ενδιαφέρον της Δ.Ε.Υ.Α. ... να μην καταστεί άγονος ο διαγωνισμός για τις απομακρυσμένες ΕΕΛ …. και …, β) το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της δαπάνης της σύμβασης αντιπροσωπεύει το προσωπικό που απαιτείται για τη λειτουργία και συντήρηση των μονάδων (ελάχιστο προσωπικό για όλες τις μονάδες 1 Χημικός ΠΕ, 1 Μηχανολόγος ΠΕ, 1 Γεωπόνος ΠΕ, 1 Ηλεκτροτεχνίτης ΔΕ, 3 εργάτες), το οποίο θα έπρεπε πιθανώς να αυξηθεί σε περίπτωση που η σύμβαση είχε υποδιαιρεθεί σε τμήματα με συνέπεια την αύξηση του κόστους της σύμβασης και γ) το πεπερασμένο σε αριθμό τεχνικό προσωπικό της Δ.Ε.Υ.Α. ..., το οποίο θα έπρεπε να συντονίσει τρεις αναδόχους (και το ανάλογο αυξημένο τεχνικό προσωπικό των αναδόχων), κρίνει ότι η επιλογή του αναθέτοντα φορέα να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη σύμβαση σε περισσότερα τμήματα κείται εντός των ορίων της διακριτικής του ευχέρειας. Κατόπιν αυτών δεν τίθεται ζήτημα ανεπιτρέπτου περιορισμού των δυνητικών υποψηφίων στον επίμαχο διαγωνισμό και παραβίασης των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη. Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά τον δεύτερο διακωλυτικό της υπογραφής της ως άνω σύμβασης λόγο, που εντόπισε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του, το Τμήμα κρίνει ότι, όπως ορθώς, κατ’ αποτέλεσμα, έγινε δεκτό με την προσβαλλομένη, το πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού για την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών των διαγωνιζομένων έπρεπε να περιλαμβάνει, πέραν της βαθμολογίας, και λεκτική διατύπωση της κρίσης ανά κριτήριο, υποχρέωση, η οποία, του νόμου μη διακρίνοντος, απαιτείται και στην προκειμένη περίπτωση που υποβλήθηκε μία και μόνο τεχνική προσφορά, προκειμένου να καταστεί ευχερής ο έλεγχος της συμφωνίας της προσφοράς αυτής με τις απαιτήσεις της διακήρυξης. Εξάλλου, ο σχετικός ισχυρισμός της Δ.Ε.Υ.Α. ... ότι εκ παραδρομής δεν συμπεριλήφθηκε στο τελικό πρακτικό πίνακας με τα πραγματικά δεδομένα που επηρέασαν τη βαθμολογία, ο οποίος όμως είχε συνταχθεί και προσκομίζεται το σχετικό χειρόγραφο, όπως προεκτέθηκε, ενώπιον του Δικαστηρίου, δεν μπορεί να γίνει δεκτός, διότι α) οι σημειώσεις της Επιτροπής Διαγωνισμού που περιλαμβάνονται σε αυτόν δεν αποτέλεσαν αντικείμενο κρίσης της ... απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α. ..., ούτως ώστε να εγκριθούν με την τελευταία και β) δεν αποδεικνύεται ο ακριβής χρόνος σύνταξης του παραπάνω εγγράφου. Ωστόσο, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη το ανωτέρω έγγραφο, τη σημασία για την τοπική κοινωνία της απρόσκοπτης και συνεχούς λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, καθώς και ότι στην προκειμένη περίπτωση υποβλήθηκε μία μόνο προσφορά, η οποία, μάλιστα, έλαβε υψηλή βαθμολογία, κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι ο αναθέτων φορέας συγγνωστώς υπέλαβε ότι η Επιτροπή Διαγωνισμού μπορούσε να μην θέσει στο οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης και τη λεκτική αποτύπωση της βαθμολογίας της. Μειοψήφησε η Σύμβουλος Βασιλική Πέππα, στην άποψη της οποίας προσχώρησε ο Πάρεδρος Ιωάννης Νταλαχάνης, σύμφωνα με την οποία ο ισχυρισμός περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων της Δ.Ε.Υ.Α. ... πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη, διότι η διαπιστωθείσα ως άνω παραβίαση της υποχρέωσης ειδικής αιτιολόγησης της βαθμολόγησης και αξιολόγησης των υποβαλλόμενων στο πλαίσιο των σχετικών διαγωνισμών, τεχνικών προσφορών, είναι ουσιώδης καθώς καθιστά αδύνατο τον έλεγχο εφαρμογής των κριτηρίων αξιολόγησης από τους αναθέτοντες φορείς κατά τρόπο αντικειμενικό (σχ.VI Τμ 734/2019). Η γνώμη, όμως, αυτή δεν εκράτησε..Ανακαλεί την 444/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/2/2020
