ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ-ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ  (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι στην υπό κρίση υπόθεση συντρέχουν οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, και, επομένως, νομίμως ανατέθηκε με την εν λόγω διαδικασία από την Περιφέρεια Αττικής στην εταιρεία «…Α.Ε.» η εκτέλεση του έργου με τίτλο «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ ΚΟΡΜΠΙ ΑΠΟ Λ. ΒΑΡΗΣ – ΚΟΡΩΠΙΟΥ ΜΕΧΡΙ ΕΚΒΟΛΗ». Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνουν δεκτές η κρινόμενη προσφυγή και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 452/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Γ΄ Θερινό Τμήμα) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την από 25.8.2023 (ΑΒΔ 2750/25.8.2023) προσφυγή της Περιφέρειας Αττικής και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης και της εταιρείας «….Α.Ε.».Ανακαλεί την 452/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Γ΄ Θερινό Τμήμα) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

ΜΕΛΕΤΗ:Από τα στοιχεία του φακέλου σύμβασης δεν προκύπτει η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του απρόβλεπτου γεγονότος του οποίου γίνεται επίκληση (καιρικό φαινόμενο Ιανός, είτε αυτοτελώς ιδωμένο, είτε σε συνδυασμό με τα επακολουθήσαντα επίσης έντονα καιρικά φαινόμενα που αναφέρονται στη σκέψη 9 της παρούσας) και της κατεπείγουσας ανάγκης για σύνταξη μελέτης για τη μετέπειτα εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ειδικότερα, οι προβαλλόμενες σφοδρές καταιγίδες προκάλεσαν κατολισθήσεις και ζημιές στο οδικό δίκτυο και τις λοιπές υποδομές των πληγεισών από τα φαινόμενα περιοχών, οπότε ευλόγως θα αναμενόταν τα τυχόν προς ανάθεση με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 έργα (και οι σχετικές τους μελέτες) να κατατείνουν αποκλειστικώς και μόνον στην αποκατάσταση των εν λόγω ζημιών. Ωστόσο, το ελεγχόμενο προς ανάθεση μελετητικό αντικείμενο, το οποίο κατατείνει σε εκτέλεση έργων για την κατασκευή εννέα (9) μικρών φραγμάτων βαρύτητας για την ανάσχεση της πλημμυρικής παροχής και συγκράτηση φερτών, καθώς και για την κατασκευή αντιπλημμυρικής τάφρου και οχετού για τη διόδευση της πλημμυρικής παροχής, αφορά σε πάγιου χαρακτήρα και προληπτικής λειτουργίας αντιπλημμηρικά έργα με στόχο την αποτροπή πλημμυρών, ουδόλως δε προκύπτει ότι αποσκοπεί στην αποκατάσταση των προαναφερόμενων ζημιών σε οδικό δίκτυο και λοιπές υποδομές του νησιού που προκλήθηκαν από τα συγκεκριμένα ως άνω καιρικά φαινόμενα. Εξάλλου, ακόμη και οι αναφερόμενες στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ‘‘διευθέτηση/οριοθέτηση ρεμάτων’’ και ‘‘κατασκευή νέων οδικών δικτύων’’ δεν εξυπηρετούν τον σκοπό αποκατάστασης τυχόν ζημιών που προκλήθηκαν από τα εν λόγω καιρικά φαινόμενα, αλλά αφορούν σε προληπτικά αντιπλημμυρικά έργα των φραγμάτων και στην ανάγκη αποκατάστασης οδικών συνδέσεων από την κατασκευή των φραγμάτων ή την εξασφάλιση πρόσβασης σε αυτά. Ο πάγιος χαρακτήρας των ως άνω αντιπλημμυρικών έργων καταδεικνύεται, άλλωστε, και από την αναφορά στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ότι «οι περιοχές γενικότερα της βόρειας Κεφαλονιάς ήδη και πριν τον Ιανό είχαν επιδείξει σαφή δείγματα τρωτότητας σε πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω ενός δυσμενούς συνδυασμού παραγόντων. Στους παράγοντες αυτούς συγκαταλέγονται, η Κλιματική Αλλαγή, η απουσία επαρκών έργων διαχείρισης ομβρίων και ο γενικότερος μη επαρκής σχεδιασμός αντιπλημμυρικής προστασίας», από την αναφορά δε αυτή προκύπτει ομολογία της αναθέτουσας αρχής περί διαχρονικής ανυπαρξίας των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων των περιοχών που αφορά η ελεγχόμενη μελέτη [βλ. και τα αναφερόμενα σε μειοψηφία στην 497-26/7.6.