×
register
Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1172/2023

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.75, 4412/2016/Α.102, 4412/2016/Α.104, 4412/2016/Α.86

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης για τις κτιριακές εγκαταστάσεις κτιρίων των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για 27 μήνες πλέον 12 μηνών δικαιώματος προαίρεσης(...) Στο πλαίσιο αυτό, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να απαιτούν από τους προσφέροντες να διαθέτουν συγκεκριμένα προσόντα και λοιπές ικανότητες που διασφαλίζουν ότι διαθέτουν εμπειρία και πόρους, ανθρώπινους και τεχνικούς, κατάλληλους για την ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης καθώς και να επιλέγουν πρότυπα διασφάλισης της ποιότητας και της περιβαλλοντικής διαχείρισης για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Τα θεσπιζόμενα ως άνω κριτήρια ποιοτικής επιλογής και πρότυπα πρέπει να είναι πρόσφορα για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων ώστε οι τελευταίοι να προβούν στην ορθή και αποτελεσματική εκτέλεση της συγκεκριμένης σύμβασης, αλλά και ποσοτικά και ποιοτικά συναφή με το αντικείμενο αυτής. Τυχόν περιορισμοί των οικονομικών φορέων στην πρόσβαση στο διαγωνισμό πρέπει να δικαιολογούνται από επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος και να αποδεικνύεται ότι ο σκοπός για τον οποίο θεσπίστηκαν δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο περιοριστικά για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού μέσα.(...)Το στάδιο του ελέγχου της καταλληλότητας των διαγωνιζομένων είναι διακριτό από εκείνο της ανάθεσης της σύμβασης, δεδομένου ότι αποτελούν δύο αυτοτελείς διαδικασίες, οι οποίες διέπονται από διαφορετικούς κανόνες, ακόμα και στις περιπτώσεις που επιτρεπτώς, κατά την κείμενη νομοθεσία, πραγματοποιούνται ταυτοχρόνως.(...)Όταν, αντίθετα, η σύμβαση εκτελείται από πολυπληθές προσωπικό με όμοια εν γένει προσόντα, η συμβολή εκάστου των μελών του προσωπικού δεν μπορεί εξ αντικειμένου να επιδράσει σημαντικά στην ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης και, κατ’ επέκταση, να επηρεάσει αποφασιστικά την οικονομική αξία της προσφοράς. Κατά συνέπεια, στην τελευταία αυτή περίπτωση, η οργάνωση, τα προσόντα, η πείρα και η εκπαίδευση του προσωπικού αυτού δεν τίθενται νομίμως ως κριτήρια ανάθεσης.(...)το κριτήριο (Κ.4.) που αφορά στην οργάνωση, τα προσόντα και την πείρα του συνόλου του προσωπικού του προσφέροντος, μη νομίμως τέθηκε ως κριτήριο ανάθεσης, αφού ενόψει του αντικειμένου της υπό ανάθεση σύμβασης, το οποίο όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, δεν είναι πολύπλοκο, ούτε σύνθετο και κατά την κοινή πείρα, εκτελείται από πολυάριθμο προσωπικό με βασική οργανωτική δομή, χωρίς ειδικά προσόντα και εξειδικευμένη εμπειρία, δεν επιδρά σημαντικά στο επίπεδο και την ποιότητα εκτέλεσης της σύμβασης κατά τρόπο που να επηρεάζεται και διαμορφώνεται αντίστοιχα η οικονομική αξία της προσφοράς. Αντιθέτως, όπως προκύπτει και από την ελλειπτική ανάλυση του εν λόγω κριτηρίου στη διακήρυξη, τούτο προορίζεται για την εξέταση γενικά του ανθρώπινου δυναμικού των προσφερόντων και αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό αυτών και όχι της προσφοράς τους και συνιστά κριτήριο επιλογής τους. Επομένως, όπως προεκτέθηκε σε προηγούμενη σκέψη,το ως άνω κριτήριο συνολικά δεν είναι κατάλληλο για την επιλογή της προσφοράς που παρουσιάζει την καλύτερη σχέση μεταξύ ποιότητας και τιμής, παρελκομένης της εξέτασης της έτερης πλημμέλειας που διαπίστωσε επικουρικώς το Κλιμάκιο αναφορικά με την μη εξειδίκευση της εμπειρίας του προσωπικού(...)Ως εκ τούτου, η ως άνω ήδη προβλεφθείσα στη διακήρυξη υλικοτεχνική υποδομή θα αναφερθεί αναγκαστικά από τον ανάδοχο προκειμένου να περιγράψει τον τρόπο οργάνωσης και παροχής των επίμαχων υπηρεσιών και να αξιολογηθεί κατά το κριτήριο αυτό και όχι για να βαθμολογηθεί για τον εξοπλισμό που θα διαθέσει. Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως τέθηκε το κριτήριο Κ.3 ως κριτήριο ανάθεσης και οι σχετικοί ισχυρισμοί της προσφεύγουσας και του παρεμβαίνοντος πρέπει να γίνουν δεκτοί.(...)Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας και υπό τα πραγματικά δεδομένα που προεκτέθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει καταρχάς ότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης (άρθρο 2.2.9.2), κατά το μέρος που απαιτεί όπως η έκδοση των πιστοποιητικών που αποδεικνύουν τη συμμόρφωση των οικονομικών φορέων με τα αναφερόμενα στο άρθρο 2.2.7. αυτής πρότυπα διασφάλισης ποιότητας  ανάγεται σε χρόνο πριν τη δημοσίευση της διακήρυξης, είναι μη νόμιμος διότι παρίσταται δυσανάλογος, καθόσον δεν προκύπτει ότι η εν λόγω πρόσθετη απαίτηση συνδέεται επαρκώς με το αντικείμενο της σύμβασης και ότι αυτή δικαιολογείται από τη φύση και τις ιδιαιτερότητες των παρεχόμενων υπηρεσιών.(...)Δεν ανακαλεί την 335/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1578/2023


