Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/124/2025

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.121, ΕΠΟΥΣΙΩΔΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ

Δράσεις ηλεκτροκίνησης .(...) Ως προς τον τρίτο διακωλυτικό λόγο το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη το προπαρατεθέν νομοθετικό καθεστώς (σκ. 9,10), σε συνδυασμό με το κρίσιμο 2.1.3. άρθρο της διακήρυξης (σκ. 11)- το κύρος του οποίου δεν αμφισβητήθηκε κατά τη διαγωνιστική διαδικασία- και τις συγκεκριμένες περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης και ιδίως τη φύση και το περιεχόμενο των παρασχεθεισών διευκρινίσεων (πρβλ. ΔΕΕ, 17.6.2021, C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 63), κρίνει ότι η τροποποίηση των συγκεκριμένων τιμών στις λειτουργικές επιδόσεις των υπό προμήθεια ειδών (λεωφορείο και σταθμός φόρτισης) του διαγωνισμού μέσω της παροχής διευκρινίσεων από την αναθέτουσα Αρχή κατόπιν σχετικών αιτημάτων των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης και αρκούσε η ανάρτηση των διευκρινίσεων αυτών στο ΕΣΗΔΗΣ [βλ. ΕλΣυν. Εβδ. Τμ. 535/2024, σκ. 9.1.-9.4., πρβλ. ΣτΕ 7μ. 827/2019 σκ. 12, 13, 18-20, ΔΕφΑθ (Ακυρ.) 361/2024 σκ. 5-7, 952/2023 σκ. 5-6, ΔΕφΘεσσαλ (Ακυρ.) 443/2022 σκ. 8, καθώς και προπαρατεθείσα C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 83 επ. και ιδίως σκ. 89].  Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 61/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 



Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1195/2024

Αποπεράτωση ημιτελούς 1ου ορόφου κτιρίου.(...) Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη ότι: α. κατά της απόφασης της αναθέτουσας αρχής περί εκκίνησης νέας κατ’ ουσίαν διαγωνιστικής διαδικασίας δεν ασκήθηκαν προδικαστικές και ένδικες προσφυγές από τους, ευλόγως ενημερωμένους και επιδεικνύοντες τη συνήθη επιμέλεια (βλ. συναφώς ΔΕΕ, 17.6.2021, C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 61, 71 και ΔΕΕ, 7.4.2016, C-324/14, Partner Apelski Dariusz σκ. 61), οικονομικούς φορείς που συμμετείχαν στην αρχική διαδικασία (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 376/2024 σκ. 33, Έβδομο Τμ. 535/2024 σκ. 9.4, VI Τμ. 19/2019 σκ. 5) β. αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός στη νέα διαδικασία, με τη συμμετοχή 9 οικονομικών φορέων (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 535/2024 σκ. 9.4, Στ΄ Κλιμ. 371/2021 σκ. 4.6) γ. ενόψει των ανωτέρω, δεν προκύπτει ότι κάποιος ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας περιήλθε, σε μη αμελητέο βαθμό, σε μειονεκτική θέση έναντι των υπολοίπων (πρβλ. ΔΕΕ, 20.9.2018, C-518/17, Stefan Rudigier, σκ. 69) δ. η ελεγχόμενη διαδικασία εγκρίθηκε εκ νέου με τις αντίστοιχες αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής και επικυρώθηκε με την τελική έκδοση κατακυρωτικής απόφασης και ε. κατά τη νέα διαδικασία επιτεύχθηκε έκπτωση 25,33%, ήτοι υψηλότερη αυτής που είχε επιτευχθεί στην αρχική διαδικασία και ανερχόταν σε 23,55%, αποτέλεσμα που συνάδει με τη - ρητώς θεσπιζόμενη στο άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016 αλλά και στο άρθρο 33 περ. α΄ και δη αα΄ του ν. 4270/2014 - αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, με ειδικότερη έκφανση την αρχή της οικονομικότητας, σύμφωνα με την οποία ο δημόσιος σκοπός που επιτελείται μέσω κάθε δημόσιας σύμβασης και δη με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή, όπως η ελεγχόμενη, πρέπει να επιτυγχάνεται με τη μικρότερη δυνατή οικονομική (δημοσιονομική) επιβάρυνση (βλ. ΕλΣυν VI Τμ. 821/2019 σκ. ΙΙ.i.f., 1271/2016 σκ. V-VI, Στ΄ Κλιμ. 190/2023 σκ. 4), το Τμήμα κρίνει ότι η κατά τα ανωτέρω διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν παρίσταται, εν προκειμένω, ουσιώδης.Κατ’ ακολουθία, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 87/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου 



ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/108/2025

Σχεδίο συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης για τη χρηματοδότηση του έργου «Παρεμβάσεις ανάπλασης για την αναζωογόνηση και βιοκλιματική αναβάθμιση κοινοχρήστων χώρων του αστικού ιστού.(...)Με την ένδικη προσφυγή ζητείται η ανάκληση α) της 27/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Ο.Τ.Α. VI στον Δήμο Καλλιθέας και β) της 486/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εξάλλου, το Δικαστήριο, για την οικονομία της διαδικασίας αποφαίνεται, κατ΄αποδοχή και του σχετικού αιτήματος του προσφεύγοντος, ότι η παρούσα υπόθεση δεν πρέπει να αναπεμφθεί στην Επίτροπο, αλλά πρέπει να διακρατηθεί από αυτό για την εκφορά οριστικής κρίσης επί της νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (πρβλ. ΕλΣυν Ολομ. 520/2022 σκ. 23). Με βάση δε τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης και τα πραγματικά περιστατικά που εκτέθηκαν ανωτέρω (σκ. 5-10) και λαμβάνοντας, περαιτέρω, υπόψη αφενός ότι οι όροι του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης έχουν εγκριθεί αρμοδίως από το Δ.Σ. του δανείζοντος Ταμείου και από τη Δημοτική Επιτροπή του προσφεύγοντος Δήμου και αφετέρου ότι οι όροι αυτοί ταυτίζονται με εκείνους της αρχικής δανειακής σύμβασης που ελέγχθηκε με την 62/2022 θετική Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει α) να απορριφθεί κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 486/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου και β) να γίνει δεκτή κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 27/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Ο.Τ.Α. VI στον Δήμο Καλλιθέας, να ανακληθεί η Πράξη αυτή και να υπογραφεί το σχέδιο της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης.




ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/403/2021

Δημοσιονομική διόρθωση.Ύδρευση Δήμου..ζητείται η ακύρωση της 54763/Α. Πλ. 5980/24.10.2014 απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης ..Με τα δεδομένα αυτά, λόγω της σοβαρότητας της διαπιστωθείσας παρατυπίας, νομίμως αιτιολογήθηκε από την άποψη τήρησης της αρχής της αναλογικότητας, η ανάκτηση του συνόλου της σχετικής χρηματοδότησης, κατ’ άρθρο 2 του Κανονισμού 448/2001 (πρβ. απόφ. Πρωτοδικείου της 9.9.2008, Τ-349/06, Τ-371/06, Τ-14/07, Τ-332/07, Γερμανία κατά Επιτροπής, σκ. 77, απόφ. του Γενικού Δικαστηρίου της 13.7.2011, Τ-81/09, «Ελληνική Δημοκρατία κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής», σκ. 68, ΕΣ Ι Τμ. 1823/2017, 3719/2014). Εξάλλου, η ευθύνη της ΔΕΥΑ ...., σε βάρος της οποίας εξεδόθη η προσβαλλόμενη πράξη, προκύπτει από την ιδιότητά της ως οιονεί καθολικού οιονεί διαδόχου της ΔΕΥΑ .... δυνάμει του άρθρου 107 παρ. 1 του ν. 3852/2010, υπεισερχόμενη στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της τελευταίας (πρβλ. ΕΣ Ι Τμ. 1416/2017), ενώ, δεν ασκεί ουδεμία επιρροή η ύπαρξη ή μη υπαιτιότητάς της στην υλοποίηση του έργου, εφόσον, στο πλαίσιο των καθεστώτων ενίσχυσης, η δημοσιονομική διόρθωση αποτελεί διοικητικό μέτρο με αμιγώς αποκαταστατικό και όχι κυρωτικό χαρακτήρα και είναι ανεξάρτητη από τη συνδρομή πταίσματος εκ μέρους του τελικού δικαιούχου (Ε.Σ. Ι Τμ. 820/2018, 1994/2017, 1711, 1721, 1904/2016, ΔΕΕ της 18.11.1987, C-137/85, Maizena κ.λπ., σκ. 19-20). Επίσης, δεν νοείται απαλλαγή του τελικού αποδέκτη κοινοτικής ενίσχυσης αποκλειστικά και μόνο για λόγους προσωπικής επιείκειας που ανάγονται στην οικονομική αδυναμία επιστροφής του αναζητούμενου ποσού (πρβλ. απόφαση του Δικαστηρίου της 27ης Μαΐου 1993, C-290/91, Peter, σκέψεις 14-15), καθόσον, σε διαφορετική περίπτωση, θα αναιρείτο η ενιαία εφαρμογή και η πρακτική αποτελεσματικότητα του κοινοτικού δικαίου (αποφ. Ι Τμ. Ε.Σ. 3368, 4992/2015, 1212, 2322, 2672/2014, πρβλ. Δ.Ε.Ε. C-290/91, Peter, αποφ. της 27ης Μαΐου 1993,  σκ. 8 και C-205/82 ως 215/82, Deutsche Milchkontor, απόφ. της 21ης Σεπτεμβρίου 1983,σκ. 17 και 19). Με τα δεδομένα αυτά, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα περί παραβάσεως της αρχής της αναλογικότητας, της επιείκειας καθώς και περί οικονομικής καταστροφής της ΔΕΥΑ .... από την υποχρέωση επιστροφής του υπέρογκου ποσού της δημοσιονομικής διόρθωσης πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η έφεση να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του καταβληθέντος παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013).


