ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1449/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων- συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 1059/2019 απόφασης του VI Τμήματος (Β΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα κρίνει ότι: Α) Η κρίση του Ε΄ Κλιμακίου, με την 434/2016 πράξη του, ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της αρχικής σύμβασης, αφενός δεν καλύπτει τεχνικές κρίσεις, ως η επάρκεια των μελετών, για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου, παρά μόνον ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες του σχεδίου της σύμβασης και των πράξεων της προηγηθείσας διαδικασίας, αφετέρου η μεταβολή στον τρόπο εκτέλεσης του αρχικού έργου, εφόσον δεν οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα, αποδυναμώνει τη σύνδεση αρχικής μελέτης και εκτελούμενου έργου, διότι το έργο που τελικώς εκτελείται δεν καλύπτεται από τη μελέτη, ως προς την ύπαρξη της οποίας το Κλιμάκιο είχε εκφέρει θετική κρίση. Κατά συνέπεια η κρίση περί του ότι το συγκεκριμένο έργο δύναται να εκτελεσθεί με την υπάρχουσα μελέτη δεν αποτελεί οιονεί δεδικασμένο για το ότι ένα διαφορετικό (υπό την έννοια της αλλαγής του τρόπου εκτέλεσης) έργο μπορεί να εκτελεσθεί με την ίδια ως άνω μελέτη, η οποία κρίθηκε ότι καλύπτει το αρχικό και μόνον έργο...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος από την εταιρεία ...... παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν.Τμ.6/24/2014
Κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων και εγκαταστάσεων καθαρισμού λυμάτων:...ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 394/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει καταρχήν ότι το Κλιμάκιο παραδεκτώς υπεισήλθε στην εξέταση του ζητήματος της διασφάλισης του χώρου εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα, δεδομένου ότι το εν λόγω ζήτημα δεν αποτέλεσε αντικείμενο οριστικής ή μη κρίσης στην 193/2011 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της προηγηθείσας προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της Περιφέρειας ... Και τούτο, διότι αφενός το Ε΄ Κλιμάκιο στην τελευταία ως άνω πράξη του δεν διέλαβε σχετική κρίση σχετικά με τη νομιμότητα ή μη της εκτέλεσης του έργου στο ως άνω μισθωμένο ακίνητο και αφετέρου δεν μπορεί να συναχθεί σχετική σιωπηρή θετική κρίση του Κλιμακίου, δεδομένου ότι το αντικείμενο της ελεγχθείσας προγραμματικής σύμβασης, τις προϋποθέσεις σύναψης της οποίας ερεύνησε το Κλιμάκιο, συνίστατο στη μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης του έργου στην αιτούσα Περιφέρεια, ενώ ο τρόπος και ο χώρος εκτέλεσης του έργου αποτελεί κυρίως αντικείμενο του ήδη διενεργουμένου ελέγχου νομιμότητας της υπό κρίση σύμβασης. Περαιτέρω, ενόψει όσων έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. IV), το Τμήμα, λαμβάνοντας, επιπλέον, υπόψη ότι α) το προς κατασκευή έργο έχει εκτιμώμενο χρόνο λειτουργίας 20 έως 40 έτη, β) η μεταξύ του Δήμου … και του ανωτέρω ιδρύματος συναφθείσα σύμβαση μίσθωσης του ακινήτου, στο οποίο θα εκτελεσθεί το έργο, θα διαρκέσει έως την 31.3.2051, ενώ, αν κατά τη λήξη αυτής το ίδρυμα αποφασίσει την εκ νέου εκμίσθωση του μίσθιου, ο Δήμος θα έχει δικαίωμα προτίμησης επί ίσων προσφορών, γ) οι διέπουσες την ως άνω σύμβαση διατάξεις και ιδίως η διάταξη του άρθρου 281 του Αστικού Κώδικα παρέχουν επαρκή εξασφάλιση ότι το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης δεν θα ασκηθεί καταχρηστικά εκ μέρους του εκμισθωτή, ενόψει και της ζωτικής για το κοινωνικό σύνολο σημασίας των αναγκών, τις οποίες προορίζεται να καλύψει το προς εκτέλεση έργο, κρίνει ότι στην υπό κρίση περίπτωση με την ως άνω συναφθείσα σύμβαση μίσθωσης διασφαλίζεται η ομαλή κατασκευή και λειτουργία του έργου, κατά τα βασίμως με τις υπό κρίση αίτηση και παρεμβάσεις προβαλλόμενα.(..). Συνακόλουθα, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει να γίνουν δεκτές η υπό κρίση αίτηση και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το δε οικείο σχέδιο σύμβασης μπορεί να υπογραφεί, εφόσον η αναγραφόμενη στο σχέδιο (σελ. 2, παρ. 1) σειρά ισχύος των τευχών διορθωθεί με βάση τις αντίστοιχες ρυθμίσεις του άρθρου 5.2 της οικείας διακήρυξης.
