Απαγορεύεται ο επιμερισμός της κατασκευής ενός «ενιαίου» έργου σε μερικότερα μη αυτοτελή έργα - έργα δηλαδή που από τεχνική και ουσιαστική άποψη όχι μόνο δεν μπορούν, αλλά και επιβάλλεται για το οικονομικοτεχνικώς άρτιο και το συμφέρον του ευρύτερου έργου να αποτελέσουν αντικείμενο ενιαίας δημοπρασίας - και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση αυτών χωριστά ή η ανάθεση κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού με βάση το ύψος της δαπάνης, που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για την κατασκευή του «ενιαίου» έργου, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η μη τήρηση της οριζόμενης από αυτές διαδικασία διενέργειας τακτικού διαγωνισμού (βλ. Πράξεις VII Τμ. 324, 19/2010, 45/2009, 79/2008 47, 134, 139, 142/2008, 4, 267/2007, 83, 145, 164, 259, 280/2006, 70/2005, IV Τμ. 136, 137/2004, 193, 37/2003, 88/97, 93/1999 κ.ά.). (...)Ακολούθως, για μικρά έργα η εργασίες συντήρησης, τα οποία είναι εκείνα που δεν υπερβαίνουν το τιθέμενο από τις διατάξεις της ως άνω υπουργικής απόφασης όριο για τους λοιπούς Δήμους των 3.500.000 δραχμών και ήδη ευρώ 10.271,46 χωρίς Φ.Π.Α. επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, τη δε σχετική απόφαση την λαμβάνει η Δημαρχιακή Επιτροπή.

Ενέργειες της Διοικήσεως για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της δημοπρασίας για την ανάδειξη αναδόχου κατασκευής δημοσίου έργου.Σε περίπτωση συγχώνευσης ανωνύμων εταιρειών με απορρόφηση, στην δημοπρασία για την ανάδειξη αναδόχου κατασκευής δημοσίου έργου, μπορεί να συμμετάσχει μόνο η απορροφούσα εταιρεία. Η Προϊσταμένη Αρχή πρέπει να ανακαλέσει την απόφασή της, με την οποία εγκρίθηκε το αποτέλεσμα της δημοπρασίας και ανατέθηκε το έργο στην συγχωνευθείσα με απορρόφηση εταιρεία, και εν συνεχεία να ακυρώσει μερικώς τη διαδικασία της δημοπρασίας, δεδομένου ότι μη νομίμως φέρεται ότι συμμετείχε στη δημοπρασία η συγχωνευθείσα εταιρεία και προτείνεται η ανάθεση του έργου σ’ αυτή και μη νομίμως δεν αποκλείσθηκε η πράγματι συμμετέχουσα στη δημοπρασία απορροφούσα εταιρεία λόγω μη υποβολής του πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας και της βεβαίωσης των Υπηρεσιών (ΙΚΑ) για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών μιας από τις απορροφηθείσες ανώνυμες εταιρείες, και να διατάξει την επανάληψη της δημοπρασίας από το σημείο που έλαβαν χώρα οι παραπάνω σημειωθείσες πλημμέλειες.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ :Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας …», μεταξύ Δήμου και εργολήπτη, για τον λόγο ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον ούτε στην σχετική διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας, ούτε στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, αλλά ούτε και στο κείμενο της αρχικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται οι οδοί στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι σχετικές παρεμβάσεις και συνεπώς δεν στοιχειοθετούνται οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι, για τους οποίους καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες εργασίες, ακόμη και αν οι λόγοι θεωρηθούν ότι συνιστούν γεγονός που δεν μπορούσε να προβλεφθεί, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του  φακέλου ότι καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, τουλάχιστο όπως αυτό είχε προσδιορισθεί.