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/126/2024

Ενόψει όλων των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: α) το αντικείμενο των ελεγχόμενων συμβάσεων προμήθειας παρέχεται από αποκλειστικό προμηθευτή και σε περιβάλλον απουσίας εναλλακτικών λύσεων (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 2444/2020 σκ. 5, 7-10, 19-20), με αποτέλεσμα να μην τίθεται εν προκειμένω ζήτημα εφαρμογής της αρχής του ελεύθερου ανταγωνισμού, έννοιας θεμελιώδους στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων (βλ. συναφώς ΔΕΕ, 2.6.2016, C-410/14, Dr. Falk Pharma GmbH, σκ. 35-40) β) προκύπτει και αποδεικνύεται η τεχνική μοναδικότητα της εταιρείας «….ΑΕ» για την παραγωγή και προμήθεια του αντιικού φαρμάκου, γ) οι ελεγχόμενες συμβάσεις έχουν υπογραφεί και εκτελεσθεί πλήρως από τον προμηθευτή (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1698/2022 σκ. 21, 1602/2022 σκ. 22), δ) οι ελεγχόμενες συμβάσεις καταρτίστηκαν ενόψει κατεπειγόντων και επιτακτικών λόγων δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενων στην προστασία της δημόσιας υγείας, δοθείσης και της προαναφερθείσας ευρείας εξουσίας εκτίμησης των δημοσίων αρχών στον τομέα αυτό, ελεγχόμενης οριακά κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου, ε) οι πλημμέλειες, που θεωρούνται, σύμφωνα με την προσβαλλόμενη Πράξη, ουσιώδεις, αφορούν σε παρεκκλίσεις από εθνικές διατάξεις και όχι διατάξεις ενωσιακής προέλευσης και δη διατάξεις που ενσωματώθηκαν στο ελληνικό δίκαιο λόγω μεταφοράς της Οδηγίας 2014/2024 στην εθνική έννομη τάξη, στ) σε κάθε περίπτωση, η από 29.7.2022 τροποποιητική σύμβαση, κατά το μέρος που υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής από 11.3.2022 σύμβασης, συνιστά επιτρεπτή απευθείας ανάθεση, ενόψει όσων προπαρατέθηκαν και δη των επιτακτικών σκοπών δημοσίου συμφέροντος (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1222/2022 σκ. 13-14, 765/2021 σκ. 8.4-9.2, 603/2021 σκ. 21.5-24). Επομένως, οι ελεγχόμενες συμβάσεις εμπίπτουν στο εξαιρετικό πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 3 παρ. 2 της από 25.2.2020 ΠΝΠ (Α΄ 42), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020, όπως ισχύει, ερμηνευόμενης ενόψει του ιστορικού της υποβάθρου, των κανόνων της λογικής και των διδαγμάτων της κοινής πείρας. Συνεπώς, ο δεύτερος λόγος προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός και η προσβαλλόμενη Πράξη να ανακληθεί.Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης..Ανακαλεί την 509/2023 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/498/2025