ΝΣΚ/243/2000
Διοίκηση. Χορήγηση αντιγράφων εγγράφων.Υπάρχει υποχρέωση της Διοίκησης για χορήγηση στον αιτούντα, μέλος Κοινοπραξίας αντιγράφου της υποβληθείσας υπ αυτής (Κοινοπραξίας) μελέτης εφαρμογής του έργου, διότι η μελέτη εφαρμογής, που εκπονείται από ανάδοχο Κοινοπραξία, μετά από την εκ μέρους του Δημοσίου δημοπράτηση έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή, πρέπει να θεωρηθεί ότι έχει τον χαρακτήρα του διοικητικού εγγράφου, αν και δεν συντάσσεται από δημόσια υπηρεσία, δεδομένου ότι υποβάλλεται στην Διοίκηση (αρμόδιο φορέα) προς έγκριση και σφράγιση και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διοικητικής σύμβασης. Για την χορήγηση αντιγράφου απαιτείται μόνον εύλογο ενδιαφέρον, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση αναμφισβήτητα υπάρχει, εφόσον ο αιτών είναι μέλος της Κοινοπραξίας, στην οποία ανατέθηκε το ως άνω έργο με το σύστημα μελέτη-κατασκευή.
ΕΣ/ΤΜ.7(Κ.Π.Ε.)61/2013
Κατασκευή δημοσιογραφικών θεωρείων στην κερκίδα του Δημοτικού Σταδίου(…)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το έργο κατασκευής των δημοσιογραφικών θεωρείων στην κερκίδα του δημοτικού σταδίου ...... ενόψει του είδους των εργασιών που περιλαμβάνονται στη σχετική μελέτη εμπίπτει στην κατηγορία των οικοδομικών έργων και ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε στον φερόμενο ως δικαιούχο του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος, ο οποίος δεν ήταν τεχνικά κατάλληλος να αναλάβει την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου, δεδομένου ότι εν λόγω ανάδοχος σύμφωνα με το πτυχίο Μ.Ε.ΕΠ. που κατέχει δύναται να εκτελέσει μόνο έργα κατηγορίας υδραυλικών και οδοποιΐας(…)
ΣτΕ/86/2000(ΕΑ)
Περαιτέρω, από την μελέτη με τίτλο “ΜΕΛΕΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΜΕ ΛΕΩΦΟΡΟ ΣΧΙΣΤΟΥ” προκύπτει ότι το εν λόγω έργο αποτελείται από ένα σύστημα οδών που θα ενώνουν το Πέραμα με την Λεωφόρο Σχιστού και ότι μέρος αυτού του συστήματος είναι και το επίδικο τμήμα. Μάλιστα με την υπ’ αριθμ. ΔΜΕΟ/η/1640/22.12.1995 απόφαση του Γενικού Διευθυντή του ΥΠΕΧΩΔΕ με τίτλο “Έγκριση Οριστικής Μελέτης Κυκλοφ. Διάταξης και Οδοποιίας 2ης ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ με Λεωφ. ΣΧΙΣΤΟΥ” εγκρίθηκε η μελέτη του όλου έργου. Ο προϋπολογισμός δε του συνόλου του έργου είναι 4.500.000.000 δραχμές. Με τα δεδομένα αυτά, (δηλαδή ότι το δημοπρατούμενο τμήμα του επίδικου οδικού έργου προϋπολογισμού δαπάνης 800.000.000 δραχμών αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου έργου με συνολικώς προϋπολογιζόμενη δαπάνη 4.500.000.000 δραχμών, και περιλαμβάνεται στην ενιαία μελέτη ολοκλήρου του έργου), το επίδικο έργο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της παραπάνω οδηγίας, καθώς και της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, και επομένως έχουν εν προκειμένω εφαρμογή οι διατάξεις του ν. 2522/1997.(...)3.Εάν διαπιστωθούν λάθη ή παραλείψεις σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας μπορεί να ακυρωθεί μερικά η διαδικασία της δημοπρασίας και, ή να αναμορφωθεί ανάλογα το αποτέλεσμα της δημοπρασίας απ’ την αρμόδια για την έγκριση Αρχή ή να διαταχθεί η επανάληψη της δημοπρασίας από το σημείο που έγινε το λάθος ή η παράλειψη. Ακύρωση της δημοπρασίας επέρχεται επίσης αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία ισχύος των προσφορών και δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου 5”. Κατά την έννοια των τελευταίων αυτών διατάξεων, εάν έχουν εμφιλοχωρήσει σφάλματα στην εν γένει διαδικασία διεξαγωγής δημοπρασίας δημοσίου έργου, στα οποία περιλαμβάνονται και τα λογιστικά λάθη ή οι διαφορές και αντιφάσεις μεταξύ των αριθμητικών και των γραφικών παραστάσεων των