Προμήθειες- προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Οι ελεγχόμενες συμβάσεις αφορούν σε αντικείμενα που μπορούν ευχερώς να υποδιαιρεθούν σε τμήματα, διότι περιλαμβάνουν περισσότερα και απολύτως διακριτά μεταξύ τους είδη, έκαστο εκ των οποίων μπορεί να παρασχεθεί, τόσο κατά τη φύση του, όσο και με βάση τους κανόνες της αγοράς, αυτοτελώς, χωρίς να επηρεάζει την προμήθεια των λοιπών. Η γενόμενη υποδιαίρεση σε δύο τμήματα, εκ των οποίων το πρώτο περιλαμβάνει μισθώσεις αεροπλάνων, ιπτάμενου προσωπικού, μετεωρολογικών ραντάρ, μαζί με την προμήθεια ιωδιούχου αργύρου, συνολικής εκτιμώμενης αξίας (με τα δικαιώματα προαίρεσης) 14.389.000,00 ευρώ και το δεύτερο την προμήθεια υλικών ραδιοβόλισης εκτιμώμενης αξίας (με τα δικαιώματα προαίρεσης) μόλις 185.000,00 ευρώ, και μόνο ως εκ της ως άνω τεράστιας διαφοράς στο μέγεθος της κάθε υποδιαίρεσης, είναι απρόσφορη να διευκολύνει τη συμμετοχή ΜΜΕ στη διαδικασία ανάθεσης, αντιστρατευόμενη έτσι στην επίτευξη του μνημονευθέντος σκοπού θέσπισης της διάταξης του άρθρου 59 παρ. 1 ν.4412/2016, παρίσταται δε, ως εκ τούτου, προσχηματική. Στα έγγραφα της σύμβασης δεν αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση, ούτε στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ν.4412/2016 όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί. Ούτε, εξάλλου, τα αναφερόμενα στο 7/10.1.2020 έγγραφο του Προϊσταμένου του ΚΕΜΕ συνιστούν τεχνική δυσκολία που δικαιολογεί την απόκλιση από την υποχρέωση διαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα, καθόσον οι επικαλούμενες δυσχέρειες ευχερώς μπορούσαν να ξεπεραστούν με σχετικές προβλέψεις στις τεχνικές προδιαγραφές των φυσιγγίων και με αντίστοιχες απαιτήσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν, με τα έγγραφα της σύμβασης, στους προσφέροντες. Επομένως, παρίσταται αναιτιολόγητη η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην επιτρέψει την υποβολή προσφορών ανά περισσότερα τμήματα, αυτοτελή και διακριτά μεταξύ τους (π.χ. σε «Μίσθωση Συστήματος Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα», «Προμήθεια Ιωδιούχου Αργύρου σε συσκευασία», «Αγορά Υλικών Ραδιοβόλισης»). Η δε υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα θα επέτρεπε τη συμμετοχή ευρύτερου κύκλου διαγωνιζομένων και δεν θα απέτρεπε από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίες επιχειρήσεις που τυχόν δραστηριοποιούνται στην προμήθεια των ειδών και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης, είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα –ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων– μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Περαιτέρω, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης των ελεγχόμενων συμβάσεων σε τμήματα αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποφεύγει την εξάρτησή της από «αποκλειστικό» προμηθευτή και, ενδεχομένως, να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για το κάθε επιμέρους τμήμα. Στο συμπέρασμα αυτό κατατείνει και το γεγονός ότι στον διενεργηθέντα διαγωνισμό δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός, αφού στη διαδικασία ανάθεσης, όπως και στην αντίστοιχη διαδικασία για την προηγούμενη Ε.