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/159/2019

Δημιουργία συστήματος επιτήρησης συνόρων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω προβλεφθέν στο ΣΤ΄ Παράρτημα της διακήρυξης δικαίωμα της Αναθέτουσας Αρχής να συνάψει - αφού το ενεργοποιήσει με πρωτοβουλία της - με την ανάδοχο, μετά το πέρας της τριετούς περιόδου χρόνου εγγύησης καλής λειτουργίας-δωρεάν συντήρησης του συστήματος, νέα σύμβαση (πρόσθετη πράξη), με την οποία να παρατείνεται, κατ΄ έτος και μέχρι 7 έτη, η πλήρης συντήρηση (προληπτική και αποκατάσταση βλαβών) του συστήματος, δεν αποτέλεσε, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (σκέψη ΙΙ), νομίμως αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης και δη υπό την μορφή νομίμου δικαιώματος προαίρεσης. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω δυνητικώς συναφθησομένης σύμβασης- η οποία το πρώτον αναφέρεται ως δικαίωμα προαίρεσης με το άρθρο 18 του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, δεν προϋπολογίσθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή. Επίσης, αυτή δεν περιβλήθηκε των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, δεδομένου ότι δεν συμπεριελήφθη στο αντικείμενο και στη συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας, όπως τα στοιχεία αυτά η τελευταία καθορίστηκαν στη διακήρυξη που εστάλη για δημοσίευση στον ελληνικό τύπο, στο Φ.Ε.Κ., αλλά και στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο τμήμα ΙΙ.2.11. του οποίου "Πληροφορίες σχετικά με δικαιώματα προαίρεσης" σημειώθηκε "όχι". (..)Κατ’ ακολουθίαν αυτών και δεδομένου ότι οι νομικές πλημμέλειες που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη καθιστούν μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1040/2019 


