Προμήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης στο πλαίσιο του προγράμματος Τρίτσης ΑΤ04.(...)Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου εκτελεστικής σύμβασης, δοθέντος ότι το περιεχόμενό της αντίκειται στους όρους της από 5.5.2023 συμφωνίας πλαίσιο.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης της από 5.5.2023 συμφωνίας - πλαίσιο για την «Προμήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης» στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1190/2023

Η Πράξη 220/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, ποσού 2.945.000,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της εταιρείας Α.Β.Ε.Ε. Η σύμβαση προκύπτει από την συμφωνία-πλαίσιο 5090/12.2.2025 και αφορά την προμήθεια και τοποθέτηση δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι η υποκείμενη διαδικασία ανάθεσης και η υπογραφή της συμφωνίας πλαισίου είχαν ήδη κριθεί νόμιμες από προηγούμενες αποφάσεις (1345/2024 της Α΄ Ελάσσονος Ολομέλειας). Δεδομένου ότι τα δικαιολογητικά κρίθηκαν πλήρη και η χωροθέτηση των πολυκέντρων έχει εγκριθεί νόμιμα, το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, συνολικού συμβατικού τιμήματος 3.651.800,00 ευρώ με ΦΠΑ.

Προμήθεια αντιδραστηρίων...Με τα δεδομένα αυτά, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων: α) Δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχετικού σχεδίου σύμβασης.β) Κωλύεται, για τους λόγους που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη, η υπογραφή του σχεδίου της πρώτης εκτελεστικής σύμβασης της ανωτέρω συμφωνίας-πλαίσιο.

Η Πράξη 150/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας σύναψης και του σχεδίου της 18ης εκτελεστικής σύμβασης της συμφωνίας-πλαίσιο 0005Μ/23, για την προμήθεια πετρελαίου κίνησης οχημάτων NATO F-54. Η σύμβαση αφορά 7.700.000 λίτρα πετρελαίου, συνολικής εκτιμώμενης δαπάνης 4.600.000 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (δια της Α.Σ.Δ.Υ.Σ. «ΘΗΣΕΑΣ» του ΥΠΕΘΑ) και της εταιρείας «... Α.Ε.». Το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη έγκριση της συμφωνίας-πλαίσιο με την 48/2023 πράξη, διαπίστωσε ότι δεν προκύπτουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διαδικασία ανάθεσης της εκτελεστικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, αποφασίστηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου εκτελεστικής σύμβασης.

Νομιμότητα του 3ου «mini» διαγωνισμού (call-off) και του σχεδίου της 38/2014.9 σύμβασης, 3ης εκτελεστικής της 38/2014 συμφωνίας - πλαίσιο, για την προμήθεια από την Πολεμική Αεροπορία φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων (....) Με τα δεδομένα αυτά, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις πλημμέλειες και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 38/2014.9 σύμβασης, 3ης εκτελεστικής της 38/2014 συμφωνίας - πλαίσιο, όπως η τελευταία έχει τροποποιηθεί και ισχύει.Για τους λόγους αυτούςΔεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 38/2014.9 σύμβασης, 3ης εκτελεστικής της 38/2014 συμφωνίας - πλαίσιο.

Προμήθεια πετρελαίου κίνησης για τον Πλοηγικό Σταθμό Ηρακλείου για τα έτη 2022 και 2023 και της Τ06/7.4.2022 εκτελεστικής της σύμβασης.(...)Αποφαίνεται ότι: α) Απαραδέκτως υποβλήθηκαν για έλεγχο η από 11.8.2023 εγκριθείσα τροποποίηση της Τ06/7.4.2022 εκτελεστικής σύμβασης της Τ02/24.1.2022 συμφωνίας πλαίσιο μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, εκπροσωπούμενου από τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, και της... για την προμήθεια πετρελαίου κίνησης για τον Πλοηγικό Σταθμό Ηρακλείου για τα έτη 2022 και 2023 και το αντίστοιχο σχέδιο τροποποιητικής εκτελεστικής σύμβασης. β) Είναι μη νόμιμη η από 11.8.2023 εγκριθείσα τροποποίηση της ανωτέρω συμφωνίας πλαίσιο (Τ02/24.1.2022) και κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο αντίστοιχου σχεδίου τροποποιητικής συμφωνίας πλαίσιο. 

