Η απόφαση (370/2024) του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε Γ΄ Ελάσσονα Ολομέλεια αφορά την αίτηση αναίρεσης κατά της 236/2019 απόφασης του Ι Τμήματος, η οποία επικύρωσε καταλογισμό δημοσίου χρήματος ύψους 91.872,67 ευρώ σε βάρος ιδιώτη επενδυτή. Ο καταλογισμός επιβλήθηκε λόγω αλλαγής χρήσης ενισχυόμενης επένδυσης (τουριστικές κατοικίες) εντός της πενταετούς περιόδου δέσμευσης. Το Δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση, κρίνοντας ότι η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το άρθρο 30 παρ. 4 του Κανονισμού 1260/1999. Η Ολομέλεια έκρινε ότι η κρίσιμη πενταετία ξεκινά από την έγκριση της χρηματοδότησης (15.6.2005) και όχι την ολοκλήρωση της επένδυσης (5.5.2008), ενώ η εκμίσθωση δεν απαγορεύεται άνευ άλλου τινός, παρά μόνο αν συνεπάγεται «σημαντική τροποποίηση» σύμφωνα με τα κριτήρια του ενωσιακού δικαίου. Η υπόθεση αναπέμπεται στο αρμόδιο Τμήμα για να κριθεί εκ νέου η ουσιαστική βασιμότητα της έφεσης, λαμβάνοντας υπόψη τα ορθά κοινοτικά κριτήρια.

Επενδύσεις κεφαλαίων εξωτερικού του ΝΔ 2687/1953.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η Διοίκηση, αφού διαπιστώσει ότι με την ολοκλήρωση της επένδυσης κεφαλαίων εξωτερικού κατά το ΝΔ 2687/1953 και το ΠΔ 290/1995 και τη μέχρι σήμερα παραγωγική της λειτουργία εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον, μπορεί να μη προχωρήσει στην ανάκληση της αρχικής εγκριτικής πράξης, παρά το γεγονός ότι το εισαχθέν συνάλλαγμα υπολείπεται κατά 1,24% του ελάχιστου ποσοστού εισαγωγής.

Με το δεδομένο ότι η εντελλόμενη δαπάνη αφορά κατ’ουσίαν σε προμήθεια ανταλλακτικών και εκτέλεση εργασιών συντήρησης των μονάδων αφαλάτωσης τις οποίες ήδη διαθέτει η «...» στην περιοχή …της νήσου ...., ευχερώς συνάγεται από την επίμαχη οικονομοτεχνική μελέτη ότι το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της επένδυσης και οι ταμειακές ροές που το αφορούν διακρίνονται από το στοιχείο της αμεσότητας, υπό την έννοια ότι το μεν η ανάθεση της προμήθειας και των συναφών εργασιών θα ακολουθήσει άμεσα, μετά τη χρηματοδότηση του επενδυτικού σχεδίου διά της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, η δε συναφής ταμειακή ροή θα είναι  επίσης η άμεση καταβολή της συμμετοχής εκάστου των εταίρων της εταιρείας στην επίμαχη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. (..)Ο μη υπολογισμός των αποσβέσεων στο ανωτέρω ποσό κερδών, ανεξαρτήτως της υποχρεωτικότητας πρόβλεψης αυτών, δεν επιδρά ουσιωδώς στη βιωσιμότητα της εταιρείας μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, δοθέντος ότι η απόσβεση διαφέρει από τα  άλλα  έξοδα,  δοθέντος ότι  δεν  προκαλεί καμία εκταμίευση (βλ. και ορισμό της απόσβεσης στην παράγραφο 2.2.102 του Ε.Γ.Λ.Σ. -                 π.δ. 1123/1980, Φ.Ε.Κ. Α΄, 283- σύμφωνα με τον οποίο: «Απόσβεση είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, που υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του και, συνακόλουθα, η λογιστική απεικόνιση και ο καταλογισμός της σε καθεμία χρήση. Οι αποσβέσεις κάθε χρήσεως βαρύνουν το λειτουργικό κόστος, ή απευθείας τα αποτελέσματα χρήσεως όταν πρόκειται για αποσβέσεις που δεν ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος.(…). Η  απόσβεση επηρεάζει λογιστικά το  αποτέλεσμα,  μειώνοντας  τα  κέρδη  ή  αυξάνοντας τυχόν  ζημιές (με αντίστοιχες φορολογικές συνέπειες),  χωρίς  όμως  να  μειώνεται  η  ικανότητα  της  οικονομικής  μονάδας  να ανταποκρίνεται  στις  υποχρεώσεις  της. Επιπροσθέτως, η μη αναφορά στην επίμαχη μελέτη του υπολοίπου ζημιών προηγούμενων χρήσεων δεν αντιβαίνει στα οριζόμενα στην ανωτέρω 43886/2007 υ.α. καθόσον η εν λόγω πρόβλεψη δεν περιλαμβάνεται στο εκ του νόμου απαιτούμενο περιεχόμενο της οικείας οικονομοτεχνικής μελέτης. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, απορριπτομένων των λόγων της αναπληρώτριας Επιτρόπου ως αβασίμων, η εντελλόμενη με το κρίσιμο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, παρίσταται νόμιμη, συνεπώς αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ:ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση της ... απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών κατά το μέρος αυτής που αντιστοιχεί στο ποσό των 117.698,35 ευρώ πλέον τόκων και με την οποία επιβλήθηκε σε βάρος της εκκαλούσας, ανώνυμης εταιρείας, δημοσιονομική διόρθωση, ποσού 133.352,80 ευρώ, πλέον τόκων, το οποίο φέρεται ότι καταβλήθηκε σε αυτήν αχρεωστήτως(...)Ήδη με την κρινόμενη αίτηση προσβάλλονται μόνον τα κεφάλαια του καταλογισμού που αφορούν στις θέσεις εργασίας (νέες και υφιστάμενες) (...)Δεδομένου ότι κρίσιμος χρόνος κατά τις οικείες διατάξεις και την απόφαση υπαγωγής,  για τη δημιουργία του 50% των νέων θέσεων εργασίας (5 Ε.Μ.Ε.) είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης της επένδυσης και της έναρξης της παραγωγικής της λειτουργίας, έπρεπε οι οικείες προσλήψεις να έχουν πραγματοποιηθεί έως τις 24.3.2009, ημερομηνία που ορίσθηκε ότι ολοκληρώθηκε η επένδυση με την ... απόφαση του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, ανεξαρτήτως του πόσες ημέρες εργάσθηκαν οι προσληφθέντες εντός αυτού του έτους. Σε κάθε περίπτωση δε, καθ’ όλο το έτος 2008 και έως τις 24.3.2009 υπήρχε δυνατότητα και όχι υποχρέωση της εκκαλούσας να προσλάβει νέους εργαζόμενους. Ακολούθως η πρόσληψη εργαζομένων πλήρους απασχόλησης με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου (οποτεδήποτε και αν έγινε μέχρι την ολοκλήρωση της επένδυσης) καλύπτει την υποχρέωση αυτής για δημιουργία πέντε νέων θέσεων εργασίας, καθόσον κάθε ένας εξ αυτών αντιστοιχεί σε 1 Ε.Μ.Ε.  Η διαπίστωση της Ε.Δ.ΕΛ. ότι ήδη από το έτος 2008 υπήρχαν 5 σπουδαστές που έκαναν την πρακτική τους και είχαν προσληφθεί 5 άτομα με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, εφόσον συνέχιζαν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους έως τον κρίσιμο χρόνο της ολοκλήρωσης της επένδυσης (24.3.2009) καλύφθηκε η υποχρέωση δημιουργίας πέντε νέων θέσεων εργασίας, ανεξαρτήτως του πόσες ημέρες απασχολήθηκαν εντός του έτους 2008.(...)Ακυρώνει την ... απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, κατά το μέρος που επιβλήθηκε σε αυτήν δημοσιονομική διόρθωση ύψους 117.698,35 ευρώ, πλέον τόκων.

