ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1672/2024
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Καθαρισμός ρεμάτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, το Δικαστήριο, αξιολογώντας το σύνολο των στοιχείων του φακέλου, τα τεύχη δημοπράτησης, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υπό ανάθεση εργασιών και τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας αρχής, κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση, που περιλαμβάνει την κατασκευή έργου και την παροχή υπηρεσιών, με προέχοντα τον χαρακτήρα του έργου. Επομένως, η κατασκευή τους δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως απλή εργασία, αφού προϋποθέτει μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνογνωσία και κατάλληλο τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, που θα επιβλέπει (το τελευταίο) την ορθή, κατά τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, εκτέλεση των εργασιών και θα διενεργήσει και τις σχετικές επιμετρήσεις για την πληρωμή του αναδόχου. Με τα δεδομένα αυτά και μολονότι η αξία των εργασιών της σύμβασης που εμπίπτουν στην κατηγορία του έργου υπολείπεται, αν και όχι σημαντικά, της αξίας των καθαρισμών, που ανήκουν στην κατηγορία των υπηρεσιών, στοιχείο που, όπως προαναφέρθηκε (βλ. ανωτέρω σκ. 5, στοιχείο δ΄), απλώς συνεκτιμάται, όταν στο αντικείμενο μίας μεικτής σύμβασης περιλαμβάνεται σύμβαση έργου, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι, εν προκειμένω, κύριο στοιχείο της σύμβασης, ήτοι κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο αυτή διαρθρώνεται, είναι η κατασκευή έργου, που, ως σύνολο, εξυπηρετεί τον επιδιωκόμενο σκοπό της αποκατάστασης της υδραυλικής διατομής των ρεμάτων της Π.Ε. Πέλλας, της έντεχνης διαμόρφωσης της κοίτης και των πρανών τους, της διασφάλισης της απρόσκοπτης ροής και απορροής των υδάτων και της εν γένει αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ως εκ τούτου, ορθά εφαρμόστηκαν από την αναθέτουσα αρχή για την ανάθεση της σύμβασης οι περί δημοσίων συμβάσεων έργων διατάξεις του ν. 4412/2016, και επομένως ορθά, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον Επίτροπο και κατά παραδοχή του πρώτου λόγου της ένδικης προσφυγής, δημοπρατήθηκε αυτή ως σύμβαση έργου κάτω των ορίων, χωρίς να απαιτείται δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πρόσκληση αποκλειστικά εργοληπτικών επιχειρήσεων και με συνυπολογισμό στον προϋπολογισμό του έργου και το συμβατικό τίμημα γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους, αναθεώρησης και απρόβλεπτων δαπανών. Ο χαρακτηρισμός μιας σύμβασης δεν μπορεί να προκύπτει από την εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής επιλογή των κωδικών CPV που μνημονεύονται στα έγγραφα της σύμβασης, καθώς οι κωδικοί αυτοί, μολονότι αποβλέπουν στο να διευκολύνουν τους οικονομικούς φορείς να λάβουν γνώση των προκηρύξεων διαγωνισμών που εμπίπτουν στον τομέα δραστηριότητάς τους, αποτελούν απλώς ένα από τα στοιχεία της περιγραφής του αντικειμένου της σύμβασης και, επομένως, η μνεία εσφαλμένου κωδικού CPV δεν έχει ιδιαίτερη σημασία (απόφαση ΔΕΕ της 10.11.2022, Sharengo najem in zakup vozil d.o.o., C-486/2021, σκ. 70, 72-73) (πρβλ. ΕλΣυν Ολ 1200/2024 σκ. 6, Έβδ. Τμ. 765/2024 σκ. 7, 257/2024 σκ. 8 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 69/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία ΟΤΑ Θεσσαλονίκης ΙΙ (Καλαμαριάς).Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης του δευτεροβάθμιου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης με την επωνυμία «..».Ανακαλεί την 69/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/108/2025
