Πώληση ακινήτου του Δημοσίου...Με τα δεδομένα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι όροι αποπληρωμής του τιμήματος και οι λοιποί όροι της σύμβασης αγοραπωλησίας του ανωτέρω ακινήτου είναι νόμιμοι και σύμφωνοι με τους όρους του διαγωνισμού, καθώς και ότι κατά της ανωτέρω διαδικασίας δεν έχει ασκηθεί ή εκκρεμεί ένσταση ή ένδικο βοήθημα από τους λοιπούς διαγωνιζομένους (βλ. την από 12.5.2015 βεβαίωση του Προέδρου του Δ.Σ. του …), δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Πληρωμή τιμήματος αγοράς ακινήτου..:Με δεδομένα αυτά, το σχέδιο σύμβασης αγοραπωλησίας του οικοπέδου έπρεπε, ως εξ επαχθούς αιτίας προμήθεια ακινήτου πράγματος από δήμο, να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε κάθε περίπτωση, το Κλιμάκιο ελέγχοντας, έστω και εκ των υστέρων, τη διαδικασία που προηγήθηκε της αγοράς του ακινήτου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 6/2018, 294, 212, 198/2017) κρίνει ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης μετά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα μη θεωρητέα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη ούτε κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Σύμβαση αγοραπωλησίας ακινήτου...Με τα δεδομένα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι όροι αποπληρωμής του τιμήματος και οι λοιποί όροι της σύμβασης αγοραπωλησίας του ανωτέρω ακινήτου είναι σύμφωνοι με τους όρους του διαγωνισμού, περαιτέρω, δε, δεν έχει ασκηθεί ή εκκρεμεί ένσταση ή ένδικο βοήθημα (βλ. την 27582/20.9.2016 βεβαίωση του Προέδρου του ...), το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 27590/19.9.2016 (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 61890/21.9.2016) έγγραφο του Προέδρου του ..., σχεδίου σύμβασης, το οποίο εγκρίθηκε επικαιροποιημένο κατά την από 15.9.2016 συνεδρίαση του .... και του οποίου αντίγραφο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου αυτού, υπό τον όρο ότι πριν την υπογραφή του συμβολαίου αγοροπωλησίας θα έχει συναφθεί η ανωτέρω σύμβαση μεσεγγύησης και θα έχει κατατεθεί στο λογαριασμό μεσεγγύησης το ποσό του τιμήματος, σύμφωνα με την από 21.7.2016 προσφορά της πλειοδότριας (3.950.000,00 δολάρια Η.Π.Α.).

Τύχη όρων συμβολαιογραφικού πωλητηρίου συμβολαίου ανταλλαξίμου ακινήτου.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Α) Η συνομολογηθείσα, με το με αριθμό 20861/1951 πωλητήριο συμβόλαιο, σύμβαση, αν και προκύπτει η μη εξόφληση τοκοχρεωλυτικών δόσεων του πιστωθέντος τιμήματος, εξακολουθεί και ισχύει, ως προς τη μεταβίβαση του με αριθμό ΑΚ 3496 ανταλλαξίμου κτήματος, δεδομένου ότι δεν προκύπτει συνομολόγηση και πλήρωση διαλυτικής αιρέσεως, οι λοιποί όροι που περιελήφθησαν στο συμβόλαιο, περί καταβολής των δόσεων, μη τηρηθέντες, δεν επιφέρουν, ως συνέπεια, τη μη ισχύ της συμβάσεως αγοραπωλησίας και μεταβιβάσεως του ακινήτου, η δε εγγραφείσα υπέρ του Δημοσίου πρώτη υποθήκη έχει αποσβεσθεί. Β) Δεν τίθεται ζήτημα απαντήσεως, δεδομένου ότι, βάσει των προαναφερομένων, δεν συντρέχει περίπτωση υπολογισμού των υπολειπόμενων δόσεων. Γ) Η απάντηση είναι αρνητική, δηλαδή η υπηρεσία δεν υποχρεούται να επιστρέψει τα ποσά των καταβληθεισών δόσεων, δεδομένου ότι η παραγραφή των αξιώσεων του Δημοσίου επί του μη καταβληθέντος τιμήματος δεν καθιστά, άνευ ετέρου, ανίσχυρο το συμβόλαιο ή κάποιον όρο αυτού και δεν θεμελιώνει αξίωση επιστροφής των ήδη καταβληθεισών δόσεων τιμήματος. (ομοφ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ

Δημόσια κτήματα – Εκποίηση – Μη αποπληρωμή του τιμήματος – Αυτοδικαία ακυρότητα της αγοραπωλησίας – Πρωτόκολλο εξοφλήσεως – Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Δεδομένου του πραγματικού της συγκεκριμένης περιπτώσεως, πλήρωση της διαλυτικής αιρέσεως περί αυτοδικαίας ακυρότητας της αγοραπωλησίας δεν επήλθε, εφόσον δεν προκύπτει ότι υφίσταται ενεργός απαίτηση του Δημοσίου εκ του βασικού πιστωθέντος τιμήματος μετά των τόκων και των τυχόν προσαυξήσεων. Και πάντως, σε κάθε περίπτωση, η επίκληση της ως άνω αιρέσεως εκ μέρους του Δημοσίου και η προβολή μετά ταύτα δικαιώματος κυριότητας επί του ως άνω ακινήτου θα παρίστατο καταχρηστική και αντίθετος προς τις αρχές της καλής πίστεως, των συναλλακτικών ηθών και της χρηστής διοικήσεως, δεδομένου ότι η προηγηθείσα αδρανής συμπεριφορά του Δημοσίου επί διάστημα πλέον των σαράντα τεσσάρων ετών και η υφιστάμενη πραγματική κατάσταση καθιστούν μη ανεκτή την άσκηση του ως άνω δικαιώματος του Δημοσίου, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις. Υπό τα δεδομένα αυτά, η άρνηση του Δημοσίου προς έκδοση πρωτοκόλλου εξοφλήσεως, κατ’ επίκληση της παραγραφής της σχετικής προς τούτο αξιώσεως των αιτούντων, δύναται, για τους αυτούς ως άνω λόγους, να αποκρουσθεί ως καταχρηστική κατ’ άρθρο 281 ΑΚ.

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΑΠΟ ΔΗΜΟ:Συγκεκριμένα, η μεν έκθεση της εκτιμητικής εταιρείας … LTD, που προσκομίσθηκε στο Κλιμάκιο, είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου ..., δοθέντος ότι προσδιορίζει την αγοραία αξία αυτού στις 30.12.2017, ήτοι σε χρονικό σημείο προ τριετίας από τον χρόνο έγκρισης από το Δημοτικό Συμβούλιο της περαιτέρω δρομολόγησης της διαδικασίας για τη σύναψη της σχετικής σύμβασης (14.12.2020), η δε έκθεση πιστοποιημένου εκτιμητή, που αναφέρεται ότι συντάχθηκε για λογαριασμό της …, δεν προσκομίζεται καν. Εκ τούτων παρέπεται ότι εν τοις πράγμασι δεν τηρήθηκε ο συγκεκριμένος ουσιώδης τύπος της διαδικασίας μεταβίβασης κυριότητας ακινήτου που έχει τεθεί για τη μείζονα διασφάλιση των συμφερόντων του Δήμου. Η πλημμέλεια αυτή αξιολογείται ως ουσιώδης, καθόσον η τήρηση του εν λόγω τύπου, ήτοι η αγορά ακινήτου αντί τιμήματος που αντιστοιχεί στην τρέχουσα -κατά τον χρόνο λήψης της σχετικής απόφασης- κατάσταση της αγοράς, όπως αυτή έχει αξιολογηθεί από το πλέον ενδεδειγμένο για την εξαγωγή σχετικών εκτιμήσεων όργανο, συναρτάται άμεσα με την αρχή της οικονομικότητας, η οποία διέπει τη δράση και των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ(...)η πραγματική αγοραία αξία του ακινήτου αποτελεί το κρίσιμο μέγεθος για την αξιολόγηση της προσφερόμενης τιμής αυτού ως συμφέρουσας και την ολοκλήρωση της συναλλαγής, όχι η αντικειμενική αξία του ακινήτου, η οποία θεσπίστηκε αποκλειστικά και μόνο για τον προσδιορισμό του σχετικού φόρου μεταβίβασης(...)Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο συμβολαίου αγοράς ακινήτου από τον Δήμο Αθηναίων αντί τιμήματος 1.565.000,00 ευρώ.