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, καθώς και 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας περί κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας της Δ.Ε. Πυλάρου του Δήμου Σάμης της Περιφερειακής Ενότητας Κεφαλληνίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών που προέκυψαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες) που είχαν εκδηλωθεί ήδη στις 3 και 4 Οκτωβρίου 2019]. Στο πλαίσιο αυτό, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων όφειλε, βάσει της αρχής της αποτελεσματικής και προληπτικής δράσης της Διοίκησης, να έχει ήδη προβεί, πριν από την επέλευση των συγκεκριμένων καιρικών φαινομένων, σε ενέργειες για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής προς εξυπηρέτηση της ανάγκης αποτροπής δυσμενών συνεπειών στο φυσικό/αστικό περιβάλλον και κινδύνων στη ζωή και περιουσία των πολιτών από τυχόν πλημμυρικά φαινόμενα. Η εν λόγω δε ανάγκη επιτείνεται ακόμη περισσότερο από τις παγκοίνως γνωστές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τις οποίες επικαλείται η αναθέτουσα και έχει ήδη αντιμετωπίσει ήδη από το 2019 (βλ. την ως άνω 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας), ήτοι της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων (έντονες καταιγίδες κ.ά.) που εκδηλώνονται με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα, οποιαδήποτε εποχή του χρόνου (βλ. Έβδομο Τμ. 1169/2021), με συνακόλουθη συνέπεια και την επίταση της ευθύνης της Περιφέρειας να προλαμβάνει τις επιπτώσεις των φαινομένων αυτών και όχι να δρα εκ των υστέρων, τοσούτω μάλλον όταν είναι διαχρονικώς γνωστή η τρωτότητα της περιοχής της μελέτης σε πλημμυρικά φαινόμενα. Κατόπιν όλων των ανωτέρω προκύπτει ότι η ελεγχόμενη μελέτη αναφέρεται σε πάγια ανάγκη της αναθέτουσας αρχής για την αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών της Βόρειας Κεφαλονιάς, η οποία εξ αντικειμένου πρέπει να προηγείται των αναμενόμενων να επισυμβούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, καιρικών φαινομένων, ώστε να προλαμβάνονται οι απορρέοντες εξ αυτών κίνδυνοι. Τυχόν αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή η ανάγκη της προς εκπόνηση μελέτης συνδέεται αιτιωδώς με τα επικαλούμενα καιρικά φαινόμενα, ήτοι ότι τα τελευταία την προκάλεσαν το πρώτον, θα οδηγούσε στο παράδοξο ότι, κατόπιν ενός ακραίου φαινομένου, που τα τελευταία χρόνια είναι φαινόμενο σύνηθες και αναμενόμενο, δεν θα ακολουθεί ποτέ ανοικτός διαγωνισμός, αλλά η εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης θα καταστεί κανόνας για την αντιμετώπιση όχι μόνο των άμεσων αναγκών που προήλθαν από το φαινόμενο, αλλά και των πάγιων αναγκών για έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης στην εκάστοτε πληγείσα περιοχή, τούτο δε κατά προφανή καταστρατήγηση του κανόνα της διενέργειας ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών που προβλέπονται στο άρθρο 27 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, ενδεικτικά στοιχεία του πάγιου χαρακτήρα των αναγκών που καλείται να καλύψει η ελεγχόμενη σύμβαση είναι, επίσης, ο χρόνος προετοιμασίας (12 μήνες) των τευχών δημοπράτησης από τον τεχνικό σύμβουλο της αναθέτουσας αρχής (βλ. σκέψη 12 της παρούσας) και το επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης (βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιμής) που συνάδουν με πιο σύνθετα αντικείμενα που κατατείνουν σε κάλυψη πάγιων αναγκών κατόπιν αναλυτικού και ευρύτερου σχεδιασμού και προγραμματισμού, καθώς και ο χρόνος εκπόνησης της μελέτης (12 μήνες). ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1100/2023