Προμήθεια συσκευών τομογραφίας και παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης...ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 58/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (ΙΙ - VΙ) της παρούσας, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: Όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, εφόσον στην προκειμένη περίπτωση το αιτούν Νοσοκομείο ορίσθηκε με την υπ΄αριθμ. ....2017 απόφαση του Υπουργού Υγείας, ως Κεντρική Αρχή Αγορών, για τη διενέργεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο για την προμήθεια συσκευών τομογραφίας και την παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης, για λογαριασμό τόσο του ιδίου όσο και των λοιπών δεκαοκτώ (18) νοσοκομείων, μη νομίμως και δη κατά παράβαση του άρθρου 59 παρ. 4 του ν. 4412/2016, που επιβάλλει την υποχρεωτική υποδιαίρεση των συμβάσεων που αναθέτουν οι Κεντρικές Αρχές Αγορών, δεν υποδιαίρεσε τη σύμβαση (συμφωνία - πλαίσιο) σε τμήματα και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται υποχρεωτικώς για όλα τα προς προμήθεια είδη συσκευών τομογραφίας, ανά συσκευή τομογραφίας, κατόπιν μάλιστα προσκόμισης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής αλλά και εκπλήρωσης κριτηρίων επιλογής (συνολικού αλλά και ειδικού στο αντικείμενο της συμφωνίας – πλαίσιο κύκλου εργασιών, χρηματοπιστωτικής ικανότητας και τεχνικής ικανότητας) που αφορούν στην αξία του συνόλου των ως άνω ειδών. Εξάλλου η ως άνω εκ του νόμου επιβαλλόμενη υποχρέωση υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα (άρθρο 59 παρ. 1 και 4 του ν. 4412/2016), η οποία, εν προκειμένω, δεν τηρήθηκε και η οποία πρακτικώς θα συνεπαγόταν τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς χωριστά για κάθε επιμέρους τμήμα της προμήθειας ουδόλως υποκαθίσταται από την προβλεφθείσα - στην επίμαχη διακήρυξη - στο πλαίσιο της ανάθεσης και εκτέλεσης της συμφωνίας – πλαίσιο κατανομή της προμήθειας με προσυμφωνημένα ποσοστά σε έως και τέσσερις μειοδότες (άρθρο 39 παρ. 5 περ. α΄ του ν. 4412/2016), η οποία λαμβάνει χώρα στο μεταγενέστερο στάδιο της κατακύρωσης της προμήθειας και δεν σχετίζεται με τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα της σύμβασης και την συνακόλουθη υποχρέωση προσκόμισης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής αλλά και εκπλήρωσης κριτηρίων επιλογής που αφορούν σε τμήμα –και όχι στο σύνολο- της αξίας της σύμβασης. Συνεπώς, οι σχετικοί ισχυρισμοί που προβάλλονται με την υπό κρίση αίτηση και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά την προβλεφθείσα στην επίμαχη διακήρυξη δυνατότητα κάθε αναθέτουσας αρχής να συνάψει με τους αναδόχους, μετά τη λήξη της πενταετούς διάρκειας της συμφωνίας – πλαίσιο, νέα σύμβαση πλήρους συντήρησης και επισκευής των συσκευών τομογραφίας για ένα (1) ακόμη έτος, με δυνατότητα μονομερούς ανανέωσης αυτής έως και 4 φορές (δηλαδή συνολικής διάρκειας της εν λόγω νέας σύμβασης συντήρησης έως και 5 έτη) το Τμήμα κρίνει ότι αυτή δεν αποτέλεσε, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη ΙV, νομίμως αντικείμενο της συμφωνίας πλαίσιο. Και τούτο διότι η αξία της εν λόγω δυνητικώς συναφθησόμενης -μετά τη λήξη της διάρκειας της κύριας συμφωνίας πλαίσιο - σύμβασης συντήρησης ούτε προϋπολογίσθηκε από την αναθέτουσα αρχή, ούτε συμπεριελήφθη στην συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της συμφωνίας – πλαίσιο, όπως η τελευταία προσδιορίσθηκε στη διακήρυξη που αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και στην περίληψη που εστάλη για δημοσίευση στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε κάθε δε περίπτωση η σύναψη μιας τέτοιας σύμβασης οδηγεί και σε υπέρβαση του εκ του νόμου οριοθετημένου επιτρεπτού χρόνου διάρκειας των συμφωνιών – πλαίσιο (άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 4412/2016). Ως εκ τούτου και εφόσον η ως άνω δυνατότητα δεν αποτέλεσε νομίμως αντικείμενο της επίμαχης συμφωνίας - πλαίσιο, μη νομίμως σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη V, ορίσθηκε ως στοιχείο της οικονομικής προσφοράς αλλά και ως κριτήριο ανάθεσης της συμφωνίας – πλαίσιο και η προσφερόμενη από τους υποψηφίους τιμή για την δυνητικώς συναφθησόμενη, μετά τη λήξη της πενταετίας, σύμβαση συντήρησης και επισκευής. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, διάρκειας πέντε (5) ετών, μεταξύ του αιτούντος νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «...», ως Κεντρικής Αρχής Αγορών (Κ.Α.Α.) και των εταιρειών «... ...», «...» και «...» για την «Προμήθεια συσκευών τομογραφίας και την παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης».Ανακαλεί την 58/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης (...)ζητείται η αναθεώρηση της 1100/2024 απόφασης του Έβδομου Τμήματος (...)Σε κάθε δε περίπτωση, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί και το γεγονός ότι, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από προηγούμενες δικαστικές του ενέργειες (βλ. ΕλΣυν Πράξεις Στ΄ Κλιμακίου 176/2023, 148/2023, 632/2022, 623/2022, 231/2021, Έβδ. Τμ. 776/2024, 1190/2023), η προϋπολογιζόμενη τιμή μονάδας της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από την αντίστοιχη τιμή μονάδας σε ομοειδείς συναφθείσες συμφωνίες-πλαίσιο και εκτελεστικές αυτών συμβάσεις. Τέλος, το γεγονός ότι ο εν λόγω διαγωνισμός του ΕΔΣΝΑ αποτέλεσε μεταγενέστερα αντικείμενο ελέγχου της ΕΔΕΛ, όπως αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, δεν δύναται να κλονίσει τα στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης καθιστώντας αυτά εκ των υστέρων ανεπαρκή και μη αξιοποιήσιμα από την αναθέτουσα Αρχή, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την προσφεύγουσα.(..)  η έλλειψη μιας διευρυμένης έρευνας αγοράς εκτός ελλαδικού χώρου, όπου κατά τα κοινώς γνωστά επικρατούν άλλες οικονομικές συνθήκες, δεν δύναται να καταστήσει αφ΄εαυτής ανεπαρκή και αναιτιολόγητη την τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης τιμής μονάδας των προς προμήθεια πολυκέντρων, προεχόντως διότι τούτο εναπόκειται στις εκτιμήσεις της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής, σε κάθε δε περίπτωση τέτοια υποχρέωση δεν βρίσκει έρεισμα στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την κρινόμενη υπόθεση (πρβλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1030/2024 σκ. 24). Κατόπιν των ανωτέρω, ο σχετικός λόγος αναθεώρησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει καθ’ ολοκληρία δεκτός.Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 54 του ν. 4412/2016 το δικάσαν Τμήμα απεφάνθη ότι οι τιθέμενες με τη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές υπερβαίνουν το περιθώριο εκτίμησης που έχει η αναθέτουσα Αρχή κατά τη διαμόρφωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των υπό προμήθεια πολυκέντρων. Τούτο δε, διότι η επιλογή από τον Δήμο των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών αιτιολογείται δοθέντος ότι οι τελευταίες εξυπηρετούν κατά τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της κρινόμενης προμήθειας. 	Κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1100/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (Ε΄ Θερινού) και, κατά παραδοχή της προσφυγής ανάκλησης, να ανακληθεί η 246/2024 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της ανώνυμης εταιρείας «….Α.Β.Ε.Ε.» για την «Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή, τεσσάρων (4) ρευμάτων, με παροχή οικονομικού εργαλείου προς τους δημότες».