Π.Χ.Π., συμμετείχε μόνο ένας (ο ίδιος) οικονομικός φορέας, προσφέροντας μηδενική έκπτωση στις προϋπολογιζόμενες τιμές των συμβάσεων. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή δεν απέδειξε τη συνδρομή λόγων που δικαιολογούν την απόκλιση από τον κανόνα υποδιαίρεσης των δημοσίων συμβάσεων σε τμήματα. Ως εκ τούτου, προβαίνοντας σε ενιαία δημοπράτηση του συμβατικού αντικειμένου αντί τμηματοποίησης της διαδικασίας ανάθεσης, προέβη σε κακή χρήση της κατ’ άρθρο 59 παρ. 1 του ν.4412/2016 διακριτικής της ευχέρειας καθιστώντας, δια της εν λόγω παραβίασης των νομίμων απαιτήσεων διενέργειάς της, πλημμελή τη σχετική διαδικασία ανάθεσης. Η πλημμέλεια αυτή, εντοπιζόμενη στη Διακήρυξη της διαδικασίας ανάθεσης, καθιστά μη νόμιμη το σύνολο της εν λόγω διαδικασίας, επί της οποίας ερείδονται τα ελεγχόμενα σχέδια συμβάσεων, που, για το λόγο αυτό, κωλύεται η υπογραφή τους.
Ανακληθηκε απο την ΕΣ/ΤΜ.6/520/2020
ΕΣ/ΚΛΖ/370/2018
Τοποθέτηση – απομάκρυνση – γενικότερη διαχείριση κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Λαϊκών Αγορών:(...)Περαιτέρω, μη νομίμως και δη κατά παράβαση του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν αιτιολογείται προσηκόντως η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην επιτρέψει την υποβολή προσφορών ανά περισσότερα των δύο τμήματα (π.χ. γεωγραφικές ζώνες), δεδομένου αφενός μεν ότι η ως άνω υποδιαίρεση ήταν ευχερής, καθόσον οι προηγηθείσες αναθέσεις αφορούσαν σε περισσότερους τομείς, αφετέρου δε ότι η αναθέτουσα αρχή δεν παρέσχε επαρκείς εξηγήσεις σχετικά με το λόγο για τον οποίο θα καθίστατο ουσιωδώς δυσχερέστερη η παρακολούθηση της παροχής των εν λόγω υπηρεσιών σε περίπτωση ανάδειξης περισσότερων αναδόχων για την εκτέλεση των επιμέρους τμημάτων της υπηρεσίας. Η ως άνω δε πλημμέλεια είναι ουσιώδης, λαμβανομένου υπόψη ότι η υποδιαίρεση σε τμήματα της προς παροχή υπηρεσίας θα επέτρεπε τη συμμετοχή ευρύτερου κύκλου διαγωνιζομένων. Εξάλλου, η αόριστη επίκληση του υψηλού διοικητικού κόστους διενέργειας αλλεπάλληλων διαγωνισμών, το οποίο επικαλείται η αναθέτουσα αρχή στην απόφαση 437/2017 του Περιφερειακού Συμβουλίου για να αιτιολογήσει το μη χωρισμό του αντικειμένου της σύμβασης σε πλείονες των δύο τομείς, δεν συνοδεύεται από αναλυτική παράθεση συγκεκριμένων οικονομικών μεγεθών και δεν συνυπολογίζει την ωφέλεια της αναθέτουσας αρχής από τη μείωση των τιμών λόγω της συμμετοχής περισσότερων οικονομικών φορέων στις διαδικασίες ανάθεσης. Τέλος, η αναθέτουσα αρχή δεν εξηγεί για ποιο λόγο ακόμα και η επίβλεψη των εργασιών διαφορετικών αναδόχων σε κάθε τομέα συνεπάγεται υψηλό διοικητικό κόστος, δοθέντος ότι η επίμαχη ανάθεση προορίζεται για τριετία, ενώ επίσης η πιθανότητα μη ευδοκίμησης του διαγωνισμού λόγω προσφυγών δεν μπορεί να αποτελέσει a priori λόγο για τον περιορισμό του ανταγωνισμού με τη μη υποδιαίρεση της υπηρεσίας σε περισσότερα γεωγραφικώς προσδιορισμένα τμήματα.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.4/11/2019.