Ανάθεση των υπηρεσιών καθαριότητας των κτηριακών εγκαταστάσεων.(...) Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 528/2024 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 5 έως 8 της παρούσας καθώς και όσα αναφέρονται στο 33536/2.9.2024 πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο αποκλεισμός της εταιρείας «….A.E.», με την αιτιολογία ότι παρέλειψε να δηλώσει στο ΕΕΕΣ που υπέβαλε την εταιρεία «…..A.E.», στη δάνεια εμπειρία της οποίας στηρίζεται, ως υπεργολάβο, καθώς και το ποσοστό της αξίας της σύμβασης που η τελευταία θα εκτελέσει, αντίκειται στη διάταξη του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016. Και τούτο, καθόσον, η δάνεια εμπειρία και η υπεργολαβία αποτελούν διακριτές μορφές προσφυγής στις ικανότητες τρίτων φορέων (βλ. Ολομ. ΕλΣυν 375/2014, Εβδ. Τμ. 397/2025 σκέψεις 5-9 και 1674/2021 σκ. 14) τόσο στον νόμο όσο και στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού (βλ. σκ. 12, άρθρο 2.2.7 της οικείας διακήρυξης) και ο δανείζων εμπειρία δεν φέρει αναγκαίως την ιδιότητα του υπεργολάβου, ανεξαρτήτως του ότι υποχρεούται, κατά την προαναφερθείσα ρύθμιση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016, να συμπράξει ουσιωδώς, με την προσωπική και άμεση συμμετοχή του στην εκτέλεση των εργασιών που σχετίζονται με την ικανότητα την οποία δανείζει (βλ. ΔΕΕ απόφ. της 2.12.1999, Holst Italia, C‑176/98, σκ. 29, της 7.4.2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, σκ. 37 και 38, και της 26.1.2023, SC NV Construct SRL κατά Judeţul Timiş, C-403/21, σκ. 72 έως 75). Μάλιστα, πρέπει να σημειωθεί ότι η υποχρέωση αναφοράς στο ΕΕΕΣ του προσφέροντος του τμήματος της σύμβασης που προτίθεται να αναθέσει υπό μορφή υπεργολαβίας σε τρίτους, εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση υπεργολάβων, στις ικανότητες των οποίων δεν στηρίζεται ο προσφέρων, καθώς στην αντίθετη περίπτωση (ήτοι στην περίπτωση υπεργολάβων, στις ικανότητες των οποίων στηρίζεται ο προσφέρων), αρκεί, προκειμένου να ελεγχθεί η αξιοπιστία και ικανότητα τους να εκτελέσουν τη σύμβαση, η συμπλήρωση των οικείων πεδίων του ΕΕΕΣ που αφορούν στον δανείζοντα τρίτο. Τούτο δε αποτυπώνεται ρητά στο έντυπο του ΕΕΕΣ του ελεγχόμενου διαγωνισμού αλλά και στο σχετικό τυποποιημένο έντυπο ΕΕΕΣ [βλ. σχετικά κατευθυντήρια οδηγία 23 Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. (ΑΔΑ: Ψ3ΗΙΟΞΤΒ-Κ3Ε), σελ. 18, και ΣτΕ 1412/2024 σκ. 10].  Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές να απορριφθούν, να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη, να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου του κατατεθέντος από την πρώτη προσφεύγουσα παραβόλου (βλ. άρθρα 310 παρ. 1 και 336 παρ. 1 του ν. 4700/2020) και να απορριφθεί το αίτημά της περί καταβολής της δικαστικής της δαπάνης λόγω και της απόρριψης της προσφυγής της (βλ. άρθρα 314 παρ. 1 και 336 παρ. 1 του ν. 4700/2020).



ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1672/2024

Καθαρισμός ρεμάτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, το Δικαστήριο, αξιολογώντας το σύνολο των στοιχείων του φακέλου, τα τεύχη δημοπράτησης, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υπό ανάθεση εργασιών και τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας αρχής, κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση, που περιλαμβάνει την κατασκευή έργου και την παροχή υπηρεσιών, με προέχοντα τον χαρακτήρα του έργου. Επομένως, η κατασκευή τους δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως απλή εργασία, αφού προϋποθέτει μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνογνωσία και κατάλληλο τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, που θα επιβλέπει (το τελευταίο) την ορθή, κατά τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, εκτέλεση των εργασιών και θα διενεργήσει και τις σχετικές επιμετρήσεις για την πληρωμή του αναδόχου. Με τα δεδομένα αυτά και μολονότι η αξία των εργασιών της σύμβασης που εμπίπτουν στην κατηγορία του έργου υπολείπεται, αν και όχι σημαντικά, της αξίας των καθαρισμών, που ανήκουν στην κατηγορία των υπηρεσιών, στοιχείο που, όπως προαναφέρθηκε (βλ. ανωτέρω σκ. 5, στοιχείο δ΄), απλώς συνεκτιμάται, όταν στο αντικείμενο μίας μεικτής σύμβασης περιλαμβάνεται σύμβαση έργου, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι, εν προκειμένω, κύριο στοιχείο της σύμβασης, ήτοι κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο αυτή διαρθρώνεται, είναι η κατασκευή έργου, που, ως σύνολο, εξυπηρετεί τον επιδιωκόμενο σκοπό της αποκατάστασης της υδραυλικής διατομής των ρεμάτων της Π.Ε. Πέλλας, της έντεχνης διαμόρφωσης της κοίτης και των πρανών τους, της διασφάλισης της απρόσκοπτης ροής και απορροής των υδάτων και της εν γένει αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ως εκ τούτου, ορθά εφαρμόστηκαν από την αναθέτουσα αρχή για την ανάθεση της σύμβασης οι περί δημοσίων συμβάσεων έργων διατάξεις του ν. 4412/2016, και επομένως ορθά, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον Επίτροπο και κατά παραδοχή του πρώτου λόγου της ένδικης προσφυγής, δημοπρατήθηκε αυτή ως σύμβαση έργου κάτω των ορίων, χωρίς να απαιτείται δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πρόσκληση αποκλειστικά εργοληπτικών επιχειρήσεων και με συνυπολογισμό στον προϋπολογισμό του έργου και το συμβατικό τίμημα γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους, αναθεώρησης και απρόβλεπτων δαπανών.  Ο χαρακτηρισμός μιας σύμβασης δεν μπορεί να προκύπτει από την εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής επιλογή των κωδικών CPV που μνημονεύονται στα έγγραφα της σύμβασης, καθώς οι κωδικοί αυτοί, μολονότι αποβλέπουν στο να διευκολύνουν τους οικονομικούς φορείς να λάβουν γνώση των προκηρύξεων διαγωνισμών που εμπίπτουν στον τομέα δραστηριότητάς τους, αποτελούν απλώς ένα από τα στοιχεία της περιγραφής του αντικειμένου της σύμβασης και, επομένως, η μνεία εσφαλμένου κωδικού CPV δεν έχει ιδιαίτερη σημασία (απόφαση ΔΕΕ της 10.11.2022, Sharengo najem in zakup vozil d.o.o., C-486/2021, σκ. 70, 72-73) (πρβλ. ΕλΣυν Ολ 1200/2024 σκ. 6, Έβδ. Τμ. 765/2024 σκ. 7, 257/2024 σκ. 8 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 69/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία ΟΤΑ Θεσσαλονίκης ΙΙ (Καλαμαριάς).Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης του δευτεροβάθμιου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης με την επωνυμία «..».Ανακαλεί την 69/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου


ΕΣ/ΤΜ.4/20/2018

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ:..ζητείται η ανάκληση της 22/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα..Με αυτά τα δεδομένα, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, τόσο το σύστημα μεταφοράς εικόνας και ήχου όσο και το απαραίτητο για τη λειτουργία του λογισμικό δεν αποτελούν ομοειδή με τα λοιπά αναφερόμενα στην προσβαλλόμενη πράξη είδη [μηχανικά μέρη (hardware) Η/Υ και περιφερειακές συσκευές που συνδέονται με Η/Υ, καθώς και άλλες συσκευές που έχουν παρακολουθηματικό χαρακτήρα σε σχέση με τα εν λόγω είδη αλλά και το λογισμικό (software)]. Και τούτο, διότι οι δύο αυτές κατηγορίες αγαθών, καίτοι αποτελούν ηλεκτρονικά/ψηφιακά είδη, κατατείνουν σε διαφορετικό λειτουργικό σκοπό και εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες. Ειδικότερα, η μεν πρώτη κατηγορία αγαθών επιτελεί το σκοπό της μεταφοράς ήχου και εικόνας και εμφάνισης με σήμα αναλογικό ή/και ψηφιακό (εν προκειμένω, το εν λόγω σύστημα διευρύνει την οπτικοακουστική προσβασιμότητα στα εκάστοτε τεκταινόμενα εντός του αμφιθεάτρου του Συνεδριακού Κέντρου), η δε δεύτερη κατηγορία (Η/Υ και περιφερειακές συσκευές, λογισμικό) αγαθών αναφέρεται σε είδη πληροφορικής, που επιτελούν τον σκοπό της επεξεργασίας και αποθήκευσης δεδομένων και πληροφοριών. Το συνεκτιμηθέν δε από το Κλιμάκιο κριτήριο της δυνατότητας μιας επιχείρησης ενός τομέα να παρέχει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, όπως εν προκειμένω, που η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία προμήθευσε και τις δύο κατηγορίες αγαθών, είναι απλώς ενδεικτικό και όχι καθοριστικό για τον χαρακτηρισμό αγαθών ως ομοειδών ή μη (πρβλ. ΔΕΕ απόφαση της 5.10.2000 επί τη υπόθεσης C-16/98, σκ. 42 επ.). Επομένως, πρόκειται για μη ομοειδή είδη, κατά τη φύση τους και την αντίληψη των συναλλαγών, χωρίς να δύναται να υποστηριχθεί το αντίθετο επειδή εντάσσονται σε μια ευρύτατη κατηγορία, αυτή των ηλεκτρονικών-ψηφιακών ειδών. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι η προμήθεια του συστήματος εικόνας και ήχου εντάσσεται σε διαφορετικό Κ.Α.Ε. σε σχέση με τα είδη πληροφορικής, ενώ καταχωρίζεται και σε διαφορετική γενική ομάδα CPV .. Ενόψει τούτων, η δαπάνη του, απορροφηθέντος στο αιτούν, Τ.Ε.Ι. ... για προμήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και συναφών ειδών ανήλθε, κατά το έτος 2017, σύμφωνα με τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου στοιχεία, στο ποσό των 52.357,56 ευρώ, άνευ ΦΠΑ [βλ. επίμαχη προμήθεια αθροιστικά με τις προμήθειες υπό α), β), γ), δ), ε), η), θ), ι), ια)] και συνεπώς, ήταν νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων ειδών κατόπιν διενέργειας συνοπτικού διαγωνισμού, καθόσον δεν προκύπτει υπέρβαση του χρηματικού ορίου των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην εν λόγω διαγωνιστική διαδικασία. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ανακληθεί η 22/2018 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα​


