Παροχή Υπηρεσιών Λογιστικής και Διοικητικής Υποστήριξης.. (...)Επομένως, οι καθορισθείσες στα άρθρα 2.2.6.1 και 2.2.6.2. της διακήρυξης απαιτήσεις τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας σχετικά με τις συναφείς με την ελεγχόμενη συμβάσεις που πρέπει να έχουν ολοκληρώσει οι διαγωνιζόμενοι οικονομικοί φορείς, οι οποίες στοχεύουν στη διασφάλιση εξεύρεσης αναδόχου που θα εκτελέσει τη σύμβαση με άρτιο και προσήκοντα τρόπο, κρίνονται, ενόψει του αντικειμένου και της προεκτεθείσας φύσης των ελεγχομένων υπηρεσιών, πρόσφορες, δικαιολογημένες και μη υπερβαίνουσες το αναγκαίο μέτρο (πρβλ. ΕλΣυν Εβδ. Τμ. 1399/2022). Το κριτήριο που επιβάλλει δεκαετή τουλάχιστον προϋπηρεσία σε λογιστικές, φοροτεχνικές υπηρεσίες (άρθρο 2.2.6.3 της διακήρυξης), αποδεικνυόμενη με την προσκόμιση εκτύπωσης προσωποποιημένης πληροφόρησης και κωδικών δραστηριότητας (ΚΑΔ) από την ΑΑΔΕ, καθώς και της άδειας άσκησης επαγγέλματος, δεν μπορούσε να τεθεί ως κριτήριο τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας, διότι ως εκ της φύσεως και του περιεχομένου του αποτελεί κριτήριο καταλληλότητας για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατ’ άρθρο 75 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, ενώ, επιπλέον, επιβάλλει την προσκόμιση δικαιολογητικού (μέσου απόδειξης) που δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Μέρους ΙΙ του Παραρτήματος ΧΙΙ του ως άνω νόμου, όπου αναφέρονται περιοριστικά τα δικαιολογητικά απόδειξης της τεχνικής ικανότητας. Πλην όμως η μη νομιμότητα του κριτηρίου αυτού ως κριτηρίου τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας δεν παρίσταται ουσιώδης στην προκειμένη περίπτωση, διότι το εν λόγω κριτήριο έχει τεθεί σε προηγούμενο άρθρο 2.2.4. της διακήρυξης ως κριτήριο καταλληλότητας άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας (βλ. άρθρα 75 παρ. 1 α΄ και 2 και 80 παρ. 3 του ν. 4412/2016, άρθρο 2.2.4 της διακήρυξης και σκέψη 18), η νομιμότητα του οποίου δεν αμφισβητήθηκε από το Κλιμάκιο και επομένως η απαίτηση της συνδρομής του ίδιου κριτηρίου εκ νέου σε επόμενο  άρθρο αυτής καθιστά την σχετική  πλημμέλεια επουσιώδη.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και παρελκούσης της εξέτασης των λοιπών λόγων της υπό κρίση προσφυγής και της υπέρ αυτής παρέμβασης, πρέπει η προσφυγή και η παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 845/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης.  

