Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, που επισυνάπτεται στην παρούσα και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του περιεχομένου της, υπό τον όρο ότι θα  απαλειφθεί από το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης και, συνεπώς,  δεν θα  μπορεί να ενεργοποιηθεί από την αναθέτουσα αρχή και να περιληφθεί στις εκτελεστικές συμβάσεις που πρόκειται να συναφθούν κατά την υλοποίηση της συμφωνίας - πλαισίου, ο κατ' ιδίαν προβλεπόμενος στη διακήρυξη όρος,  πως στο «δικαίωμα προαίρεσης» περιλαμβάνονται « .... τυχόν έκτακτες αμοιβές, που ο ανάδοχος κρίνει σκόπιμο να καταβληθούν στο προσωπικό του και η .. αποδέχεται ... », καθόσον αυτός το μεν είναι αόριστος το δε μη αντικειμενικός  (άρθρο 273 του ν. 4412/2016).

Καταβολή ημερομισθίων :Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η πρόσληψη των φερόμενων ως δικαιούχων των επίμαχων ενταλμάτων με τη διαδικασία του άρθρου 209 του ανωτέρω Κώδικα δεν είναι νόμιμη, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας του Επιτρόπου. Ως εκ τούτου, είναι αβάσιμοι οι ισχυρισμοί του Δήμου ....., που προβλήθηκαν κατά την επιστροφή των ενταλμάτων στον διαφωνούντα Επίτροπο, αφού οι εργασίες που εκτελέστηκαν συνιστούν αποκλειστικά εργασίες συντήρησης πρασίνου σε κοινόχρηστους χώρους του ως άνω Δήμου, για τις οποίες δεν απαιτείται τεχνική γνώση και έκτακτη επέμβαση από εξειδικευμένο προσωπικό, όπως προαναφέρθηκε. Λαμβανομένης δε υπόψη της παρανομίας στη διαδικασία πρόσληψης των φερόμενων ως δικαιούχων παρέλκει η εξέταση της αιτίασης του Επιτρόπου ότι δεν προκύπτει η φύση και η ποσότητα των έκτακτων αναγκών, για την εξυπηρέτηση των οποίων προσελήφθη το ανωτέρω προσωπικό, εφόσον οι διατάξεις του άρθρου 209 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, που προβλέπουν την πρόσληψη προσωπικού για τις έκτακτες ανάγκες των δήμων, που εκτελούνται με αυτεπιστασία δεν εφαρμόζονται στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού δεν πρόκειται για εκτέλεση έργου αλλά για εργασίας. Εξάλλου, αλυσιτελώς προβάλλεται και ο ισχυρισμός του Δήμου ότι δεν επαρκούν οι εργαζόμενοι στο Δήμο υπάλληλοι, για την εκτέλεση της ως άνω εργασίας, εφόσον ανεξαρτήτως του γεγονότος αν υπηρετεί επαρκές προσωπικό στο Δήμο για την εκτέλεση της  εργασίας αυτής, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου για την πρόσληψη από το Δήμο του εν λόγω έκτακτου προσωπικού. Όμως, τα αναφερόμενα στην πράξη επιστροφής σχετικά με το γεγονός ότι η εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών με αυτεπιστασία δεν αποδεικνύεται ότι είναι οικονομικά συμφερότερη για το Δήμο ανάγονται στο ουσιαστικό μέρος της δαπάνης, για το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 6 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ/γμα 774/1980, ΦΕΚ 189 Α΄) σχετικές αμφιβολίες του Επιτρόπου δεν κωλύουν τη θεώρηση του εντάλματος, μετά την οποία ανακοινώνεται η υπόθεση στο αρμόδιο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.   Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη καταβολή που αφορούσε στην εξόφληση του 3ου λογαριασμού του έργου «……(συνεχ.)»,(...)Περαιτέρω, από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι για την εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη συντάχθηκε μεν η από 31.1.2014 πρόταση ανάληψης υποχρέωσης που υπογράφεται από τον Αντιδήμαρχο της Διοικητικής - Οικονομικής υπηρεσίας του Δήμου και από τον Προϊστάμενο του Οικονομικού Τμήματος, πλην όμως δεν προσκομίζεται, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, η προβλεπόμενη από το άρθρο 13 παρ. 4 του β.δ/τος της 17.5/15.6.1959 απόφαση του αρμόδιου διατάκτη,       με την οποία εγκρίνεται η εκτέλεση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση εντός του οικονομικού έτους 2013, στο οποίο ανάγεται η συμπληρωματική σύμβαση, ούτε συνακόλουθα και εφόσον αυτή δεν εκτελέστηκε εντός του έτους 2013, η απόφαση του ίδιου ως άνω οργάνου         περί ανατροπής της δεσμευθείσας πίστωσης κατά το ανεκτέλεστο μέρος της       και η εν συνεχεία εγγραφή του υπολοίπου αυτής στους οικείους κωδικούς Π.Ο.Ε. του προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2014. Η παράλειψη τήρησης της ως άνω δημοσιονομικής διαδικασίας ανάληψης της δαπάνης,          η οποία σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν προηγείται υποχρεωτικά κάθε       άλλης πράξης (νομικής ή υλικής) πραγματοποίησής της, καθιστά αυτήν (τη δαπάνη) μη κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το διαφωνούντα Επίτροπο και συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής μη θεωρητέο.

