Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1195/2024

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.106

Αποπεράτωση ημιτελούς 1ου ορόφου κτιρίου.(...) Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη ότι: α. κατά της απόφασης της αναθέτουσας αρχής περί εκκίνησης νέας κατ’ ουσίαν διαγωνιστικής διαδικασίας δεν ασκήθηκαν προδικαστικές και ένδικες προσφυγές από τους, ευλόγως ενημερωμένους και επιδεικνύοντες τη συνήθη επιμέλεια (βλ. συναφώς ΔΕΕ, 17.6.2021, C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 61, 71 και ΔΕΕ, 7.4.2016, C-324/14, Partner Apelski Dariusz σκ. 61), οικονομικούς φορείς που συμμετείχαν στην αρχική διαδικασία (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 376/2024 σκ. 33, Έβδομο Τμ. 535/2024 σκ. 9.4, VI Τμ. 19/2019 σκ. 5) β. αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός στη νέα διαδικασία, με τη συμμετοχή 9 οικονομικών φορέων (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 535/2024 σκ. 9.4, Στ΄ Κλιμ. 371/2021 σκ. 4.6) γ. ενόψει των ανωτέρω, δεν προκύπτει ότι κάποιος ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας περιήλθε, σε μη αμελητέο βαθμό, σε μειονεκτική θέση έναντι των υπολοίπων (πρβλ. ΔΕΕ, 20.9.2018, C-518/17, Stefan Rudigier, σκ. 69) δ. η ελεγχόμενη διαδικασία εγκρίθηκε εκ νέου με τις αντίστοιχες αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής και επικυρώθηκε με την τελική έκδοση κατακυρωτικής απόφασηςκαι ε. κατά τη νέα διαδικασία επιτεύχθηκε έκπτωση 25,33%, ήτοι υψηλότερη αυτής που είχε επιτευχθεί στην αρχική διαδικασία και ανερχόταν σε 23,55%, αποτέλεσμα που συνάδει με τη - ρητώς θεσπιζόμενη στο άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016 αλλά και στο άρθρο 33 περ. α΄ και δη αα΄ του ν. 4270/2014 - αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, με ειδικότερη έκφανση την αρχή της οικονομικότητας, σύμφωνα με την οποία ο δημόσιος σκοπός που επιτελείται μέσω κάθε δημόσιας σύμβασης και δη με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή, όπως η ελεγχόμενη, πρέπει να επιτυγχάνεται με τη μικρότερη δυνατή οικονομική (δημοσιονομική) επιβάρυνση (βλ. ΕλΣυν VI Τμ. 821/2019 σκ. ΙΙ.i.f., 1271/2016 σκ. V-VI, Στ΄ Κλιμ. 190/2023 σκ. 4), το Τμήμα κρίνει ότι η κατά τα ανωτέρω διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν παρίσταται, εν προκειμένω, ουσιώδης.Κατ’ ακολουθία, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 87/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου 



Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/124/2025

Δράσεις ηλεκτροκίνησης .(...) Ως προς τον τρίτο διακωλυτικό λόγο το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη το προπαρατεθέν νομοθετικό καθεστώς (σκ. 9,10), σε συνδυασμό με το κρίσιμο 2.1.3. άρθρο της διακήρυξης (σκ. 11)- το κύρος του οποίου δεν αμφισβητήθηκε κατά τη διαγωνιστική διαδικασία- και τις συγκεκριμένες περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης και ιδίως τη φύση και το περιεχόμενο των παρασχεθεισών διευκρινίσεων (πρβλ. ΔΕΕ, 17.6.2021, C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 63), κρίνει ότι η τροποποίηση των συγκεκριμένων τιμών στις λειτουργικές επιδόσεις των υπό προμήθεια ειδών (λεωφορείο και σταθμός φόρτισης) του διαγωνισμού μέσω της παροχής διευκρινίσεων από την αναθέτουσα Αρχή κατόπιν σχετικών αιτημάτων των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης και αρκούσε η ανάρτηση των διευκρινίσεων αυτών στο ΕΣΗΔΗΣ [βλ. ΕλΣυν. Εβδ. Τμ. 535/2024, σκ. 9.1.-9.4., πρβλ. ΣτΕ 7μ. 827/2019 σκ. 12, 13, 18-20, ΔΕφΑθ (Ακυρ.) 361/2024 σκ. 5-7, 952/2023 σκ. 5-6, ΔΕφΘεσσαλ (Ακυρ.) 443/2022 σκ. 8, καθώς και προπαρατεθείσα C-23/20, Simonsen & Weel A/S σκ. 83 επ. και ιδίως σκ. 89].  Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 61/2024 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 



ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/126/2024

Ενόψει όλων των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: α) το αντικείμενο των ελεγχόμενων συμβάσεων προμήθειας παρέχεται από αποκλειστικό προμηθευτή και σε περιβάλλον απουσίας εναλλακτικών λύσεων (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 2444/2020 σκ. 5, 7-10, 19-20), με αποτέλεσμα να μην τίθεται εν προκειμένω ζήτημα εφαρμογής της αρχής του ελεύθερου ανταγωνισμού, έννοιας θεμελιώδους στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων (βλ. συναφώς ΔΕΕ, 2.6.2016, C-410/14, Dr. Falk Pharma GmbH, σκ. 35-40) β) προκύπτει και αποδεικνύεται η τεχνική μοναδικότητα της εταιρείας «….ΑΕ» για την παραγωγή και προμήθεια του αντιικού φαρμάκου, γ) οι ελεγχόμενες συμβάσεις έχουν υπογραφεί και εκτελεσθεί πλήρως από τον προμηθευτή (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1698/2022 σκ. 21, 1602/2022 σκ. 22), δ) οι ελεγχόμενες συμβάσεις καταρτίστηκαν ενόψει κατεπειγόντων και επιτακτικών λόγων δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενων στην προστασία της δημόσιας υγείας, δοθείσης και της προαναφερθείσας ευρείας εξουσίας εκτίμησης των δημοσίων αρχών στον τομέα αυτό, ελεγχόμενης οριακά κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου, ε) οι πλημμέλειες, που θεωρούνται, σύμφωνα με την προσβαλλόμενη Πράξη, ουσιώδεις, αφορούν σε παρεκκλίσεις από εθνικές διατάξεις και όχι διατάξεις ενωσιακής προέλευσης και δη διατάξεις που ενσωματώθηκαν στο ελληνικό δίκαιο λόγω μεταφοράς της Οδηγίας 2014/2024 στην εθνική έννομη τάξη, στ) σε κάθε περίπτωση, η από 29.7.2022 τροποποιητική σύμβαση, κατά το μέρος που υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής από 11.3.2022 σύμβασης, συνιστά επιτρεπτή απευθείας ανάθεση, ενόψει όσων προπαρατέθηκαν και δη των επιτακτικών σκοπών δημοσίου συμφέροντος (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1222/2022 σκ. 13-14, 765/2021 σκ. 8.4-9.2, 603/2021 σκ. 21.5-24). Επομένως, οι ελεγχόμενες συμβάσεις εμπίπτουν στο εξαιρετικό πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 3 παρ. 2 της από 25.2.2020 ΠΝΠ (Α΄ 42), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020, όπως ισχύει, ερμηνευόμενης ενόψει του ιστορικού της υποβάθρου, των κανόνων της λογικής και των διδαγμάτων της κοινής πείρας. Συνεπώς, ο δεύτερος λόγος προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός και η προσβαλλόμενη Πράξη να ανακληθεί.Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης..Ανακαλεί την 509/2023 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1383/2024