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Πρόγραμμα Περισυλλογής και Διαχείρισης ή/και Αποτέφρωσης κάθε είδους νεκρών ζώων και κατασχεθέντων τροφίμων και λήψη δειγμάτων εγκεφαλικού ιστού από νεκρά βοοειδή και αιγοπρόβατα στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (Π.Ε. Βοιωτίας, Π.Ε. Εύβοιας, Π.Ε. Ευρυτανίας, Π.Ε. Φθιώτιδας και Π.Ε. Φωκίδας)»(....)Ενόψει των ανωτέρω παραδοχών το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ’ του ν. 4412/2016. Περαιτέρω, όμως, το Δικαστήριο συνεκτιμά ότι η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου επιβάλλεται από πρόδηλους λόγους δημοσίου συμφέροντος που συνέχονται με την ανάγκη αδιάλειπτης εκτέλεσης του ανωτέρω προγράμματος για την  αποτροπή της μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών και την προάσπιση της δημόσιας υγείας. Όπως, άλλωστε αναφέρεται στο προσκομισθέν ... έγγραφο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε βάρος της Ελλάδας έχει εκδοθεί καταδικαστική απόφαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ... λόγω μη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας για τα ζωικά υποπροϊόντα με συνέπεια να παρίσταται αδήριτη η ανάγκη αδιάλειπτης εκτέλεσης των περιφερειακά πλέον εκτελούμενων προγραμμάτων συλλογής και διαχείρισης νεκρών ζώων. Επίσης, στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε πρόθεση αποφυγής των διατάξεων περί ανταγωνισμού αφού εκκρεμεί ήδη η ολοκλήρωση της διαδικασίας διεξαγωγής του νέου τακτικού διαγωνισμού. Τέλος, επισημαίνεται ότι, υπό τις πραγματικές περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης και δεδομένου ότι η αρχική σύμβαση διατηρεί πάντως, σύμφωνα με το από 27.4.2023 έγγραφο της προσφεύγουσας εταιρίας, ακόμη ανεξάντλητο φυσικό (38.000 κιλά) και οικονομικό αντικείμενο, η επίμαχη εν προκειμένω σύμβαση θα καλύψει περιορισμένη ανάγκη έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας του νέου διαγωνισμού, οπότε παύει πλέον ρητώς η ισχύς της. Ενόψει των ανωτέρω περιστάσεων, και κατά παραδοχή όσων προβάλλονται με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση δικαιολογείται κατ’ εξαίρεση στην προκειμένη περίπτωση η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.(....)Τέλος, επισημαίνεται ότι με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση δεν αμφισβητείται η υποχρέωση της αναδόχου να προσκομίσει συμπληρωματική εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 72 παρ. 4 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, η σχετική επισήμανση στην προσβαλλομένη δεν ετέθη ως διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου αλλά ως όρος αναμόρφωσής του.(....)Ανακαλεί την 24/28.3.2013 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητας Φθιώτιδας.

Προμήθεια ειδών καθαριότητας και ευπρεπισμού για τις ανάγκες του Δήμου … και των Νομικών του Προσώπων (...) Ωστόσο, το σχέδιο σύμβασης που προέκυψε από τη με αρ. πρωτ. ... απόφαση απευθείας ανάθεσης του Δημάρχου … στην εταιρεία … Α.Ε. τριάντα ενός (31) προϊόντων καθαρισμού και ευπρεπισμού για το ν.π.δ.