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/229/2020

Λειτουργία κινητής μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Α) Το κριτήριο της στελέχωσης της ομάδας έργου (άρθρο 2.2.6. περ.γ) μη νομίμως ορίστηκε, κατά σύγχυση, και ως κριτήριο ανάθεσης, κατά την έννοια του άρθρου 86 του ν. 4412/2016. Τούτο δε διότι δεν αιτιολογείται, ειδικώς στην συγκεκριμένη περίπτωση, η επίδραση που θα επιφέρει στο επίπεδο εκτέλεσης της σύμβασης η διάθεση, εκ μέρους της διαγωνιζόμενης εταιρείας, ομάδας έργου με συγκεκριμένα προσόντα. Όπως έγινε δεκτό και ανωτέρω (σκ. 3), η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί ως κριτήριο ανάθεσης την οργάνωση, τα προσόντα και την πείρα του προσωπικού στο οποίο ανατίθεται η υπηρεσία, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της εκτέλεσης της σύμβασης και, κατ’ επέκταση, την οικονομική αξία της προσφοράς, πλην όμως τούτο επιτρέπεται στις περιπτώσεις όπου η επαγγελματική πείρα και η κατάρτιση των προσώπων που έχουν αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης συνδέεται ουσιωδώς με το αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα στις συμβάσεις για υπηρεσίες διανοητικής φύσεως (βλ. και 94η αιτιολογική σκέψη οδηγίας 2014/24/ΕΕ) και για τον λόγο αυτό επηρεάζει και την οικονομική προσφορά των διαγωνιζόμενων. Στην προκειμένη δε περίπτωση, ενώ τίθεται ως προαπαιτούμενο της τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας η στελέχωση ομάδας έργου με συγκεκριμένα προσόντα (άρθρο 2.2.6 περ.γ) και αναφέρεται ότι το εν λόγω οργανόγραμμα με την στελέχωση της ομάδας πρέπει να περιλαμβάνεται στην τεχνική προσφορά επί ποινή αποκλεισμού (άρθρο 2.4.3.2.), εντούτοις προβλέπεται αυτή (η στελέχωση) και ως κριτήριο ανάθεσης με συντελεστή βαρύτητας 15%, χωρίς τούτο να αιτιολογείται ειδικώς από τη διακήρυξη και χωρίς να συνδέεται με την φύση των ανατεθεισών υπηρεσιών. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι πρόκειται για την λειτουργία μιας υφιστάμενης μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, η οποία λειτουργεί ήδη, τουλάχιστον από το 2016 (βλ. σχετ. την από Δ/552/28.6.2016 όμοια κατά περιεχόμενο σύμβαση με την ελεγχόμενη, καθώς και τις διαδοχικώς συναφθείσες κατόπιν αυτής) και όχι σύμβαση σχετική με την αναβάθμιση, βελτίωση ή επέκταση της εν λόγω μονάδας που ενδεχομένως να δικαιολογούσε την πρόβλεψη του εν λόγω κριτηρίου, σχετικά με την επαγγελματική αξία των προσώπων που αναλαμβάνουν την εκτέλεση αυτής, και ως κριτήριο ανάθεσης.Β) Το κριτήριο ανάθεσης «πληρότητα και αρτιότητα τεχνικού φακέλου προσφοράς» (άρθρο 2.3.1) είναι γενικό και αόριστο, διότι σε κανένα σημείο της διακήρυξης δεν προσδιορίζεται σαφώς ούτε συνάγεται εμμέσως σε τι αφορά το εν λόγω κριτήριο. Ακόμα δε και αν ήθελε υποτεθεί πως με αυτό σκοπείται η βαθμολόγηση του περιεχομένου της τεχνικής προσφοράς και όχι η πληρότητα και αρτιότητα των προσκομισθέντων δικαιολογητικών αυτής, τα οποία εξάλλου τίθενται επί ποινή αποκλεισμού κατά την εξέταση της συμβατότητας της τεχνικής προσφοράς με τις τεχνικές προδιαγραφές που ορίζονται στη διακήρυξη, εντούτοις είναι άδηλο τι ακριβώς θα λάβει υπόψιν της η αναθέτουσα αρχή κατά την  βαθμολόγηση. Εξάλλου, στην διακήρυξη δεν γίνεται καμία αναφορά ως προς τον τρόπο βαθμολόγησης των κριτηρίων ανάθεσης ούτε προφανώς και του εν λόγω κριτηρίου, αρκείται δε αυτή στην απλή παράθεση του γράμματος της νομοθετικής διάταξης που ορίζει ότι η βαθμολογία κυμαίνεται από 100 βαθμούς στην περίπτωση που ικανοποιούνται ακριβώς όλοι οι όροι των τεχνικών προδιαγραφών, αυξάνεται δε μέχρι τους 120 βαθμούς όταν υπερκαλύπτονται οι απαιτήσεις του εν λόγω κριτηρίου. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να καταλείπεται υπέρμετρη ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή ως προς την βαθμολόγηση των κριτηρίων, παραβιάζοντας με τον τρόπο αυτό την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και την εντεύθεν απορρέουσα υποχρέωση διαφάνειας, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται όπως όλα τα στοιχεία που λαμβάνει υπόψη η αναθέτουσα αρχή για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και ο τρόπος βαθμολόγησης αυτών καθίστανται γνωστά στους εν δυνάμει προσφέροντες, κατά τον χρόνο προετοιμασίας των προσφορών τους. Στην προκειμένη περίπτωση, τούτο καθίσταται επιτακτικότερο και για τον πρόσθετο λόγο ότι το σύνολο των λοιπών κριτηρίων προς βαθμολόγηση, ήτοι το «Σχέδιο επεξεργασίας και υγειονομικής ταφής», το «Οργανόγραμμα και στελέχωση της Ομάδας έργου», η «Πληρότητα σχεδίου περιβαλλοντικής παρακολούθησης» και το «Πρόγραμμα διάθεσης CLO» εμπεριέχονται ήδη, ως επιμέρους αξιολογούμενα στοιχεία, στο ως άνω κριτήριο, ήτοι αποτελούν αντικείμενο και περιεχόμενο του τεχνικού φακέλου προσφοράς (βλ. σχετ. άρθρο 2.4.3.2. διακήρυξης). Τα ίδια δε κριτήρια, το  περιεχόμενο των οποίων προσδιορίζεται ειδικώς στην διακήρυξη, αξιολογούνται και αυτοτελώς, με αποτέλεσμα να τίθεται ζήτημα ανεπίτρεπτης διπλής βαθμολόγησής τους. Γ) Τέλος, όπως έγινε δεκτό και ανωτέρω (σκ. 4), κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων δεν ορίζεται στην διακήρυξη ο τρόπος βαθμολόγησης των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής που έχει θέσει η αναθέτουσα αρχή, προκειμένου να αναδειχθεί ο ανάδοχος βάσει του επιλεγέντος από την διακήρυξη κριτηρίου της βέλτιστης σχέσης ποιότητας- τιμής. Ειδικότερα, δεν εξειδικεύεται επαρκώς τι θα λάβει υπόψιν της η αναθέτουσα αρχή κατά την βαθμολόγηση του εκάστοτε κριτηρίου, ώστε ο κάθε συμμετέχων στον διαγωνισμό να διαμορφώσει την προσφορά του, με γνωστά εκ των προτέρων κριτήρια, ώστε να λάβει τον μέγιστο δυνατό βαθμό. Εξάλλου, η εν λόγω παράλειψη, συνδυαζόμενη με την ασάφεια και τη γενικότητα των επίμαχων κριτηρίων, πέραν του ότι καταλείπει στις αναθέτουσες αρχές υπέρμετρη ευχέρεια ως προς τον τρόπο βαθμολόγησης των υποψηφίων, δεν επιτρέπει και τον εκ των υστέρων έλεγχο της νομιμότητας των επίμαχων αποφάσεων μέσω του ελέγχου της αιτιολογίας αυτών.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1359/2020