Νομιμότητα απόφασης ολοκλήρωσης επένδυσης ναυπήγησης ΕΓ/ΟΓ πλοίου. Ανάκληση ή μη της απόφασης αυτής, καθώς και της απόφασης υπαγωγής της επένδυσης στις ενισχύσεις της ΚΥΑ 30512/1991.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Για την καταβολή της προβλεπόμενης από την ΚΥΑ 30512/1991 επιχορήγησης για τη ναυπήγηση πλοίου απαιτείται, εφόσον η δαπάνη ναυπήγησης υπερβαίνει τα 60 εκατ. δραχμές, να συσταθεί εταιρία και η ίδια συμμετοχή του επενδυτή να αποτελέσει αποδεδειγμένα καταβεβλημένο κεφάλαιο της εταιρίας. Ως εκ τούτου, εφόσον στην προκειμένη περίπτωση η συμπλοιοκτησία που υπήχθη στις ενισχύσεις της ΚΥΑ 30512/91 δεν προέβη σε μετατροπή της εταιρικής της μορφής και δεν δημιούργησε εταιρικό κεφάλαιο για την κάλυψη της ιδίας συμμετοχής της, πρέπει να ανακληθεί η απόφαση υπαγωγής καθώς και η απόφαση με την οποία πιστοποιήθηκε η ολοκλήρωση της επένδυσης.

Προμήθεια υγρού οξυγόνου. (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο προμηθεύτηκε υγρό οξυγόνο στη συνολική τιμή των 0,78 ευρώ ανά κ.μ. (σύμφωνα με την αριθ. πρωτ. 2432/4.5.2015 σύμβαση: 0,69 ευρώ ανά κ.μ. για την προμήθεια υγρού οξυγόνου και 0,09 ευρώ ανά κ.μ. ως κόστος μεταφορικών), δεδομένου ότι η τιμή αυτή υπερβαίνει την ανηρτημένη τιμή του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ. (Κωδικός Παρατηρητηρίου 1.30), που κατά τον κρίσιμο χρόνο και μέχρι σήμερα ανέρχεται σε 0,69 ευρώ ανά κ.μ., και στην οποία τιμή συμπεριλαμβάνεται κάθε συναφές κόστος, όπως το κόστος μεταφορικών του υγρού οξυγόνου (βλ. πράξεις IV Τμ. Ελ.Συν. 89, 48/2015). Εξάλλου, η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη βάσει του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, όπως ισχύει, δεδομένου ότι με την εν λόγω εξαιρετική διάταξη,  νομιμοποιούνται, όσον αφορά τα καταχωρημένα είδη στο Παρατηρητήριο Τιμών, μόνο οι δαπάνες για την εξόφληση υποχρεώσεων από προμήθειες ιατροτεχνολογικών προϊόντων, φαρμάκων και συναφών προς τις προμήθειες αυτές υπηρεσιών, που εναρμονίστηκαν με τις καταγεγραμμένες τιμές του Παρατηρητηρίου Τιμών, προϋπόθεση που δεν συντρέχει εν προκειμένω...Περαιτέρω, με δεδομένο ότι με τα αριθ. πρωτ. 1711/3.4.2014 και 2741/16.5.2016 έγγραφα της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας (βλ. πράξεις Κλ.Πρ.Ελ.Δαπ. στο IV Τμ. 27/2017, 187, 131/2016) βεβαιώνεται ότι στην ανηρτημένη, κατά τον κρίσιμο χρόνο, τιμή των 0,69 ευρώ ανά κ.μ. δεν περιλαμβάνεται το κόστος ενοικίασης δεξαμενής, νομίμως εκκαθαρίζεται η δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά το κόστος ενοικίασης δεξαμενής υγρού οξυγόνου. 