προδιαγραφών της υπηρεσίας σχετικά με το δημοπρατούμενο έργο, που επηρέασαν την προσφορά των διαγωνιζομένων και είχαν επιπτώσεις στη διαμόρφωση της κρίσεως για την ανάδειξη του τελικού μειοδότη, πρέπει η αρμόδια αρχή να ακυρώσει τη δημοπρασία και να διατάξει την επανάληψή της από το σημείο όπου εχώρησε η παρατυπία (ΣτΕ 1840/92). Εάν όμως πρόκειται για πρόδηλο σφάλμα, από το οποίο δεν μπορεί να προκύψει καμμιά λογική αμφιβολία στους διαγωνιζομένους ως προς το ποιά είναι η αναγραφόμενη τιμή, και επομένως δεν μπορούσε να επηρεάσει την διαμόρφωση της προσφοράς των διαγωνιζομένων τότε ισχύει το πρόδηλο νόημα της διατάξεως αυτής.
ΕλΣυν/Τμ4/130/2010
Όπως παγίως γίνεται δεκτό από το παρόν Τμήμα, κατά την έννοια των παρατεθεισών διατάξεων η ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο του ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία που εφαρμόζεται μόνον όταν συντρέχουν οι τασσόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις, πρωταρχική μεταξύ των οποίων είναι να πρόκειται για εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται εκείνα τα πραγματικά γεγονότα που, παρά το ότι κατά την εκπόνηση της μελέτης δημοπράτησης του έργου καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή, αντικειμενικώς δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, ούτως ώστε οι αναγκαίες για την αντιμετώπισή τους εργασίες να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την αντιστοίχως συναφθείσα σύμβαση, η δε συνδρομή τέτοιων γεγονότων πρέπει να αιτιολογείται με την αναφορά αναλυτικών στοιχείων στις σχετικές με την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων (βλ. ενδεικτ. Πράξεις 89/2007, 146, 188/2009, κ.ά. ΙV Τμ. Ελ. Συν.). Η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά στην εξόφληση του εργολαβικού ανταλλάγματος για τις συμπληρωματικές εργασίες που αφορούν στην αντικατάσταση της καύσιμης ύλης από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο, παρίσταται νόμιμη, διότι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί η εγκατάσταση του δικτύου φυσικού αερίου. Επιπλέον, το Τμήμα κρίνει ότι δεν είναι νόμιμη η δαπάνη κατά το μέρος που αυτή αφορά στις λοιπές ως άνω εργασίες κατασκευής οικίσκου, τοποθέτησης διαχωριστικών, αποξήλωση παλαιού ανελκυστήρα, διάφορες εργασίες καθαιρέσεως και αντικατάστασης δαπέδων, αφού από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αιτιολογείται η αδυναμία έγκαιρης αντιμετώπισής τους με τη μελέτη δημοπράτησης του έργου, ωστόσο το χρηματικό ένταλμα κρίνεται θεωρητέο λόγω συγγνωστής πλάνης
ΕΣ/ΚΛ.Ε/332/2019
Κατασκευή συλλεκτηρίου αγωγού ομβρίων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η μελέτη, με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεν υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής. Τούτο, διότι α) η αρχική μελέτη του έργου, η οποία εγκρίθηκε με την …/….1988 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ..., εκπονήθηκε σε χρόνο πολύ προγενέστερο του χρόνου δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου (έτος 2016), χωρίς να προκύπτει η εκ των υστέρων επικαιροποίησή της (βλ. σελ. 3 της Τεχνικής Περιγραφής), β) τα όργανα της ..., με την ως άνω απόφαση του Δ.Σ. της οποίας εγκρίθηκε η εν λόγω μελέτη, όφειλαν να γνωρίζουν την ακριβή θέση των δικτύων της και γ) δεν εκπονήθηκε σχετική γεωτεχνική μελέτη, ούτε κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου, ούτε κατά τη δημοπράτηση αυτού (πρβλ. VI Τμ. Ε.Σ. 1591/2018). Ενόψει της ανωτέρω ουσιώδους πλημμέλειας που διαπιστώθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το …..2019 έγγραφο του Προϊσταμένου
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1059/2019