Προμήθεια υγειονομικού υλικού: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα ανωτέρω (σκ.ΙΙΙ), μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή δεν προέβη, για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμφωνίας – πλαίσιο, στην επιλογή  όλων των συμμετεχόντων οικονομικών φορέων, που πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής της οικείας διακήρυξης και των οποίων οι προσφορές κρίθηκαν τεχνικά και οικονομικά αποδεκτές, διότι, σύμφωνα με τη διακήρυξη (άρθρο 4 και παραπομπή στο άρθρο 39 παρ.5 του ν.4412/2016), η αναθέτουσα αρχή όφειλε να συνάψει σύμβαση με όλους τους συμμετέχοντες οικονομικούς φορείς που πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής και είχαν υποβάλει αποδεκτές προσφορές, και όχι μόνο με εκείνον (μόνο) εκ των παραδεκτώς συμμετεχόντων φορέων που προσέφερε τη χαμηλότερη ανά υλικό τιμή, δυνατότητα για την οποία δεν υπήρχε σχετική πρόβλεψη στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 39 παρ.4 του ν.4412/2016). Επομένως, η ελεγχόμενη συμφωνία-πλαίσιο είναι νόμιμη μόνο κατά το μέρος που αφορά στην ανάθεση των υλικών με α/α 13 και 14, για τα οποία κατατέθηκε μία μόνο για κάθε ένα από αυτά αποδεκτή προσφορά από τις εταιρείες  ….και …., αντίστοιχα, ενώ δεν είναι νόμιμη, όσον αφορά στην ανάθεση των λοιπών υλικών, καθώς αυτά έπρεπε να ανατεθούν στους περισσότερους προσφέροντες οικονομικούς φορείς που υπέβαλαν παραδεκτή τεχνική και οικονομική προσφορά, για κάθε επιμέρους υλικό. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμφωνίας-πλαίσιο για τα λοιπά υλικά, πλην αυτών με α/α 13 και 14. ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/48/2018

Προμήθεια ελαιολιπαντικών … για τέσσερα (4) έτη από την ημερομηνία υπογραφής της Συμφωνίας Πλαίσιο, για τις ανάγκες …  συνολικής εκτιμώμενης αξίας δύο εκατομμυρίων διακοσίων σαράντα δύο χιλιάδων εκατό εβδομήντα ενός ευρώ και πενήντα ενός λεπτών (2.242.171,51€) μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.