δ. «Κέντρο Δραστηριότητας Κοινωνικής Προστασίας Παιδιών και Νέων-…» λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, βάσει του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου αυτού, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός των ανωτέρω ειδών ανέρχεται στο ποσό των 10.676,70 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., το δε συμβατικό τίμημα προσδιορίστηκε στο ποσό των 10.552,08 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι, αν και τα προαναφερόμενα τριάντα ένα (31) είδη συμπεριελήφθησαν ως Ομάδα Γ.1 στη μνησθείσα στην προηγούμενη σκέψη διαγωνιστική διαδικασία, η ως άνω απευθείας ανάθεσή τους δεν αποτελεί συνέχεια της διαγωνιστικής αυτής διαδικασίας, ώστε συνυπολογιζόμενα στην προϋπολογισθείσα αξία των λοιπών Ομάδων αυτής, η οποία υπερβαίνει το ποσό των 500.000,00 ευρώ, να πρέπει να ελεγχθούν ως προς τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσής τους και του οικείου σχεδίου σύμβασής τους από το Κλιμάκιο αυτό. Και τούτο, διότι η αιτιολογική βάση της απευθείας ανάθεσης δεν είναι η περ. α της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, δηλαδή η έλλειψη κατάλληλης προσφοράς στην προηγηθείσα ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία, αλλά είναι η περ. γ΄ της παρ. 2 του ίδιου ως άνω άρθρου, δηλαδή η κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την Αναθέτουσα Αρχή, ώστε να είναι αδύνατη η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται στις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση.(...)Σημειώνεται ότι κατά την αξιολόγηση των δικαιολογητικών κατακύρωσης δεν έγινε δεκτή, με επάλληλες αιτιολογίες, η προσφορά τόσο της εταιρείας … για όλες τις Ομάδες για τις οποίες είχε ανακηρυχτεί προσωρινή ανάδοχος όσο και της εταιρείας … για την Ομάδα Στ1 για την οποία είχε ανακηρυχθεί ανάδοχος. Ωστόσο, οι αιτιολογίες αυτές δεν ελέγχονται εν προκειμένω από το Κλιμάκιο αυτό, δεδομένου ότι, καταρχάς, αφορούν στις Ομάδες Α1, Α5, Δ1 και Στ1 για τις οποίες δεν έχει υποβληθεί σχέδιο σύμβασης προς προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο αυτό, για δε την Ομάδα Γ1 υπενθυμίζεται ότι το σχετικό σχέδιο σύμβασης που υποβλήθηκε ενώπιον του Κλιμακίου υποβλήθηκε απαραδέκτως, διότι έγινε με απευθείας ανάθεση λόγω κατεπείγοντος βάσει του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 και όχι διότι ο διαγωνισμός κρίθηκε άγονος για την Ομάδα αυτή (βλ. σκέψη 1). Για τους λόγους αυτούς Απαραδέκτως εισάγεται προς προληπτικό έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Κλιμακίου αυτού το σχέδιο σύμβασης που αφορά στην Ομάδα Γ1. Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης που αφορούν στις Ομάδες Α2.1 και Β1 της διακήρυξης 

Εκπόνηση μελέτης ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΟΔΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΨΑΧΝΩΝ – ΠΡΟΚΟΠΙ (ΣΤΡΟΦΥΛΙΑ)»,(...) ζητείται η αναθεώρηση της 1149/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..)Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό του ως αβάσιμος, καθώς, όπως ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη απόφαση, για την προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 δεν συνέτρεξε η προϋπόθεση της κατεπείγουσας ανάγκης. Τούτο διότι οι υπάρχουσες υποδομές όδευσης μέσω ορεινού τμήματος δεν έχουν καταργηθεί, αλλά παραμένουν λειτουργικές, ενώ η χάραξη νέου κεντρικού άξονα Βόρειας Εύβοιας αποτελεί εναλλακτική όδευση. Επομένως, μέσω της χάραξης του νέου οδικού άξονα δεν εξυπηρετείται μία κατεπείγουσα ανάγκη που αποτελεί άμεση απόρροια της καταστροφικής πυρκαγιάς και σχετίζεται με τη διαφύλαξη της ζωής, της υγείας, της περιουσίας ή της ασφάλειας των υποδομών στις πυρόπληκτες περιοχές, αλλά θεραπεύεται μία επιγενόμενη επείγουσα ανάγκη, που συνδέεται με την επιτάχυνση της κοινωνικοοικονομικής ανάκαμψης των εν λόγω περιοχών μέσω της αναβάθμισης της πρόσβασης σε αυτές με το νέο οδικό δίκτυο κατά τρόπο πάγιο, ταχύτερο και απρόσκοπτο.Κατόπιν των ανωτέρω, η προσφυγή αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί. Για τους λόγους αυτούς. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης. 

