Το Ε.Σ. δεν κωλύεται από το δεδικασμένο που απορρέει από την ανωτέρω απόφαση να αποφασίσει ότι η νόμιμη υπόσταση του οργάνου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την χορήγηση σε Προϊσταμένους Γραμματείας Α.Ε.Ι. του σχετικού επιδόματος θέσεως ευθύνης και δεν αρκεί η απλή ανάθεση και άσκηση των οικείων καθηκόντων χωρίς, νόμιμο διορισμό.

Επίδομα θέσεως ευθύνης υπαλλήλων ειδικών θέσεων 1ου και 2ου βαθμού. Καθορισμός. Διαδικασία ανάθεσης καθηκόντων Προϊσταμένων. Δεδικασμένο απόφασης Διοικητικού Εφετείου που δεν δεσμεύει το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Απαραίτητη δε προϋπόθεση για την επιβάρυνση ενός νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.), με τις δαπάνες αποζημίωσης οπουδήποτε προσώπου από τα αναφερόμενα στο άρθρο 4 του ν.2685/1999, δηλαδή και υπαλλήλου, που μεταβαίνει, κατ’ εντολή του στο εξωτερικό για να μετάσχει σε (διεθνές) συνέδριο είναι προηγούμενη έγκριση του αρμόδιου (εποπτεύοντα) Υπουργού ή του εξουσιοδοτουμένου οργάνου. Η ως άνω έγκριση του αρμόδιου Υπουργού ή του εξουσιοδοτουμένου οργάνου δεν υποκαθιστά την απαιτούμενη σε κάθε περίπτωση εντολή μετακίνησης, η οποία εκδιδόμενη από το αρμόδιο για το διορισμό των υπαλλήλων όργανο του οικείου ν.π.δ.δ. ή το νομίμως εξουσιοδοτημένο από αυτό όργανο, πρέπει και αυτή να προηγείται της μετακίνησης του υπαλλήλου.

Tο Ελεγκτικό Συνέδριο έχει τη δυνατότητα να διενεργεί παρεμπίπτοντα έλεγχο ζητημάτων που άπτονται της νομιμότητας και κανονικότητας της ελεγχόμενης δαπάνης, δεσμευόμενο μόνο από το δεδικασμένο που απορρέει από δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν σχετικώς στο πλαίσιο διαγνωστικής δίκης (Πρ VII Τμ. 418/2006). Το Ελεγκτικό Συνέδριο διενεργώντας παρεμπίπτοντα έλεγχο νομιμότητας των ατομικών διοικητικών πράξεων, οι οποίες αποτελούν έρεισμα της ελεγχόμενης δαπάνης, ακόμα και στην περίπτωση που αυτές δεν έχουν ανακληθεί ή ακυρωθεί και επομένως καλύπτονται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν προβαίνει στην ακύρωση των πράξεων αυτών, αλλά στην αποδυνάμωση τους από τις δημοσιονομικές συνέπειες που αυτές μπορούν να επιφέρουν. Η απόφαση του αρμοδίου οργάνου για τη διενέργεια κλειστού διαγωνισμού με πρόσκληση περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως διοικητική πράξη αιτιολογητέα από τη φύση της, αφού εκδίδεται κατ' εφαρμογή εξαιρετικών διατάξεων, πρέπει, σύμφωνα με γενική αρχή του διοικητικού δικαίου να είναι επαρκώς αιτιολογημένη, υπό την έννοια ότι οι ειδικές εκείνες περιστάσεις που δικαιολογούν την εφαρμογή της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας επιλογής αναδόχου, αρκεί να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητας της από το Δικαστήριο (βλ Πρ VII Τμ 264, 196/2006, V Τμ 4/2004, IV Τμ. 54/2002,33,64/1997).