Αποκομιδή απορριμμάτων.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι το κριτήριο τεχνικής ικανότητας, που απαιτήθηκε για τη συμμετοχή των προσφερόντων οικονομικών φορέων στη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, είναι προσαρμοσμένο στη φύση του αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης και είναι κατάλληλο για την αξιολόγηση της ζητούμενης επάρκειας των προσφερόντων, χωρίς, ενόψει των ειδικών περιστάσεων των ανατιθέμενων υπηρεσιών, να υπερβαίνει προδήλως το αναγκαίο μέτρο εν σχέσει προς τον επιδιωκόμενο σκοπό της παροχής. Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 536/2021 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η προσφεύγουσα επιχείρηση ασκεί προδικαστική προσφυγή ζητώντας την ακύρωση της πρόβλεψης συμβάσεως για την προσφορά της παρεμβαίνουσας εταιρείας στον διαγωνισμό αγοράς πυροσβεστικών πλοίων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια δύο νέων πυροσβεστικών πλοίων ή λέμβων, με εκτιμώμενη αξία 12.000.000 ευρώ συν ΦΠΑ. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση παραβιάζει κανονιστικές διατάξεις, ιδίως ως προς την τεκμηρίωση της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας των προσφερόντων και τη βαθμολόγηση των κριτηρίων, ζητώντας την ακύρωση της συγκεκριμένης αναθέσεως.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ ΣΕ ΤΜΗΜΑΤΑ-ΔΑΝΕΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: καθαριότητα κτιρίων και χώρων Πανεπιστημίου (...) Οι προβαλλόμενοι λόγοι ανάκλησης, ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης εξυπηρετεί από τεχνικής άποψης την προσήκουσα εκτέλεση των προσφερόμενων υπηρεσιών, καθόσον η αναθέτουσα αρχή δύναται να κατανείμει, μεταφέρει και εναλλάσσει το προσωπικό καθαριότητας στους πανεπιστημιακούς χώρους ανάλογα με τις καθημερινές ανάγκες της, καθώς και να συντονίσει και να εποπτεύσει αποτελεσματικότερα την παροχή των υπηρεσιών αυτών, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι, αφού οι υπηρεσίες καθαριότητας ως εκ της φύσης τους δύναται να προσφερθούν αυτοτελώς από πλείονες οικονομικούς φορείς στις επιμέρους περιοχές που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου, χωρίς να τίθεται ζήτημα συντονισμού αυτών κατά την παροχή των υπηρεσιών, ούτε συνακόλουθα να επηρεάζεται η ποιοτική τους εκτέλεση. Η πλημμέλεια δε αυτή κρίνεται ουσιώδης, διότι η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε τμήματα είχε ως αποτέλεσμα να ζητηθούν από τη διακήρυξη ιδιαιτέρως αυξημένες απαιτήσεις τεκμηρίωσης της επαγγελματικής και τεχνικής ικανότητας (βλ. άρθρο 2.2.6 της διακήρυξης), οι οποίες δεν μπορούσαν να καλυφθούν από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αποτρέποντας τη συμμετοχή στον διαγωνισμό δυνητικά ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων και συνακόλουθα τη δυνατότητα μείωσης του οικονομικού κόστους, ενώ στην προκειμένη περίπτωση συμμετείχαν δύο μόνον διαγωνιζόμενοι, εκ των οποίων ο ένας αποκλείσθηκε επειδή δεν πληρούσε τα κριτήρια της τεχνικής - επαγγελματικής ικανότητας.(...)Ενόψει αυτών, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το κριτήριο Κ4 δεν συναρτάται με ποιοτικές παραμέτρους των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά σχετίζεται αποκλειστικά με την τεχνική - επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων οικονομικών φορέων να εκτελέσουν τη σύμβαση, βαθμολογείται δε με μεγαλύτερο βαθμό, στην περίπτωση που υπερκαλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις τεχνικής-επαγγελματικής επάρκειας που τίθενται από τη διακήρυξη. Κατά συνέπεια, το ανωτέρω κριτήριο ανάθεσης δεν είναι πρόσφορο για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας προσφοράς από πλευράς ποιότητας - τιμής και, επομένως, μη νομίμως τέθηκε με τη διακήρυξη(...)Κατόπιν τούτων το κριτήριο Κ5 που αφορά την προϋπηρεσία και την εμπειρία του προσωπικού καθαριότητας δεν αποτελεί νόμιμο κριτήριο αξιολόγησης, καθώς δεν αιτιολογείται γιατί η εμπειρία διασφαλίζει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα εκτέλεσης του αντικειμένου της σύμβασης. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ζητούμενες υπηρεσίες καθαριότητας πρόκειται να παρασχεθούν από πολυάριθμο προσωπικό, το οποίο, κατά την κοινή πείρα, δεν απαιτείται να διαθέτει ειδικά προσόντα, τα οποία εξ αντικειμένου θα επιδρούσαν στην ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης καθαριότητας και δη κατά τρόπο που θα επηρέαζε και θα διαμόρφωνε αντίστοιχα την οικονομική αξία της προσφοράς.