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/750/2021

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 75/2021 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ αυτών για την παροχή των υπηρεσιών με τίτλο «Υπηρεσίες ανάπτυξης και διαχείρισης προγράμματος ανακύκλωσης» με προϋπολογισμό δαπάνης ύψους 12.556.800 ευρώ πλέον Φ.Π.Α 24% για τρία έτη, με δικαίωμα προαίρεσης για ένα επιπλέον έτος, ποσού 4.185.600 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. 24%(....)το Δικαστήριο κρίνει ότι εφόσον στους επίμαχους όρους των άρθρων 2.2.6.1 και 2.2.9.2 περ. Β.4.α της διακήρυξης της ελεγχόμενης ανάθεσης δεν προβλέπεται ρητά, ούτε δύναται να συναχθεί με βεβαιότητα, ότι κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς του ο συμμετέχων οικονομικός φορέας έπρεπε να έχει ήδη εκτελέσει ολόκληρη ή τμήμα σύμβασης παροχής υπηρεσιών αξίας τουλάχιστον 1.000.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. για λειτουργία και διαχείριση σταθερών και κινητών Πράσινων Σημείων, η αρχή της τυπικότητας σε συνδυασμό με τις λοιπές θεμελιώδεις αρχές του ενωσιακού και εθνικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων επιβάλλουν να γίνει δεκτό ότι για την παραδεκτή υποβολή της προσφοράς, αρκεί ο οικονομικός φορέας να εκτελεί κατ΄αυτήν μία τέτοια σύμβαση προϋπολογισμού τουλάχιστον 1.000.000,00 πλέον Φ.Π.Α.. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση τόσο των όρων της διακήρυξης όσο και των στοιχείων της υποβληθείσας προσφοράς.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτές 75/2021 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο αιτιολογικό της παρούσας.


ΕΣ/ΟΛΟΜ/2138/2020

Ανάθεση μελέτης - οριοθέτηση- διευθέτηση ρεμάτων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (β λ. σκέψη 35), το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι από τα αρχικός υποβληθέντα δικαιολογητικά κατακύρωσης προέκυπτε κατ’ αρχήν η συμμετοχή των μελών της παρεμβαίνουσας ένωσης εταιρειών σε συμπράξεις που αναδείχθηκαν ανάδοχοι σε συμβάσεις σχετικές με το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, κρίνει ότι η μη αναφορά στα εν λόγω δικαιολογητικά του ποσοστού συμμετοχής κάθε εταιρείας στις μελετητικές συμπράξεις, καθώς και της μελέτης που εκπονήθηκε από καθεμία δεν συνιστά μη θεραπεύσιμη ουσιώδη πλημμέλεια, αλλά μόνο ασάφεια των αρχικώς υποβληθέντων δικαιολογητικών δυνάμενη να συμπληρωθεί εκ των υστέρων με βάση το άρθρο 102 του ν. 4412/2016. Συνεπώς, η ως άνω πλημμέλεια έχει πλέον καλυφθεί μετά την υποβολή ενώπιον της αναθέτουσας αρχής των δικαιολογητικών κατακύρωσης εκ μέρους της αναδόχου, από τα οποία προκύπτουν όλα τα αναφερόμενα στις σχετικές διατάξεις του άρθρου 22.2.3 ii της διακήρυξης στοιχεία, και την ολοκλήρωση του ελέγχου των δικαιολογητικών αυτών από την αναθέτουσα αρχή, με το από 30.7.2020 Πρακτικό της Επιτροπής διαγωνισμού, το οποίο εγκρίθηκε με την .../2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του προσφεύγοντος Δήμου.


ΝΣΚ/117/2020

Δυνατότητα εκ νέου εξέτασης πληρότητας δικαιολογητικών και προσκόμισης Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ) στο στάδιο της επικύρωσης των αποτελεσμάτων των σταδίων αξιολόγησης διεθνούς ανοικτού ηλεκτρονικού δημόσιου διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά αποκλειστικά βάσει της τιμής.(...)α) Στο στάδιο της επικύρωσης των αποτελεσμάτων των σταδίων αξιολόγησης διεθνούς ανοικτού ηλεκτρονικού δημόσιου διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά αποκλειστικά βάσει της τιμής, δεν είναι δυνατή, κατ’ άρθρο 100 (παρ. 4) του ν. 4412/2016, η εκ νέου εξέταση ζητημάτων που αφορούν στην πληρότητα των υποβληθέντων δικαιολογητικών (ομόφωνα). β) Στο ίδιο, ως άνω, στάδιο δεν είναι δυνατή η κλήση από την Αναθέτουσα Αρχή του μοναδικού υποψηφίου για τμήμα του διαγωνισμού, του οποίου η προσφορά απορρίφθηκε, προς παροχή διευκρινίσεων ή συμπλήρωσης, κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016 και ειδικότερα για να προσκομίσει το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ), που απαιτείται κατά τα άρθρα 78, 79 και 79Α του ίδιου ως άνω νόμου, να το υπογράψει ψηφιακά και να το υποβάλει ηλεκτρονικά (μέσω ΕΣΗΔΗΣ) στην Αναθέτουσα Αρχή, με την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος, που επιβάλλουν τη μη ματαίωση του διαγωνισμού (ομόφωνα).