Αμοιβή της για την εκτέλεση του έργου «Ολοκλήρωση εργασιών τεχνικού στους ......»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το αντικείμενο της επίδικης σύμβασης «ολοκλήρωση εργασιών τεχνικού στους ......» αφορά σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου και όχι σε προμήθεια υλικών, ανεξαρτήτως εάν το κόστος των καθαρών εργασιών εκτέλεσης του έργου της διαμόρφωσης της επιφάνειας του χώρου κοιτόστρωσης και των παρειών αυτής (1.322,00 ευρώ) υπολείπεται αυτού της προμήθειας σκυροδέματος κοιτοστρώσεων (4.368,00 ευρώ), δεδομένου ότι δεν είναι δυνατός ο αποχωρισμός αυτών των υλικών από την κοίτη του υπό διαμόρφωση ποταμού, χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους, ενώ τα υλικά αυτά κατέστησαν πλέον συστατικά του εδάφους και απώλεσαν την αυτοτέλειά τους. Εξάλλου, από τις διατάξεις που διέπουν την εκτέλεση των δημοτικών έργων και τις προμήθειες των Ο.Τ.Α., δεν προβλέπεται ότι το κόστος προμήθειας των υλικών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση ορισμένου έργου και ενσωματώνονται σ΄αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το κόστος των εργασιών εκτέλεσης αυτού, απορριπτομένου ως νόμω αβασίμου του σχετικού λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου. Εξάλλου, η αμφισβήτηση από την Επίτροπο της αναγκαιότητας εκτέλεσης του συγκεκριμένου έργου που αφορά στο λόγο της αοριστίας του τίτλου αυτού, αποτελεί ζήτημα που ανάγεται στο ουσιαστικό μέρος της δαπάνης, για την αμφισβήτηση του οποίου προβλέπεται αυτοτελής διαδικασία που είναι διαφορετική της παρούσας, η οποία εξικνείται στην εξέταση της νομιμότητας και κανονικότητας της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Τέλος, αναφορικά με το πρώτο λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι με την 232/2012 απόφασή της, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ...... προέβη στην ψήφιση (διάθεση) της σχετικής πίστωσης για την ελεγχόμενη δαπάνη, ενώ η μεταγενέστερη (31.12.2012) έκδοση της αντίστοιχης «απόφασης» ανάληψης υποχρέωσης του Δημάρχου, η οποία αποτελεί στην ουσία την πρόταση ανάληψης υποχρέωσης, δεν αίρει, κατά το μέρος αυτό, τη νομιμότητα της δαπάνης (βλ. πράξη Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 139/2013)

Ιδιωτικές επενδύσεις. Χρόνος ολοκλήρωσης της επένδυσης κατά τον Ν 3299/2004.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
1) Εν όψει της αυτοτέλειας του κινήτρου της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης που θεσπίζει ο Ν 3299/2004 έναντι του κόστους της επένδυσης και εφόσον ο ως άνω νόμος δεν καθορίζει ρητά τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται για τη διαπίστωση ολοκλήρωσης των επενδύσεων που οι φορείς τους επιλέγουν το είδος αυτό της ενίσχυσης, είναι δυνατόν να ορισθεί στην απόφαση υπαγωγής ότι για τη διαπίστωση της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, απαιτείται η πιστοποίηση της πραγματοποίησης του φυσικού αντικειμένου αυτής και η βεβαίωση της δημιουργίας των νέων θέσεων εργασίας, ενώ η πραγματοποίηση του οικονομικού αντικειμένου της επένδυσης μπορεί να ορισθεί ότι θα πιστοποιείται σε ημερομηνία διάφορη, αλλά πάντως, εντός του χρόνου που ο φορέας της επένδυσης ελέγχεται για την πρόοδο των εργασιών της επένδυσης και για τη συμμόρφωσή του με τους όρους της απόφασης υπαγωγής. (πλειοψ.) 2) Στην εξεταζόμενη περίπτωση της επένδυσης της εταιρίας «…..ΑΕ» δεν τηρήθηκαν οι τασσόμενοι από την απόφαση υπαγωγής όροι ολοκλήρωσης της επένδυσης, διότι δεν προκύπτει διαφοροποίηση μεταξύ του χρόνου ολοκλήρωσης του φυσικού αντικειμένου της επένδυσης και του χρόνου ολοκλήρωσης του οικονομικού αντικειμένου αυτής. (ομοφ.)