(...)Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι: (i) Η διατύπωση του άρθρου 2.2.6 της διακήρυξης, χαρακτηρίζεται από έλλειψη σαφήνειας και ακρίβειας, διότι δεν θέτει ρητώς και σαφώς, χωρίς να καταλείπεται οιαδήποτε ευχέρεια αμφισβήτησης, τον κανόνα περί της δυνατότητας σωρευτικής πλήρωσης των απαιτήσεων τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας από τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 78 του ν. 4412/2016, όπως αυτές παγίως έχουν ερμηνευθεί από το ΔΕΕ και τα εθνικά δικαστήρια. (ii) Η δοθείσα με το έγγραφο παροχής διευκρινήσεων της αναθέτουσας αρχής ερμηνεία, κατά την οποία η πλήρωση των κριτηρίων τεχνικής – επαγγελματικής ικανότητας δεν μπορούσε να καλυφθεί αθροιστικά από δανειοπάροχους τρίτους οικονομικούς φορείς, είναι σύμφωνα με όσα ανωτέρω έγιναν δεκτά μη νόμιμη, κατά παράβαση των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, οι διατάξεις αυτές επιτρέπουν τη σώρευση των ικανοτήτων πλειόνων οικονομικών φορέων προς εκπλήρωση των ελαχίστων απαιτήσεων ικανότητας που θέτει η αναθέτουσα αρχή, αρκεί να αποδεικνύεται ότι ο προσφέρων, που επικαλείται τις ικανότητες ενός ή περισσοτέρων άλλων φορέων, θα έχει πράγματι στη διάθεσή του τα μέσα αυτών τα οποία είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Δεν ανακαλεί την 355/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Εκπόνηση μελέτης:..Με τα δεδομένα αυτά, η δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς, ενόψει της διαφορετικής λεκτικής διατύπωσης της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων στο δεύτερο υποκριτήριο του πρώτου κριτηρίου και στο τρίτο υποκριτήριο του δεύτερου κριτηρίου, αιτιολογείται η διαφορετική βαθμολογία τους στο πρώτο και στο δεύτερο κριτήριο, αντίστοιχα, όσον αφορά δε στο εύρος της διαφοράς των εν λόγω βαθμολογιών, τούτο αποτελεί τεχνική κρίση, που δεν ελέγχεται από το Κλιμάκιο. Περαιτέρω, ενόψει της πανομοιότυπης λεκτικής διατύπωσης της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων και στα τρία υποκριτήρια του τρίτου κριτηρίου, δεν αιτιολογείται μεν η διαφορετική βαθμολογία στο τρίτο κριτήριο, όμως η πλημμέλεια αυτή δεν απέβη τελικά ουσιώδης, καθώς, ακόμα και αν είχαν λάβει την ίδια βαθμολογία στο τρίτο κριτήριο, όπως έπρεπε, και πάλι η συνολική βαθμολογία της εταιρείας «...» θα ήταν μεγαλύτερη από αυτήν της εταιρείας «...», ενόψει των βαθμολογιών των τεχνικών προσφορών τους στα δύο πρώτα κριτήρια και των οικονομικών προσφορών τους.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Ολοκληρωμένο έργο ανάπλασης κοινοχρήστου χώρου και χώρου πρασίνου ή δικτύου του οικισμού (....)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Από τη διατύπωση του όρου του άρθρου 2.2.6.α της Διακήρυξης, σε συνδυασμό με το άρθρο 2.2.9.2 αυτής, περί αποδεικτικών μέσων, όπου γίνεται αναφορά σε «προμήθειες που παραδόθηκαν» και όχι σε «προμήθεια» (βλ. ανωτέρω σκ. 8), αλλά και από το αντικείμενο της εν λόγω προμήθειας/εγκατάστασης, το μέγεθος και την πολυπλοκότητά της, από τα οποία δεν απορρέουν ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις, συνάγεται ότι, για την πλήρωση του επίμαχου κριτηρίου τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, απαιτείται ο προσφέρων να έχει εκτελέσει, κατά τη διετία 2021-2022, μία ή περισσότερες συμβάσεις προμήθειας και εγκατάστασης, αντικειμένου συναφούς προς την ελεγχόμενη, με προϋπολογισμό, αυτοτελώς της μίας σύμβασης ή αθροιστικά των περισσοτέρων, τουλάχιστον ισόποσο του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, νομίμως συμμετείχε ο προσφεύγων ανάδοχος στη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, επικαλούμενος, προς πλήρωση του κριτηρίου του άρθρου 2.2.6.α της Διακήρυξης, περισσότερες της μίας συμβάσεις, οι οποίες αθροιστικά υπερβαίνουν το καθορισθέν όριο του 100% του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης, γεγονός που δεν αμφισβητείται. Επομένως, η προσβαλλόμενη Πράξη, κρίνοντας τα αντίθετα, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε τον όρο του άρθρου 2.2.6.α της Διακήρυξης και ο σχετικός λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος.