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/398/2020

Παροχή υπηρεσιών σίτισης....Μη νομίμως προβλέπεται στη διακήρυξη του  επίμαχου διαγωνισμού ως κριτήριο ανάθεσης η ιδιαίτερη ικανότητα, πείρα και ειδικότητα παροχής υπηρεσιών μαζικής εστίασης, καθώς και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σε σχέση με το αντικείμενο της ζητούμενης παροχής (κριτήριο 2 της  Β' Ομάδας με συντελεστή 20%). Το συγκεκριμένο κριτήριο βαθμολογείται με βάση την προηγούμενη παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών μαζικής εστίασης σε μεγάλο αριθμό ατόμων (1.250 άτομα) για χρονικό διάστημα τουλάχιστον εννέα (9) μηνών ετησίως, με τους συμμετέχοντες που έχουν παράσχει τουλάχιστον για ένα (1) έτος αντίστοιχες υπηρεσίες να λαμβάνουν βαθμό 100, ο οποίος προσαυξάνεται για κάθε επιπλέον έτος παροχής τέτοιας  υπηρεσίας κατά ένα βαθμό και  μέχρι 20 συνολικά. Από αυτά παρέπεται ότι βάση βαθμολόγησης του συγκεκριμένου κριτηρίου αποτελεί η κατοχή προηγούμενης εμπειρίας από τον ίδιο τον οικονομικό φορέα. Τούτο όμως αποτελεί κριτήριο αμιγώς τεχνικής καταλληλότητας, το οποίο  επεκτείνεται απλώς χρονικά σε βάθος ιδιαιτέρως μεγάλου διαστήματος (έως εικοσαετίας) για την διαμόρφωση της λαμβανόμενης βαθμολογίας, ανεξάρτητα  μάλιστα από την εμπειρία του διατιθέμενου για την εκτέλεση της  συγκεκριμένης σύμβασης προσωπικού, το οποίο πρέπει απλώς να πληροί την γενική απαίτηση καταλληλότητας περί κατοχής ετήσιας εμπειρία (βλ. σχετικώς και κριτήριο 2 της Ομάδας Α'  περί μελέτης λειτουργίας, ιδίως σε ότι αφορά το προσωπικό και λήψης μέτρων υγιεινής και ασφάλειας). Με τους επίμαχους όρους της διακήρυξης, η γενικώς κατεχόμενη από τον φορέα εμπειρία σε υπηρεσίες μαζικής σίτισης/ εστίασης ανάγεται αυθαιρέτως από την αναθέτουσα αρχή σε ποιοτικό στοιχείο διαμόρφωσης της  προσφοράς, κατά παράβαση των αναφερομένων ως άνω διατάξεων του ν. 4412/2016, χωρίς η πλημμέλεια αυτή να  αίρεται από το γεγονός ότι η διακήρυξη προβλέπει συγκεκριμένο τύπο βαθμολογικής αποτίμησης της εμπειρίας αυτής,  αφού, ενόψει των ανωτέρω, παρίσταται πλημμελής εξαρχής η πρόβλεψη του συγκεκριμένου κριτηρίου καταλληλότητας ως  κριτηρίου ανάθεσης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι οι διαπιστούμενες ως άνω πλημμέλειες εντοπίζονται σε ουσιώδεις όρους της  διακήρυξης, συνδέονται με την εφαρμογή βασικών αρχών και κανόνων του δικαίου περί δημοσίων συμβάσεων που συνάπτονται άμεσα με την εκδήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής στον διαγωνισμό και την διαμόρφωση των υποβαλλομένων προσφορών και  δεδομένου  ότι, στην προκειμένη περίπτωση, επαρκής ανταγωνισμός δεν αναπτύχθηκε, αφού στη διαδικασία συμμετείχε τελικώς μία μόνο εταιρία (πρβλ Τμ. Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης 1265/2019, VI Τμ. 1983/2020), το Κλιμάκιο κρίνει ότι  κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2649/2020