Δημόσια έργα:Στον υπό έλεγχο δημόσιο διαγωνισμό, ο οποίος, μετά από την τήρηση των νομίμων διατυπώσεων δημοσιότητας, διενεργήθηκε την 27.11.2012 με ανοικτή διαδικασία και κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή (άρθρο 26 του ν. 3669/2008), συμμετείχαν δεκατέσσερις (14) εργοληπτικές επιχειρήσεις. Στο σχετικό πίνακα που συντάχθηκε, κατατάχθηκε πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας η εργοληπτική επιχείρηση «….», η οποία προσέφερε μέση τεκμαρτή έκπτωση 31,49%. Με σχετικό πρακτικό (β΄ φάση) της Επιτροπής Διενέργειας του Διαγωνισμού αναδείχθηκε ομόφωνα η «…..» ως προσωρινή μειοδότρια του διαγωνισμού και βεβαιώθηκε ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά του κύρους της δημοπρασίας. Η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας …, με το πρακτικό 40/27.12.2012 (απόφαση 1546/2012, θέμα 8), υιοθέτησε το ως άνω πρακτικό της Ε.Δ. και ανέθεσε στην προσωρινή μειοδότρια του διαγωνισμού την εκτέλεση των εργασιών του ως άνω έργου. Με την προσβαλλόμενη πράξη, το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι, όπως προέκυπτε από τα αναφερόμενα στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, κατά τον αρχικό σχεδιασμό του έργου οι αναγκαίες για την εκτέλεσή του απαλλοτριώσεις έπρεπε να έχουν συντελεστεί μέχρι το Δεκέμβριο του 2012. Πλην όμως, μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της προσβαλλομένης πράξης οι απαλλοτριώσεις αυτές δεν είχαν καν κηρυχθεί. Με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι έχει ήδη εκδοθεί η 2737/9.4.2013 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …, με την οποία κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση των σχετικών εκτάσεων για την κατασκευή του έργου, η οποία και υποβάλλεται συνημμένη με την υπό κρίση αίτηση...να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ανακληθεί η 126/2013 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου αυτού σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αίτηση ανάκλησης της 425/2013 Πράξεως του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι το αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου το οποίο θα προσδιορισθεί πλήρως κατά την εκτέλεσή του από την αναθέτουσα αρχή αφορά σε εργασίες συντηρήσεως σε τμήματα του οδικού δικτύου του Ν. .... τα οποία δεν έχουν αποκατασταθεί με προηγούμενες εργολαβίες και κατά τούτο δεν ταυτίζεται με τις δημοπρασίες παρόμοιων έργων συντηρήσεως στο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο της Περιφερειακής Ενότητας .....  Σε κάθε δε περίπτωση η αναθέτουσα αρχή, τηρώντας στο αρχειακό της υλικό τις επιμετρήσεις (σχέδια, αποτυπώσεις και επιμετρητικά στοιχεία) των δύο προηγούμενων εργολαβιών είναι σε θέση να γνωρίζει, να υποδείξει και εν τέλει να εμποδίσει τις επικαλύψεις που τυχόν ήθελε προκύψουν κατά την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου, ενώ ανάλογος έλεγχος μπορεί να διενεργηθεί τόσο από τον επιβλέποντα μηχανικό όσο και από την τριμελή Επιτροπή τεχνικών του άρθρου 36 παρ.2 του Κώδικα Κατασκευής Δημοσίων Έργων κατά την παραλαβή των αφανών εργασιών.   Τούτο δε καθόσον  η κατηγορία των ασφαλτικών δύναται να είναι κοινή σε κάθε δημοπρατούμενο έργο αποκαταστάσεως οδικού δικτύου, το σημείο όμως που διαφοροποιεί το αντικείμενο κάθε μίας εξ αυτών έγκειται στον ακριβή προσδιορισμό του τμήματος που χρήζει επεμβάσεως, η δε απόδειξη ότι κάθε εργολαβία έχει διαφορετικό αντικείμενο λαμβάνει χώρα κατά την εκτέλεση των οικείων εργασιών και πάντως μετά την ολοκλήρωση αυτών κατά την τελική επιμέτρηση. Ανακαλεί την 425/2013 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Συντήρηση οδικού δικτύου...Από τον έλεγχο που διενήργησε το Κλιμάκιο επί της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης του ως άνω έργου, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες. Κατόπιν τούτου και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το 379999/3142οικ/15.10.2012 έγγραφο του αναπληρωτή Προϊσταμένου Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας … Π.Κ.Μ., δεν υποβλήθηκε καμία ένσταση κατά του κύρους της δημοπρασίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της, με την επισήμανση ότι αυτό θα πρέπει να παραπέμπει στις ήδη ισχύουσες διατάξεις του ν. 3669/2008.