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1285/2011
Ανάπλαση κεντρικού ιστού πόλεως - συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 796/2011 Απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης άγεται στην κρίση ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αποτελεί, κατά την έννοια του νόμου, συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Ανάπλαση Κεντρικού Ιστού Πόλεως ....», όπως το τελευταίο προσδιορίσθηκε με την οικεία μελέτη δημοπράτησης και την αρχική σύμβαση, καθόσον αφορά στην εκτέλεση εργασιών που ανέκυψαν μετά από την ανατροπή των προβλέψεων της μελέτης δημοπράτησής του και την επελθούσα μεταβολή του αρχικού σχεδιασμού του έργου, του οποίου το αντικείμενο τροποποιήθηκε και επεκτάθηκε, βάσει των ως άνω μελετών που εγκρίθηκαν κατά την εκτέλεσή του. Επομένως, οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη σύμβαση δεν αφορούν το αρχικό συμβατικό αντικείμενο του ανωτέρω έργου και δεν δύνανται να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης αυτού, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του VΙ Τμήματος. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, δεν συντρέχει εν προκειμένω η αξιούμενη από το νόμο συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου, οι οποίες να καθιστούν αναγκαία τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, δοθέντος ότι τα γεγονότα που επικαλείται ο αιτών Δήμος της μεγάλης οικιστικής ανάπτυξης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης, λόγω της λειτουργίας του αεροδρομίου ..., της κατασκευής της ... και των Ολυμπιακών Έργων, καθώς και του ότι η προηγούμενη αντίστοιχη κυκλοφοριακή μελέτη είχε συνταχθεί κατά το έτος 2001, ήταν γνωστά πολύ προ της δημοπρατήσεως του έργου. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης αποφαίνεται ότι η υπό κρίση αίτηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣ ....» πρέπει να απορριφθεί και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 796/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΟΛΟΜ/210/2011
Μελέτη - Κατασκευή Τμημάτων Σχολής...Κατόπιν τούτων, το Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του διέλαβε πλήρη, ειδική, εμπεριστατωμένη και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογία σχετικά με τη νομιμότητα του επίδικου καταλογισμού και έλαβε υπόψη και απάντησε όλους τους προβληθέντες από το αναιρεσείον νομικούς και πραγματικούς ισχυρισμούς απορριπτομένου ως αβασίμου του περί του αντιθέτου λόγου αναιρέσεως. Ειδικά δε ο ισχυρισμός του αναιρεσείοντος ότι το Τμήμα υπέπεσε σε αντιφατικές αιτιολογίες, επειδή δέχτηκε ότι η μελέτη που υλοποιήθηκε δεν είχε σχέση με το έργο που είχε ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και ταυτόχρονα ότι η ίδια μελέτη αποτελεί εν μέρει τμήμα της απαιτούμενης αρχικής μελέτης του έργου και επομένως ότι έχει σχέση με αυτό, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον για να είναι μια δαπάνη επιλέξιμη δεν αρκεί ο με οποιοδήποτε τρόπο συσχετισμός της με το χρηματοδοτούμενο έργο, αλλά απαιτείται αυτή να προβλέπεται ρητά στο τεχνικό δελτίο του έργου και στις αποφάσεις ένταξης του έργου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, όπου καθορίζονται οι χρηματοδοτούμενες ενέργειες και οι όροι χρηματοδότησής τους. Συνεπώς το Τμήμα δεν υπέπεσε σε αντιφατικές αιτιολογίες, δεχόμενο ότι η κρίσιμη δαπάνη δεν ήταν επιλέξιμη, παρά το συσχετισμό της με το κατασκευαζόμενο έργο, εφόσον δεν προβλεπόταν από τις προαναφερόμενες αποφάσεις ένταξης του έργου ως μέρος του φυσικού αντικειμένου του.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και αφού δεν υπάρχει άλλος αναιρετικός λόγος η ένδικη αίτηση αναιρέσεως πρέπει να απορριφθεί ως ουσία αβάσιμη.
