Υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Επείγουσες συντηρήσεις στο επαρχιακό οδικό δίκτυο του Δήμου ...ζητείται η ανάκληση της 387/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Α΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και συνεκτιμώντας ότι: 1) το αντικείμενο της κρινόμενης σύμβασης συνίσταται σε συντηρήσεις οδών, όπου, όπως είναι γνωστό τόσο στην αναθέτουσα αρχή από παρόμοιες συμβάσεις που έχει ήδη συνάψει, όσο και στο Δικαστήριο από προηγούμενες ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις .., 2) κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό δέκα τεσσάρων (14) εργοληπτικών επιχειρήσεων, εκ των οποίων, πέραν της εταιρείας «..», που προσέφερε το υψηλότερο ποσοστό έκπτωσης (77,14%), οι επόμενες τρεις στη σειρά μειοδοσίας υπέβαλλαν επίσης προσφορές με υψηλά ποσοστά έκπτωσης άνω του 70% (76,50%, 75,81% και 75,07%), ενώ ο μέσος όρος των προσφορών όλων των συμμετεχουσών εταιρειών στο διαγωνισμό ήταν ομοίως υψηλός (63,95%), 3) η Οικονομική Επιτροπή, κατά την συνεδρίαση της 30ης.1.2018, αφού έλαβε υπόψιν την εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Π.Ε. … , προέβη στην έγκριση του Πρακτικού της Α΄ Φάσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, χωρίς την τήρηση της διαδικασίας αξιολόγησης των υποβληθεισών προσφορών ως ασυνήθιστα χαμηλών, ενόψει και της συχνής επανάληψης του φαινομένου να υποβάλλονται υψηλά ποσοστά έκπτωσης σε διαγωνισμούς με το αντικείμενο αυτό, 4) με το οικ.21079/329/19.1.2018 έγγραφο του φορέα εκτέλεσης του έργου .. δεν διατυπώθηκαν ειδικές και συγκεκριμένες αιτιάσεις σχετικά με τη φερεγγυότητα των προσφορών των διαγωνιζομένων, στις οποίες η Οικονομική Επιτροπή θα υποχρεούταν να απαντήσει, είτε καλώντας τους προσφέροντες να δικαιολογήσουν την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά τους και αξιολογώντας κατόπιν τις εξηγήσεις τους, είτε παραθέτοντας ειδικούς και συγκεκριμένους λόγους εξαιτίας των οποίων επέλεξε να μην εκτιμήσει τις υποβληθείσες προσφορές στο συγκεκριμένο διαγωνισμό ως ασυνήθιστα χαμηλές και συνακόλουθα, να μην ζητήσει στοιχεία αιτιολόγησης των προσφορών αυτών και 5) σε κανένα στάδιο του διαγωνισμού δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα των υποβληθεισών οικονομικών προσφορών .., το Τμήμα κρίνει ότι,  η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας .., αφενός κρίνοντας σιωπηρώς ότι στην προκειμένη περίπτωση οι προσφορές αυτές δεν παρίσταντο ασυνήθιστα χαμηλές λόγω της φύσης και των χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου έργου και ότι, συνακόλουθα, δεν συνέτρεχε ανάγκη πρόσκλησης των συμμετεχόντων προς αιτιολόγησή τους, αφετέρου εγκρίνοντας το Πρακτικό της Α΄ Φάσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, χωρίς να παραθέσει ειδική αιτιολογία σχετικά με την ως άνω κρίση της, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις ανάκλησης.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και εφόσον δεν αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη άλλος διακωλυτικός της υπογραφής της σύμβασης λόγος, πρέπει οι συνεκδικαζόμενες αιτήσεις ανάκλησης να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 387/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Α΄ Διακοπών) και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας...Επειδή, ο προβαλλόμενος από την αιτούσα λόγος σύμφωνα με τον οποίο δεν υπάρχει αναφορά σε οποιοδήποτε σημείο της διακήρυξης σχετικά με την υποχρέωση των υποψηφίων να συμπεριλάβουν στην οικονομική προσφορά τους το ως άνω ποσοστό 8%, ούτε μπορεί να συναχθεί με σαφήνεια τέτοια υποχρέωση από το σχετικό με τις νόμιμες κρατήσεις πεδίο 14 των Πινάκων Οικονομικής Προσφοράς του Παραρτήματος IV, όπως εμφαίνεται και από το γεγονός ότι από τις συνολικά τρεις υποψήφιες, μόνο η ... συμπεριέλαβε το ποσοστό αυτό στην προσφορά της και ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση των όρων της διακήρυξης και των αρχών της τυπικότητας, της ισότητας και της χρηστής διοίκησης, δεν πιθανολογείται σοβαρά ως βάσιμος. Κι αυτό για τον ίδιο λόγο για τον οποίο απορρίφθηκαν ανάλογες αιτιάσεις της αιτούσας με την προηγούμενη σκέψη της παρούσας, δηλαδή, για το λόγο ότι η υποχρέωση των διαγωνιζομένων να συμπεριλάβουν στην προσφερόμενη τιμή το ποσοστό 8% παρακράτησης φόρου εισοδήματος του ν. 4172/2013, σαφώς απορρέει από τους όρους 2.4.4 και 5.1.2 της διακήρυξης. Είναι δε, αδιάφορο από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι από τους τρεις (3) διαγωνιζόμενους οικονομικούς φορείς, μόνον η ... συμπεριέλαβε στην προσφερόμενη τιμή το ως άνω ποσοστό παρακράτησης φόρου εισοδήματος. Εξάλλου, για τη θέσπιση της ως άνω υποχρέωσης δεν ήταν αναγκαίο να περιληφθεί στους Πίνακες Ανάλυσης Οικονομικής Προσφοράς του Παραρτήματος ΙV, ειδικό πεδίο προς συμπλήρωση ή ειδική μνεία για το ως άνω ποσοστό 8%, καθόσον αρκούσε προς τούτο το ενιαίο για όλες τις κρατήσεις-επιβαρύνσεις, ανεξαρτήτως είδους ή ποσοστού κάθε μίας από αυτές, πεδίο με αύξοντα αριθμό 14 «Νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις», που υπάρχει στους Πίνακες Γ.2.1 και Γ.2.2 του ως άνω Παραρτήματος.Επειδή, περαιτέρω, η αιτούσα προβάλλει ότι, όπως προκύπτει από τα επί μέρους κονδύλια των οικονομικών προσφορών της ίδιας και της ..., η προσφορά αυτής θα εξακολουθούσε να ήταν η πλέον συμφέρουσα ακόμη κι αν περιελάμβανε την επίμαχη παρακράτηση, καθώς και ότι η προσφορά αυτής δεν ήταν απορριπτέα εκ του λόγου ότι δεν συμπεριλήφθηκε η εν λόγω παρακράτηση, αλλά εφόσον ήθελε θεωρηθεί ασυνήθιστα χαμηλή, θα έπρεπε να κληθεί από την αναθέτουσα αρχή για παροχή εξηγήσεων, κατά το άρθρο 88 του ν. 4412/2016. Οι αιτιάσεις αυτές όμως, είναι απορριπτέες προεχόντως για το λόγο ότι προβάλλονται απαραδέκτως το πρώτον με το από 21.3.2019 υπόμνημα που κατατέθηκε μετά τη συζήτηση της υπόθεσης (εντός της χορηγηθείσας τριήμερης προθεσμίας).Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, να διαταχθεί η κατάπτωση του παραβόλου που καταβλήθηκε και να καταδικασθεί η αιτούσα στην καταβολή του υπόλοιπου οφειλόμενου παραβόλου, ποσού 275 ευρώ (βλ. 1η σκέψη), να διαταχθεί δε η διαβίβαση αντιγράφου της παρούσας απόφασης στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, ώστε να επιμεληθεί της διαδικασίας για την είσπραξη του ποσού αυτού το αρμόδιο προς τούτο, κατ' άρθρο 5 παρ. 5 του π.δ. 238/2003 (Α΄ 214), Τμήμα Εκκαθάρισης Δικαστικών Δαπανών.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας αναδείξεως αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεως για την εκτέλεση των τμημάτων 3 και 4 του ευρύτερου έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΙΣ – ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΤΑ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ, ΕΤΟΥΣ 2020-2022»(....)Τέλος, πρέπει να προσκομισθεί βεβαίωση της αναθέτουσας αρχής ότι σε κανένα στάδιο της διεξαχθείσας διαδικασίας δεν ασκήθηκαν και δεν εκκρεμούν ενστάσεις, διοικητικές ή άλλες προδικαστικές προσφυγές, αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων ή άλλα ένδικα βοηθήματα ή μέσα και για τα τέσσερα τμήματα της αναθέσεως σε περίπτωση δε που έχουν ασκηθεί να προσκομισθούν έγγραφες διευκρινίσεις σχετικώς με το Τμήμα στο οποίο αφορούν καθώς και όλη η συναφής τεκμηρίωση (διαδικαστικά έγγραφα, δικόγραφα, αποφάσεις αρμοδίων οργάνων κλπ.).Αναβάλλει την έκδοση οριστικής πράξεως επί της νομιμότητας της διαδικασίας αναδείξεως αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεως για την εκτέλεση των τμημάτων 3 και 4 του ευρύτερου έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΙΣ – ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΤΑ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ, ΕΤΟΥΣ 2020-2022» 