ΕΟΤ-τουριστική προβολή.Περαιτέρω, και ο τρίτος λόγος διαφωνίας με τον οποίο προβάλλεται ότι η οικονομική συμμετοχή του Ε.Ο.Τ. στις ανωτέρω εκδόσεις με το ποσό των 128.513,00 ευρώ, έναντι αντισταθμιστικών οφελών, υπερβαίνει το από τις περιστάσεις επιβαλλόμενο εύλογο μέτρο πρέπει να απορριφθεί. Και τούτο διότι εν προκειμένω δεν είναι κρίσιμο στοιχείο της σχετικής αξιολογικής κρίσης το κόστος της αποτύπωσης του λογότυπου του Ε.Ο.Τ. στο οπισθόφυλλο των τόμων, αντίστοιχα δε της καταχώρισης διαφήμισης των οδηγών στις εφημερίδες …, ούτε των δύο ολοσέλιδων καταχωρήσεων στην εφημερίδα «…» της διαφήμισης που αφορά το πρόγραμμα «ΜΕΝΟΥΜΕ ΕΛΛΑΔΑ», στοιχείο το οποίο θα ενδιέφερε αν η επίμαχη δαπάνη αποσκοπούσε στη διαφήμιση του έργου του Οργανισμού. Αντίθετα κρίσιμο στοιχείο συνιστά εν προκειμένω το κόστος που αναλαμβάνει να καλύψει ο Ε.Ο.Τ. για την έκδοση των ειδικών τόμων (οδηγών) που θα διανεμηθούν σε πλείονα αντίτυπα σε συνάρτηση με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της προσέλκυσης επισκεπτών των ιστορικών-αρχαιολογικών τόπων. Υπό το πρίσμα δε αυτό η κρίση περί της υπέρβασης ή μη του επιβαλλόμενου από τις περιστάσεις ευλόγου μέτρου προϋποθέτει αφενός την παράθεση συγκριτικών στοιχείων από τα οποία να προκύπτει ότι το ποσό που διατέθηκε για συγκεκριμένο αριθμό αντιτύπων των ως άνω τουριστικών οδηγών είναι υπερβολικό κατά τα συναλλακτικά ήθη. Αφετέρου προϋποθέτει την αξιολόγηση του επιδιωκόμενου με τη διαφήμιση αποτέλματος, που είναι εν προκειμένω η αύξηση του τουριστικού ενδιαφέροντος, σε συνάρτηση με το κόστος της διαφήμισης. Δοθέντος όμως ότι η κρίση αυτή ως τεχνική είναι ελεγκτέα μόνο ως προς την υπέρβαση των ακραίων ορίων, πρέπει ο προβαλλόμενος λόγος να απορριφθεί ως αόριστος λόγω ελλείψεως των αναγκαίων εκείνων στοιχείων που αποδεικνύουν την υπέρβαση αυτή.

Αίτημα αλλαγής φορέα μετά την ολοκλήρωση του επιδοτηθέντος έργου (βιομηχανικά σφαγεία).(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Υφίσταται διμερής και αμφίπλευρη σχέση μεταξύ διοικήσεως και φορέα επένδυσης που δεν μπορεί να τροποποιηθεί μονομερώς, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη υποχρεώσεις και δικαιώματα στα πλαίσια της σχέσης και χωρίς τροποποίηση της υπουργικής απόφασης. Οποιαδήποτε αλλαγή στο επενδυτικό σχέδιο μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης για την ένταξη του έργου (στο μέτρο 2.1) αποτελεί αντικείμενο τροποποίησης της υπουργικής απόφασης, κατά το άρθρο 22 της ΚΥΑ 450/2001. Η υπεκμίσθωση των σφαγείων μπορεί να γίνει δεκτή από την υπηρεσία, στο πλαίσιο αίτησης αλλαγής του φορέα της επένδυσης, με τροποποίηση της σχετικής υπουργικής απόφασης, εφόσον προσκομισθούν τα αναγκαία δικαιολογητικά, και ο νέος φορέας δηλώσει εγγράφως ότι αναλαμβάνει πλήρως και ανεπιφυλάκτως όλες τις δεσμεύσεις με τις οποίες βαρυνόταν ο αρχικός δικαιούχος της επιδότησης.