Αγορά ακινήτου. (..) ζητείται η ανάκληση της 127/2017 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι η υπό σύναψη σύμβαση με αντικείμενο την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας ...» δεν αφορά σε κατασκευή δημοσίου έργου, προμήθεια αγαθών ή στην παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη III της παρούσας το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου περιλαμβάνεται και ο έλεγχος των συμβάσεων αγοραπωλησίας ακινήτων μεγάλης οικονομικής αξίας, όπως αυτή προσδιορίζεται στα άρθρα 35 και 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, της αγοραπωλησίας νοουμένης ως προμήθειας από επαχθή αιτία πραγμάτων -κινητών και ακινήτων - υπό την έννοια των άρθρων 947 και 948 του Α.Κ.. Η σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία δικαιολογεί τη διασταλτική διεύρυνση των εννοιολογικών στοιχείων των συμβάσεων «προμηθειών» και την συμπερίληψη σε αυτές, πλην των συμβάσεων προμήθειας κινητών, και εκείνες της προμήθειας ακινήτων. Η ανωτέρω ερμηνευτική εκδοχή δεν έρχεται σε αντίθεση με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του ν. 4412/2016, καθώς οι προβλεπόμενοι στο νόμο αυτό ορισμοί αναφέρονται στο ρυθμιστικό πεδίο του νόμου αυτού και των καθοριζομένων με τις διατάξεις του διαγωνιστικών διαδικασιών, και όχι στην οριοθέτηση της αρμοδιότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας. Συνεπώς, η κρίση του Κλιμακίου σύμφωνα με την οποία η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση αγοράς ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημοσίου έργου, προμήθεια αγαθών ή στην παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, πρέπει να ανακληθεί, κατ’ αποδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης.(..)Με τα δεδομένα αυτά - ενόψει και των αρχών της οικονομικότητας και αποδοτικότητας, ως μερικότερες εκδηλώσεις της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, οι οποίες διέπουν τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και επιβάλλουν, μεταξύ άλλων, την εκπλήρωση των σκοπών των Ο.Τ.Α. με τη χρήση των αναγκαίων μόνο πόρων και με τήρηση της βέλτιστης δυνατής σχέσης μεταξύ των χρησιμοποιούμενων μέσων και των επιτυγχανόμενων αποτελεσμάτων (βλ. άρθρο 1 του ν.3871/2010 ²Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη²) – το Τμήμα κρίνει αναγκαίο να αναβάλει την οριστική του κρίση, προκειμένου τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας να αιτιολογήσουν ειδικώς με κάθε πρόσφορο μέσο τον συμφέροντα ή έστω ικανοποιητικό χαρακτήρα του τελικώς επιτευχθέντος τιμήματος των 19.800.000,00 ευρώ, το οποίο, ως αγοραία αξία, υπερβαίνει  κατά 50% περίπου την αντικειμενική όμοια.(..)Τούτο, λαμβανομένου υπόψη ότι υπεβλήθη μόνο μία προσφορά στο διαγωνισμό και η 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής ερείδεται, μόνον, επί της από 28.4.2017 έκθεσης εκτίμησης του ως άνω Πιστοποιημένου Εκτιμητή, ενώ η κρίση της περί σύντομης  απόσβεσης του επιτευχθέντος τιμήματος δεν αρκεί. Ειδικότερα, στην έκθεση αυτή, δεν παρατίθεται επαρκής αιτιολογία, ως προς την εκτίμηση της αγοραίας αξίας του ακινήτου στο ποσό των 21.583.000,00 ευρώ, καθόσον τούτο εξήχθη από συγκριτικά στοιχεία της κτηματαγοράς  που αφορούν επτά (7) επαγγελματικά κτίρια προς πώληση, για δύο (2) από τα οποία αναφέρονται μόνο οι τιμές, από τις σχετικές αγγελίες, που ζητούν οι πωλητές ακινήτων, που συνήθως δεν είναι οι τιμές που γίνονται τελικά οι μεταβιβάσεις, για τα υπόλοιπα δε πέντε (5) δεν γίνεται καμία αναφορά συγκεκριμένου συμβολαίου αγοραπωλησίας για ανάλογου εμβαδού ή θέσης ακίνητο. Και τούτο, σε συνδυασμό με το κοινώς γνωστό ότι η αγορά των ακινήτων διέρχεται κρίση, λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας που διανύει η Χώρα και της αυξημένης φορολόγησής τους, η οποία έχει οδηγήσει σε πτώση των τιμών τους ακόμα και κάτω από την αντικειμενική αξία τους.(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ένδικη αίτηση πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή, να απορριφθεί η ασκηθείσα παρέμβαση, περαιτέρω δε πρέπει να αναβληθεί η οριστική κρίση του Τμήματος, προκειμένου η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας να αιτιολογήσει ειδικά και ορισμένα την απόκλιση μεταξύ αντικειμενικής αξίας και τελικώς επιτευχθέντος τιμήματος, με συγκριτική παράθεση όλων των στοιχείων, που έλαβε σχετικώς υπόψη της, κατά τα προεκτεθέντα.