Επειδή, δέον όπως επισημανθεί ότι η ΕΑΔΗΣΥ δεν δύναται να απορρίψει προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή, χωρίς προηγουμένως να έχει τοποθετηθεί αιτιολογημένα η αναθέτουσα αρχή στους ουσιώδεις ισχυρισμούς της προσφεύγουσας σχετικά με τις ελλείψεις στις εξηγήσεις της για την αιτιολόγηση της προσφοράς της. Περαιτέρω, κατά τα ως άνω αναφερόμενα, η ΕΑΔΗΣΥ δεν δύναται το πρώτον, καθ’ υποκατάσταση της αναθέτουσας αρχής, να απορρίψει την προσφορά της προσφεύγουσας κρίνοντάς την ως ασυνήθιστα χαμηλή, αφ’ ης στιγμής στην προσφορά της περιλαμβάνονται όλα τα επιμέρους κόστη και έχει προσηκόντως συμπληρωθεί το έντυπο της οικονομικής της προσφοράς, η δε προσβαλλόμενη πάσχει ακυρότητα λόγω μη νόμιμης, ήτοι σαφούς, ειδικής και επαρκούς, αιτιολογίας. Ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη πρέπει να ακυρωθεί, κατά τα ειδικώς αναφερόμενα στις ανωτέρω σκέψεις, και η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στην αναθέτουσα αρχή, προκειμένου αυτή να ασκήσει τις κατά νόμο αρμοδιότητές της

Κατασκευή φρεατίων...Εξάλλου, από τη θεώρηση της προσβαλλόμενης απόφασης και της κατ’ έγκριση αυτής σχετικής εισήγησης, αλλά και από τα στοιχεία του φακέλου (ΣτΕ 4165/1984, 276/1983) προκύπτει ότι υφίσταται η αιτιολογία εκείνη δια της τεχνικής εκτίμησης των αρμοδίων διοικητικών οργάνων ως προς τη μη προσήκουσα οικονομική προσφορά της προσφεύγουσας με βάσει τις ειδικότερες συνθήκες του υπό ανάθεση έργου, ως αυτές ορίζονται στο κανονιστικό πλαίσιο της Διακήρυξης, την οποία ανωτέρω τεχνική κρίση (πρβλ σκέψη 12) και αποδέχεται ο παρών σχηματισμός της Α.Ε.Π.Π., λαμβανομένου ιδίως υπόψη ότι από τη φύση του αντικειμένου του υπό κρίση διαγωνισμού προκύπτει ότι αυτός συνέχεται με αμιγώς τεχνικά ζητήματα προκειμένου να κριθεί αν η υπόψη οικονομική προσφορά συνιστά ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά κατ’ άρθρο 88 του Ν. 4412/2016, με εξαιρετικά σύνθετη κρίση, τεχνική και οικονομική, την οποία αιτιολογικώς διατύπωσε η αναθέτουσα αρχή, δια της σχετικής εισήγησης της τεχνικής υπηρεσίας και της προσβαλλόμενη απόφασης, μην απορρίπτοντας άνευ άλλου τινός την αιτιολόγηση της οικονομικής προσφοράς της προσφεύγουσας, αλλά αιτούμενη την παροχή σχετικών διευκρινίσεων – συμπληρώσεων προς κρίση, πληρώντας με τον τρόπο αυτό τη ratio της διάταξης του άρθρου 88 του Ν. 4412/2016, ως αυτή έχει ερμηνευθεί από τη νομολογία, αναφορικά με την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να εξακριβώνει τη σύνθεση των προσφορών που είναι ασυνήθιστα χαμηλές και να ζητεί από τους διαγωνιζόμενους να της προσκομίσουν τα αναγκαία δικαιολογητικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι επίμαχες προσφορές είναι νόμιμες, διασφαλίζοντας ότι προς αυτού αναπτύσσεται ένας πραγματικός κατ’ αντιπαράθεση διάλογος μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και του υποψηφίου, ο οποίος καταλήγει σε ουσιαστικό και αιτιολογημένο έλεγχο, ως εν προκειμένω.  Ούτως εχόντων, ο λόγος αυτός της Προσφυγής τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος. 

