Προμήθεια ελαστικών επισώτρων.Επιτροπή συντήρησης κρατικών αυτοκινήτων.Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η κατά ανωτέρω Επιτροπή, συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του Δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης, καθόσον αρμόδιο κατά τα λοιπά όργανο, για τη διενέργεια διαγωνισμών στους Δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012 σκ. IV και πράξη VII Τμ. Ελ. Συν. 96/2012, σκ. IV, αλλά και απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012 σχετικές με τη σύναψη συμφωνιών – πλαισίου για την ανάθεση των υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης και επισκευής των οχημάτων Ο.Τ.Α.).  Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών (ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων) διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (βλ. απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012, πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012, πρβλ. πράξεις VII Τμ. Ελ. Συν. 96, 95/2012, 78/2011, 320, 204, 83/2010, 301/2009, ΙV Tμ. πράξεις 142/2007, 170/2006  κ.α.). 

Συμπληρωματικές συμβάσεις,παράταση προθεσμίας.Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. Πρ. VI Τμ. Ελ. Συν. 232, 216, 198, 192 και 98/2006, 108/2007, απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2069/2010). Ομοίως, δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης, καθόσον οι εργασίες που οφείλονται στα ανωτέρω καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066, 286, 285/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ. 2066, 286, 285, 136/2010).

Προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας:..ζητείται η ανάκληση της 5/2012 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα παραπάνω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το Τμήμα κρίνει ότι:Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 7 του ν. 3580/2007, η διακήρυξη και οι τεχνικές προδιαγραφές του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν εγκρίθηκαν από το Δ.Σ. του αιτούντος Νοσοκομείου, σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. II), απορριπτομένου ως αβασίμου του προβαλλόμενου με την αίτηση και την παρέμβαση ισχυρισμού ότι η ως άνω πλημμέλεια καλύπτεται από την απόφαση της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας για την έγκριση των τεχνικών προδιαγραφών, αφού ο ελεγχόμενος διαγωνισμός διενεργήθηκε από το αιτούν Νοσοκομείο και επομένως ήταν απαραίτητη η έγκριση της διακήρυξης και των τεχνικών προδιαγραφών της και από το αρμόδιο προς τούτο όργανο του Νοσοκομείου (αναθέτουσας αρχής).Ο ελεγχόμενος διαγωνισμός προκηρύχθηκε και διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β του π.δ. 118/2007 και του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 2955/2001 (βλ. σκ. III), χωρίς να έχει προσδιοριστεί η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους, με αποτέλεσμα, εξαιτίας της εν λόγω ουσιώδους πλημμέλειας, που αφορά το σύνολο των προκηρυχθέντων ειδών, να καθίσταται μη νόμιμη η οικεία διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της..(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και η προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου να μην ανακληθεί.Δεν ανακαλεί την 5/2012 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εξ άλλου, η διακήρυξη του διαγωνισμού, ως κανονιστική πράξη δεσμεύει με τους όρους της, τόσο τους τρίτους προς τους οποίους απευθύνεται, όσο και το ίδιο το νομικό πρόσωπο που προκηρύσσει το σχετικό διαγωνισμό, το οποίο υποχρεούται εφεξής και μέχρι τέλους της διαδικασίας του διαγωνισμού να εφαρμόζει τα όσα ορίζονται σε αυτή (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 181/2006, 31/2003, 105/2003). Η αρχή αυτή της δεσμευτικότητας της διακηρύξεως κατοχυρώνεται και στο κοινοτικό δίκαιο, αφού κάθε απόκλιση από τους όρους αυτής αποτελεί παραβίαση της αρχής της ισότητας των διαγωνιζομένων (βλ. Πράξη VI Τμ. Ε.Σ. 70/2006). Κατά συνέπεια, τυχόν παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης, είτε κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού, είτε κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης που καταρτίζεται μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού, είτε κατά το στάδιο εκτέλεσης αυτής, καθιστά μη νόμιμη τη σχετική διαδικασία και επάγεται ακυρότητα (βλ. Πράξεις IV Τμ. Ε.Σ. 70/2003, 105/2002, 78, 4/2001, 85/2000).

Επιτροπές διαγωνισμού.Σε περίπτωση μη νομίμου συγκροτήσεως αυτής λόγω μη ορισμού δύο εκ των πέντε μελών αυτής, πάσχει η γνωμοδότηση που αυτή διετύπωσε προς το αποφασίζον την κατακύρωση της προμήθειας όργανο, καθώς επίσης και η σχετική απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια. (βλ. ΠΡ ΙV Tμ 138/1996.

