Με την προσφυγή αυτή επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1378/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία απορρίφθηκε η από 3.9.2024 (ΑΒΔ 5931/4.9.2024) προσφυγή ανάκλησης που ασκήθηκε από το προσφεύγον κατά της 295/2024 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου (Γ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. .(...). Με τα δεδομένα αυτά ο πρώτος λόγος αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Δοθέντος δε ότι η τεκμηρίωση του προϋπολογισμού αποτελεί τμήμα του υποχρεωτικού περιεχομένου του φακέλου της σύμβασης κατά τον ν. 4412/2016 και ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν αποδείχθηκε παντάπασι η ακρίβεια του υπολογισμού των συνολικών και επιμέρους ποσοτήτων των προς προμήθεια υλικών, με αποτέλεσμα να μην δύναται να ελεγχθεί το εύλογο της σχετικής δημοσιονομικής επιβάρυνσης του Νοσοκομείου εντός του πλαισίου των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εν λόγω πλημμέλεια παρίσταται εν προκειμένω ουσιώδης, και πλήττει το σύνολο της διενεργηθείσας διαδικασίας ανάθεσης της εν λόγω προμήθειας, κωλύοντας την υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του Εβδόμου Τμήματος. Κατόπιν αυτών, παρέλκει ως αλυσιτελής η έρευνα των λοιπών λόγων αναθεώρησης (ΕλΣυν Ολ. 1656/2023 σκέψη 33, 179/2022 σκέψη 38, 1833/2021 σκέψη 14), με τους οποίους προβάλλεται πλάνη περί τα πράγματα του Τμήματος ως προς α) τη διαπιστωθείσα ελλιπή τεκμηρίωση των τιμών μονάδας των προς προμήθεια υλικών και β) την κατακύρωση των ειδών 4 και 5 της διακήρυξης σε μειοδότη που δεν προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή. 	. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο επί των σχεδίων συμβάσεων που υπάγονται στην ελεγκτική του δικαιοδοσία είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων, περιοριζόμενος μόνον από την ύπαρξη δεδικασμένου στις περιπτώσεις, που τα αρμόδια δικαστήρια αποφάνθηκαν επί ζητημάτων που έθεσαν ενώπιόν τους οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό, αιτούμενοι δικαστικής προστασίας, απορριπτομένου ως αβάσιμου του περί του αντιθέτου ισχυρισμού του προσφεύγοντος (ΕλΣυν Ολ. 1404/2022, 180/2022, 1978/2021, 1832/2021, Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. αποφ. 763/2019, 1354/2018). Κατόπιν αυτών, η ένδικη προσφυγή πρέπει να απορριφθεί και να μην αναθεωρηθεί η 1378/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Δικαστηρίου.

Ανάθεση έργου-ψηφιακός μετασχηματισμός...Από όλα τα ανωτέρω προκύπτει ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα στοιχεία που χορήγησε η αναθέτουσα Αρχή ήταν επαρκή ώστε οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς να διαμορφώσουν βάσιμες και ρεαλιστικές προσφορές, πληρουμένου του απαιτούμενου από τον νόμο στοιχείου της «ωριμότητας» της σύμβασης. Για τους λόγους αυτούς δεν έλαβε χώρα στην προκειμένη περίπτωση στρέβλωση του ανταγωνισμού κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας και της ισότιμης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης και οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση 1346/2020 του VI Τμήματος, να ανακληθεί η  171/2020 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση του έργου «Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Τηλεματική και Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ΟΣΕΘ)».


Αναθεωρεί την 1346/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


Δέχεται την αίτηση ανάκλησης και ανακαλεί την 171/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ.(...)Εξάλλου, από την επισκόπηση του Παραρτήματος Ι της διακήρυξης προκύπτει ότι ο δεύτερος διακωλυτικός λόγος είναι βάσιμος, διότι η ΚΥΑ που διέπει αποκλειστικώς τις υπηρεσίες μεταφοράς μαθητών απαιτεί μετ΄επιτάσεως (βλ. παρ. ε.2. και ε.3 του Κεφ. Γ΄ του άρθρου 2) από τις εκάστοτε αναθέτουσες αρχές, μεταξύ άλλων, να υποδιαιρούν τα δρομολόγια σε δύο τουλάχιστον και άνω ομάδες-τμήματα προς ενίσχυση και διεύρυνση του γνήσιου ανταγωνισμού και κατ΄επέκταση προς διασφάλιση της αρχής της οικονομικότητας μέσω της επίτευξης χαμηλότερου κόστους δρομολογίων.Ομοίως βάσιμη παρίσταται και η τρίτη αναδειχθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαδικασίας. Τούτο, διότι από τα περιεχόμενα στον φάκελο της ελεγχθείσας διαδικασίας φύλλα excel υπολογισμού του κόστους εκάστου υπεραστικού δρομολογίου, προκύπτει αφενός ότι τα χιλιόμετρα που χρησιμοποιήθηκαν κατά την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου υπολογισμού του κόστους κάθε δρομολογίου παρίστανται αυξημένα σε σχέση με αυτά που αναγράφονται στη διακήρυξη, αφετέρου ότι τα μη έμφορτα χιλιόμετρα κάθε δρομολογίου δεν υπολογίστηκαν βάσει του συντελεστή προσαύξησης f που προβλέπεται στον μαθηματικό τύπο της ανωτέρω ΚΥΑ, αλλά βάσει ενός αριθμού χιλιομέτρων, ο οποίος σε κάθε περίπτωση παρίσταται αυθαίρετος καθώς δεν επιβεβαιώνεται από κανένα στοιχείο του φακέλου. Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την προσφυγή της Περιφέρειας Θεσσαλίας και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση του Υπεραστικού …Α.Ε., για την ανάκληση της 15/2024 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας.