Σχεδίο συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης για τη χρηματοδότηση του έργου «Παρεμβάσεις ανάπλασης για την αναζωογόνηση και βιοκλιματική αναβάθμιση κοινοχρήστων χώρων του αστικού ιστού.(...)Με την ένδικη προσφυγή ζητείται η ανάκληση α) της 27/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Ο.Τ.Α. VI στον Δήμο Καλλιθέας και β) της 486/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εξάλλου, το Δικαστήριο, για την οικονομία της διαδικασίας αποφαίνεται, κατ΄αποδοχή και του σχετικού αιτήματος του προσφεύγοντος, ότι η παρούσα υπόθεση δεν πρέπει να αναπεμφθεί στην Επίτροπο, αλλά πρέπει να διακρατηθεί από αυτό για την εκφορά οριστικής κρίσης επί της νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (πρβλ. ΕλΣυν Ολομ. 520/2022 σκ. 23). Με βάση δε τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης και τα πραγματικά περιστατικά που εκτέθηκαν ανωτέρω (σκ. 5-10) και λαμβάνοντας, περαιτέρω, υπόψη αφενός ότι οι όροι του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής δανειακής σύμβασης έχουν εγκριθεί αρμοδίως από το Δ.Σ. του δανείζοντος Ταμείου και από τη Δημοτική Επιτροπή του προσφεύγοντος Δήμου και αφετέρου ότι οι όροι αυτοί ταυτίζονται με εκείνους της αρχικής δανειακής σύμβασης που ελέγχθηκε με την 62/2022 θετική Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει α) να απορριφθεί κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 486/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου και β) να γίνει δεκτή κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 27/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Ο.Τ.Α. VI στον Δήμο Καλλιθέας, να ανακληθεί η Πράξη αυτή και να υπογραφεί το σχέδιο της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1377/2024
Δράσεις για τη χωριστή συλλογή και μεταφορά των παραγόμενων αστικών βιοαποβλήτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι ο Δήμος Καλλιθέας έχει αυτοτελή αρμοδιότητα για την προμήθεια και εγκατάσταση των υπό προμήθεια γωνιών ανακύκλωσης και, συνακόλουθα, νομίμως αναλαμβάνει τη σχετική δαπάνη, η δε αρμοδιότητά του αυτή δεν αναιρείται από την υπογραφή συμβάσεων μεταξύ αυτού και των εταιρειών «ΕΕΑΑ Α.Ε.» και «…Α.Ε.» καθόσον το αντικείμενο αυτών αφορά την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών και όχι το σύστημα εγκατάστασης Πράσινων Σημείων και Γωνιών Ανακύκλωσης για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων, στα οποία περιλαμβάνονται, σύμφωνα με το Παράρτημα VI του ν. 4819, και οι συσκευασίες, και το οποίο παραμένει στην αρμοδιότητα των Δήμων. Αρμοδιότητα που δεν αναιρείται, εξάλλου, ούτε από τις διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 1 του ν. 4819/2021, που προβλέπουν το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (συλλογής και διαλογής) ανακυκλώσιμων αποβλήτων στις σχολικές μονάδες, αρμοδιότητας των οικείων ΣΣΕΔ, που είναι διαφορετικό, κατά τα προεκτεθέντα, από αυτό των Γωνιών Ανακύκλωσης. Επομένως, νομίμως επιβαρύνθηκε ο προσφεύγων Δήμος, μέσω της δημόσιας χρηματοδότησής του από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», με τις δαπάνες αγοράς των ειδών της ελεγχόμενης προμήθειας και νομίμως ενέκρινε τη δημοπράτηση της προμήθειας αυτής (βλ. Έβδ. Τμ. 1100/2024 σκ. 16.2, 1032/2024 σκ. 7, 895/2024 σκ. 22, 894/2024 σκ. 19). Όπως συνάγεται από τις προεκτεθείσες διατάξεις των άρθρων 45 και 49 του ν. 4412/2016 και όπως ορθά δέχτηκε το Κλιμάκιο, στον φάκελο εκάστης δημόσιας σύμβασης προμηθειών ή/και υπηρεσιών θα πρέπει να περιλαμβάνονται όλες οι προβλεπόμενες μελέτες, εγκρίσεις ή γνωμοδοτήσεις που αφορούν τα προς προμήθεια είδη, καθόσον αυτές αποτελούν στοιχείο ωριμότητας αυτής, ήτοι προαπαιτούμενο για την έναρξη της διαδικασίας ανάθεσής της. Τέτοια μελέτη που προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις είναι και η τεχνική μελέτη του άρθρου 11 παρ. 9 του ν. 4674/2020, το οποίο απαλλάσσει μεν τους αρμόδιους φορείς από την υποχρέωση λήψης άδειας δόμησης για την εγκατάσταση, μεταξύ άλλων, Πράσινων Γωνιών Ανακύκλωσης, υπό τις προϋποθέσεις, ωστόσο, που τίθενται σε αυτό (ύπαρξη τεχνικής μελέτης, οι ΓΑ να μην υπερβαίνουν σε εμβαδό τα τριάντα (30) τετραγωνικά μέτρα και να καταλείπεται ελεύθερη λωρίδα κυκλοφορίας για τη διέλευση πεζών πλάτους 1,80 μ. τουλάχιστον). Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι όροι που τίθενται στις περ. i και v του άρθρου 2.2.14 της διακήρυξης εισάγουν πράγματι ανεπίτρεπτη διάκριση, χωρίς να υφίσταται αποχρών λόγος δημοσίου συμφέροντος που να τη δικαιολογεί. Τούτο, ειδικότερα, διότι οι σχετικοί περιορισμοί ως προς την εμπειρία των διαγωνιζόμενων ή του στελέχους παρίστανται δυσανάλογοι σε σχέση με τον σκοπό, για τον οποίο θεσπίστηκαν, δοθέντος ότι αυτός μπορεί να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά και με λιγότερο περιοριστικό για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού τρόπο. Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις προσφυγές ανάκλησης.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «..Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία».Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Καλλιθέας και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «..».Ανακαλεί τη 289/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/124/2025
Δράσεις ηλεκτροκίνησης .(...) Ως προς τον τρίτο διακωλυτικό λόγο το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη το προπαρατεθέν νομοθετικό καθεστώς (σκ. 9,10), σε συνδυασμό με το κρίσιμο 2.1.3. άρθρο της διακήρυξης (σκ. 11)- το κύρος του οποίου δεν αμφισβητήθηκε κατά τη διαγωνιστική διαδικασία- και τις συγκεκριμένες περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης και ιδίως τη φύση και το περιεχόμενο των παρασχεθεισών διευκρινίσεων (πρβλ. ΔΕΕ, 17.6.2021, C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 63), κρίνει ότι η τροποποίηση των συγκεκριμένων τιμών στις λειτουργικές επιδόσεις των υπό προμήθεια ειδών (λεωφορείο και σταθμός φόρτισης) του διαγωνισμού μέσω της παροχής διευκρινίσεων από την αναθέτουσα Αρχή κατόπιν σχετικών αιτημάτων των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης και αρκούσε η ανάρτηση των διευκρινίσεων αυτών στο ΕΣΗΔΗΣ [βλ. ΕλΣυν. Εβδ. Τμ. 535/2024, σκ. 9.1.-9.4., πρβλ. ΣτΕ 7μ. 827/2019 σκ. 12, 13, 18-20, ΔΕφΑθ (Ακυρ.) 361/2024 σκ. 5-7, 952/2023 σκ. 5-6, ΔΕφΘεσσαλ (Ακυρ.) 443/2022 σκ. 8, καθώς και προπαρατεθείσα C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 83 επ. και ιδίως σκ. 89]. Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 61/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1379/2024
Αντιπλημμυρικά έργα διευθέτησης ορεινών λεκανών απορροής.(...). Με τις ανωτέρω προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 351/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και ο παρεμβαίνων ανάδοχος, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μιας απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις προσφυγές ανάκλησης.Απορρίπτει τις προσφυγές αυτές και την ασκηθείσα παρέμβαση
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1729/2024
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1382/2024
Αντιπλημμυρικά έργα διευθέτησης ορεινών λεκανών απορροής.(...) Με τις ανωτέρω προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 354/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και ο παρεμβαίνων ανάδοχος, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μιας απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, οι κρινόμενες προσφυγές και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, ενώ, πρέπει να επιστραφεί στην παρεμβαίνουσα ανάδοχο το μη οφειλόμενο κατά τα ανωτέρω, παράβολο που έχει καταθέσει (βλ. ανωτέρω σκ. 2).