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1383/2024

Προμήθεια Αντιδραστηρίων με Συνοδό Εξοπλισμό.(...) Από τις διατάξεις των άρθρων 18 παρ. 1, 75 παρ. 1γ΄,4 και 5, και 80 παρ. 1 και 5 σε συνδυασμό με τα στοιχεία που αναφέρονται στο Παράρτημα XII «Αποδεικτικά μέσα για τα κριτήρια επιλογής» του Προσαρτήματος A' του ιδίου νόμου για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: (i) Κατά τη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, οι όροι του διαγωνισμού πρέπει να διατυπώνονται κατά τρόπο τελούντα σε συνάρτηση με την ανάγκη, την οποία η αναθέτουσα αρχή επιδιώκει να ικανοποιήσει, όπως απαιτείται από την αρχή της αναλογικότητας, η οποία διέπει τις σχετικές ρυθμίσεις του νόμου ως εγγενές στοιχείο αυτών, αλλά και ως ερμηνευτικός κανόνας για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει οι ρυθμίσεις αυτές να εφαρμόζονται. Συνακόλουθα, όροι υπερβολικά περιοριστικοί, και συνεπώς μη αναλογικοί, πλήττουν τον ανταγωνισμό, διότι, περιορίζοντας, χωρίς την επίκληση λόγου δημοσίου συμφέροντος, τον κύκλο των δικαιουμένων να υποβάλουν προσφορά, δημιουργούν συνθήκες αθέμιτης εύνοιας υπέρ ορισμένων μόνον ή και μεμονωμένων οικονομικών φορέων (ΕλΣυν. Ολ. 180/2022 σκ. 6, 1832/2021 σκ. 9, 505/2021 σκ. 9, Εβδ. 1279/2023 σκ.3,4). (ii) Στο πλαίσιο αυτό οι αναθέτουσες αρχές διαμορφώνουν, κατά διακριτική ευχέρεια, ως επιμέρους κριτήριο καταλληλότητας των διαγωνιζομένων, τους όρους τεχνικής και επαγγελματικής επάρκειας, οι οποίοι πρέπει να αποβλέπουν στην αποτελεσματική εκτέλεση της σύμβασης και να είναι συναφείς ποσοτικά και ποιοτικά με το αντικείμενο αυτής, ώστε να καθίστανται πρόσφοροι για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων (ΕλΣυν. Ολ. 180/2022 σκ. 9, 1832/2021 σκ. 12, 505/2021 σκ.12, Τμ. Μείζ. - Επτάμ. Σύνθ. 1265, 1563/2019, 6022/2015, 3065/2014, πρβλ. ΔΕΕ αποφ. της 13.7.2017, INGSTEEL και Metrostav, C-76/16, σκ. 33, και της 18.10.2012, Edukozivig - Hochtief Construction AG, C-218/11, σκ. 29). Ειδικότερα, για την απόδειξη της τεχνικής και επαγγελματικής επάρκειας των διαγωνιζομένων, οι αναθέτουσες αρχές μπορεί να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να διαθέτουν ικανοποιητικό επίπεδο εμπειρίας, ζητώντας από τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς την υποβολή καταλόγου των κυριότερων υπηρεσιών που παρασχέθηκαν από αυτούς την τελευταία τριετία στο πλαίσιο συμβάσεων που είτε έχουν περατωθεί είτε εκτελούνται ακόμη (ΕλΣυν. Ολ. 505/2021 σκ. 12, Έβδ. Τμ. 1279/2023 σκ. 4, 1400/2022 σκ. 5, 1274/2021 σκ. 7).Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Δεν ανακαλεί την 299/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 




ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1441/2023

ΜΕΛΕΤΗ ΝΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗΝ 441 ΑΠΟΘΗΚΗ ΒΑΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ.(...) Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος ισχυρισμός περί μη συνδρομής ουσιώδους πλημμέλειας παρίσταται βάσιμος για τους διαλαμβανόμενους με την ένδικη προσφυγή λόγους (πρβλ. και Έβδομο Τμήμα 881/2023 σκ. 20) και ενόψει, πάντως, της παραδοχής ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν παραβιάζονται οι γενικές αρχές που διέπουν την ανάθεση και εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 58/2023 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου ΟΤΑ Ι Περιφέρειας Αττικής του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης τροποποίησης – παράτασης της από 3.7.2019 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την εκπόνηση της μελέτης με τίτλο «ΜΕΛΕΤΗ ΝΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗΝ 441 ΑΠΟΘΗΚΗ ΒΑΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 475.808,19 ευρώ (χωρίς  Φ.Π.Α.).Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης. Ανακαλεί την 58/2023 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου ΟΤΑ Ι του Ελεγκτικού Συνεδρίου