Εκτέλεση έργου:..ζητείται η αναθεώρηση της 2788/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στην υπό στοιχ. ΙΙ σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση, ότι το VI Τμήμα ορθώς απεφάνθη ότι μη νομίμως απορρίφθηκε η προσφορά της πρώτης κατά σειρά μειοδοσίας εταιρείας «….», καθόσον η εγγυητική επιστολή αυτής αναγράφει μεν ως ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού αυτή που ίσχυε προ της 312/19.7.2011 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου …, πλην όμως η πλημμέλεια αυτή θεωρείται επουσιώδης και δεν καθιστά απαράδεκτη την προσφορά, δεδομένου ότι από τα λοιπά μνημονευόμενα στην εγγυητική επιστολή στοιχεία, σε συνδυασμό λαμβανόμενα, προκύπτει, κατά τρόπο μη επιδεχόμενο εύλογη αμφιβολία, ότι η παρασχεθείσα εγγυητική επιστολή αφορά πράγματι το έργο της συγκεκριμένης δημοπρασίας. Συγκεκριμένα, καλύπτει την απαίτηση της αναντίρρητης και ανεπιφύλακτης ανάληψης εκ μέρους του εκδότη του κινδύνου για τη συμμετοχή του υπερ ου η εγγύηση στη δημοπράτηση του συγκεκριμένου έργου με το συγκεκριμένο προϋπολογισμό, έχει τον προβλεπόμενο από τη διακήρυξη και το νόμο χρόνο ισχύος (310 ημέρες από την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού) και αναγράφει την επωνυμία του νομικού προσώπου (εταιρείας) και τον τίτλο του έργου για το οποίο δίδεται η εγγύηση. Κατά συνέπεια και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η επελθούσα τροποποίηση στην οικεία διακήρυξη αφορούσε μόνο το άρθρο 2.1 αυτής, ως προς τους όρους αναπαραγωγής των τευχών δημοπράτησης του συγκεκριμένου έργου, υπήρχε δε χρονική εγγύτητα μεταξύ της αρχικώς προκηρυχθείσας ημερομηνίας του διαγωνισμού και της διεξαγωγής αυτού στις 12.8.2011, το Τμήμα κρίνει ότι η κατατεθείσα εγγυητική επιστολή της εταιρείας «….» περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία του κύρους της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 15.2 της διακήρυξης και για το λόγο αυτό, η αίτηση της δεύτερης κατά σειρά μειοδοσίας εταιρείας «….», με την οποία υποστηρίζονται τα αντίθετα, πρέπει να απορριφθεί.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται, ότι η αίτηση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «….» για αναθεώρηση της 2788/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του κατατεθέντος από αυτήν παραβόλου.

Δημόσιες δαπάνες – Δημόσια έργα – Τεκμήριο νομιμότητας διοικητικών πράξεων. Δεν κωλύεται η πληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος του έργου «…….», με βάση τους δύο λογαριασμούς πληρωμής, στους οποίους έχουν κατανεμηθεί οι εργασίες του έργου, μετά και την έγκριση από τα αρμόδια όργανα των λογαριασμών αυτών και των τελικών επιμετρήσεων, καθώς και την έκδοση βεβαίωσης περάτωσης εργασιών και πρωτοκόλλου προσωρινής παραλαβής του έργου, εκ του λόγου ότι: α) Η περίληψη της διακήρυξης της δημοπρασίας, ενώ είχε αναρτηθεί στη «Διαύγεια» και δημοσιευθεί στο ΦΕΚ, είχε δημοσιευθεί σε μία, μόνο, εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού που εκτελέστηκε το έργο και β) Η απόφαση κατακύρωσης εκδόθηκε, σύμφωνα με όρο της διακήρυξης, από την Προϊσταμένη Αρχή (Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας) και όχι, σύμφωνα με το άρθρο 176 παρ.1 εδαφ.δ’ του ν. 3852/2010, από την οικεία Οικονομική Επιτροπή και για το λόγο αυτό δεν πραγματοποιήθηκε έλεγχος νομιμότητας της απόφασης κατακύρωσης από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση πριν την υπογραφή της σύμβασης. (ομοφ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ

Δημόσια έργα.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενες σκέψεις της παρούσας (σκέψεις IΙΙ και ΙV), το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τη διαδικασία ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου εμφιλοχώρησαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και συγκεκριμένα:A. Δεν εκδόθηκε η αναγκαία απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …σχετικά με την ανάθεση της κατασκευής του έργου σε εργοληπτική επιχείρηση μέσω ανοικτής δημοπρασίας και ως εκ τούτου μη νόμιμα εκκίνησε η διαδικασία του διαγωνισμού.Β. Κατά παράβαση των προαναφερόμενων διατάξεων (σκέψη IV), τόσο στην εκδοθείσα κατά το έτος 2013 πράξη ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) από τον διατάκτη-Οικονομική Επιτροπή (απόφαση 4/20.1.2013) όσο και στην, μετά την ανατροπή της απόφασης αυτής (απόφαση 43/24.2.2014), εκδοθείσα κατά το έτος 2014 πράξη ανάληψης υποχρέωσης του ίδιου ως άνω οργάνου (απόφαση 63/27.2.2014) δεν αναγράφεται το σύνολο της προϋπολογισθείσας δαπάνης του έργου (1.499.999,99 ευρώ), με την οποία θα επιβαρυνθεί ο δημοτικός προϋπολογισμός για την εκτέλεσή του, αλλά μόνο για το ποσό του 1.000.000,00 ευρώ.

Εν προκειμένω, η αναιρεσείουσα Κοινοπραξία με το ασκηθέν, στις 30.12.2002, ένδικο βοήθημα, ζήτησε, μεταξύ άλλων, να υποχρεωθεί ο αναιρεσίβλητος Δήμος να της καταβάλει το συνολικό ποσό των 17.795.490 δραχμών, εκ των οποίων (α) ποσό 8.374.272 δραχμών αφορά τόκους οι οποίοι, κατά τους ισχυρισμούς της αναιρεσείουσας, έπρεπε να της καταβληθούν λόγω της μεταγενέστερης εξόφλησης της ιδίας συμμετοχής του Δήμου, συμπεριλαμβανομένου του εργολαβικού οφέλους ποσοστού 15% και του ΦΠΑ ποσοστού 18% και (β) ποσό 5.000.000 δραχμών για πρόσθετες εργασίες καθώς και ποσό 4.421.218 δραχμών για τόκους επί του ποσού των προσθέτων εργασιών. Ενόψει των ως άνω αξιώσεων της αναιρεσείουσας κοινοπραξίας, η ικανοποίηση των οποίων προϋποθέτουν την ερμηνεία και την εφαρμογή των σχετικών όρων της συμβάσεως, όφειλε αυτή να ασκήσει, μετά την τήρηση της προσήκουσας ενδικοφανούς διαδικασίας, προσφυγή διότι, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, η δικαστική επίλυση όλων εν γένει των διαφορών από την εκτέλεση δημοσίων ή δημοτικών έργων, και αυτών ακόμη που έχουν ως αντικείμενο την ανόρθωση ζημίας που προκλήθηκε από ενέργειες ή παραλείψεις των δημοσίων ή δημοτικών αρχών κατά την εκτέλεση δημοσίου ή δημοτικού έργου, επιδιώκεται με άσκηση προσφυγής, μετά τήρηση της διαγραφομένης από το νόμο διοικητικής διαδικασίας. Με αυτά τα δεδομένα, ορθώς το δικάσαν εφετείο δέχθηκε ότι το ασκηθέν ένδικο βοήθημα είχε το χαρακτήρα προσφυγής, όπως άλλωστε επιγράφετο, δεδομένου ότι οι συγκεκριμένες απαιτήσεις της αναιρεσείουσας δεν ήταν βέβαιες και εκκαθαρισμένες αλλά, αντιθέτως, υπήρχε στάδιο ουσιαστικής κρίσεως τόσο ως προς την καταρχήν ύπαρξη των απαιτήσεων όσο και το ύψος αυτών, ο δε προαναφερθείς λόγος αναιρέσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος...κατόπιν αυτών η υπό κρίση αίτηση αναιρέσεως είναι απορριπτέα στο σύνολό της.