ΑΕΠΠ/362/2020
Με την προδικαστική προσφυγή του, ο προσφεύγων αιτείται να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση της αναθέτουσας αρχής κατά το μέρος που απορρίπτεται η προσφορά του και κρίνεται αποδεκτή η προσφορά του παρεμβαίνοντος οικονομικού φορέα. Επικουρικώς, ζητά να ματαιωθεί η διαγωνιστική διαδικασία. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι «Δράσεις πληροφόρησης και επικοινωνίας του Επιχειρησιακού Προγράμματος 2014-2020, Άξονες προτεραιότητας 6 & 7», με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας-τιμής, προϋπολογισμού 1.040.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Η σύμβαση υποδιαιρείται σε δύο Τμήματα, και προσφορές δύναται να υποβληθούν για ένα ή και τα δύο Τμήματα του διαγωνισμού.
ΕΣ/ΤΜ.6/1069/2018
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ.(..) ζητείται η ανάκληση της 5/2018 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου στο Νομό .., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης «προμήθειας εξοπλισμού πληροφορικής για τις ανάγκες των υπηρεσιών της Περιφέρειας ... Με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της ήδη αιτούσας και της εταιρείας «... A.E.», με τη διττή αιτιολογία ότι: α) ο όρος της διακήρυξης, με βάση τον οποίο οι υποψήφιοι προμηθευτές υποχρεούνταν να καταθέσουν προσφορά για το σύνολο των ζητούμενων ειδών εξοπλισμού πληροφορικής, περιορίζει τον ανταγωνισμό και β) κατά παράβαση των οριζόμενων στην παρ. 3 του άρθρου 106 του ν. 4412/2016, της συνέχισης της διαγωνιστικής διαδικασίας μετά την κήρυξή της ως άγονης δεν προηγήθηκε έγκριση της Οικονομικής Επιτροπής ως αρμοδίου οργάνου.....Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα:Α. Όπως προκύπτει από τον περιλαμβανόμενο στο Παράρτημα ΙΙ πίνακα, μεταξύ των υπό προμήθεια ειδών περιλαμβάνονται ....Συνεπώς, τα υπό προμήθεια είδη εξοπλισμού πληροφορικής είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους, καθώς εξυπηρετούν την ομαλή λειτουργία των υπολογιστών, λαμβανομένων υπόψη και των ιδιαιτεροτήτων που εισάγει η αναβάθμιση του δικτύου αυτών .. για όλες τις υπηρεσίες της αιτούσας ...Ενόψει των ανωτέρω, και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 2 της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ο κρίσιμος όρος της διακήρυξης, περί υποχρεωτικής συμμετοχής επί ποινή αποκλεισμού μόνο για το σύνολο των ειδών, δεν συνιστά κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής υπό την έννοια ότι περιορίζει ανεπίτρεπτα τον κύκλο των δυνάμενων να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό προσώπων. Και τούτο διότι τα υπό προμήθεια είδη είναι αλληλένδετα και, ως εκ τούτου, παρίσταται εύλογο να ζητείται από τους φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα του ηλεκτρονικού εξοπλισμού να προσφέρουν το σύνολο των ζητούμενων ειδών. Άλλωστε, ο σχετικός όρος της διακήρυξης δεν επιφέρει αυτόματο αποκλεισμό συγκεκριμένης κατηγορίας οικονομικών φορέων, δεδομένου ότι φορείς που τυχόν δεν δραστηριοποιούνται στην εμπορία του συνόλου των ειδών, δύνανται να συμπράξουν με άλλους προμηθευτές για την υποβολή προσφοράς (βλ. άρθρο 1ο και 3ο της διακήρυξης). Κατ’ ακολουθία, το Τμήμα κρίνει ότι, όπως βασίμως υποστηρίζεται και με την υπό κρίση αίτηση, ο επίμαχος όρος αποσκοπεί στην αποτελεσματική λειτουργία των υπηρεσιών της αιτούσας δια της αποφυγής τεχνικών δυσκολιών κατά την εφαρμογή των συστημάτων πληροφορικής και ότι τυχόν υποδιαίρεση της σύμβασης θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση αυτής...Β. Περαιτέρω, ο δεύτερος λόγος μη νομιμότητας της σύμβασης παρίσταται αβάσιμος, διότι με την 2034/24-11-2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ... εγκρίθηκε το 1/14-11-17 πρακτικό της Επιτροπής αξιολόγησης ενστάσεων, με το οποίο προτάθηκε η συνέχιση της διαγωνιστικής διαδικασίας, κατόπιν της αποδοχής των προδικαστικών προσφυγών των εταιρειών ... Α.Ε.Β.Ε. και ... Α.Ε...Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ένδικη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 5/2018 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου στο Νομό ..