Προμήθεια Αντιδραστηρίων με Συνοδό Εξοπλισμό.(...) Από τις διατάξεις των άρθρων 18 παρ. 1, 75 παρ. 1γ΄,4 και 5, και 80 παρ. 1 και 5 σε συνδυασμό με τα στοιχεία που αναφέρονται στο Παράρτημα XII «Αποδεικτικά μέσα για τα κριτήρια επιλογής» του Προσαρτήματος A' του ιδίου νόμου για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: (i) Κατά τη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, οι όροι του διαγωνισμού πρέπει να διατυπώνονται κατά τρόπο τελούντα σε συνάρτηση με την ανάγκη, την οποία η αναθέτουσα αρχή επιδιώκει να ικανοποιήσει, όπως απαιτείται από την αρχή της αναλογικότητας, η οποία διέπει τις σχετικές ρυθμίσεις του νόμου ως εγγενές στοιχείο αυτών, αλλά και ως ερμηνευτικός κανόνας για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει οι ρυθμίσεις αυτές να εφαρμόζονται. Συνακόλουθα, όροι υπερβολικά περιοριστικοί, και συνεπώς μη αναλογικοί, πλήττουν τον ανταγωνισμό, διότι, περιορίζοντας, χωρίς την επίκληση λόγου δημοσίου συμφέροντος, τον κύκλο των δικαιουμένων να υποβάλουν προσφορά, δημιουργούν συνθήκες αθέμιτης εύνοιας υπέρ ορισμένων μόνον ή και μεμονωμένων οικονομικών φορέων (ΕλΣυν. Ολ. 180/2022 σκ. 6, 1832/2021 σκ. 9, 505/2021 σκ. 9, Εβδ. 1279/2023 σκ.3,4). (ii) Στο πλαίσιο αυτό οι αναθέτουσες αρχές διαμορφώνουν, κατά διακριτική ευχέρεια, ως επιμέρους κριτήριο καταλληλότητας των διαγωνιζομένων, τους όρους τεχνικής και επαγγελματικής επάρκειας, οι οποίοι πρέπει να αποβλέπουν στην αποτελεσματική εκτέλεση της σύμβασης και να είναι συναφείς ποσοτικά και ποιοτικά με το αντικείμενο αυτής, ώστε να καθίστανται πρόσφοροι για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων (ΕλΣυν. Ολ. 180/2022 σκ. 9, 1832/2021 σκ. 12, 505/2021 σκ.12, Τμ. Μείζ. - Επτάμ. Σύνθ. 1265, 1563/2019, 6022/2015, 3065/2014, πρβλ. ΔΕΕ αποφ. της 13.7.2017, INGSTEEL και Metrostav, C-76/16, σκ. 33, και της 18.10.2012, Edukozivig - Hochtief Construction AG, C-218/11, σκ. 29). Ειδικότερα, για την απόδειξη της τεχνικής και επαγγελματικής επάρκειας των διαγωνιζομένων, οι αναθέτουσες αρχές μπορεί να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να διαθέτουν ικανοποιητικό επίπεδο εμπειρίας, ζητώντας από τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς την υποβολή καταλόγου των κυριότερων υπηρεσιών που παρασχέθηκαν από αυτούς την τελευταία τριετία στο πλαίσιο συμβάσεων που είτε έχουν περατωθεί είτε εκτελούνται ακόμη (ΕλΣυν. Ολ. 505/2021 σκ. 12, Έβδ. Τμ. 1279/2023 σκ. 4, 1400/2022 σκ. 5, 1274/2021 σκ. 7).Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Δεν ανακαλεί την 299/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 




ΕΣ/Ε ΚΛΙΜΑΚΙΟ/360/2022

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΔΩΝ.(...)Εξάλλου, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες», οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του με υλικά ή μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη, διότι θεωρείται ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, καθόσον δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (ΕλΣυν Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 343/2019, 1317, 983/2018, 1146, 682/2017, 2229, 410/2016, 6023, 5247/2015, 4001, 3998/2013, 3205, 3030/2011, VI Τμ. 1297/2019, 1884, 1011, 50/2018, 1343, 27/2017, 5002/2013, πρβλ. ΔΕΕ απόφαση της 27.10.2011, C-601/2010, Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Ωστόσο, δεν συνιστούν ανεπίτρεπτη μεταβολή του φυσικού αντικειμένου του έργου οι τροποποιήσεις που επιβάλλονται από απρόβλεπτες περιστάσεις, εφόσον κρίνονται απολύτως αναγκαίες για την αντιμετώπιση των περιστάσεων αυτών και δεν μεταβάλλουν τον λειτουργικό προορισμό του αρχικού έργου (ΕλΣ Τμ. Μείζ. - Επτ. Συνθ. 1378/2017, 4483/2013).Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΔΩΝ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ ..», 