Ελεγχος νομιμοτητας σχεδιου σύμβασης.(..)Κατά της ως άνω απόφασης άσκησε ένταση η εταιρία «.... Α.Ε.», με την οποία ζήτησε από την αναθέτουσα αρχή όπως καλέσει την ως άνω προσωρινή μειοδότρια να αιτιολογήσει την προσφορά της, κρίνοντας ότι η προσφερόμενη έκπτωση της τάξης του 74,10% καθιστά αυτή ασυνήθιστα χαμηλή. Η ως άνω ένσταση νομίμως απορρίφθηκε με την 2182/29.8.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση της Επιτροπής του Διαγωνισμού, για τυπικούς λόγους διότι σύμφωνα με το άρθρο 360 του ν. 4412/2016, κατά της ως άνω απόφασης δεν προβλέπεται η άσκηση έντασης αλλά προδικαστικής προσφυγής. Σε κάθε περίπτωση δε η ένσταση αυτή δεν συνοδευόταν από ηλεκτρονικό παράβολο, όπως τούτο απαιτείται από το άρθρο 127 του ως άνω νόμου, για τις περιπτώσεις που είναι επιτρεπτή η άσκηση ένστασης, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 313 του ίδιου ως άνω νόμου και ενόψει της μη εισέτι έκδοσης της υπουργικής απόφασης περί του τι συνιστά ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, η σχετική κρίση ανήκει κάθε φορά στην αναθέτουσα αρχή του δημοπρατούμενου έργου, η οποία μόνον εάν θεωρεί ότι μία προσφορά είναι ασυνήθιστά χαμηλή απαιτεί από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών, την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά (πρβλΠρ. Ε'Κλιμ. Ελ,Συν. 383/2017).(..) Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι με το 244040/5799/22.11.2017 έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ... βεβαιώνεται ότι δεν έχουν ασκηθεί άλλα ενδικοφανή ή ένδικα βοηθήματα κατά των πράξεων του διαγωνισμού, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, υπό τον όρο να εξακριβωθεί, πριν από την υπογραφή της σύμβασης, ότι στο πρόσωπο της αναδόχου εταιρίας συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 4 του άρθρου 20 του ν. 3669/2008.

ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ...Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. ΙΙ της παρούσας), το Τμήμα συνεκτιμώντας ότι: α) το αντικείμενο της κρινόμενης σύμβασης συνίσταται σε επισκευές συντηρήσεις σχολικών κτιρίων και των αύλειων χώρων τους, όπου, όπως είναι γνωστό από προηγούμενες ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του Δικαστηρίου, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις (βλ. Ελ. Συν. Ε΄ Kλ. 417/2016, 209/2018, 354, 399, 406, 418, 587/2019), β) κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό δεκαέξι (16) εργοληπτικών επιχειρήσεων, ενώ ο μέσος όρος των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών των συμμετεχουσών εταιρειών στο διαγωνισμό ανήλθε σε 49,07% επί του προϋπολογισμού μελέτης με τις προσφερθείσες εκπτώσεις να κυμαίνονται από 64% έως 35% και γ) σε κανένα στάδιο του διαγωνισμού δεν διατυπώθηκαν ειδικές και συγκεκριμένες αιτιάσεις ούτε υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα των υποβληθεισών οικονομικών προσφορών (βλ. Ελ.Συν. VI Tμ. 1345/2018, 2028/2017, πρβλ. 525/2018, 3335, 2980/2015), κρίνει ότι δεν τεκμηριώνεται εν προκειμένω η κρίση του Κλιμακίου περί της φύσης των προσφορών ως ασυνήθιστα χαμηλών. Κατά συνέπεια ο αιτών Δήμος κρίνοντας σιωπηρά ότι στην προκειμένη περίπτωση οι επίμαχες οικονομικές προσφορές δεν παρίστανται ασυνήθιστα χαμηλές λόγω της φύσης και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου έργου και ότι, συνακόλουθα, δεν συνέτρεχε ανάγκη πρόσκλησης των συμμετεχόντων προς αιτιολόγησή τους, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την ένδικη αίτηση ανάκλησης.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Ο αναθέτων φορέας, κρίνοντας έστω και σιωπηρά ότι η ως άνω προσφορά της αναδόχου δεν είναι ασυνήθιστα χαμηλή ενόψει του προβλεπόμενου σε αυτή χαμηλού διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους ίσου με ποσοστό 1,2% και 1% αντίστοιχα επί του συνολικού τιμήματος, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, καθόσον: α) δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου, (βλ. άρθρο 17 της Διακήρυξης), β) το ύψος της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου που ανέρχεται σε 58.259,24 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. δεν αποκλίνει ουσιωδώς από το ύψος της προϋπολογιζόμενης με βάση τη διακήρυξη δαπάνης ίσης με 66.960,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. (πρβλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 1724/2012, Ε.Α. ΣτΕ 127/2009), γ) στην οικονομική προσφορά της αναδόχου προβλέπεται εργολαβικό κέρδος, έστω και μικρό, δεδομένου ότι το ζήτημα του ύψους του εργολαβικού κέρδους ανάγεται στον επιχειρηματικό κίνδυνο που αναλαμβάνει ο οικονομικός φορέας που συμμετέχει σε ένα δημόσιο διαγωνισμό (βλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 2090/2011, πρβλ. Ε.Α. ΣτΕ 792/2008, 974/2007) και δ) στην ανωτέρω οικονομική προσφορά έχουν συνυπολογισθεί, πέραν του εργολαβικού οφέλους, όλα τα με βάση το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/15.7.2010) απαιτούμενα λοιπά στοιχεία, δηλαδή οι νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων, οι νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις και το τυχόν, λοιπό εύλογο διοικητικό κόστος παροχής των προς ανάθεση υπηρεσιών. Επομένως, ο α΄ λόγος της Επιτρόπου δεν ευσταθεί.β) Όπως προκύπτει από τα εκτιθέμενα στην 6η σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η 3572/2018 μεταξύ του ΕΙΚ και της εταιρείας σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 80, 34/2017, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων, με αντικείμενο την «Πρόσληψη συμβούλου παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης και διαχείρισης των προγραμμάτων ανάπτυξης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης», για χρονικό διάστημα τριών ετών, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 390.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), πλέον δικαιώματος προαίρεσης για ένα έτος ποσού 110.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...)(...)