Προγραμματικές συμβάσεις.Ο ασαφής προσδιορισμός των υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών σε συνδυασμό με τη μη παράθεση αναλυτικού οικονομικού προϋπολογισμού του προγράμματος, την έλλειψη πρόβλεψης ρητρών, αλλά τη σαφή χρηματοδότηση της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. από το Δήμο με ετήσιο συνολικό ποσό, οδηγεί το Τμήμα στην κρίση ότι πρόκειται κατ’ ουσία για ανεπίτρεπτη κατά νόμο (άρθρο 270 παρ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 277 παρ. 8 του π.δ. 410/1995) επιχορήγηση της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. από το Δήμο.

Δημοτικές επιχειρήσεις. Επιχορήγηση.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν συνιστά ανεπίτρεπτη, κατ άρθρο 277 παρ.8 του ΔΚΚ, επιχορήγηση προς αμιγή δημοτική επιχείρηση, η αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου και καθώς και η σύναψη τραπεζικού δανείου, από τον ιδρυτή Δήμο, για τον ίδιο σκοπό.

Για την αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου δεν συντάχθηκε πλήρης οικονομοτεχνική μελέτη και δεν αποδεικνύεται ότι η γενόμενη αύξηση συνδέεται όχι με την κάλυψη αποκλειστικά των λειτουργικών δαπανών αυτής και την αντιμετώπιση των οικονομικών της υποχρεώσεων, αλλά με την βελτίωση των παρεχόμενων απ' αυτή υπηρεσιών ή με την προσθήκη άλλων δραστηριοτήτων στους καταστατικούς της σκοπούς. Συνεπώς καταβολή αυξημένου κεφαλαίου από το Δήμο αποτελεί στην ουσία χρηματοδότηση της εν λόγω επιχείρησης, η οποία απαγορεύεται από το άρθρο 277 παρ.8 του ΔΚΚ, συνιστά δε και ανεπίτρεπτη κρατική ενίσχυση και παραβιάζει το άρθρο 87 παρ. 1 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Επιχορήγηση εταιρείας μη κερδοσκοικού χαρακτήρα..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη διότι η χρηματική συνδρομή του Δήμου στη φερόμενη ως δικαιούχο αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, για την κάλυψη της διαφοράς μεταξύ εσόδων - εξόδων μηνός Μαΐου 2005, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας (συνδρομής) αφορά στην πληρωμή των αποδοχών και των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων στην εταιρεία, αποτελεί ανεπίτρεπτη, κατά τις διατάξεις του άρθρου 277 παρ.8 του π.δ.410/1995, επιχορήγηση, εφόσον οι διατάξεις αυτές δεν επιτρέπουν καταρχήν την επιχορήγηση από το Δήμο εταιρείας στην οποία μετέχει για οποιονδήποτε σκοπό (εκτός κι αν πρόκειται για εταιρεία της οποίας ο σκοπός είναι η αντιμετώπιση προβλημάτων από τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών). Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η συνδρομή του για την κάλυψη της διαφοράς εσόδων - εξόδων αποτελεί υποχρέωσή του, απορρέουσα από το καταστατικό της εν λόγω εταιρείας (άρθρ.7), δεν καθιστά τη δαπάνη νόμιμη, καθόσον το καταστατικό και οι προβλεπόμενες από αυτό υποχρεώσεις του Δήμου ως εταίρου, πρέπει να είναι σύμφωνες ή να συνάδουν προς τις διατάξεις που διέπουν την ίδρυση και λειτουργία των αστικών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τις οποίες ιδρύουν ή στις οποίες συμμετέχουν οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης (ήτοι τις διατάξεις των άρθρων 277επ. ΔΚΚ) κι επομένως δεν μπορεί ο Δήμος, επικαλούμενος υποχρέωσή του απορρέουσα από το καταστατικό της εταιρείας στην οποία μετέχει, να επιχορηγήσει την εταιρεία αυτή, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 277 παρ.8 του ΔΚΚ (π.δ.410/1995).Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη κι επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δημοτικές επιχειρήσεις. Μορφές εταιρικής δραστηριότητας στις οποίες μπορεί να συμμετέχει υφιστάμενη δημοτική επιχείρηση.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
α) Υφιστάμενες δημοτικές επιχειρήσεις, μπορούν να συμμετέχουν και σε άλλες μορφές εταιρικής δραστηριότητας, πέρα από της ενδεικτικώς μνημονευόμενης στην παρ.7 του άρθρου 291 του ΠΔ 410/95 (ΔΚΚ), εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 277 παρ.1 του ίδιου νομοθετήματος. β) Επιχειρήσεις των ΟΤΑ, εκτός από τις αμιγείς, θεωρούνται και εκείνες των άρθρων 288, 289, 290 καθώς και εκείνες στους οποίους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης διατηρούν την πλειοψηφία του κεφαλαίου και τη διοίκησή τους.