Καταβολή εξόδν μετακίνησης...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, νομίμως προβάλλεται από τον διαφωνούντα Επίτροπο το μεν ότι τα ψηφιακά έγγραφα της διανυόμενης απόστασης, που εκδίδονται από το Δ.Ε.Υ.Χ.Α., αποτελούν νόμιμα δικαιολογητικά που συνοδεύουν την εκκαθάριση δαπανών μετακίνησης και κατισχύουν έναντι οποιασδήποτε άλλης σχετικής βεβαίωσης χιλιομετρικών αποστάσεων άλλων σχετικών φορέων, το δε ότι τα γεωγραφικά δεδομένα που χρησιμοποιούνται από το .... για την παραγωγή των αποτελεσμάτων του, σύμφωνα με την ΔΥΟ/Ο/1860 υπουργική απόφαση,  είναι, μεταξύ άλλων, οι δημοτικές ενότητες και όχι τα κτίρια. Συνεπώς, εφόσον ο Δήμος ..., συμμορφούμενος με τα ανωτέρω, προσκόμισε ενώπιον του Κλιμακίου, το 483194/6.8.2019 ψηφιακό έντυπο του ..., σύμφωνα με το οποίο η χιλιομετρική απόσταση της επίμαχης μετακίνησης από την έδρα της μετκινούμενης υπαλλήλου (...) στον τόπο προορισμού (... Δήμου ...) υπερβαίνει τα 160 χιλιόμετρα (172,4χλμ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν υφίστανται πλέον οι λόγοι μη θεώρησης του επίμαχου εντάλματος και συνεπώς νομίμως εκκαθαρίστηκε το σύνολο της ημερήσιας αποζημίωσης για την πρώτη μέρα και το ήμισυ για τη δεύτερη.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:ΕΙΔΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εν λόγω δαπάνη είναι μη νόμιμη, κατά το μέρος που αφορά στην προμήθεια ειδών ατομικής προστασίας για το εκπαιδευτικό προσωπικό. Τούτο δε, διότι οι συγκεκριμένες ειδικότητες του προσωπικού αυτού (νηπιαγωγοί και βρεφονηπιοκόμοι) το μεν δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των δικαιούχων των ειδών ατομικής προστασίας της Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, το δε δεν απασχολούνται κατ’ αποκλειστικότητα στις αναφερόμενες στην ανωτέρω Κ.Υ.Α. εργασίες ή χώρους. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη παρίσταται εν μέρει μη νόμιμη. Πλην, όμως, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του νομικού προσώπου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων, αλλά διότι συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν νομίμως να προβούν στη διενέργεια της ελεγχόμενης δαπάνης. Κατά συνέπεια, το υπό χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2011, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εκτέλεση των παραπάνω εργασιών μη νομίμως ανατέθηκε σε ιδιώτη, καθόσον αυτές εμπίπτουν στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού του ανωτέρω Δήμου, και συγκεκριμένα του Τμήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας, όπως προκύπτει από τον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας αυτού, και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται η προσφυγή σε τρίτους για την εκτέλεσή τους και η διενέργεια εκ του λόγου αυτού πρόσθετων δαπανών. Περαιτέρω, το αντικείμενο της παρούσας σύμβασης που συνίσταται σε εργασίες συντήρησης και επισκευής βλαβών στο δίκτυο ύδρευσης, δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, γεγονός που δεν αμφισβητεί και      ο Δήμος με το έγγραφο επανυποβολής, καθόσον, πρόκειται για συνήθεις και απλές υδραυλικές εργασίες. Σε κάθε δε περίπτωση ο Δήμος δεν αποδεικνύει      ότι το υπηρετούν στην αρμόδια Διεύθυνση προσωπικό στερείται των αναγκαίων γνώσεων για την εκπόνηση των επίμαχων εργασιών, ενώ ο ισχυρισμός του Δήμου ότι δεν διαθέτει πτυχιούχο μηχανολόγο υδραυλικό, προβάλλεται αλυσιτελώς, δοθέντος ότι  ούτε ο ανάδοχος των εργασιών διαθέτει τη συγκεκριμένη επιστημονική ειδικότητα. Εξάλλου, απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός του Δήμου, ότι η ανάθεση των εργασιών αυτών σε τρίτο ήταν επιβεβλημένη, διότι, απασχολεί μεν 7 υπαλλήλους που ασχολούνται με την ύδρευση, πλην όμως οι υπάλληλοι αυτοί είναι επιφορτισμένοι και με