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/14/2019
Ανάθεση υπηρεσιών...Ενόψει του ότι η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε 3 τμήματα αντιστοιχούντα στις τρεις ομάδες μηχανημάτων προς επισκευή και συντήρηση [Ομάδα Α: 4 συγκροτήματα συμπιεστών απορριμμάτων (σταθερός εξοπλισμός), Ομάδα Β: 21 οχήματα μεταφοράς απορριμματοκιβωτίων και Ομάδα Γ: 61 απορριμματοκιβώτια (κινητός εξοπλισμός)], οι οποίες, κατά τα τεύχη δημοπράτησης και κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους (διαφορετική λειτουργικότητα και διαφορετικές ανάγκες επισκευής), αλλά, αντιθέτως, όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο των υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής, μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί) [σκ. 4.Β. της παρούσας]. Η κατά τα ανωτέρω μη υποδιαίρεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών σε τμήματα, χωρίς να υφίσταται προς τούτο νόμιμη αιτιολογία, συνιστά, στην προκειμένη περίπτωση, όπου συμμετείχε στον επίμαχο διαγωνισμό μόνον μία επιχείρηση, ουσιώδη νομική πλημμέλεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας. Και τούτο διότι απέτρεψε τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην επισκευή και συντήρηση μιας μόνο ομάδας μηχανημάτων (λ.χ. επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικώς με την επισκευή οχημάτων) και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα τρία διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης (λ.χ. μη δυνατότητα στήριξης σε δυνατότητες τρίτων για τα λοιπά τμήματα της σύμβασης), είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα -ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων- μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Εξάλλου, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης της επίμαχης σύμβασης αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενδεχομένως να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για την κάθε επιμέρους ομάδα εργασιών.
Γ. Περαιτέρω, οι ανωτέρω όροι (υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ελεγχόμενων υπηρεσιών και πιστοποίηση συνεργείου τόσο για τον σταθερό όσο και για τον κινητό εξοπλισμό), συνδυαστικώς ιδωμένοι, καθώς και εξεταζόμενοι υπό το φως των ιδιαίτερων περιστάσεων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (η μοναδική προσφέρουσα εταιρεία «......» είναι κατασκευαστής τόσο των 4 συμπιεστών όσο και των 61 απορριμματοκιβωτίων και η μοναδική προσφέρουσα στον διαγωνισμό), περιόρισαν σε τέτοιο βαθμό τον ελεύθερο ανταγωνισμό, ώστε, κατ’ ουσίαν, τον εκμηδένισαν. Και τούτο διότι δόθηκε ουσιαστικά η δυνατότητα σε διαγωνιζόμενη εταιρεία να αποκλείσει κάθε ανταγωνιστή, αρνούμενη – όπως είναι και εύλογο – να χορηγήσει εξουσιοδότηση επισκευής και συντήρησης των μηχανημάτων της, με αποτέλεσμα οι ανταγωνιστές αυτοί να αδυνατούν να υποβάλουν προσφορά για τα εν λόγω τμήματα της σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το .....2018 (αριθ. πρωτ. Ελ.Συν. ...) έγγραφο του Προέδρου του Περιφερειακού Συνδέσμου ΦΟΔΣΑ ..., σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.