Κρίσιμος χρόνος για την υποβολή της σύμβασης προς έλεγχο είναι το στάδιο που προηγείται της ανακοίνωσης, στον ανάδοχο, της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, αφού, σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ. 2 του Κανονισμού Προμηθειών Δημοσίου (π.δ. 394/1996), ο οποίος εφαρμόζεται αναλογικά στις διαδικασίες για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών/εκτέλεσης εργασιών τροποποίηση ουσιωδών όρων (26/2010 Πράξη IV Τμ. Ελ. Συν.), με την ανακοίνωση αυτή ολοκληρώνεται η διαγωνιστική διαδικασία και η σύμβαση θεωρείται έκτοτε συναφθείσα. Ως εκ τούτου, το αναφερόμενο στον προϋπολογισμό της προμήθειας χρηματικό όριο, πέραν του οποίου είναι, επί ποινή ακυρότητας, υποχρεωτική η υπαγωγή στον έλεγχο, συναρτάται με το χρόνο έκδοσης της κατακυρωτικής απόφασης και, για μεν τις διαγωνιστικές διαδικασίες υπηρεσιών των οποίων η απόφαση αυτή έχει εκδοθεί κατά τη διάρκεια της αναστολής της ισχύος του άρθρου 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 (7.6.2005 - 10.11.2005), ανέρχεται, όπως και υπό το προηγούμενο του νόμου αυτού καθεστώς, σε 1.500.000,00 ευρώ, ενώ για εκείνες των οποίων η διαδικασία ανάθεσής τους ολοκληρώνεται μετά την 10.11.2005, σε 1.000.000,00 ευρώ, μη συνυπολογιζομένου, και στις δύο περιπτώσεις, του Φ.Π.Α. (βλ. την 46/2006 Πράξη VI Τμ. Ελ. Συν. και τις 173/2006, 16/2007, 79/2008 Πράξεις ΙV Τμ. Ελ. Συν.).

Παροχή υπηρεσιών συντηρήσεως των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών νομίμως διενεργήθηκε χωρίς την προηγούμενη έκδοση της προβλεπομένης στη διάταξη του άρθρου 50 παρ.10 του ν.3370/2005 αποφάσεως του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθόσον η διάταξη αυτή έχει σιωπηρώς καταργηθεί με τις νεώτερες ρυθμίσεις του ν. 3580/2007 (βλ. Ελ.Συν. IV Τμ. 11//2017 και VI Τμ. 2434/2015 ο.π. και μειοψηφίες).V. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι ελεγχόμενες δαπάνες είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2016, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Προμήθεια στερεών διαλυμμάτων διττανθρακικών (φύσιγγες με σταθεροποιητή ph κιτρικό): Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V και VI το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: 1) Μη νομίμως οι επίμαχες προμήθειες των προαναφερόμενων ομοειδών υγειονομικών υλικών, που ανήκουν στην κατηγορία των υλικών τεχνητού νεφρού, ανατέθηκαν με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεση), καθόσον δεν διαπιστώνεται η συνδρομή καμμίας από τις αναφερόμενες στις διατάξεις των παραγράφων 12 και 13 του άρθρου 2 του ν. 2286/1995 προϋποθέσεις για την επιτρεπτή προσφυγή στη διαδικασία αυτή. Ειδικότερα, η συνολική δαπάνη του Νοσοκομείου για την προμήθεια των ειδών αυτών, ανήλθε στο ποσό των 41.830 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (25.200,00 + 16630,00), υπερβαίνει, για το έτος 2016, το όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ, ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία. Περαιτέρω, το Νοσοκομείο δεν προβάλλει, ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει είτε η συνδρομή έκτακτων γεγονότων, οφειλόμενων σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τα οποία κατέστησαν αδύνατη την έγκαιρη διενέργεια και ολοκλήρωση ανοικτού διαγωνισμού, που, ενόψει του ύψους της συνολικής δαπάνης της προμήθειας, όφειλε αυτό να διενεργήσει, είτε κάποιας από τις λοιπές αναφερόμενες στη διάταξη της παραγράφου 13 του άρθρου 2 του ν. 2286/1995 προϋποθέσεις για την επιτρεπτή προσφυγή στη διαδικασία αυτή. Σημειωτέον ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αλλά και κατά τα γνωστά στο Κλιμάκιο από προηγούμενες ενέργειές του, το Νοσοκομείο προμηθεύεται συστηματικά τα ανωτέρω αγαθά μέσω απευθείας αναθέσεων (βλ. και Πράξεις 17/2017, 57/2015 Κ.Π.Ε.Δ. στο ΙV Τμ., με τις οποίες κρίθηκε ότι το Νοσοκομείο προσέφυγε, σε μη νόμιμες διαδικασίες απευθείας αναθέσεων για την προμήθεια του είδους (φύσιγγες) διττανθρακικών με σταθεροποιητή Ph (κιτρικό), κατά τα έτη 2013, 2014 και 2015). Εξάλλου, στην προκειμένη περίπτωση δεν προκύπτει ούτε καν η τήρηση εκ μέρους του Νοσοκομείου των ουσιαστικών διατυπώσεων του πρόχειρου διαγωνισμού, για καμμία εκ των δύο συναφθεισών συμβάσεων, δοθέντος ότι α) οι όροι των προσκλήσεων δεν ήταν σαφείς και πλήρεις, αφού σε αυτές δεν αναγράφονταν τα κριτήρια για την αξιολόγηση των προσφορών και την κατακύρωση της προμήθειας (βλ. σκέψη ΙΙΙ), β) δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου συγκρότηση της επιτροπής διαγωνισμού, σύμφωνα με τα άρθρα 38 του π.δ. 118/2007 και 26 του ν. 4024/2011 και ανάρτηση της πράξης αυτής στη Διαύγεια (βλ. σκέψη ΙΙΙ), και γ) δεν έχει εκδοθεί απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού από το αρμόδιο όργανο του Νοσοκομείου (βλ. σκέψη ΙΙΙ). Σημειωτέον ότι δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου συλλογή και αξιολόγηση προσφορών από την επιτροπή διαγωνισμού. (βλ. ανωτ. υπό VII A. και Β.) β) δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου συγκρότηση της επιτροπής διαγωνισμού, σύμφωνα με τα άρθρα 38 του π.δ. 118/2007 και 26 του ν. 4024/2011 και ανάρτηση της πράξης αυτής στη Διαύγεια (βλ. σκέψεις ΙΙΙ και V), και γ) δεν έχει εκδοθεί απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού από το αρμόδιο όργανο του Νοσοκομείου (βλ. σκέψη ΙΙΙ). Σημειωτέον ότι δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου συλλογή και αξιολόγηση προσφορών από την επιτροπή διαγωνισμού.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.4/13/2019