Εάν η ανάκληση απόφασης παραχώρησης κυριότητας ακινήτου έναντι τιμήματος, μετά την αμετάκλητη δικαστική κρίση ότι το Δημόσιο δεν είναι κύριος της παραχωρηθείσας έκτασης, δικαιολογεί την άρνηση επιστροφής του τιμήματος, μετά των τόκων, προς την παραχωρησιούχο εταιρεία, λογιζομένου του τιμήματος αυτού, ως αποζημίωση χρήσης, σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 1 του ν.δ. 221/1974.(...)Η ανάκληση της απόφασης παραχώρησης της κυριότητας, έναντι τιμήματος, ακινήτου, μετά την αμετάκλητη δικαστική κρίση ότι το Δημόσιο δεν είναι κύριος της παραχωρηθείσας έκτασης, δεν δικαιολογεί, με βάση τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 1 του ν.δ. 221/1974, την άρνηση επιστροφής, ατόκως, του τιμήματος προς την παραχωρησιούχο εταιρεία (ομόφωνα).

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:Με δεδομένα αυτά, η από 4.12.2017 Έκθεση Εκτίμησης Αγοραίας Αξίας του ακινήτου από τον Πιστοποιημένο Ορκωτό Εκτιμητή είναι νόμιμα αιτιολογημένη, καθόσον περιλαμβάνει, κατά τα ανωτέρω, διαφορετικές, συνδυαστικά εφαρμοζόμενες μεθόδους εκτίμησης της αγοραίας αξίας του, με αναλυτικά επιμέρους στοιχεία και αναφορές εντός του ισχύοντος πλαισίου προγραμματικών και οικονομικών συνθηκών κτηματαγοράς. Επιπλέον, η πιστοποιημένη εκτίμηση της αξίας (2.785 ευρώ/τ.μ.) είναι κατά πολύ χαμηλότερη από την απόφαση προσδιορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης για απαλλοτρίωση λόγω ρυμοτομίας που είχε ορισθεί σε 4.000 ευρώ/τ.μ. με την 4917/2013 απόφαση του Εφετείου Αθηνών. Ως εκ τούτου, ο Δήμος ..... αιτιολογημένα ενέκρινε την απευθείας αγορά του ακινήτου, σταθμίζοντας τόσο την αντικειμενική αξία του στο 1.335.579,28 ευρώ (ήτοι 1.770,59 ανά τ.μ.) και την από πιστοποιημένο εκτιμητή αξία του στα 2.100.000 ευρώ (ήτοι 2.785 ευρώ ανά τ.μ.) όσο και τη δικαστικώς ορισθείσα τιμή μονάδας αποζημίωσης για αυτό ανερχόμενη στα 3.017.240 ευρώ (ήτοι 4.000 ευρώ ανά τ.μ.) και συνεκτιμώντας ότι η αξία αυτή συναρτάται με το γεγονός ότι το ακίνητο είναι το μόνο κατάλληλο προς αγορά στη συγκεκριμένη περιοχή για την εξυπηρέτηση των παιδιών του γειτονικού δημοτικού παιδικού σταθμού. Συνεπώς στοιχειοθέτησε επαρκώς τον συμφέροντα χαρακτήρα του τελικώς επιτευχθέντος τιμήματος. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, επομένως, τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου αυτά βαρύνουν.

Πληρωμή τιμήματος αγοράς ακινήτου...:Με δεδομένα αυτά, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία προσδιορίστηκε η αγοραία αξία του ακινήτου στις 310.00 ευρώ δεν παραβιάζει την αρχή της οικονομικότητας διότι, σε συμμόρφωση με τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις, βασίστηκε σε έκθεση εκτίμησης πιστοποιημένης από το Υπουργείο Οικονομικών ορκωτής εκτιμήτριας. Η έκθεση δε αυτή, που σημειωτέον προσδιόρισε την αγοραία αξία σε τιμή υψηλότερη (335.000 ευρώ) από την τελικώς εγκριθείσα από το Δημοτικό Συμβούλιο (310.000), υπόκειται σε έλεγχο άκρων ορίων κατά το μέρος που περιλαμβάνει τεχνικές κρίσεις και παρίσταται, στην προκειμένη περίπτωση, νομίμως αιτιολογημένη. Περαιτέρω, το σχέδιο σύμβασης αγοραπωλησίας του αγροτικού ακινήτου έπρεπε, ως εξ επαχθούς αιτίας προμήθεια ακινήτου πράγματος, να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, πλην όμως τα όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, δεδομένης της πρόσφατης μεταστροφής, κατά το έτος 2017, της νομολογίας του Δικαστηρίου αναφορικά με το παραδεκτό υπαγωγής των επίμαχων συμβάσεων στον έλεγχο.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη αλλά τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν, λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων οργάνων του Δήμου ....