άλλες εργασίες, όπως η συντήρηση των σχολικών εγκαταστάσεων, συντήρηση των δημοτικών κτιρίων, λειτουργία και συντήρηση αντλιοστασίων. Και τούτο διότι, το υπηρετούν προσωπικό (συνολικά 7 υπάλληλοι) κρίνεται επαρκές για την κάλυψη του δικτύου, δοθέντος ότι σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας οι βλάβες στο δίκτυο ύδρευσης δεν ανακύπτουν σε καθημερινή βάση άλλωστε, η επίμαχη ανάθεση που αφορά μια ολόκληρη δημοτική ενότητα έγινε σε ένα πρόσωπο, το οποίο δεν προκύπτει ότι απασχολεί επιπλέον προσωπικό, σε κάθε περίπτωση το γεγονός ότι οι αρμόδιοι υπάλληλοι έχουν επιφορτιστεί και με παράλληλα, μη συναφή με τις υδραυλικές εργασίες, καθήκοντα, δεν συνιστά επαρκή δικαιολογία για την ανάθεση των αρμοδιοτήτων τους σε τρίτα πρόσωπα. Τέλος, απορριπτέος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης τυγχάνει ο δεύτερος λόγος διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου, καθόσον, η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά σε τμηματική καταβολή της συμφωνηθείσας αμοιβής σε εξόφληση τμηματικής εκτέλεσης εργασιών, όπως άλλωστε προβλέπεται στο άρθρο 4 της συμβάσεως, ενώ αναλυτικός πίνακας των εκτελεσθεισών εργασιών έχει ήδη επισυναφθεί στο έγγραφο επανυποβολής του Δήμου.

Δημιουργία της βάσης τουριστικών δεδομένων.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, ανεξαρτήτως της βασίμως προβαλλόμενης από τον διαφωνούντα Αναπληρωτή Επίτροπο αοριστίας της …τεχνικής μελέτης/έκθεσης ως προς το αντικείμενο της  ζητούμενης  υπηρεσίας και της μη παράθεσης σ’ αυτή αναλυτικού προϋπολογισμού του κόστους της υπηρεσίας με βάση, ενδεικτικά, τις απαιτούμενες ανθρωποώρες για κάθε επιμέρους εργασία, εφόσον η δημιουργία της βάσης δεδομένων μάρκετινγκ και τουρισμού στοχεύει στην ανάπτυξη του τουρισμού και στη διατήρηση των περιβαλλοντικών πόρων, όπως τούτο ρητά αναφέρεται στην  από ….προσφορά του αναδόχου, και κατ’ επέκταση στην τουριστική προβολή της περιοχής του Δήμου ....., αυτή επιβάλλεται να εναρμονίζεται  προς τον τουριστικό σχεδιασμό της χώρας και για το σκοπό αυτό απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Τουρισμού, η οποία, δεν επισυνάπτεται μεταξύ των δικαιολογητικών. Συνεπώς, σύμφωνα με όσα προηγουμένως κρίθηκαν και έγιναν δεκτά, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη κατά παραδοχή ως βάσιμου του λόγου διαφωνίας του Αναπληρωτή Επιτρόπου και αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης ψυγείων και καταψυκτών:..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες υπηρεσίες συντήρησης των ψυγείων και καταψυκτών του τμήματος αιμοδοσίας και του μικροβιολογικού τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου ... υπάγονται ρητά στην αρμοδιότητα της τεχνικής υπηρεσίας, όπου υπηρετεί ήδη εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό όλων των κατηγοριών εκπαίδευσης, περιλαμβανομένων ενός Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, ενός Ψυκτικού, ενός υπαλλήλου Ηλεκτρονικών Μηχανημάτων και δύο Ηλεκτρολόγων. Και είναι μεν αληθές ότι από τα προσκομιζόμενα στοιχεία συνάγεται ότι πράγματι για την εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών απαιτούνται περαιτέρω τεχνικές γνώσεις, όμως δεν αιτιολογείται επαρκώς από το Νοσοκομείο και με προσκόμιση συγκεκριμένων στοιχείων, γιατί τις γνώσεις αυτές δεν μπορεί να τις αποκτήσει το υπηρετούν ήδη προσωπικό μετά από κατάλληλη εκπαίδευση ή εξειδίκευση, ώστε να μην ανακύπτει, ενόψει και της αρχής της οικονομικότητας, η ανάγκη ανάθεσής τους σε εξωτερικό συνεργάτη στο διηνεκές..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, συντρέχει όμως συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Νοσοκομείου, η οποία δικαιολογεί κατ΄εξαίρεση τη θεώρηση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος.

