Προμήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης στο πλαίσιο του προγράμματος Τρίτσης ΑΤ04.(...)Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου εκτελεστικής σύμβασης, δοθέντος ότι το περιεχόμενό της αντίκειται στους όρους της από 5.5.2023 συμφωνίας πλαίσιο.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης της από 5.5.2023 συμφωνίας - πλαίσιο για την «Προμήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης» στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1190/2023

Η πράξη 130/2024 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή της 2ης εκτελεστικής σύμβασης της συμφωνίας-πλαισίου μεταξύ Δήμου Πειραιά και της εταιρείας … Α.Β.Ε.Ε. για την προμήθεια και εγκατάσταση 15 γωνιών-πολυκέντρων ανακύκλωσης για χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών (πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, χαρτί) με σύστημα εγγυοδοσίας, ποσού 4.477.500 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Οι λόγοι περιλαμβάνουν: α) Παράβαση διατάξεων ν. 4819/2021, καθώς οι δαπάνες βαρύνουν Φορείς ΣΣΕΔ (ΕΕΑΑ Α.Ε., Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε.) και όχι δημόσιους πόρους του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης». β) Έλλειψη λεπτομερούς περιγραφής και τεκμηρίωσης στόχων, μέσων συλλογής-μεταφοράς και ανταπόδοσης κινήτρων στο Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ), παραβιάζοντας αρχές χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και αποτελεσματικότητας. γ) Μη νόμιμη χωροθέτηση χωρίς τεχνική μελέτη και απαιτούμενες εγκρίσεις/γνωμοδοτήσεις (ν. 4674/2020, ν. 4819/2021), θέτοντας σε αμφιβολία την εκτέλεση. δ) Μη επίκαιρη συγκριτική έρευνα τιμών σε διεθνές επίπεδο και μη αιτιολόγηση οικονομικότητας, με τιμή μονάδας 298.500 ευρώ υπερβολική σε σχέση με εναλλακτικές λύσεις (5.400-97.000 ευρώ). Η απόφαση βασίζεται σε συνεδριάσεις 5/3, 26/3, 4/4 και 9/4/2024, προστατεύοντας δημόσιο συμφέρον.

Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης (...)ζητείται η αναθεώρηση της 1100/2024 απόφασης του Έβδομου Τμήματος (...)Σε κάθε δε περίπτωση, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί και το γεγονός ότι, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από προηγούμενες δικαστικές του ενέργειες (βλ. ΕλΣυν Πράξεις Στ΄ Κλιμακίου 176/2023, 148/2023, 632/2022, 623/2022, 231/2021, Έβδ. Τμ. 776/2024, 1190/2023), η προϋπολογιζόμενη τιμή μονάδας της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από την αντίστοιχη τιμή μονάδας σε ομοειδείς συναφθείσες συμφωνίες-πλαίσιο και εκτελεστικές αυτών συμβάσεις. Τέλος, το γεγονός ότι ο εν λόγω διαγωνισμός του ΕΔΣΝΑ αποτέλεσε μεταγενέστερα αντικείμενο ελέγχου της ΕΔΕΛ, όπως αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, δεν δύναται να κλονίσει τα στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης καθιστώντας αυτά εκ των υστέρων ανεπαρκή και μη αξιοποιήσιμα από την αναθέτουσα Αρχή, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την προσφεύγουσα.(..)  η έλλειψη μιας διευρυμένης έρευνας αγοράς εκτός ελλαδικού χώρου, όπου κατά τα κοινώς γνωστά επικρατούν άλλες οικονομικές συνθήκες, δεν δύναται να καταστήσει αφ΄εαυτής ανεπαρκή και αναιτιολόγητη την τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης τιμής μονάδας των προς προμήθεια πολυκέντρων, προεχόντως διότι τούτο εναπόκειται στις εκτιμήσεις της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής, σε κάθε δε περίπτωση τέτοια υποχρέωση δεν βρίσκει έρεισμα στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την κρινόμενη υπόθεση (πρβλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1030/2024 σκ. 24). Κατόπιν των ανωτέρω, ο σχετικός λόγος αναθεώρησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει καθ’ ολοκληρία δεκτός.Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 54 του ν. 4412/2016 το δικάσαν Τμήμα απεφάνθη ότι οι τιθέμενες με τη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές υπερβαίνουν το περιθώριο εκτίμησης που έχει η αναθέτουσα Αρχή κατά τη διαμόρφωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των υπό προμήθεια πολυκέντρων. Τούτο δε, διότι η επιλογή από τον Δήμο των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών αιτιολογείται δοθέντος ότι οι τελευταίες εξυπηρετούν κατά τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της κρινόμενης προμήθειας. 	Κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1100/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (Ε΄ Θερινού) και, κατά παραδοχή της προσφυγής ανάκλησης, να ανακληθεί η 246/2024 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της ανώνυμης εταιρείας «….Α.Β.Ε.Ε.» για την «Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή, τεσσάρων (4) ρευμάτων, με παροχή οικονομικού εργαλείου προς τους δημότες».