ΕΣ/ΤΜ.6/520/2020
Μίσθωση μηχανήματος χαλαζικής προστασίας και προμήθεια ιωδιούχου αργύρου...ζητείται η ανάκληση της 2/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Και τούτο διότι, προκειμένου να αποφευχθεί η προαναφερθείσα ασυμβατότητα, θα έπρεπε πρώτα να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για τη μίσθωση του συστήματος χαλαζικής προστασίας με εναέρια μέσα και στη συνέχεια, ανάλογα με το είδος των πυροδοτικών μηχανισμών που θα φέρει το σύστημα αυτό, θα έπρεπε να ακολουθήσει η διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την προμήθεια των φυσιγγίων ιωδιούχου αργύρου, προκειμένου αυτά να είναι συμβατά με τους ανωτέρω μηχανισμούς. Περαιτέρω, η ελεγχόμενη υποδιαίρεση σε Τμήματα δεν εισήγαγε στη διαγωνιστική διαδικασία αθέμιτο περιορισμό του ανταγωνισμού, καθώς μόνο το γεγονός ότι υπήρχε ένας μόνο υποψήφιος προσφέρων, δεν συνιστά, άνευ ετέρου, πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 7380/2015), επιπλέον, σε κάθε περίπτωση, ο ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας που δεν είχε την ικανότητα να υποβάλει αυτοτελώς προσφορά για τα Τμήματα της σύμβασης, είχε τη δυνατότητα, να στηριχτεί στην ικανότητα τρίτων (βλ. άρθρο 2.3.4 της διακήρυξης), καθώς και να αναθέσει σε υπεργολάβους τμήμα της σύμβασης [βλ. άρθρο 2.4.2.3.1 της διακήρυξης: «(…) Οι προσφέροντες πρέπει να προσκομίσουν δήλωση στην οποία να αναφέρουν το τμήμα της Σύμβασης το οποίο προτίθενται, ενδεχομένως, να αναθέσουν σε τρίτους υπό μορφή υπεργολαβίας (…)» και άρθρο 4.4 της διακήρυξης, με τίτλο «Υπεργολαβία»]. Κατόπιν των προεκτεθέντων το Τμήμα κρίνει ότι, η αναθέτουσα αρχή κινήθηκε εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας κατά την αιτιολογημένη επιλογή της να υποδιαιρέσει την ελεγχόμενη σύμβαση στα ανωτέρω δύο διακριτά Τμήματα, χωρίς η υποδιαίρεση αυτή να παρίσταται προσχηματική, ούτε άλλωστε ετέθη ζήτημα ανεπίτρεπτου περιορισμού των δυνητικών υποψηφίων στο διαγωνισμό και παραβίασης των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 2/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/91/2019
Παροχή υπηρεσιών προσδιορισμού της μισθωτικής και εμπορικής (αγοραίας)(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη νομική σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Α) Πέραν του ότι αορίστως προβάλλεται από την Επίτροπο ότι η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών σε τμήματα κόστισε πιο ακριβά από το ότι θα κόστιζε η ανάθεση αυτών σε έναν ανάδοχο, όπως βασίμως προβάλλεται από τον Ε.Φ.Κ.Α., η αναθέτουσα αρχή, διαιρώντας την σύμβαση σε τμήματα, ενήργησε σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, ειδική δε αιτιολόγηση απαιτείται στην περίπτωση που η σύμβαση δεν διαιρεθεί σε τμήματα. Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρεται στο Γ31/4910/21.12.2018 έγγραφο του Ε.Φ.Κ.Α., η υπηρεσία υποδιαίρεσε τη σύμβαση σε τμήματα προκειμένου να εξασφαλίσει την ταχύτερη παραλαβή των εκτιμήσεων, να ενισχύσει των ανταγωνισμό και να επιτύχει την υποβολή χαμηλότερων τιμών. Β) Aπορριπτέος τυγχάνει και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, καθώς, όπως βασίμως προβάλλεται από τον Ε.Φ.Κ.Α., η περιοδική εκτίμηση της αξίας των ακινήτων του Ε.Φ.Κ.Α. εμπίπτει στις αρμοδιότητές του, ο δε έλεγχος της σκοπιμότητας της ανάθεσης της εκτίμησης των συγκεκριμένων ακινήτων εκφεύγει της αρμοδιότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. και άρθρο 28 του ν. 4129/2013).