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1274/2021

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:ζητείται η ανάκληση της 260/2021 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (στο εξής προσβαλλόμενη Πράξη), με την οποία διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση των υπηρεσιών φύτευσης και συντήρησης χώρων πρασίνου του Δήμου …-…, συνολικού προϋπολογισμού 1.850.000,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.) και κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ των προσφευγόντων.(....)Η κρίση του Κλιμακίου ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης για τον λόγο ότι μη νομίμως προβλέφθηκε στον όρο 2.2.6 της διακήρυξης ως κριτήριο επιλογής η παρουσίαση «ολοκληρωμένης έκθεσης αντιμετώπισης του έργου, προδιαγραφές της προσφερόμενης υπηρεσίας, περιβαλλοντική διαχείριση, μεθοδολογία οργάνωσης, διοίκησης και υλοποίησης του έργου, σχεδιασμό, προγραμματισμό και παρακολούθηση-έλεγχος προόδου του έργου», ενώ, σύμφωνα με τον όρο 3.1.2 της διακήρυξης, συνιστά κριτήριο ανάθεσης (Κ1 και Κ2), δεν είναι ορθή. Και τούτο, διότι η απαίτηση αυτή, έστω και εάν μη νομίμως εμφιλοχώρησε στον όρο 2.2.6 της διακήρυξης, δεν επηρέασε την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, ούτε δημιούργησε ασάφεια στους υποψήφιους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι, άλλωστε, δεν ζήτησαν σχετικώς διευκρινίσεις, δεδομένου ότι οι τελευταίοι όφειλαν, ούτως ή άλλως, να υποβάλουν την ως άνω έκθεση, προκειμένου να αξιολογηθεί και να βαθμολογηθεί η τεχνική τους προσφορά με βάση τα κριτήρια ανάθεσης της σύμβασης, διαφορετικά θα έπρεπε να αποκλειστούν.(....)Ως προς την κρίση του Κλιμακίου ότι η εμπειρία του οικονομικού φορέα, που αποτελεί αποκλειστικά και μόνο κριτήριο επιλογής, μη νομίμως ετέθη και ως κριτήριο ανάθεσης, προβάλλεται ότι εν προκειμένω η προηγούμενη εμπειρία σε συναφή με το δημοπρατούμενο αντικείμενα εγγυάται την αποτελεσματικότερη, σε σχέση με κάποιον που έχει μικρότερη εμπειρία, εκτέλεση της σύμβασης, λόγω των ιδιαζουσών αναγκών της αναθέτουσας αρχής, η οποία έχει τον χαρακτήρα κηπούπολης, με μεγάλη αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο, και του ιδιαίτερου φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, το οποίο παρίσταται σύνθετο, εξειδικευμένο και εξαιρετικά διευρυμένο, ενόψει της έκτασης και της ποικιλίας των χώρων πρασίνου του Δήμου.Σε κάθε περίπτωση, συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενοι στην πολιτική προστασία, την αποφυγή πυρκαγιών, την προστασία του πρασίνου κατά τη διάρκεια του θέρους, τη διασφάλιση της φυσιογνωμίας της περιοχής ως κηπούπολης και την προστασία της δημοτικής περιουσίας, οι οποίοι επιβάλλουν την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης.(....)Ανακαλεί την 260/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την ανάθεση των υπηρεσιών φύτευσης και συντήρησης χώρων πρασίνου του Δήμου …-….