ΕΣ/ΚΛΙΜ.Ε/785/2023
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας από το Κλιμάκιο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποχετευτικά Έργα Αναβάθμισης Αντλιοστασίων, Καταθλιπτικών Αγωγών, Παραλιακού Συλλεκτήριου Αγωγού και Κεντρικού Αγωγού ΕΕΛ ΑΙΝΕΙΑ». Σύμφωνα και με τα βασίμως προβαλλόμενα από τους συμβαλλόμενους, η σύμβαση αυτή ενσωματώνει την κατ’ αποκοπή «δαπάνη δυσμενών συνθηκών» των 348.801,40 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), συνιστώντας, κατ’ ουσίαν, την εξισωτική τακτοποίηση των εκατέρωθεν παροχών, κατόπιν διαπραγμάτευσης και συμβιβαστικής - μεταξύ των συμβαλλομένων - αντιμετώπισης της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, με την τελικώς επιτευχθείσα συμφωνία τους στο ανωτέρω ύψος του μέλλοντος να καταβληθεί διορθωτικού ποσού. Πρόκειται δηλαδή για αποκαταστατικό μέτρο, κατ’ επίκληση των άρθρων 200, 288 και 388 ΑΚ, της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, συνεπεία των μεταγενέστερων εξαιρετικών γεγονότων που λήφθησαν υπόψη, τα οποία οδήγησαν σε αιφνίδια μεταβολή των συνθηκών εκτέλεσής της, σε βαθμό που, αφενός έχει καταστεί ζημιογόνα για την ανάδοχο και αφετέρου υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, δυνάμενο να αναληφθεί από αυτήν κίνδυνο. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. 2), δεν υφίσταται πεδίο προσυμβατικού ελέγχου επί τροποποίησης, η οποία δεν στοχεύει πράγματι στην αναδιαμόρφωση επιμέρους όρων της αρχικής σύμβασης, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 156 και 337 του ν.4412/2016, αλλά με αυτήν επιδιώκεται η συμβατική ικανοποίηση αξιώσεων. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο «τροποποίησης» σύμβασης, το οποίο δεν αφορά πράγματι σε αναδιαμόρφωση επιμέρους όρου (συμβατικού τιμήματος) της αρχικής σύμβασης, αλλά αποσκοπεί κατ’ ουσίαν σε διακανονισμό εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1309/2024
Προμήθεια αστικών λεωφορείων συμπιεσμένου φυσικού αερίου(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη, το Δικαστήριο κρίνει, κατά παραδοχή των σχετικών ισχυρισμών των υπό κρίση προσφυγών, ότι είναι νόμιμη η τροποποίηση της ισχύουσας 2/2024 σύμβασης μεταξύ των δύο προσφευγόντων, χωρίς την προσφυγή σε νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, καθόσον αυτή υπάγεται στις εξαιρετικές περιστάσεις των περιπτώσεων β΄ και γ΄ του άρθρου 337 παρ. 1 του ν. 4412/2016. Οι ως άνω συμπληρωματικές προμήθειες (σκ. 21), συναθροιζόμενες με τις αυξήσεις του κόστους παραγωγής εξαιτίας εξωγενών παραγόντων (σκ. 22) αυξάνουν το συμβατικό τίμημα κατά 8.318.400,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), ανερχόμενες σε ποσοστό 16% (5,2% συν 10,8%, αντίστοιχα) επί του συνολικού αρχικού συμβατικού τιμήματος, με αποτέλεσμα να καλύπτεται η γενική προϋπόθεση της παρ. 1 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016 περί μη υπέρβασης σωρευτικώς του ποσοστού 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, ανεξαρτήτως του είδους της τροποποίησης.Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις από 23.9.2024 (ΑΒΔ 6112/2024) και 20.9.2024 (ΑΒΔ 6113/23.9.2024) προσφυγές ανάκλησης της αλλοδαπής εταιρείας με την επωνυμία «S.P.A.» και του Ελληνικού Δημοσίου, αντίστοιχα. Δέχεται αυτές.Ανακαλεί την 323/2024 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της 2/2024 σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της αλλοδαπής εταιρείας με την επωνυμία «…S.P.A.» με αντικείμενο την προμήθεια διακοσίων (200) απλών αστικών λεωφορείων συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) 12 μέτρων. Αντίγραφο του ως άνω σχεδίου τροποποίησης της 2/2024 σύμβασης σε ηλεκτρονική μορφή, επισυναπτόμενο στην παρούσα, τηρείται στη Γραμματεία του Δικαστηρίου
ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/262/2025