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/536/2023

Αποκομιδή, Μεταφορά και Διαχείρισης των Μολυσματικών Αποβλήτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψεις 13-15), το Δικαστήριο κρίνει ότι ελεγχόμενες τροποποιήσεις είναι νόμιμες, καθώς στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις αυτοτελούς εφαρμογής  της παρ. 1 περ. γ΄ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 και όχι σε συνδυασμό με τις διατάξεις 388 και 288 ΑΚ, όπως ισχυρίζεται η δεύτερη προσφεύγουσα (βλ. ΕλΣυν Εβδ. Τμ. 1363/2022 σκ. 5 όπου και περαιτέρω νμλγ). Ειδικότερα, ναι μεν τα επικαλούμενα από τις προσφεύγουσες απρόβλεπτα γεγονότα (πόλεμος στην Ουκρανία και συνακόλουθη επίταση της ενεργειακής κρίσης, συνεχιζόμενες συνέπειες της πανδημίας COVID-19), τα οποία, άλλωστε, ουδέποτε αμφισβήτησε και το ΓΝΠΑ, καθώς και τα επικαλούμενα στοιχεία αύξησης των επιμέρους στοιχείων που διαμορφώνουν το κόστος παροχής των ανατεθεισών υπηρεσιών ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της σύναψης και εκτέλεσης των ήδη από 28.11.2022 συναφθεισών αρχικών συμβάσεων, ήτοι ανάγονται στον διαδραμόντα κατά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας χρόνο και συγκεκριμένα εκκίνησαν μετά από την υποβολή των προσφορών, εντούτοις, τα ίδια αυτά γεγονότα είχαν δυναμικά εξελισσόμενο χαρακτήρα με αποτέλεσμα τη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω της υπέρμετρης αύξησης του κόστους της ενέργειας και των πρώτων υλών με δυσμενείς κλιμακούμενες συνέπειες στην αγορά που εκτείνονται σημαντικά σε βάθος χρόνου, καταλαμβάνοντας και τον χρόνο που μεσολάβησε από την σύναψη της αρχικής σύμβασης έως και την έγκριση της τροποποίησης αυτής γεγονότα εκ φύσεως ασυνήθιστα και μη δυνάμενα να προβλεφθούν πλήρως κατά την αρχική εκδήλωσής του από την αναθέτουσα Αρχή (πρβλ. ΕλΣυν. αποφ. Εβδ. Τμ. 1757/2022, σκ.19 ). Για τους λόγους αυτούςΣυνεξετάζει τις προσφυγές ανάκλησης των εταιρειών: α)  «..Α.Ε.» και β) «…Α.Ε.».Δέχεται τις  προσφυγές αυτές.Ανακαλεί την 2/2023 Πράξη του  Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 4η Υπηρεσία Επιτρόπου του Τομέα Υγείας, στο σύνολό της.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/403/2021

Δημοσιονομική διόρθωση.Ύδρευση Δήμου..ζητείται η ακύρωση της 54763/Α. Πλ. 5980/24.10.2014 απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης ..Με τα δεδομένα αυτά, λόγω της σοβαρότητας της διαπιστωθείσας παρατυπίας, νομίμως αιτιολογήθηκε από την άποψη τήρησης της αρχής της αναλογικότητας, η ανάκτηση του συνόλου της σχετικής χρηματοδότησης, κατ’ άρθρο 2 του Κανονισμού 448/2001 (πρβ. απόφ. Πρωτοδικείου της 9.9.2008, Τ-349/06, Τ-371/06, Τ-14/07, Τ-332/07, Γερμανία κατά Επιτροπής, σκ. 77, απόφ. του Γενικού Δικαστηρίου της 13.7.2011, Τ-81/09, «Ελληνική Δημοκρατία κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής», σκ. 68, ΕΣ Ι Τμ. 1823/2017, 3719/2014). Εξάλλου, η ευθύνη της ΔΕΥΑ ...., σε βάρος της οποίας εξεδόθη η προσβαλλόμενη πράξη, προκύπτει από την ιδιότητά της ως οιονεί καθολικού οιονεί διαδόχου της ΔΕΥΑ .... δυνάμει του άρθρου 107 παρ. 1 του ν. 3852/2010, υπεισερχόμενη στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της τελευταίας (πρβλ. ΕΣ Ι Τμ. 1416/2017), ενώ, δεν ασκεί ουδεμία επιρροή η ύπαρξη ή μη υπαιτιότητάς της στην υλοποίηση του έργου, εφόσον, στο πλαίσιο των καθεστώτων ενίσχυσης, η δημοσιονομική διόρθωση αποτελεί διοικητικό μέτρο με αμιγώς αποκαταστατικό και όχι κυρωτικό χαρακτήρα και είναι ανεξάρτητη από τη συνδρομή πταίσματος εκ μέρους του τελικού δικαιούχου (Ε.Σ. Ι Τμ. 820/2018, 1994/2017, 1711, 1721, 1904/2016, ΔΕΕ της 18.11.1987, C-137/85, Maizena κ.λπ., σκ. 19-20). Επίσης, δεν νοείται απαλλαγή του τελικού αποδέκτη κοινοτικής ενίσχυσης αποκλειστικά και μόνο για λόγους προσωπικής επιείκειας που ανάγονται στην οικονομική αδυναμία επιστροφής του αναζητούμενου ποσού (πρβλ. απόφαση του Δικαστηρίου της 27ης Μαΐου 1993, C-290/91, Peter, σκέψεις 14-15), καθόσον, σε διαφορετική περίπτωση, θα αναιρείτο η ενιαία εφαρμογή και η πρακτική αποτελεσματικότητα του κοινοτικού δικαίου (αποφ. Ι Τμ. Ε.Σ. 3368, 4992/2015, 1212, 2322, 2672/2014, πρβλ. Δ.Ε.Ε. C-290/91, Peter, αποφ. της 27ης Μαΐου 1993,  σκ. 8 και C-205/82 ως 215/82, Deutsche Milchkontor, απόφ. της 21ης Σεπτεμβρίου 1983,σκ. 17 και 19). Με τα δεδομένα αυτά, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα περί παραβάσεως της αρχής της αναλογικότητας, της επιείκειας καθώς και περί οικονομικής καταστροφής της ΔΕΥΑ .... από την υποχρέωση επιστροφής του υπέρογκου ποσού της δημοσιονομικής διόρθωσης πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η έφεση να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του καταβληθέντος παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013).