Παροχή υπηρεσιών ασφαλιστικής κάλυψης...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η προσφέρουσα εταιρεία «....» δεν προσκόμισε πλήρη δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης των μετοχών της, σύμφωνα με τα άρθρα 8 παρ. 1 του ν. 3310/2005 και 1 παρ. 2 και 3 του π.δ. 82/1996, καθώς δεν υπέβαλε δικαιολογητικά για την ονομαστικοποίηση των μετοχών της μόνης μέτοχου της, ήτοι της ανώνυμης εταιρείας «....». Ειδικότερα, δεν υπέβαλε πιστοποιητικό ότι η τελευταία ανώνυμη εταιρεία έχει ονομαστικές μετοχές ούτε βεβαίωση ότι οι μέτοχοι της τελευταίας είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, εταιρείες περιορισμένης ευθύνης ή οποιαδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα, πλην ανωνύμων εταιρειών. Το γεγονός δε ότι η διακήρυξη του διαγωνισμού (άρθρα 2.2.3.5 και 2.2.9.2 περ. Β.1.ε) δεν απαιτούσε ρητά την υποβολή των ως άνω δικαιολογητικών ονομαστικοποίησης για τους μετόχους των προσφερόντων δεν ασκεί επιρροή, αφού η ανωτέρω υποχρέωση συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό που απορρέει ευθέως από το νόμο (βλ. σκέψη 4 ανωτέρω). Ενόψει αυτών, μη νομίμως κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός στην προσφέρουσα εταιρεία, παρότι συνέτρεχε λόγος αποκλεισμού της, η πλημμέλεια δε αυτή, που σχετίζεται με την αρχή της διαφάνειας κατά την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων, παρίσταται ουσιώδης (βλ. τη νομολογία που αναφέρεται στη σκέψη 4 ανωτέρω). 

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή της ζητά την ακύρωση της απόφασης του Γενικού Γραμματέα που την απέκλεισε από τον διαγωνισμό για την επιλογή αναδόχου κατασκευής ενός έργου. Το έργο αφορά την εκτέλεση αναστηλωτικών εργασιών σε αρχαίο ακίνητο μνημείο που προστατεύεται από το Ν. 3028/2002, με εκτιμώμενη αξία 725.806,45 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η απόφαση αποκλεισμού της είναι παράνομη, καθώς πληροί το κριτήριο της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, έχοντας εκτελέσει παρόμοια έργα σε μνημεία έως το 1830.

Ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση της διακήρυξης για την παροχή υπηρεσιών επισκευής και συντήρησης ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, ιδιαίτερα για μηχανήματα τεχνητού νεφρού, με αριθμό ..., προκειμένου να ματαιωθεί ο διαγωνισμός και να επαναπροκηρυχθεί με νόμιμους όρους σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/24/ΕΕ και τον Νόμο 4412/2016. Επιπλέον, ζητά τη διόρθωση της εκτιμώμενης δαπάνης του τμήματος 1, για τη συμμόρφωση με το άρθρο 6 του ίδιου νόμου, και την τροποποίηση της τεχνικής προδιαγραφής για την απόδειξη της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας των προσφερόντων, σύμφωνα με το Μέρος II του Παραρτήματος XII της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας της αναθέτουσας αρχής να απορρίψει την προσφορά της παρεμβαίνουσας και, πάντως, να καλέσει την τελευταία να αντικαταστήσει τον τρίτο οικονομικό φορέα στις ικανότητες του οποίου στηρίχθηκε για την πλήρωση του κριτηρίου της Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Επάρκειας του άρθρου 22.Γ της Διακήρυξης, όπως αυτή (η παράλειψη) συντελέστηκε διά της με αρ. πρωτ. … πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής, με την οποία η τελευταία κάλεσε την παρεμβαίνουσα όπως αντικαταστήσει αποκλειστικά και μόνο τον τρίτο οικονομικό φορέα στις ικανότητες του οποίου στηρίχθηκε για την πλήρωση του κριτηρίου της Τεχνικής και Επαγγελματικής Ικανότητας του άρθρου 22.Δ.γ της Διακήρυξης.