Η Απόφαση 1234/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τις προσφυγές των εταιρειών «…ΙΚΕ» και «Δίκτυο Πόλεων ΔΕΠΑΝ» κατά της Πράξης 20/2025 της Επιτρόπου στην Π.Ε. Λέσβου, η οποία εμπόδισε την υπογραφή εκτελεστικής σύμβασης για το έργο «Διαμόρφωση υποδομών και προμήθεια εξοπλισμού για το ΄΄Υπαίθριο Κέντρο Χιακής Ιστορίας΄΄» (€582.750,20 άνευ ΦΠΑ). Η Επίτροπος είχε κρίνει ότι η υποκείμενη προγραμματική σύμβαση, λόγω του συνολικού της προϋπολογισμού (€2.350.056,33 με ΦΠΑ), υπαγόταν στην αρμοδιότητα Κλιμακίου και ήταν άκυρη. Το Τμήμα έκρινε, παρεμπιπτόντως, ότι η προγραμματική σύμβαση δεν είχε αμιγώς οικονομικό αντικείμενο, αλλά αφορούσε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων, συνιστώντας νόμιμη οριζόντια συνεργασία μεταξύ αναθετουσών αρχών. Συνεπώς, δέχθηκε τις προσφυγές, ανακάλεσε την Πράξη της Επιτρόπου και αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της εκτελεστικής σύμβασης.

Η Πράξη 79/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον προσυμβατικό έλεγχο της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια έξι πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για τον Δήμο Αιγάλεω, με συνολικό προϋπολογισμό 1.800.000,00 ευρώ (προ ΦΠΑ). Ο διαγωνισμός δέχτηκε μία μόνο προσφορά, από την «...Α.Β.Ε.Ε.», η οποία αναδείχθηκε προσωρινός ανάδοχος. Το Κλιμάκιο ανέβαλε την οριστική του κρίση, καθώς έκρινε ότι ο υποβληθείς φάκελος δεν είναι πλήρης. Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου, ζητώντας στοιχεία όπως το αίτημα ένταξης στο Πρόγραμμα ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ, τα ισχύοντα Τοπικά/Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων, ανάλυση κόστους-οφέλους, στοιχεία προσδιορισμού της τιμής μονάδας, διευκρινίσεις για τη διαχείριση των συλλεγόμενων αποβλήτων, αποφάσεις χωροθέτησης των πολυκέντρων και σαφές χρονοδιάγραμμα παράδοσης.

Προμήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη τα αναφερόμενα στη σκέψη 5 της παρούσας, καθώς και (α) ότι σε χρονικό σημείο προγενέστερο της 132043/1.6.2023 «Πρόσκλησης-παραγγελίας» για τη σύναψη της 1ης εκτελεστικής σύμβασης και ήδη κατά τη διακήρυξη της υποκείμενης συμφωνίας-πλαίσιο, οι ανάγκες του προσφεύγοντος Δήμου για την προμήθεια και εγκατάσταση σαράντα οκτώ (48) πολυκέντρων ανακύκλωσης, όπως προκύπτει, ιδίως από την ως άνω αναφερθείσα 20/7.2.2022 απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, είχαν επαρκώς προσδιοριστεί, ενώ παράλληλα με την ίδια απόφαση είχε ήδη λάβει χώρα, αρμοδίως κατά τα οριζόμενα στον Πίνακα 2 του Παραρτήματος VI του ν.4819/2021 (Α΄129), η χωροθέτηση των σαράντα οκτώ (48) πολυκέντρων ανακύκλωσης, σε κοινόχρηστους χώρους κυριότητας του προσφεύγοντος Δήμου, (β) ότι ρητώς, επί τη βάσει των άρθρων 6 και 14 της Διακήρυξης, καθώς και του άρθρου με τίτλο «Αντικείμενο της συμφωνίας-πλαίσιο» της συμφωνίας-πλαίσιο, ο προσφεύγων Δήμος, κατ΄ενάσκηση διακριτικής ευχέρειας, δύναται να προβεί στην εκτέλεση της συμφωνίας-πλαίσιο για το σύνολο των σαράντα οκτώ (48) πολυκέντρων ανακύκλωσης, δια της υπογραφής μίας και μόνο εκτελεστικής σύμβασης, (γ) ότι με το ήδη προσκομισθέν σχέδιο σύμβασης, ο προσφεύγων επαναδιατυπώνει (βλ. σκ. 11 δ΄ ανωτέρω) τα άρθρα 2 και 4 της ελεγχόμενης σύμβασης ώστε πλέον η διάρκειά της να ορίζεται στους επτά (7) μήνες (προθεσμία, η οποία, καθόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, αρχίζει, κατ΄ άρθρο 147 παρ. 2 του ν.4412/2016, από την υπογραφή της εκτελεστικής σύμβασης), (δ) το προσκομισθέν αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης ανά σημείο τοποθέτησης έκαστου πολυκέντρου ανακύκλωσης, καθώς και (ε) την οριστικότητα και την εξ΄ αυτής απορρέουσα δέσμευση από την 148/2023 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου, από την οποία καλύπτεται κάθε νομικό ζήτημα που είχε ανακύψει κατά την εξέταση της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης της υποκείμενης συμφωνίας-πλαίσιο και των όρων αυτής και που είχε κριθεί κυρίως ή παρεμπιπτόντως, ακόμα και σιωπηρώς κατά τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου (βλ. ΕλΣυν Ολ 793/2022, 1384/2021, 2135/2020, VI Τμ. 3013/2013, 2724/2010), κρίνει ότι ο προσφεύγων Δήμος, έχοντας προσδιορίσει και εξειδικεύσει ποσοτικά και χωροταξικά ήδη κατά τη σύναψη της υποκείμενης συμφωνίας-πλαίσιο τις ανάγκες του, κατ΄ενάσκηση διακριτικής ευχέρειας και στο πλαίσιο της ευελιξίας που του παρείχε η συμφωνία-πλαίσιο, νομίμως προβαίνει με την ελεγχόμενη σύμβαση στην προμήθεια του συνόλου των προς εγκατάσταση κέντρων ανακύκλωσης. Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την ένδικη προσφυγή. Ανακαλεί την 288/2023 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Η Πράξη 203/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον έλεγχο της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια με τίτλο «Δημιουργία Γωνιών Ανακύκλωσης με την προμήθεια έξι (6) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών...» για τον Δήμο Αιγάλεω, προϋπολογισμού 1.800.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο, εξετάζοντας τα στοιχεία που επανυποβλήθηκαν μετά την 79/2025 Πράξη, διαπίστωσε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διαγωνιστική διαδικασία, στην οποία αναδείχθηκε οριστικός ανάδοχος ο οικονομικός φορέας «… Α.Β.Ε.Ε.» με προσφορά 1.791.000,00 ευρώ. Ως εκ τούτου, αποφασίστηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, υπό τον όρο της έγγραφης παράτασης της ισχύος της προσφοράς και της συμπλήρωσης συγκεκριμένων πεδίων στο Προοίμιο και στο άρθρο 8 (Ποινικές ρήτρες) του σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 102/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και επτά Δήμων (Αιγάλεω, Αχαρνών, Ηρακλείου, Γαλατσίου, Παλαιού Φαλήρου, Πειραιά και Περιστερίου) για την προμήθεια «Κατασκευή πρότυπων μη σηματοδοτούμενων διαβάσεων». Το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης λόγω ουσιωδών νομικών πλημμελειών. Οι πλημμέλειες περιλαμβάνουν: α) το ότι η προγραμματική σύμβαση έπεται της υπογραφής της εκτελεστικής σύμβασης προμήθειας, β) τη διαφορά στο φυσικό αντικείμενο (αντικατάσταση 38 διαβάσεων του Δήμου Αθηναίων με διαβάσεις άλλων Δήμων) χωρίς τεκμηρίωση της επικινδυνότητας των νέων σημείων και της κοστολόγησής τους, γ) την έλλειψη αναλυτικού χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης της σύμβασης, και δ) τη μη συμμετοχή εκπροσώπων των αντισυμβαλλόμενων Δήμων στην Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης.

Η Πράξη 31/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας σύναψης και του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, η οποία προέκυψε από τη συμφωνία-πλαίσιο υπ. αρ. 34993/12.9.2024 μεταξύ του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και ένωσης οικονομικών φορέων. Το αντικείμενο είναι η «Ανάπτυξη Αυτόνομων Έξυπνων Τηλεδιαχειριζόμενων Δικτύων Φωτισμού τεχνολογίας LED στους Οδικούς Άξονες, Αρμοδιότητας 12 Περιφερειών», με συμβατική αξία 102.703.026,60 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν προκύπτουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διαδικασία ανάθεσης και αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της εκτελεστικής σύμβασης. Τέθηκε, ωστόσο, όρος και επισημάνσεις, όπως η προσθήκη των Αποφάσεων των Περιφερειακών Επιτροπών στο άρθρο 1, η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης της δαπάνης, και η διόρθωση του τίτλου της Φάσης ΙΙ στο άρθρο 2 του σχεδίου.

Νομιμότητα του 3ου «mini» διαγωνισμού (call-off) και του σχεδίου της 38/2014.9 σύμβασης, 3ης εκτελεστικής της 38/2014 συμφωνίας - πλαίσιο, για την προμήθεια από την Πολεμική Αεροπορία φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων (....) Με τα δεδομένα αυτά, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις πλημμέλειες και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 38/2014.9 σύμβασης, 3ης εκτελεστικής της 38/2014 συμφωνίας - πλαίσιο, όπως η τελευταία έχει τροποποιηθεί και ισχύει.Για τους λόγους αυτούςΔεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 38/2014.9 σύμβασης, 3ης εκτελεστικής της 38/2014 συμφωνίας - πλαίσιο.