ΕλΣυν/Τμ.6/2753/2011
Προσυμβατικός έλεγχος.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη (ΙΙ) νομική σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδιο να διενεργήσει προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας για τις εργασίες υπό στοιχ. α΄ και β΄ της συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες αυτές είχαν ήδη εκτελεστεί. Ο δε προβαλλόμενος ισχυρισμός των αιτουσών εταιρειών ότι οι σχετικές εργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί, αλλά έχει εκτελεστεί μόνον ένα μέρος αυτών (ποσοστό 20% περίπου) είναι απορριπτέος προεχόντως ως αλυσιτελής, καθόσον ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει έργο «υπό εκτέλεση», δηλαδή έργο του οποίου οι εργασίες θα εκτελεσθούν μετά την κρίση του Δικαστηρίου ότι η οικεία διαδικασία είναι νόμιμη και όχι σύμβαση, η οποία έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς. Εξάλλου, οι αιτούσες δεν επικαλούνται ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι οι εν λόγω εργασίες ανατέθηκαν κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 44 του π.δ.609/1985, ούτε ότι τηρήθηκε η προβλεπόμενη σ’ αυτές διαδικασία (σύνταξη τεχνικής περιγραφής των εργασιών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, αιτιολόγηση του επείγοντος, εκτίμηση της δαπάνης και έγκριση αυτών από την Προϊσταμένη Αρχή, βλ. και αποφ. 2093/2011 Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης Ελ. Συν.). Περαιτέρω, αναφορικά με τις υπό στοιχείο γ΄ εργασίες, το Τμήμα κρίνει, σύμφωνα και με όσα εκτέθηκαν στην τρίτη (IΙΙ) σκέψη, ότι νομίμως παρατάθηκε η προθεσμία εκτέλεσης του έργου, καθόσον η σχετική εγκριτική πράξη (1746004/14.7.2011) του Διευθυντή Παραγωγής του ….. εκδόθηκε εντός ευλόγου χρόνο από τη λήξη της προηγούμενης νόμιμης παράτασής της, ύστερα από σχετική αίτηση της …. η οποία υποβλήθηκε πριν από την παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας, κατά παραδοχή του σχετικού προβαλλόμενου λόγου ανάκλησης. Περαιτέρω, μετά την προσκόμιση, με το από 11.9.2011 υπόμνημα της αιτούσας …., της 1746259/25.8.2011 απόφασης του Διευθυντή Παραγωγής του …., με την οποία, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 65 του ν. 3669/2008, εγκρίθηκε η υποκατάσταση της αρχικής αναδόχου του έργου από την εν λόγω εργοληπτική επιχείρηση, το Τμήμα κρίνει ότι καλύπτεται η σχετική πλημμέλεια (βλ. σχετ. απόφ. VI Τμ. 91/2011). Τέλος, σύμφωνα και με όσα εκτέθηκαν στην πέμπτη (V) νομική σκέψη, οι αναφερόμενες υπό στοιχείο γ΄ της συμπληρωματικής σύμβασης εργασίες, οι οποίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από αυτή χωρίς τη δημιουργία προβλημάτων για την αναθέτουσα αρχή, οφείλονται, κατά την κρίση του Τμήματος, σε απρόβλεπτες περιστάσεις, δηλαδή αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, τα οποία αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, όπως βάσιμα προβάλλεται με τις υπό κρίση αιτήσεις. Ειδικότερα, οι εργασίες αυτές (διατήρηση της παράκαμψης του σίφωνα, με μόνιμη άντληση μέχρι την ολοκλήρωση της διάβασης) κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αιφνίδιας ανόδου της στάθμης των υπογείων υδάτων πέραν των ορίων που είχαν διαπιστωθεί από τις γεωτεχνικές μελέτες εφαρμογής που είχαν εκπονηθεί από την ανάδοχο σε συνδυασμό με τις ιδιότητες του υπεδάφους που δεν είχε τη δυνατότητα απορρόφησης της πλεονάζουσας ποσότητας υδάτων, γεγονός που αντικειμενικά δεν μπορούσε να προβλεφθεί κατά το στάδιο εκπόνησης της μελέτης του έργου, καθόσον αφενός μεν η άνοδος της στάθμης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα οφειλόταν σε ασυνήθιστα έντονη άρδευση των 10.000 στρεμμάτων της περιοχής και αφετέρου η σύσταση του υπεδάφους στο κέντρο του εκτελούμενου έργου ήταν σημαντικά διαφοροποιημένη σε σχέση με αυτήν που είχε εντοπισθεί στο σημείο, όπου έγιναν, όπως ήταν τεχνικά δυνατό, οι γεωτεχνικές έρευνες.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.Σ./1/2012
ΝΣΚ/325/2008
Δημόσια έργα – Ακύρωση δημοπρασίας.Η δημοπρασία προς ανάθεσιν εκτελέσεως δημοσίου έργου ακυρώνεται εάν κατ’ αυτήν υπεβλήθη μία μόνον προσφορά, διότι ο συναγωνισμός υπήρξε ανεπαρκής και συνεπώς το έργο πρέπει να επαναδημοπρατηθή.