Η απόφαση 1165/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε την προσφυγή του Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» που ζητούσε την ανάκληση της Πράξης 169/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου, η οποία κώλυε την υπογραφή σύμβασης για την προμήθεια «αυτοματοποιημένου συστήματος αποθήκευσης και διαχείρισης φαρμάκων και αναλωσίμων» (προϋπολογισμού 4.017.000 ευρώ). Το Τμήμα έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη δεν τεκμηριώθηκε επαρκώς, καθώς βασίστηκε αποκλειστικά σε ενδεικτικές τιμές από μία εταιρεία για ένα συγκεκριμένο μοντέλο, χωρίς ουσιαστική συγκριτική έρευνα αγοράς. Αν και το Τμήμα έκρινε μη ουσιώδη την πλημμέλεια σχετικά με τα έτη αναφοράς (2020-2022 αντί 2021-2023) για την οικονομική και τεχνική επάρκεια, η ανεπαρκής τεκμηρίωση της δαπάνης αποτελεί ουσιώδη πλημμέλεια και λόγο διακωλυτικό της υπογραφής της σύμβασης, οδηγώντας στην απόρριψη της προσφυγής.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:«Σχέδιο Δράσεων Επικοινωνίας (ΣΔΕ) και υλοποίηση προγράμματος για την πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού σε θέματα πολιτικών διαχείρισης των απορριμμάτων και προόδου υλοποίησης των έργων του ΠΕΣΔΑ …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 995.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (και 1.233.800 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Mε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω ..., ως προς την μοναδική αναδειχθείσα από την Επίτροπο του Δήμου … πλημμέλεια, ήτοι της μη τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, το Τμήμα κρίνει ότι ο προϋπολογισμός της σύμβασης τεκμηριώνεται πλήρως στον, νομίμως προσκομιζόμενο ενώπιον του Τμήματος, Πίνακα Τεκμηρίωσης Προϋπολογισμού, ο οποίος παρόλο που δεν διαβιβάστηκε στην Υπηρεσία Επιτρόπου, περιλαμβανόταν εξ αρχής στον φάκελο της ελεγχόμενης σύμβασης .... Ο Πίνακας αυτός είναι επαρκώς εξειδικευμένος και σαφής, με παράθεση των επιμέρους ζητούμενων ενεργειών και παραγωγών για κάθε μία από τις πέντε δράσεις της διακήρυξης, καθώς και των αντιστοιχουσών σε αυτές επιμέρους δαπανών, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η υποβολή άρτιων και συγκρίσιμων μεταξύ τους προσφορών από οικονομικούς φορείς του οικείου κλάδου, ενόψει και της ανέλεγκτης από το Δικαστήριο εκτίμησης των αναγκών παροχής τους. Εξάλλου, εάν οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος για τη σύνταξη της εν δυνάμει προσφοράς του χρειάζονταν επιπλέον ειδικότερα στοιχεία μπορούσε να υποβάλει σχετικά ερωτήματα, ενώ δεν προκύπτει ότι υπήρξε από καμία εν δυνάμει ενδιαφερόμενη εταιρεία ισχυρισμός ότι εμποδίσθηκε να υποβάλει προσφορά λόγω ασάφειας του προϋπολογισμού.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης 

Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης (...)ζητείται η αναθεώρηση της 1100/2024 απόφασης του Έβδομου Τμήματος (...)Σε κάθε δε περίπτωση, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί και το γεγονός ότι, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από προηγούμενες δικαστικές του ενέργειες (βλ. ΕλΣυν Πράξεις Στ΄ Κλιμακίου 176/2023, 148/2023, 632/2022, 623/2022, 231/2021, Έβδ. Τμ. 776/2024, 1190/2023), η προϋπολογιζόμενη τιμή μονάδας της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από την αντίστοιχη τιμή μονάδας σε ομοειδείς συναφθείσες συμφωνίες-πλαίσιο και εκτελεστικές αυτών συμβάσεις. Τέλος, το γεγονός ότι ο εν λόγω διαγωνισμός του ΕΔΣΝΑ αποτέλεσε μεταγενέστερα αντικείμενο ελέγχου της ΕΔΕΛ, όπως αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, δεν δύναται να κλονίσει τα στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης καθιστώντας αυτά εκ των υστέρων ανεπαρκή και μη αξιοποιήσιμα από την αναθέτουσα Αρχή, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την προσφεύγουσα.(..)  η έλλειψη μιας διευρυμένης έρευνας αγοράς εκτός ελλαδικού χώρου, όπου κατά τα κοινώς γνωστά επικρατούν άλλες οικονομικές συνθήκες, δεν δύναται να καταστήσει αφ΄εαυτής ανεπαρκή και αναιτιολόγητη την τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης τιμής μονάδας των προς προμήθεια πολυκέντρων, προεχόντως διότι τούτο εναπόκειται στις εκτιμήσεις της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής, σε κάθε δε περίπτωση τέτοια υποχρέωση δεν βρίσκει έρεισμα στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την κρινόμενη υπόθεση (πρβλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1030/2024 σκ. 24). Κατόπιν των ανωτέρω, ο σχετικός λόγος αναθεώρησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει καθ’ ολοκληρία δεκτός.Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 54 του ν. 4412/2016 το δικάσαν Τμήμα απεφάνθη ότι οι τιθέμενες με τη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές υπερβαίνουν το περιθώριο εκτίμησης που έχει η αναθέτουσα Αρχή κατά τη διαμόρφωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των υπό προμήθεια πολυκέντρων. Τούτο δε, διότι η επιλογή από τον Δήμο των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών αιτιολογείται δοθέντος ότι οι τελευταίες εξυπηρετούν κατά τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της κρινόμενης προμήθειας. 	Κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1100/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (Ε΄ Θερινού) και, κατά παραδοχή της προσφυγής ανάκλησης, να ανακληθεί η 246/2024 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, μεταξύ του Δήμου Παλαιού Φαλήρου και της ανώνυμης εταιρείας «….Α.Β.Ε.Ε.» για την «Προμήθεια δέκα (10) πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών για Διαλογή στην Πηγή, τεσσάρων (4) ρευμάτων, με παροχή οικονομικού εργαλείου προς τους δημότες».

Προμήθεια και διανομή ειδών διατροφής.(...)Με τα δεδομένα αυτά, λαμβανομένου υπόψη ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη για τα επιμέρους είδη διατροφής δύναται να τεκμηριωθεί, όπως γίνεται δεκτό στη νομική σκέψη της παρούσας, είτε μέσω ενδελεχούς έρευνας αγοράς, την οποία ο προσφεύγων Δήμος ισχυρίζεται ότι διενήργησε (βάσει του ιστοτόπου https://e-katanalotis.gov.gr), χωρίς, ωστόσο, να προσκομίζει σχετικώς οποιοδήποτε αποδεικτικό στοιχείο, είτε, εναλλακτικά, μέσω σύγκρισης με τις τιμές ειδών που έχουν προϋπολογισθεί και κατακυρωθεί σε πρόσφατες ομοειδείς αναθέσεις δημοσίων συμβάσεων, το Δικαστήριο κρίνει ότι με την προσκόμιση του προμνησθέντος, συνταχθέντος από την αρμόδια Διεύθυνση του προσφεύγοντος, συγκριτικού πίνακα, που περιλαμβάνει τις επιμέρους τιμές των προς προμήθεια ειδών διατροφής στην επίδικη διακήρυξη, σε σχέση με αυτές που έχουν αντληθεί από διακηρύξεις ομοειδών προμηθειών που δημοσιεύθηκαν σε προγενέστερο της σύνταξης της διακήρυξης χρόνο, τεκμηριώνεται η προϋπολογισθείσα δαπάνη με επαρκή στοιχεία.	Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την από 30.11.2024 (ΑΒΔ 6586/2024) προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 400/2024 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η Απόφαση 1093/2025 του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την προσφυγή του Δήμου Ορεστιάδας κατά της 135/2025 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του ΣΤ΄ Κλιμακίου, η οποία έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή σύμβασης για την προμήθεια υγρών καυσίμων και ελαιολιπαντικών (Ομάδες Γ, Δ και Ε). Το Κλιμάκιο είχε θέσει διακωλυτικούς λόγους λόγω ανεπαρκούς τεκμηρίωσης ποσοτήτων και προϋπολογισθέντων τιμών μονάδας. Το Έβδομο Τμήμα, αφού εξέτασε τα συμπληρωματικά στοιχεία και τις διευκρινίσεις που υπέβαλε ο Δήμος, συμπεριλαμβανομένης της αιτιολόγησης των ποσοτήτων – ιδίως για τα βιοαποικοδομήσιμα λιπαντικά (Ομάδα Δ) σε συμμόρφωση με την ΚΥΑ 14900/8.2.2021 – και τη δικαιολόγηση των αυξητικών αποκλίσεων τιμών μέσω συγκριτικών στοιχείων από άλλους Δήμους, έκρινε ότι η τεκμηρίωση ήταν επαρκής. Επίσης, ο Δήμος διόρθωσε το σχέδιο σύμβασης προσθέτοντας ρήτρα αναπροσαρμογής τιμής. Κατόπιν αυτών, το Τμήμα δέχτηκε την προσφυγή, ανακάλεσε την προσβαλλόμενη Πράξη και αποφάνθηκε υπέρ της υπογραφής της σύμβασης.