Καταβολή αμοιβής για τον εκχιονισμό δρόμων.(...0 παρέχεται η δυνατότητα στους δήμους να συνάπτουν συμβάσεις υπηρεσιών προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγείται δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, στην περίπτωση, μεταξύ άλλων, που συντρέχουν λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης, ο οποίοι πρέπει να οφείλονται σε απρόβλεπτα γεγονότα, συνεπεία των οποίων να μην είναι δυνατή η τήρηση των νομίμων προθεσμιών για τη διενέργεια δημόσιου διαγωνισμού. Νοούνται δε, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, ως απρόβλεπτα γεγονότα εκείνα τα αιφνίδια ή ασυνήθη πραγματικά γεγονότα, τα οποία, ακριβώς επειδή δεν ήταν γνωστά στον αναθέτοντα δήμο, ούτε ανάγονται στη σφαίρα της ευθύνης του, καθιστούν ανέφικτο τον έγκαιρο προγραμματισμό των αναγκαίων για την αντιμετώπισή τους εργασιών (βλ. Ελ.Συν., Τμ. VI αποφ. 1508/2012, 2776, 2236, 2189, 1784/2011).

Ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει υπηρεσίες που θα παρασχεθούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης, και όχι υπηρεσίες οι οποίες έχουν ήδη παρασχεθεί, εφόσον στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα είναι κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις. Εξάλλου, από τις ίδιες ως άνω διατάξεις σαφώς συνάγεται ότι η μη προηγούμενη διενέργεια του ελέγχου συνεπάγεται την αυτοδίκαιη ακυρότητα της σχετικής σύμβασης, η οποία (ακυρότητα), μάλιστα, δεν θεραπεύεται με την εκ των υστέρων, μετά, δηλαδή, την έναρξη εκτέλεσης της σύμβασης, υποβολή αυτής προς έλεγχο, καθόσον διαφορετικά ο σκοπός θέσπισης του ουσιώδους αυτού τύπου δεν θα ικανοποιείτο, αφού ούτε η κατάρτιση συμβάσεων ερειδόμενων σε νομικώς πλημμελείς διαδικασίες επιλογής του αναδόχου θα αποτρεπόταν, ούτε τα ενδεχομένως βελτιωτικά αποτελέσματα του ελέγχου θα μπορούσαν να ενσωματωθούν και να αποτελέσουν περιεχόμενο της συμβατικής σχέσης των μερών. Όπως έχει γίνει δε δεκτό, ο εκ των υστέρων έλεγχος δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι δυνατός μόνο μετά από ειδική νομοθετική ρύθμιση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος που αφορά σε συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων συμβάσεων (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 71, 38/2007, 233, 227, 225, 177, 158, 11/2006, 15/2005). Ενόψει των ανωτέρω, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση, η οποία έχει υπογραφεί και έχει ήδη αρχίσει να εκτελείται, υφίσταται παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και το Κλιμάκιο στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο και οφείλει να απόσχει αυτού (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 71, 38/2007, 233, 227, 225, 177, 158, 46/2006, 35/2005) .