Το Δικαστήριο παρατηρεί καταρχάς ότι με τον ως άνω διακωλυτικό λόγο κατά την διατύπωσή του με την προσβαλλομένη, δεν αμφισβητείται ούτε η αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς που έχουν υποβάλει ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, ούτε η αιτιολογία της 8724/30.1.2023 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία, το μεν, απορρίφθηκε, κατόπιν ελέγχου, η προσφορά της εταιρείας «…. – … ΟΕ» ως ασυνήθιστα χαμηλή, το δε, έγινε δεκτή η αντίστοιχη της ένωσης οικονομικών φορέων «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» και «… IKE». Συνακόλουθα, ουδεμία πλημμέλεια διαπιστώνεται επί των ζητημάτων αυτών. Περαιτέρω, η χρήση από την αναθέτουσα αρχή ενός αντικειμενικού κριτηρίου για να υπολογιστεί η απόσταση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών από την προϋπολογισθείσα δαπάνη ούτε προσκρούει στη διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5α του ν. 4412/2016 ή οποιαδήποτε άλλη διάταξη του ενωσιακού δικαίου, δοθέντος ότι με την ως άνω διάταξη της παραγράφου 5α καθιερώνεται η υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να διενεργεί έλεγχο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στην περίπτωση των δημοσίων έργων και των συναφών με αυτά υπηρεσιών, θέτοντας ως κριτήριο την απόκλιση άνω των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν, χωρίς, ωστόσο, να απαγορεύει τη χρήση του αντικειμενικού αυτού τρόπου υπολογισμού της απόκλισης των προσφορών (ποσοστό έκπτωσης) και στην περίπτωση που η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά στην παροχή υπηρεσιών, όπως εν προκειμένω. Άλλωστε η ίδια η διατύπωση του νόμου («φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές») καταλείπει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να ορίσει αυτόνομα τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα προβεί στην εξέταση της ουσίας των προσφορών ως προς το ύψος τους (πρβλ ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1138/2021 σκ. 7), υπό τον αυτονόητο όρο ότι αυτά είναι αντικειμενικά και γενικά, όπως το ποσοστό απόκλισης μίας οικονομικής προσφοράς από την προϋπολογισθείσα δαπάνη. Συνακόλουθα και ο σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Ανακαλεί την 3/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Κατασκευή έργου:..ζητείται η ανάκληση της 421/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου....δοθέντος ότι το σύστημα υποβολής προσφορών του διαγωνισμού ήταν αυτό της ελεύθερης συμπλήρωσης ανοιχτού τιμολογίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 95 παρ. 2 περ. β΄ του ν.4412/2016, η ανάδοχος εταιρεία όφειλε να υποβάλει, με την από 8.3.2018 οικονομική προσφορά της, Τιμολόγιο Προσφοράς και Προϋπολογισμό Προσφοράς, υπογράφοντας ψηφιακά τα σχετικά έντυπα (υποδείγματα) που περιέχονταν στα τεύχη του διαγωνισμού. Ωστόσο, η επίμαχη πλημμέλεια δεν παρίσταται ουσιώδης στην προκείμενη περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) στο οικείο άρθρο 3.5 περ. στ΄ της διακήρυξης δεν αναφερόταν σαφώς ότι υπήρχαν οικονομικοί όροι που δεν είχαν αποτυπωθεί στις ηλεκτρονικές φόρμες του ΕΣΗΔΗΣ και έπρεπε να επισυναφθούν, ψηφιακά υπογεγραμμένες, από τους υποψηφίους .., β) η από 8.3.2018 οικονομική προσφορά της αναδόχου, που παρήχθη με χρήση του ΕΣΗΔΗΣ, περιείχε όλα τα ουσιώδη οικονομικά στοιχεία του εντύπου Προϋπολογισμού Προσφοράς, πλην του κωδικού και του άρθρου αναθεώρησης κάθε εργασίας.., ενώ ήταν ευχερής η αντιστοίχιση του είδους και της προσφερθείσας τιμής κάθε εργασίας με τις εργασίες που περιγράφονταν στο Τιμολόγιο Προσφοράς, γ) η από 8.3.2018 οικονομική προσφορά της αναδόχου συμπληρώθηκε στις 23.4.2018 και 27.4.2018 ως προς τη δομή της, χωρίς όμως να υπάρξει μεταβολή στις προσφερθείσες τιμές (ανά εργασία ή συνολικά). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνουν δεκτές η αίτηση ανάκλησης καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να ανακληθεί η 421/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, να κριθεί ότι δεν υπάρχει ουσιώδης πλημμέλεια που να κωλύει την υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης και να διαταχθεί η απόδοση στην αιτούσα του κατατεθέντος παραβόλου..Ανακαλεί την 421/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου.​