Ανάθεση υπηρεσιών συμβούλου τεχνικής υποστήριξης....Ενόψει των ανωτέρω δεδομένων, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε ιδιώτη δεν αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας.  Και τούτο διότι ότι η Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής είναι εμφανώς υποστελεχωμένη αριθμητικά, το δε προσωπικό που υπηρετεί σε αυτήν δεν προκύπτει ότι διαθέτει κατάλληλη εμπειρία για να ασκήσει τις εξειδικευμένες και επιτελικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στο νόμο.  Τέλος, ενόψει των σοβαρών ελλείψεων κατάλληλου προσωπικού που κατά τα προαναφερθέντα αντιμετωπίζει η αναθέτουσα αρχή, η διάρκεια της σύμβασης δεν υπερβαίνει το εύλογο και αναγκαίο μέτρο.  Συνεπώς, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της ανάθεσης αυτής επιτρεπτώς ανατίθενται σε ιδιώτες, απορριπτομένης ως αβάσιμης της πλημμέλειας που αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη. Μειοψήφησαν ο Σύμβουλος Γεώργιος Βοΐλης και ο Πάρεδρος Αριστοτέλης Σακελλαρίου, κατά τη γνώμη των οποίων, η δυνατότητα του αιτούντος να ασκήσει τις κρίσιμες αρμοδιότητες με ίδια μέσα πρέπει να αποσυνδεθεί από τον βαθμό πληρότητας των οργανικών θέσεων της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής, αφού, ως εκ της ισχυρής οργανωτικής δομής ενός Υπουργείου, κρίσιμη είναι η συνολική ικανότητα του φορέα αυτού, ο οποίος άλλωστε διαθέτει πρόσθετες οργανικές θέσεις ειδικευμένου προσωπικού (ΠΕ και ΤΕ Πληροφορικής) διασκορπισμένες σε άλλες υπηρεσίες του, τμήμα νομικής υποστήριξης και, πιθανόν, προσωπικό άλλων ειδικοτήτων με εμπειρία στο ζητούμενο αντικείμενο, ήτοι στο σχεδιασμό, διαχείριση, αξιολόγηση και παρακολούθηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων.  Περαιτέρω, αβασίμως το αιτούν επικαλείται την ποιοτική ανεπάρκεια του υπηρετούντος προσωπικού, καθόσον, ως εκ της απολύτως εξειδικευμένης αποστολής του Υπουργείου γενικότερα αλλά και της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής ειδικότερα, η στελέχωση της υπηρεσίας αυτής με προσωπικό που διαθέτει μεν τα προβλεπόμενα τυπικά προσόντα πλην όμως θεωρείται ακατάλληλο για την άσκηση των καθηκόντων του, ανάγεται στην ευθύνη του ίδιου του φορέα και, για τον λόγο αυτόν, δεν δύναται να δικαιολογήσει την προσφυγή στις υπηρεσίες ιδιωτών.  Επιπρόσθετα, η επικαλούμενη έλλειψη ειδικών γνώσεων και εμπειρίας του προσωπικού αντικρούεται από το γεγονός ότι το προσωπικό αυτό αφενός μεν έχει ήδη εκπονήσει την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική, που αποτελεί το μείζον σε σχέση με το ανατιθέμενο αντικείμενο, που συνδέεται με την υλοποίηση και παρακολούθηση της εν λόγω Στρατηγικής, αφετέρου δε, θα κληθεί κατά την εκτέλεση της σύμβασης να ελέγξει την ποιότητα της παρεχόμενης από τον ανάδοχο υπηρεσίας, υιοθετώντας ή απορρίπτοντας τις προτάσεις του.  Τέλος, σε κάθε περίπτωση, το αντικείμενο της ανάθεσης δεν περιλαμβάνει εκπαίδευση του υπηρετούντος προσωπικού, η έλλειψη δε αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα τη διαιώνιση των προβλημάτων που επικαλείται το Υπουργείο, ακόμη και μετά τη λήξη της σύμβασης, καθιστώντας αναγκαία τη νέα προσφυγή στις υπηρεσίες τρίτων.  Πλην όμως, η γνώμη αυτή δεν εκράτησε..

ΕΡΓΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Προστασία και αναβάθμιση ακτών της ….», καθόσον δεν πρόκειται για εκτέλεση δημοσίου έργου, αλλά πρόκειται αφενός μεν, για την προμήθεια διαφόρων ειδών, τα οποία δεν συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, και αφετέρου για την παροχή υπηρεσιών (εκτέλεση περιορισμένης έκτασης εργασιών συντήρησης αποδυτηρίων στις παραλίες), για τις οποίες δεν προκύπτει ότι απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό (άρθρο 1του ν. 2286/1995, ΦΕΚ Α΄ 19/1995).