Ψηφιοποίηση Αρχείων Πολεοδομικής Πληροφορίας.(...)Με την υπό κρίση προσφυγή ζητείται η ανάκληση της 495/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει οι υπό κρίση προσφυγή και παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί εν μέρει η 495/2024 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή από τα συμβαλλόμενα μέρη του σχεδίου της ελεγχόμενης 2ης εκτελεστικής σύμβασης που υποβλήθηκε εκ νέου στο Δικαστήριο με το 8439/24.2.2025 έγγραφο του Προέδρου του ΤΕΕ, με τον όρο ότι από το εν λόγω σχέδιο θα απαληφθεί, πριν από την υπογραφή αυτού, ο όρος ότι «Επισημαίνεται, ότι σε περίπτωση που κατά την υλοποίηση του έργου διαπιστωθούν αρχεία πολεοδομικών αδειών που υπάρχουν στις υπηρεσίες Δόμησης των Δήμων ή άλλων φορέων (π.χ. ΟΣΚ) τα οποία δεν έχουν περιγραφεί ή/και δεν έχουν ψηφιοποιηθεί τόσο στην παρούσα εκτελεστική σύμβαση, όσο και στην με Αρ. πρωτ. 39620/15.12.2023 1η εκτελεστική σύμβαση συμφωνίας πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών «Ψηφιοποίηση Αρχείων Πολεοδομικής Πληροφορίας (Τμήμα 1 με α/α ΕΣΗΔΗΣ: 169664,1)» ή στην με Αρ. Πρωτ. 32.816/23.12.2021 σύμβαση για το έργο «Σχεδιασμός, Υλοποίηση, θέση και υποστήριξη της Παραγωγικής Λειτουργίας του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη και του Εθνικού Μητρώου Υποδομών», το ΤΕΕ δύναται, για λόγους πληρότητας του συνολικού έργου, να ζητήσει την υλοποίηση του επιπλέον ομοειδούς έργου με τους ίδιους οικονομικούς όρους της παρούσης, μέχρις εξαντλήσεως του προϋπολογισμού αυτής ή των τυχόν προαιρέσεων των δύο εκτελεστικών συμβάσεων της συμφωνίας πλαίσιο «Ψηφιοποίηση Πολεοδομικής Πληροφορίας»».Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί εν μέρει την 495/2024 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.Μειζ.Επταμ.Συνθ/1182/2015
Απόφαση επί της αμφισβητήσεως που δημιουργήθηκε σχετικά με την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 2 του π. δ. 60/2007, λόγω της έκδοσης των 215/2014 και 410/2014 αντίθετων Πράξεων του ΣΤ΄ και Ε΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, (...) . Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, όπως αυτές έχουν ερμηνευθεί από το ΔΕΚ, ο ορισμός μιας δημόσιας σύμβασης ως σύμβασης έργου, προμηθειών και υπηρεσιών ανάγεται στο κοινοτικό δίκαιο και δεν εξαρτάται από το χαρακτηρισμό αυτής με βάση την εθνική νομοθεσία (βλ. ΔΕΚ, απόφαση της 18.7.2007, C-382/05, Επιτροπή κατά Ιταλίας, σκ. 30). Εξάλλου, όταν η σύμβαση περιλαμβάνει τόσο στοιχεία σύμβασης έργου, όσο και στοιχεία άλλου τύπου δημόσιας σύμβασης (μικτή σύμβαση), το στοιχείο που καθορίζει ποιες είναι οι εφαρμοστέες διατάξεις της κοινής, και για τους τρεις τύπους συμβάσεων της οδηγίας 2004/17ΕΚ, είναι εκείνο της σύμβασης που είναι κύριο, το κεντρικό δηλ. στοιχείο γύρω από το οποίο διαρθρώνεται η σύμβαση. Το κύριο αντικείμενο της σύμβασης προσδιορίζεται στο πλαίσιο της αντικειμενικής εξέτασης του συνόλου της σύμβασης. Ο προσδιορισμός γίνεται με βάση τις ουσιώδεις υποχρεώσεις που υπερισχύουν και οι οποίες ακριβώς χαρακτηρίζουν τη σύμβαση, σε αντίθεση με αυτές που έχουν απλώς παρεπόμενο ή συμπληρωματικό χαρακτήρα, ενώ η οικονομική αξία αυτών δεν μπορεί να αποτελέσει το αποκλειστικό κριτήριο για τον προσδιορισμό, αλλά είναι ένα κριτήριο, το οποίο συνεκτιμάται με τα λοιπά (βλ. ΔΕΚ, απόφαση της 18.1.2007, C-220/05, Jean Auroux κλπ. κατά Commune de Roanne, σκ. 37-41, απόφαση της 21.2.2008, C-412/04, Επιτροπή κατά Ιταλικής Δημοκρατίας, σκ. 47-52, απόφαση της 19.4.1994, C-331/92, Gestion Hotelera International SA κλπ. σκ. 23-29, ΕΣ Τμ.Μείζ. Σύνθ. 1856/2011, αλλά και ΣτΕ 2387/2009, 717/2011).(..)Κατά συνέπεια, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 215 και 410/2014 αντίθετες πράξεις του ΣΤ΄ και Ε΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, θα πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης της 215/2014 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου, ότι δηλαδή το υπό έλεγχο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης αφορά σε εκτέλεση δημοσίου έργου. Παραπέμπει δε, την υπόθεση στο Ε΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω προγραμματικής σύμβασης ο έλεγχος νομιμότητας αυτού.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1380/2024
ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ(...)Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 352/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και η παρεμβαίνουσα, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μιας απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι υπό κρίση προσφυγές και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να επιστραφεί στην παρεμβαίνουσα το κατατεθέν από αυτή αλλά μη οφειλόμενο παράβολο (βλ. σκέψη 1).
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1730/2024