ΕλΣυν/ΚλΖ/368/2017

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Νομιμότητα της ηλεκτρονικής διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ασφαλείας αερομεταφορών(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:α) Μη νομίμως τίθεται, από τη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ως «κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης», κατά την έννοια του άρθρου 86 του ν.4412/2016, το κριτήριο 5.3 των Τεχνικών Προδιαγραφών (Οικονομική ευρωστία), το οποίο αξιολογείται και βαθμολογείται, μεταξύ άλλων, με βάση το άθροισμα των καθαρών κερδών εκμετάλλευσης των υποψηφίων, όπως αυτό προκύπτει από τους προσκομιζόμενους δημοσιευμένους ισολογισμούς της τελευταίας τριετίας πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού, δεδομένου ότι το εν λόγω κριτήριο μπορεί να αποτελέσει μόνο «κριτήριο επιλογής», σύμφωνα με το άρθρο 75 (βλ. ιδίως παρ. 1 και 3 αυτού) του ίδιου ως άνω νόμου. Και τούτο, διότι αυτό δεν συνάπτεται με τον τρόπο εκτέλεσης της συγκεκριμένης προς ανάθεση υπηρεσίας, αλλά αποκλειστικά με την οικονομική και χρηματοοοικονομική επάρκεια των διαγωνιζομένων. Εξάλλου, η βαθμολόγηση, κατά το στάδιο ανάθεσης της σύμβασης, με βάση το άθροισμα των καθαρών κερδών εκμετάλλευσης, υποψηφίων, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις της διακήρυξης ως προς την οικονομική τους επάρκεια για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό, αντίκειται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, ενώ, περαιτέρω, άγει σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Τούτο δε, διότι, με τον τρόπο αυτό, ευνοούνται, σε κάθε περίπτωση, οι έχοντες μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια υποψήφιοι σε βάρος των ασθενέστερων οικονομικά υποψηφίων, χωρίς να προκύπτει η ύπαρξη αποχρώντος λόγου δημοσίου συμφέροντος, που να δικαιολογεί την ως άνω διάκριση (Ε.Σ. VI Τμ. 1723-1725/2012).β) Περαιτέρω, με την ως άνω διακήρυξη τέθηκε, επί ποινή αποκλεισμού των διαγωνιζομένων, ως προϋπόθεση για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής τους επάρκειας, η προσκόμιση των δύο τελευταίων δημοσιευμένων ισολογισμών της τελευταίας τριετίας πριν την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ήτοι των ισολογισμών που δημοσιεύτηκαν κατά τους τελευταίους τριάντα έξι (36) μήνες πριν την ημερομηνία αυτή (βλ. άρθρο 4.5 των Τεχνικών Προδιαγραφών). Εφόσον δε, ως ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού ορίστηκε η 11.7.2017, ισολογισμοί που δημοσιεύθηκαν στο Γ.Ε.ΜΗ., κατά το χρονικό διάστημα από 11.7.2014 έως 10.7.2017, θα έπρεπε να γίνονται δεκτοί. Ωστόσο, ο ως άνω όρος ερμηνεύτηκε από την αναθέτουσα αρχή, ως έχων την έννοια ότι γίνονται δεκτοί μόνον οι ισολογισμοί των τριών (3) τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων (2014, 2015 και 2016) που δημοσιεύθηκαν στο Γ.Ε.ΜΗ. πριν την ημερομηνία λήξης υποβολής προσφορών και, για το λόγο αυτό, αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η εταιρεία «….», αφού δεν έγιναν δεκτοί α) ο ισολογισμός που αφορούσε τη χρήση 2013, αν και δημοσιεύθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. στις 11.8.2014, ήτοι σε χρόνο που ενέπιπτε στο διάστημα των τριάντα έξι (36) μηνών πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού, και β) ο ισολογισμός που αφορούσε τη χρήση 2015, ο οποίος δημοσιεύτηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προσφορών, αλλά πριν την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού (δημοσιεύθηκε στις 10.7.2017), χωρίς να υφίσταται αποχρών λόγος δημοσίου συμφέροντος που να δικαιολογεί επαρκώς τον αποκλεισμό αυτό. Και τούτο, ανεξαρτήτως του ότι η αναθέτουσα αρχή δεν έκανε δεκτά ούτε τα ισοζύγια που υπέβαλε η εν λόγω εταιρεία για το έτος 2016, με την αιτιολογία ότι αυτά δεν υπέχουν θέση ισολογισμού, αν και, κατά νόμο, υπήρχε προθεσμία για την έγκριση και δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας, για τη χρήση 2016, μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου του έτους 2017. Επομένως, ενόψει της, κατά τα ανωτέρω, μη νόμιμης ερμηνείας του προαναφερθέντος όρου της διακήρυξης, μη νομίμως αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η ως άνω συμμετέχουσα εταιρεία. Ανακλήθηκε με την ΕλΣυν.Τμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/866/2018


ΑΕΠΠ/Σ 866/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-μη νομότυπη και προσήκουσα υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης(....)Συνεπώς, γίνεται δεκτός ο 1ος λόγος της προσφυγής απορριπτόμενων των οικείων ισχυρισμών του παρεμβαίνοντος και τούτο διότι ουδεμία ασάφεια ενέχει εν προκειμένω η διακήρυξη, απορριπτόμενων των οικείων ισχυρισμών του παρεμβαίνοντος, και ουδείς αμφισβητεί τα πραγματικά περιστατικά περί της κατατεθείσας άδειας, ομοίως απορριπτέοι για τους ίδιους λόγους κρίνονται και οι ισχυρισμοί της αναθέτουσας αρχής η οποία διαπίστωσε μεν την καταλληλότητα του οχήματος πλην όμως όχι στο επίμαχο είδος τροφίμων, που όπως βασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων διέπεται από διαφορετικούς κανόνες. Οι δε ισχυρισμοί του παρεμβαίνοντος περί διαβεβαίωσης από την αρμόδια Υπηρεσία περί της καταλληλότητας της επίμαχης άδειας προβάλλονται αορίστως και επομένως απαραδέκτως σε κάθε περίπτωση είναι αβάσιμοι.Δέχεται την προδικαστική προσφυγή.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/89/2021

Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων τηλεελέγχου..ζητείται η ανάκληση της 414/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα ανωτέρω δεδομένα, και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 9, το Τμήμα κρίνει ότι: α) η απλή παράθεση της βαθμολογίας των κριτηρίων Κ.1.4.5.έως Κ.1.4.9, Κ.2.1. και Κ.2.2. της τεχνικής προσφοράς της εταιρείας ...., στο Πρακτικό I της Ε.Δ. δεν συνιστά αιτιολογία ανταποκρινόμενη στις επιταγές του άρθρου 86 του ν. 4412/2016, αλλά το μη τεκμηριωμένο συμπέρασμα αυτής. β) Η αρτιότητα της αιτιολογίας επιβάλλεται ανεξαρτήτως αν σε κάποια από τα ανωτέρω κριτήρια η εταιρία βαθμολογήθηκε με 100, καθώς, επί βαθμολογούμενων κριτηρίων, οι 100 βαθμοί απονέμονται σε προσφορές που έχουν ήδη κριθεί ως πληρούσες τα τασσόμενα από τις προδιαγραφές κριτήρια, αλλά δεν πληρούν το βαθμολογούμενο κριτήριο και, για τον λόγο αυτό, και η κρίση αυτή χρήζει αιτιολογήσεως. Τα ανωτέρω ισχύουν πολλώ μάλλον για τα κριτήρια στα οποία η προσφορά της ανωτέρω εταιρείας βαθμολογήθηκε με βαθμό ανώτερο του 100, διότι μόνο με την αιτιολόγηση δύνανται οι προσφέροντες να κατανοήσουν γιατί έλαβαν τη συγκεκριμένη βαθμολογία και τους λόγους διαφοροποίησής της από αυτή των συνυποψηφίων τους, εντός του προβλεπόμενου εύρους διακύμανσής της. γ) Εντούτοις, διαπιστώνεται ότι: i) ο αναθέτων Δήμος προέβη σε ενδελεχή τεχνικό σχεδιασμό της υπό ανάθεση προμήθειας εξοπλισμού συστήματος τηλεελέγχου – τηλεχειρισμού για τον έλεγχο των ενεργών στοιχείων του συστήματος ύδρευσής του με εκπόνηση και δημοσίευση εκτενέστατων προδιαγραφών (βλ. ανωτέρω σκ.12). Αυτές παρέχουν, κατά τρόπο ακριβή και αντιληπτό από τους ενδιαφερόμενους προσφέροντες, αντικειμενικές και μετρήσιμες λεπτομέρειες των απαιτούμενων στοιχείων και περιλαμβάνουν ένα αναλυτικό σύστημα υποχρεωτικών αναφορών σε πρότυπα και συγκρίσιμα μεγέθη που κατευθύνουν την βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, ii) ότι κατά την ημερομηνία αποσφράγισης των προσφορών οι συμμετέχουσες στον διαγωνισμό εταιρείες απέκτησαν ηλεκτρονική πρόσβαση στο περιεχόμενο των τεχνικών προσφορών των συνυποψηφίων τους και στα συνοδευτικά στοιχεία που υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά από αυτές και αναρτήθηκαν στην διαδικτυακή πύλη του Ε.Σ.Η.ΔΗΣ. (βλ. ανωτέρω σκέψη 13.) iv) ότι κοινοποιήθηκε στις επιλεγείσες εταιρείες το Πρακτικό αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών τους, με την βαθμολόγησή τους και τις σχετικές παρατηρήσεις ανά βαθμολογούμενο κριτήριο, καθώς και η απόφαση της Ο.Ε. του Δήμου που το επικύρωσε αυτούσιο, χωρίς να προβληθεί από διαγωνιζόμενη εταιρεία προσφυγή με αιτιάσεις κατά της βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς της ιδίας ή της συνδιαγωνιζόμενής της, v) ότι προσκομίζεται το πρώτον με την κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης το από 11.6.2020 πρόσθετο υπόμνημα της Ε.Δ. προς την Ο.Ε. του Δήμου, το οποίο, όπως βεβαιώνεται με το από 24.11.2020 έγγραφο του Προέδρου της Ο.Ε. ελήφθη συμπληρωματικά υπόψη για την έκδοση της 80/18.6.2020 εγκριτικής απόφασης της Ο.Ε.. Μολονότι το υπόμνημα αυτό δεν μνημονεύεται στην εν λόγω εγκριτική απόφαση της Ο.Ε., ούτε αποδεικνύεται ότι κοινοποιήθηκε στις προσφέρουσες ώστε να δύναται να θεωρηθεί ότι εντάχθηκε πλήρως στη διαγωνιστική διαδικασία, παρέχει λεπτομερέστερες εξηγήσεις της βαθμολογίας που δόθηκε στις τεχνικές προσφορές τους, στο σύνολο των κριτηρίων, αποδεικνύοντας ότι η διαλαμβανόμενη στο Πρακτικό Ι της Ε.Δ. βαθμολογία ανταποκρινόταν εξ αρχής στην αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών που την υπαγόρευσε. δ) Ο συνδυασμός των ανωτέρω συνθηκών παρέχει εν προκειμένω τα εχέγγυα ότι τα αποφαινόμενα για την αξιολόγηση των τεχνικών προδιαγραφών όργανα δεν υπέπεσαν κατά τη βαθμολόγηση σε πρόδηλο σφάλμα εκτίμησης και ότι η βαθμολογία των τεχνικών προσφορών θα ήταν η ίδια και αν ακόμη η βαθμολόγηση συνοδευόταν από σύννομη αιτιολογία. Ενόψει τούτων, η διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο πλημμελής αξιολόγηση των προσφορών, δεν δύναται να θεωρηθεί, στην προκειμένη περίπτωση, ως επισύρουσα την ακυρότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον η πλημμέλεια αυτή δεν θέτει εν αμφιβόλω την αξιοπιστία της όλης διαδικασίας πλήττοντας ουσιωδώς τη νομιμότητά της. Συνεπώς, δικαιολογείται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την προσφυγή ανάκλησης, και η προσβαλλόμενη Πράξη του Κλιμακίου πρέπει να ανακληθεί.Ανακαλεί την 414/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.