Δεν είναι νόμιμη η εκτέλεση, με δαπάνες Δήμου , του έργου της ανάπλασης και διαμόρφωσης του αυλείου χώρου του Ι.Ν. ...., καθόσον δεν προβλέπεται ούτε από το άρθρο 24 ΔΚΚ ούτε άλλη διάταξη νόμου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξυπηρετεί τη λειτουργική του δραστηριότητα ούτε ότι εξυπηρετεί την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου. Και τούτο διότι δεν αποδεικνύεται κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι ο εν λόγω χώρος είναι κοινόχρηστος και ότι ανήκει κατά κυριότητα στο Δήμο.

Υποχρεωτική χορήγηση ειδικής άδειας κατ’ άρθρο 298 παρ.7 ΔΚΚ. Ασυμβίβαστο άσκησης καθηκόντων Δ/ντού Δ/νσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Περιφέρειας και δημάρχου ΟΤΑ.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Η προβλεπόμενη από τη διάταξη της παρ.7 του άρθρου 298 του ΔΚΚ ειδική άδεια δεν έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, υπό την έννοια της αυτεπάγγελτης χορήγησής της, από την αρμόδια υπηρεσία και της αντίστοιχης υποχρέωσης χρήσης της από τον δικαιούχο. Η υποχρεωτικότητα χορήγησης εξαντλείται, μόνο, στην περίπτωση, που υποβληθεί γραπτό, σχετικό αίτημα, από τους, κατά τα ανωτέρω, δικαιούχους. (ομοφ.) β) Ο Διευθυντής της Δ/νσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Περιφέρειας, ο οποίος είναι ταυτοχρόνως και δήμαρχος ΟΤΑ, που υπάγεται στη χωρική αρμοδιότητα της ίδιας Περιφέρειας, υποχρεούται, όταν πρόκειται περί ζητημάτων τα οποία αφορούν τη λήψη αποφάσεως τη διατύπωση εισήγησης ή γνώμης του, σχετικά με το δήμο, του οποίου είναι επικεφαλής, στο πλαίσιο της αρχής της αμεροληψίας, να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια, κατά τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 7 του Ν 2690/1999. Η αναπλήρωσή του, ως Διευθυντού, θα συντελείται κατά τους ορισμούς του άρθρου 97 του Ν 2683/1999. (πλειοψ.)

Η προσφεύγουσα εταιρία αίτησε την ακύρωση της προκήρυξης με αριθμό πρωτ. ………… και τη διενέργεια νέου διαγωνισμού μετά την απαλοιφή ή αναπροσαρμογή των πληττόμενων όρων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε τον εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) στον Δήμο …………, περιλαμβάνοντας προμήθειες εξοπλισμού όπως σταθμό υποδοχής βοθρολυμάτων, αναδευτήρες, συστήματα μέτρησης οξυγόνου, εσχάρες και containers. Η προσφυγή επικεντρώθηκε σε τρεις κύριους ισχυρισμούς: α) μη σύννομη συρρίκνωση της απαίτησης για πωλήσεις παρόμοιων ειδών σε ΟΤΑ, β) αοριστία του κριτηρίου αξιολόγησης Κ2 που αφορούσε ποιότητα και επάρκεια των ειδών, και γ) καταχρηστική χρήση κριτηρίων ανάθεσης που προσιδιάζουν σε κριτήρια επιλογής.