Αποκατάσταση ροής ποταμού Λίσσου.(...).	Με την ανωτέρω προσφυγή ζητείται η αναθεώρηση της 1026/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...) Περαιτέρω, ορθά έκρινε το Τμήμα (βλ. σκέψη 22 της παρούσας), ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτουν οι επίμαχες διατάξεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης και δη ότι η κατεπείγουσα ανάγκη που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή δεν συνδέεται αιτιωδώς αποκλειστικά με απρόβλεπτα γεγονότα, αλλά και με διαχρονικές δικές της παραλείψεις. Το Δικαστήριο κρίνει ότι και ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Και τούτο διότι, ακόμα και αν ήθελε γίνει δεκτό ότι το απρόβλεπτο γεγονός για τη στοιχειοθέτηση της κατεπείγουσας ανάγκης στηρίζεται προεχόντως στις δασικές πυρκαγιές του Αυγούστου του 2023, όπως ισχυρίζεται η προσφεύγουσα, μέχρι την κατακύρωση του αποτελέσματος της ελεγχόμενης διαδικασίας παρήλθε ικανό χρονικό διάστημα επτά (7) περίπου μηνών, εντός του οποίου - πέραν της καθυστερημένης απόφασης έγκρισης της οικείας χρηματοδότησης με την 386651/3370/13.12.2023 απόφαση του Περιφερειάρχη - έλαβε χώρα μία απολύτως πλημμελής αναβολή της διαδικασίας (βλ. ανωτέρω σκέψεις 16 και 17), όπως συνομολογεί και η ίδια η προσφεύγουσα, δίχως να αιτιολογείται η ως άνω χρονική καθυστέρηση. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και μη υπάρχοντος άλλου λόγου αναθεώρησης, η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν. Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

Επείγουσας παροχής υπηρεσίας καθαρισμού ρεμάτων.(...)Υπό τις περιστάσεις της κρινόμενης υπόθεσης, η λήψη των μέτρων αυτών δεν είναι απλώς επιτρεπτή αλλά και επιβεβλημένη, ενόψει της υποχρέωσης της προσφεύγουσας Περιφέρειας να διασφαλίζει την προστασία της ζωής και περιουσίας των πολιτών με την λήψη όλων των απαιτούμενων προληπτικών και κατασταλτικών αντιπλημμυρικών μέτρων. Από αυτά παρέπεται ότι οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν κατά τον προγραμματισμό της προκήρυξης του ανοικτού διαγωνισμού για τον καθαρισμό των ρεμάτων της Π.Ε. δεν επιδρούν στη νομιμότητα της επίμαχης ανάθεσης, αλλά αντιθέτως, η καθυστέρηση ή μη προσφυγή στη διαδικασία αυτή κρίνεται αυτοτελώς με εξέταση της χρονικής αλληλουχίας των ενεργειών στις οποίες προέβη η προσφεύγουσα Περιφέρεια αποκλειστικά και μόνο μετά την εκδήλωση των προαναφερθεισών πυρκαγιών του Ιουλίου και Αυγούστου 2023, καθόσον τα γεγονότα αυτά είναι εκείνα που δημιούργησαν αιτιωδώς την κατεπείγουσα ανάγκη ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών. Ως προς το ζήτημα αυτό, το Δικαστήριο διαπιστώνει, καταρχάς, ότι κατά το κρίσιμο αυτό χρονικό διάστημα δεν αποδίδεται  με την προσβαλλομένη οιαδήποτε καθυστέρηση των οργάνων της προσφεύγουσας Περιφέρειας, αφού ο προβαλλόμενος διακωλυτικός λόγος, εδράζεται στην – εσφαλμένη κατά τα ανωτέρω - λειτουργική συσχέτιση των αντικειμένων του υποκείμενου ανοικτού διαγωνισμού και της επίμαχης διαδικασίας ανάθεσης και σε καθυστερήσεις που ανάγονται σε προγενέστερο από το κρίσιμο χρονικό διάστημα. 	Εξάλλου, η συνδρομή, στην προκειμένη περίπτωση, των προϋποθέσεων του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 παρέχει σε κάθε περίπτωση την δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης υπέρ της αναθέτουσας αρχής για την λήψη όλων των μέτρων που κατά την αιτιολογημένη κρίση της, και ενόψει των ειδικών περιστάσεων που συντρέχουν, απαιτούνται για την αντιμετώπιση της προκύψασας κατεπείγουσας ανάγκης. Τέλος, όπως βασίμως επισημαίνεται με το υπόμνημα της παρεμβαίνουσας εταιρίας, η εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης δεν απομειώνει το αντικείμενο της τακτικής εργολαβίας με την έννοια ότι οι πάγιες ανάγκες τακτικού καθαρισμού των ρεμάτων - και δη ακόμη και εκείνων από τα οποία θα αφαιρεθεί η καμένη φερτή ύλη – παραμένουν στο ακέραιο.  Ως εκ τούτου, κατ’ αποδοχή όσων βασίμως προβάλλεται με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, ο πρώτος διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι μη νόμιμος στο σύνολό του. 	Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 69/2023 Πράξης της Υπηρεσίας Επιτρόπου 
 