Καταβολή αναδρομικών επιδομάτων θέσεως ευθύνης:..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην υπό στοιχ. ΙΙ. νομική σκέψη, η καταβολή του επίμαχου επιδόματος θέσης ευθύνης στην φερόμενη ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος είναι μη νόμιμη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο. Και τούτο, διότι της άσκησης των εν λόγω καθηκόντων δεν προηγήθηκε η έκδοση απόφασης, περί ορισμού της ως αναπληρώτριας Προϊσταμένης του Τμήματος Παιδικής Φροντίδας και Παιδείας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής Πολιτιστικής Ανάπτυξης Παιδείας του ως άνω νομικού προσώπου. Τέτοια απόφαση δεν συνιστά η, επικαλούμενη από τη φερόμενη ως δικαιούχο, 62/1442/04.10.2013 απόφαση περί ορισμού της ως αναπληρώτριας Προϊσταμένης Διεύθυνσης του Βρεφονηπιακού και των Παιδικών Σταθμών του νομικού προσώπου, η οποία αφενός μεν εκδόθηκε πριν από τη δημοσίευση της, ισχύουσας από 25.04.2014, έγκρισης του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας, αφετέρου δε αφορά σε θέση Προϊσταμένης Διεύθυνσης, η οποία δεν υφίσταται στον, ισχύοντα κατά τον κρίσιμο χρόνο, Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας, ούσα, σε κάθε περίπτωση, διάφορη της θέσης που αφορά το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Περαιτέρω, η προαναφερθείσα 56/2018/18.11.2016 απόφαση του Προέδρου του νομικού προσώπου, περί ορισμού της ως αναπληρώτριας Προϊσταμένης, αφορά τον ορισμό αυτής από 18.11.2016, μη έχουσα αναδρομική ισχύ. Εξάλλου, τα προβαλλόμενα με το έγγραφο «αντιρρήσεων-προσφυγής-αίτησης» της φερόμενης ως δικαιούχου, σύμφωνα με το οποίο για τη νόμιμη καταβολή του επίμαχου επιδόματος αρκεί η εκ μέρους της πραγματική άσκηση των καθηκόντων της ως αναπληρώτριας Προϊσταμένης του παραπάνω Τμήματος, κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η παράλειψη έκδοσης της απόφασης του ανωτέρω οργάνου, περί ορισμού της ως αναπληρώτριας Προϊσταμένης, παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης, της νομιμότητας και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, είναι απορριπτέα, καθόσον το μεν επίδομα θέσης ευθύνης καταβάλλεται νομίμως σε εκείνον που ασκεί εν τοις πράγμασι καθήκοντα προϊσταμένου, εφόσον, όμως, έχοντας τα νόμιμα προς τούτο προσόντα, ορίζεται προηγουμένως για το σκοπό αυτό με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, η δε επίκληση των ανωτέρω αρχών δεν δύναται να καταστήσει νόμιμη την άσκηση από δημόσιο υπάλληλο καθηκόντων αναπλήρωσης Προϊσταμένου οργανικής μονάδας, χωρίς προηγούμενη απόφαση του αρμόδιου οργάνου που να τον διορίζει ως αναπληρωτή.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Πληρωμή αποζημιωσης ακαδημαϊκής υποτροφου. (..)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως προκηρύχθηκε με την 31/13.10.2016 πράξη της Συνέλευσης του Α.Ε.Ι. ...η επίμαχη θέση ακαδημαϊκού υποτρόφου,...Επίσης, η από 5.10.2016 εισήγηση του Τομέα Πλεκτικής – Ετοίμου Ενδύματος, είναι υποστατή και έγκυρη, παρότι το σχετικό πρακτικό δεν φέρει τις υπογραφές όλων των μελών που παρευρέθησαν στη σχετική συνεδρίαση, καθόσον το πρακτικό αυτό είναι υπογεγραμμένο από τον Πρόεδρο του Τομέα, η υπογραφή του οποίου αρκεί για τη νόμιμη υπόσταση κάθε πράξης του συλλογικού αυτού οργάνου....Ως εκ τούτου, με τον συνυπολογισμό των ωρών διδασκαλίας (30 ώρες/εβδομάδα) που ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο ακαδημαϊκή υπότροφο, δεν επέρχεται υπέρβαση του ορίου των 517,50 ωρών (450 + 15%), που τίθεται με την προαναφερόμενη απόφαση κατανομής θέσεων ακαδημαϊκών υποτρόφων.....Τέλος, η 12/24.10.2016 πράξη (θέμα 2ο παρ. 2) της Συνέλευσης του Τμήματος Κλωστοϋφαντουργών Μηχανικών Τ.Ε., με την οποία προσλήφθηκε η φερόμενη ως δικαιούχος ακαδημαϊκή υπότροφος, είναι μη νόμιμη, καθόσον, κατά παράβαση της οριζόμενης στον Οργανισμό του Ιδρύματος διαδικασίας, η σχετική απόφαση ελήφθη χωρίς να έχει προηγουμένως υποβληθεί η γραπτή εισηγητική έκθεση της αρμόδιας για την αξιολόγηση των υποψήφιων τριμελούς εισηγητικής επιτροπής. Πλην όμως, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων, αλλά επειδή θεώρησαν, συγγνωστώς, ενόψει και της επείγουσας ανάγκης για την πλήρωση της εν λόγω θέσης ακαδημαϊκής υποτρόφου, ότι η συνέλευση του Τμήματος μπορούσε να προβεί η ίδια σε αξιολόγηση των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων της μοναδικής υποψήφιας για τη θέση αυτή, χωρίς να είναι απαραίτητη η αξιολόγησή της από την προβλεπόμενη στον Οργανισμό του Ιδρύματος τριμελή εισηγητική επιτροπή....Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες, όμως αυτά θα μπορούσαν  να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης

ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ.Μη νόμιμη η καταβολή επιδόματος θέσης ευθύνης από Δήμο σε δημοτική υπάλληλο, που ορίστηκε ως αναπληρώτρια προισταμένη Τμήματος, καθόσον δεν προκύπτει ότι αυτή ορίστηκε αναπληρώτρια  στη θέση του απουσιάζοντος προϊστάμενου του Τμήματος Οργάνωσης και Προτύπων του Δήμου, με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ήτοι του Δημάρχου (άρθρα 85 και 86 του ν. 3528/2007 (ΦΕΚ Α΄ 26) και άρθρο 58 παρ. 1 περ. δ του ν. 3852/2010). Μόνο το γεγονός, ότι η ανωτέρω ήταν η μοναδική υπάλληλος που υπηρετούσε στο Τμήμα, δεν αρκεί για τη νόμιμη αναπλήρωση, χωρίς τη προηγούμενη σχετική ως άνω απόφαση. Απορριπτέος ο ισχυρισμός περί άσκησης εν τοις πράγμασι καθηκόντων αναπληρωτή με αυξημένες ευθύνες.

Περιεχόμενο και έκταση του διενεργούμενου από τον Υπουργό Οικονομικών ελέγχου νομιμότητας επί πράξεως άλλου οργάνου, η οποία προκαλεί κρατική δαπάνη. Ο Υπουργός Οικονομικών, στο στάδιο παροχής της εγκρίσεώς του για την ανάληψη της σχετικής, για την επαναφορά στο Πυροσβεστικό Σώμα πρώην υπαλλήλου, δαπάνης, ασκεί, δια των αρμοδίων οργάνων του, έλεγχο νομιμότητας των εξωτερικών και μόνο στοιχείων της πράξεως, που προκαλεί την κρατική δαπάνη, καθώς και των προπαρασκευαστικών αυτής. Εφόσον από τον έλεγχο αυτό διαπιστώνει τη νομιμότητα και κανονικότητα αυτής κατά την έννοια του άρθρου 26 του Ν 2362/1995, οφείλει να εγγράψει πρόβλεψη θέσεως και την απαραίτητη πίστωση στον προϋπολογισμό προκειμένου να πραγματοποιηθεί η επανακατάταξη του ως άνω υπαλλήλου. Αν κατά τον παραπάνω έλεγχο γεννηθούν βάσιμες αμφιβολίες ως προς την ουσιαστική νομιμότητα των ελεγχομένων πράξεων, ενημερώνεται ο Υπουργός Οικονομικών και ο αρμόδιος Υπουργός, προκειμένου ο τελευταίος να επανεξετάσει, ενδεχομένως, τη νομιμότητα της πράξεώς του και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, να προβεί στην ανάκλησή της.