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/248/2023

ΜΕΛΕΤΗ: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να προσφύγει στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης (χωρίς δημοσίευση προκήρυξης) του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 παρίσταται μη νόμιμη, για τους ακόλουθους λόγους: Στην κρίσιμη Α/ΣΥΠ000/ΤΣ/ΟΔ/384028/2.12.2022 απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών δεν παρατίθενται συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία να καταδεικνύουν την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης μη συμβιβαζόμενης με τις προθεσμίες που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση. Αν δε υποτεθεί ότι υπολαμβάνεται ως απρόβλεπτο γεγονός, εξαιτίας του οποίου κατέστη αδύνατη η τήρηση των σχετικών προθεσμιών, η καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου 2021 (δοθέντος ότι στην απόφαση αυτή μνημονεύεται ότι μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου 2021 η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας κήρυξε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης τους πυρόπληκτους Δήμους Αγίας Άννας – Μαντουδίου - Λίμνης και Ιστιαίας – Αιδηψού), θα ήταν δυνατή η ανάθεση της επίμαχης μελέτης, κατ’ ελάχιστον, με την επισπευσμένη ανοικτή διαδικασία του άρθρου 27 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και με πρόβλεψη ελάχιστης προθεσμίας υποβολής προσφορών δεκαπέντε (15) ημερών. Ειδικότερα, από το εν λόγω χρονικό σημείο της εκδήλωσης της πυρκαγιάς έως τη διενέργεια και, τελικώς, κατακύρωση στις 16.1.2023 των αποτελεσμάτων της διαδικασίας διαπραγμάτευσης διέδραμε ικανό χρονικό διάστημα περίπου δεκαέξι (16) μηνών, εντός του οποίου μπορούσε να έχει προκηρυχθεί και να έχει τελεσφορήσει ανοιχτός ή κλειστός διαγωνισμός. Συνεπώς, η καθυστέρηση για την έναρξη και τη διενέργεια της ελεγχόμενης διαδικασίας, που αποφασίστηκε στις 2.12.2022 και ανατέθηκε στις 16.1.2023, μη οφειλόμενη με βάση τα στοιχεία του φακέλου σε διακωλυτικά ή διακοπτικά της χρονικής ακολουθίας της οικείας διαδικασίας γεγονότα, ανάγεται στην ευθύνη της αναθέτουσας Αρχής, η οποία δεν προέβη άμεσα στην ενεργοποίηση ανοιχτής ή κλειστής διαδικασίας, χωρίς να τεκμηριώνεται η αδυναμία αυτής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω και επισπευσμένων (πρβλ. ΔΕΚ αποφ. της 15.10.2009, Επιτροπή κατά Γερμανίας, C-275/08, σκ. 9 - 11 και 70 - 72, της 2.6.2005, Επιτροπή κατά Ελλάδας, C-394/02, σκ. 44, ΕλΣυν Ολ. 1309/2022, σκ. 23). Ανεξαρτήτως των ανωτέρω εκτεθέντων, δεν στοιχειοθετείται ο κατεπείγων χαρακτήρας, υπό την έννοια του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, της ανάγκης χάραξης νέου εναλλακτικού οδικού άξονα, ενόψει της υφιστάμενης Εθνικής Οδού Ε.Ο. 77, η οποία αποτελεί σήμερα μέρος του Αναλυτικού Διευρωπαϊκού Δικτύου και κύρια διασύνδεση της Βόρειας Εύβοιας με την περιοχή της Χαλκίδας και επομένως, υφίσταται λειτουργικό οδικό δίκτυο που εξυπηρετεί τις μετακινήσεις στην περιοχή αυτή. Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, το προς ανάθεση μελετητικό αντικείμενο αφορά σε πάγιου χαρακτήρα ανάγκη (ΕλΣυν Ολ. 182/2022, σκ. 7 επ.) [όπως καταδεικνύεται και από την ανωτέρω αναφερόμενη (σκέψη 8) εξέταση όλων των μελετηθεισών μέχρι τότε εναλλακτικών λύσεων, που είχαν διαδοχικά αποκλειστεί στη διάρκεια της τελευταίας 40ετίας]. Εξάλλου, ενδεικτικό στοιχείο του πάγιου χαρακτήρα των αναγκών που καλείται να καλύψει η ελεγχόμενη σύμβαση είναι ο χρόνος εκπόνησης της μελέτης (24 μήνες, βλ. και επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης της βέλτιστης σχέσης ποιότητας-τιμής που συνάδει με πιο σύνθετα αντικείμενα που κατατείνουν σε κάλυψη πάγιων αναγκών κατόπιν αναλυτικού και ευρύτερου σχεδιασμού και προγραμματισμού). ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1149/2023 ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1577/2023