Με τα ανωτέρω δεδομένα η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον δεν πληρούνται εν προκειμένω οι προϋποθέσεις του άρθρου 259 παρ. 1 του ν.3463/2006, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 10 παρ. 14 του ν.4071/2012  βλ. και 41179/2014 απόφαση Υπουργού Εσωτερικών, ΦΕΚ Β΄ 2970). Τούτο δε, διότι δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου α) η σύνταξη ετήσιου προγράμματος δράσης έτους 2017 της ΔΗ.Κ.Ε.Ο.Λ. και β) η υποβολή προς το Δημοτικό Συμβούλιο ....  του προϋπολογισμού της ΔΗ.Κ.Ε.Ο.Λ. έτους 2017, συνοδευόμενου από εισηγητική έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της, η οποία τεκμηριώνει τα έσοδα και τα έξοδα της, σύμφωνα με το ετήσιο πρόγραμμα δράσης της έτους 2017. Ωστόσο, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων αλλά συγγνωστώς λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι πρόκειται για την τρίτη δόση χρηματοδότησης έτους 2017 και του ότι στο υποβληθέν και εγκριθέν από το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο διετές πρόγραμμα δράσης της ΔΗ.Κ.Ε.Ο.Λ. εξειδικεύονται και τεκμηριώνονται επαρκώς ανά έτος δράσης τα έσοδα-έξοδα της Επιχείρησης καθώς και το ποσό της χρηματοδότησης που θα απαιτηθεί από το Δήμο. Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Απαγόρευση χρηματοδότησης, από τους ΟΤΑ, των δημοτικών επιχειρήσεων ραδιοφωνίας, λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού και παροχής συνδρομητικών ραδιοφωνικών υπηρεσιών μέσω καλωδιακών δικτύων.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
1) α. Με βάση την κρατούσα νομολογιακή αντίληψη (4370/1998 απόφαση του ΣτΕ και 6/26-2-1998 πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου) που αναφέρεται, στη νομιμότητα επιχορήγησης των ιδιόμορφων αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων ραδιοφωνίας, από τους ΟΤΑ (κατ αντίθεση προς την υπ αριθμ. 772/1997 γνωμοδότηση της Ολομέλειας του ΝΣΚ), οι προκείμενες αμιγείς δημοτικές επιχειρήσεις, εφόσον εξακολουθούν διεπόμενες από το νομοθετικό καθεστώς του Ν 1730/87 και του κατ εξουσιοδότησή του εκδοθέντος Π. Δ/τος 25/1988, νομίμως επιχορηγούνται από τους ΟΤΑ, που τις έχουν συστήσει. β. Όσες, όμως, εξ αυτών (αμιγείς) έχουν πλέον υπαχθεί στο καθεστώς του Ν 2328/1995, από πλευράς χορήγησης αδείας και λειτουργικού καθεστώτος, καθώς και εκείνες (αμιγείς ή μη αμιγείς), που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας, για πρώτη φορά, κατ εφαρμογή του ίδιου νόμου (2328/1995), εμπίπτουν στην απαγόρευση χρηματοδότησης, από τους ΟΤΑ, που προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 277 παρ.8 του ΔΚΚ (άρθρο 21 παρ.6 του Ν 2218/1994). 2) Εφόσον δεν υφίσταται, ειδική, περί του αντιθέτου, ρητή πρόβλεψη στο άρθρο 8 παρ.1 του Ν 2328/1995 ή σε κατ εξουσιοδότηση τούτου εκδοθείσα κανονιστική πράξη, για τις αμιγείς ή μεικτές δημοτικές επιχειρήσεις λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών εξακολουθεί ισχύουσα η απαγόρευση επιχορήγησης από τον οικείο ΟΤΑ, κατ εφαρμογή του άρθρου 21 παρ.16 του Ν 2218/1994, το οποίο έχει ενσωματωθεί, ως παράγραφος 8, στο άρθρο 277 του ΔΚΚ και στο άρθρο 75 παρ.3 στον Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Π. Δ/μα 30/1996). 3) α. Ομοίως για τις αμιγείς ή μεικτές επιχειρήσεις των ΟΤΑ, με σκοπό την παροχή συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών, μέσω καλωδιακών δικτύων, σύμφωνα και με την πρόβλεψη του άρθρου 13 παρ.5 του Ν 2644/1998, ισχύει η προμνημονευθείσα απαγόρευση χρηματοδότησής τους από τους ΟΤΑ. β. Οι προδιαληφθείσες επιχειρήσεις ενόψει των ειδικών ρυθμίσεων που διέπουν τη λειτουργία τους, του διαρκούς ελέγχου των υποχρεώσεών τους, από το τμήμα Ελέγχου και Διαφάνειας του ΕΣΡ και της απευθείας σύμβασης παραχώρησης που συνάπτεται με το Ελληνικό Δημόσιο, όπως ειδικότερα προκύπτει από την παράγραφο 5 του άρθρου 13 του Ν 2644/1998, δεν μπορούν να υπηρετούν σκοπούς μη συναφείς προς τα προγράμματα που μεταδίδουν, ήτοι σκοπούς που δεν συμπλέκονται με τις ενημερωτικές, επιμορφωτικές και ψυχαγωγικές ανάγκες του αντίστοιχου πληθυσμού.