Καταβολή επιδόματος θεσεως ευθύνης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, η καταβολή του επίμαχου επιδόματος θέσης ευθύνης στην φερόμενη ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος είναι μη νόμιμη. Και τούτο, διότι η εν λόγω υπάλληλος, η οποία άσκησε καθήκοντα αναπληρώτριας προϊσταμένης Τμήματος της Περιφερειακής Ενότητας …, κατά τα προαναφερόμενα, μη νομίμως άσκησε τα καθήκοντα αυτά χωρίς να οριστεί Προϊσταμένη με απόφαση του αρμόδιου οργάνου και χωρίς να αρκεί η εκ μέρους της πραγματική άσκηση των καθηκόντων της ως αναπληρώτριας Προϊσταμένης του παραπάνω Τμήματος, κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα. Εξάλλου, αβασίμως επικαλείται ο Δήμος το ΔΙΔΑΔ/Φ.35(Α).5/281/29932/22.9.2015 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, με το οποίο γίνεται δεκτό ότι ακόμη και στην περίπτωση που η διοίκηση δεν εκδίδει την οικεία διοικητική πράξη περί αναπλήρωσης προϊσταμένων, αυτό δεν ασκεί επιρροή στην καταβολή του επιδόματος ευθύνης, καθώς αυτό αποτελεί έγγραφο παροχής οδηγιών εσωτερικής φύσης, στερούμενο επομένως, ως εκ της φύσης του, δεσμευτικής ισχύος.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια ειδών ατομικής προστασίας.(..) ζητείται η αναθεώρηση της 2511/2016 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης του Δήμου ... κατά της 10/2016 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο .... Με την τελευταία αυτή Πράξη, κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρίας «....», για την προμήθεια ειδών ατομικής προστασίας των εργαζομένων του Δήμου,(..)Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας, τα οποία, σημειωτέον, δεν αμφισβητεί ο Δήμος με την κρινόμενη αίτησή του, το Τμήμα κρίνει ότι οι τιμές με τις οποίες παρασχέθηκαν τα επίμαχα υλικά σε άλλους Δήμους, από άλλους – εκτός της αναδόχου ... – προμηθευτές, καθώς και οι τιμές διαδικτύου των υλικών αυτών, αποτελούν μεν πρόσφορα συγκριτικά στοιχεία κατά την έννοια του άρθρου 20 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., πλην, για την άρση της πλημμέλειας που πράγματι στοιχειοθετήθηκε εν προκειμένω από την έλλειψη αιτιολόγησης του συμφέροντος χαρακτήρα της μοναδικής εναπομείνασας προσφοράς, δεν αρκεί η απλή παράθεση των ανωτέρω τιμών με το υπόμνημα του αιτούντος, αλλά απαιτείται επιπρόσθετα ανά είδος αξιολογική κρίση της αναθέτουσας αρχής και, στη συνέχεια, ειδική αιτιολογία σχετικά με το συμφέρον ή μη της ανά είδος επιτευχθείσας από τον αιτούντα Δήμο τιμής. Ως εκ τούτου και δεδομένου ότι, στην ανωτέρω αξιολογική κρίση, δεν δύναται να προβεί το πρώτον το παρόν Τμήμα, καθ’ υποκατάσταση των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας αρχής, πρέπει, κατά την κρίση αυτού, να αναβληθεί η έκδοση οριστικής απόφασης επί της κρινόμενης αίτησης, προκειμένου ο αιτών Δήμος να αιτιολογήσει, με νέα απόφαση του αρμοδίου οργάνου του, ειδικά και εμπεριστατωμένα, βάσει των ανωτέρω στοιχείων ή και άλλων που έχει την ευχέρεια να λάβει υπόψη του, το συμφέροντα χαρακτήρα της μοναδικής εναπομείνασας στον ελεγχόμενο διαγωνισμό προσφοράς της «....», για το σύνολο των προσφερθέντων ειδών.

(Έπειτα αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.Μειζ.Επταμ.Σύνθ./1145/2017)