Προμήθεια Πετρελαιοειδών(...) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, ενόψει των πραγματικών περιστατικών και αιτιολογημένων εκτιμήσεων που παρατίθενται στο κεφάλαιο 3 «Στοιχεία καταναλώσεων, τεκμηρίωση αναγκαίων ποσοτήτων καυσίμων νέας σύμβασης» των Τεχνικών Προδιαγραφών της Διακήρυξης (βλ. ανωτέρω σκ. 9), η προσφεύγουσα αναθέτουσα αρχή έχει τηρήσει την απαίτηση, κατ’ άρθρο 45 παρ. 3 περ. α΄ του ν. 4412/2016, τεκμηρίωσης της σκοπιμότητας της ελεγχόμενης προμήθειας. Επομένως, δεν συντρέχει, όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη προσφυγή, η σχετικώς διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια.   

Προμήθεια Ηλεκτροοπτικού (Η/Ο) και Μηχανολογικού Εξοπλισμού Ταχυπλόων Σκαφών Μεταφοράς Προσωπικού  :Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 477/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ότι μη νομίμως, κατά παράβαση των οριζομένων στην παρ. 2.3.2.4 του άρθρου 2.3.2 της διακήρυξης, οι προσφορές των εταιρειών «…..», «….» και «…...» αξιολογήθηκαν ως τεχνικά αποδεκτές, παρότι δεν έλαβαν σε όλα τα κριτήρια (βλ. κριτήρια υπ’ αριθ. 4.9 και 5.4, ως προς το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού και 4.1.6, ως προς το δεύτερο τμήμα του διαγωνισμού) βαθμολογία ίση ή ανώτερη των 100 βαθμών. Τυχόν δε αποδοχή τους ως εναλλακτικών προσφορών προϋποθέτει ότι αυτές συμμορφώνονται με τις ελάχιστες απαιτήσεις της διακήρυξης, γεγονός που δεν συνάδει με τη βαθμολογία που έλαβαν. Ωστόσο, το Δικαστήριο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η επίμαχη ως άνω πλημμέλεια δεν παρίσταται στην προκειμένη περίπτωση ουσιώδης, δεδομένου ότι αφενός μεν το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού δεν κατακυρώθηκε σε καμία από τις ανωτέρω τρείς εταιρείες, αφετέρου δε τυχόν βαθμολόγηση των εταιρειών «......» και «......», που υπέβαλαν προσφορές για το δεύτερο τμήμα του διαγωνισμού, με βαθμό 100, δεν θα επηρέαζε το αποτέλεσμα της διαδικασίας για το τμήμα αυτό, αφού τα υποκριτήρια αυτά είχαν μικρό συντελεστή βαρύτητας και σε κάθε περίπτωση υφίσταται λεκτική τεκμηρίωση της διαφοροποίησης, η οποία, κατ’ εκτίμηση της αρμόδιας Επιτροπής Διαγωνισμού δεν επηρεάζει ουσιωδώς τις δυνατότητες των προς προμήθεια ειδών. (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εταιρεία «…….» δεν απέδειξε με την προσφορά της την πλήρωση της εν λόγω απαίτησης της διακήρυξης (δυνατότητα χειρισμού υπό συγκεκριμένη περιβαλλοντική συνθήκη – 4 μποφόρ). Ωστόσο, η επίμαχη ως άνω πλημμέλεια δεν αξιολογείται στην προκειμένη περίπτωση ως ουσιώδης, δεδομένου ότι το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού, για το οποίο η εταιρεία αυτή υπέβαλε προσφορά, δεν κατακυρώθηκε σε αυτή. Ανακαλεί την 477/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)