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑΣ(...) Από τα στοιχεία δε του φακέλου δεν προκύπτει ότι η από Φεβρουαρίου 2022 έκθεση ελήφθη υπ’ όψιν για τη διαδικασία δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου. Επομένως, αναποδείκτως προβάλλεται ότι η αναθέτουσα δεν προσέφυγε εγκαίρως στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση, διότι ανέμενε τη μελέτη αυτή. Εν όψει των ανωτέρω, η πάροδος ενός έτους από τους σεισμούς της 3ης και 4ης Μαρτίου 2021, ήτοι από το συντελεσθέν απρόβλεπτο γεγονός έως και την απόφαση για τη διενέργεια της διαδικασίας διαπραγμάτευσης στις 1.4.2022, συνιστά καθυστέρηση στην έναρξη των διαδικασιών δημοπράτησης του επίμαχου έργου, η οποία οφείλεται, σε κάθε περίπτωση, σε ευθύνη της αναθέτουσας, που δεν προέβη άμεσα στην ενεργοποίηση της επισπευσμένης ανοιχτής ή κλειστής διαδικασίας (βλ. και Ολ. ΕλΣυν 1309/2022 σκ. 25). Δεν ασκεί δε έννομη επιρροή ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής ότι η ανοικτή διαδικασία διαρκεί τουλάχιστον οκτώ μήνες, αφενός μεν διότι, ο έλεγχος της αδυναμίας της αναθέτουσας αρχής να διενεργήσει διαδικασία με διαπραγμάτευση γίνεται με βάση τις περιστάσεις της συγκεκριμένης κάθε φορά διαδικασίας ανάθεσης και όχι αφηρημένα, αφετέρου δε διότι η παραδοχή του εν λόγω ισχυρισμού θα ερχόταν σε αντίθεση με την αναφερόμενη στη σκ. 3 ερμηνεία των διατάξεων του ν. 4412/2016, κατά την οποία κανόνας είναι η ανάθεση συμβάσεων με διαδικασία με δημοσίευση, ενώ η διαδικασία με διαπραγμάτευση συνιστά εξαίρεση, που πρέπει να ερμηνεύεται συσταλτικά (πρβλ. ΕλΣυν Ζ’ Κλιμ. 97/2022). Τέλος από την οικεία σύμβαση προβλέπεται ότι το έργο θα ολοκληρωθεί σε διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά την υπογραφή του οικείου σχεδίου, δηλαδή περίπου στα μέσα του έτους 2024, γεγονός που επίσης δεν συνάδει με την προσφυγή στην ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία (βλ. Ε΄ Κλιμ. 7/2022). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, μη νομίμως εχώρησε εν προκειμένω  η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2γ του ν.4412/2016, και συνεπώς κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Κατασκευαστικές εργασίες για αθλητικές εγκαταστάσεις.(...)Συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ολοκλήρωση της διαλυθείσας αρχικής εργολαβίας συνιστά, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υπόθεσης, κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη της αρμοδίας Επιτρόπου.

Κατασκευαστικές εργασίες για σωληνώσεις όμβριών υδάτων.(...)Δεν συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης, με απευθείας πρόσκληση εργοληπτικών επιχειρήσεων (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016) για την ανάθεση του επίμαχου έργου. Τούτο δε, διότι η αναθέτουσα αρχή, η οποία έχει το σχετικό βάρος, δεν επικαλείται και δεν αποδεικνύει ότι εν προκειμένω συνέτρεξαν απρόβλεπτες περιστάσεις δηλαδή, αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στη σφαίρα της ευθύνης της, και τα οποία κατέστησαν ανέφικτο τον έγκαιρο προγραμματισμό εκ μέρους της των ενεργειών που ήταν αναγκαίες για την αντιμετώπισή τους. ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΤΗΝ Πράξη 531/2023 του Ε΄ Κλιμακίου
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/378/2024