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/665/2024

Εν προκειμένω, με τη 256/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος απορρίφθηκε η από 12.1.2024 προσφυγή του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, καθώς και η υπέρ αυτού παρέμβαση της ένωσης εταιρειών «………….» και των μελών αυτής, κατά της 535/2023 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στο προοίμιο, όμως, της εν λόγω δικαστικής απόφασης στο οποίο αναγράφονται τα μέλη του Δικαστηρίου που δίκασαν την υπόθεση, όπως αναφέρονται στα Πρακτικά της σχετικής Συνεδρίασης της 6ης Φεβρουαρίου 2024, εκ παραδρομής αναγράφεται ως μέλος αυτού, ο Πάρεδρος Ιωάννης Νταλαχάνης, αντί του ορθού «Βασιλεία Χαραλάμπους», που πράγματι ήταν μέλος του Δικαστηρίου. Κατόπιν τούτων συντρέχει νόμιμη περίπτωση αυτεπάγγελτης διόρθωσης της απόφασης αυτής, ως προς το εκτεθέν στοιχείο, δηλαδή της διόρθωσης του ονόματος του μέλους του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 187 του Ν. 4700/2020 καθόσον, από πρόδηλη παραδρομή και εξ αυτού και μόνο του λόγου, ο οποίος πάντως δεν ασκεί επιρροή στην απόρριψη της ανωτέρω προσφυγής και της υπέρ αυτής παρέμβασης, το προοίμιο διατυπώθηκε εσφαλμένως [πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. (Συμβ.) 2/2022 σκ. ΙΙΙ].



ΕΣ/ΚΛ.Ζ/254/2018

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικών και κτιριακών εγκαταστάσεων...Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Ωστόσο, θα πρέπει κατά τον χρόνο υπογραφής της σύμβασης να προσδιοριστεί η ακριβής ημερομηνία έναρξης ισχύος της (είτε από την υπογραφή της, είτε κατά την 1.1.2019 κατά τα οριζόμενα στη διακήρυξη) και να διορθωθεί συναφώς το σχέδιο, ενώ περαιτέρω, ο όρος της σύμβασης, που προβλέπει τη δυνατότητα υποκατάστασης του αναδόχου, είναι μη νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί, διότι η υποκατάσταση τρίτου προσώπου που δεν συμμετείχε στη διαγωνιστική διαδικασία, στα δικαιώματα και υποχρεώσεις του νομίμως αναδειχθέντος αναδόχου συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της σύμβασης (βλ. ΕΣ VI Τμ. 3507, 3374/2014, 1508/2012, Ζ΄ Κλιμ. 128/2018, 110,105/2014, ΔΕΕ αποφ. της 19ης Ιουνίου 2008, C- 454/06 pressetext Nachrichtenagentur GmbH κατά Republik Österreich, σκ.33-37,47-49 και C-496/99 P Επιτροπή ΕΚ κατά CAS Succhi di Frutta SpA, σκ. 113-121). Συναφώς, επισημαίνεται ότι τυχόν τροποποιήσεις των συμβατικών όρων (άρθρο 4.5. διακήρυξης), αν ανακύψει σχετικό ζήτημα κατά την εκτέλεση της σύμβασης, θα κριθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας αυτών, με βάση τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι σχετικές διατάξεις


ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/771/2025

Μικτές συμβάσεις.Αισθητική, ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση υποδομών ψυχαγωγίας σε κοινόχρηστους χώρους. (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο, κατόπιν αντικειμενικής εκτίμησης του συνόλου των ποιοτικών χαρακτηριστικών της σύμβασης, κρίνει ότι αυτή συνιστά μεικτή σύμβαση εκτέλεσης τεχνικών εργασιών και προμήθειας, το προέχον (κύριο) αντικείμενο της οποίας είναι η προμήθεια οργάνων παιδικής χαράς και συνοδού εξοπλισμού (δάπεδα, φωτιστικά και αστικός εξοπλισμός). Τούτο δε, καθόσον η προμήθεια των ως άνω ειδών αποτελεί τον κεντρικό άξονα, γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται η σύμβαση, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό, στον οποίο απέβλεψε πρωτίστως η αναθέτουσα αρχή και τις υποχρεώσεις του αναδόχου, που είναι ουσιώδεις και υπερέχουσες (βλ. ΕλΣυν Ολ. 2095/2022 σκ. 16, Τμ. Μείζ. – Επτ. Σύνθ. 604/2019 σκ. 7, 1182/2015, VI Τμ. 1041/2019). Ειδικότερα, οι εργασίες που πρόκειται να εκτελεστούν και προηγούνται της τοποθέτησης του εξοπλισμού αφορούν στην αποξήλωση και απομάκρυνση τυχόν υπάρχοντος εξοπλισμού, στην επιφανειακή διαμόρφωση του εδάφους, στην κατασκευή κατάλληλης υπόβασης από σκυρόδεμα, επί της οποίας θα τοποθετηθεί χυτό ελαστικό δάπεδο και σε περιορισμένες ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες και δενδροφυτεύσεις.Με τα δεδομένα αυτά, δεν  μπορεί να γίνει δεκτό εν προκειμένω, υπό τις περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, ότι κάποιος ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας περιήλθε, λόγω των ως άνω πλημμελειών στη διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης, σε μειονεκτική θέση, σε βαθμό μη αμελητέο (βλ. ΕλΣυν Ολ. 101/2025 σκ. 13, Έβδ. Τμ. 1195/2024 σκ. 13.2). Ως εκ τούτου, οι πλημμέλειες αυτές κρίνονται μη ουσιώδεις, εν προκειμένω, καθώς δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων και της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού (πρβλ. Έβδ. Τμ. 607/2021 σκ. 10.1, VΙ Τμ. 3263/2013, 3202/2011). Εξάλλου, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η έτερη εντοπισθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια περί μη νόμιμης επιβάρυνσης του συνόλου της σύμβασης, ήτοι και του τμήματος της προμήθειας, με γενικά έξοδα – εργολαβικό όφελος, απρόβλεπτα και αναθεώρηση, ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθώς τα κονδύλια αυτά αφορούν μόνο στο πρώτο τμήμα του προϋπολογισμού της σύμβασης περί τεχνικών εργασιών, όπως, άλλωστε, αναφέρεται σχετικά και στη σκέψη 17 της ίδιας της προσβαλλόμενης πράξης.  Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις από 28.4.2025 (Α.Β.Δ. 749/2025 και 750/2025) προσφυγές ανάκλησης της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Δίκτυο Πόλεων ΔΕΠΑΝ» και της ανώνυμης εταιρείας «….ΙΚΕ».Δέχεται αυτές.Ανακαλεί την 123/2025 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 


ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/140/2019

Προμήθεια φωτιστικών και λοιπού εξοπλισμού...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής (βλ. και την παρατιθέμενη στο άρθρο 1.3 της διακήρυξης αιτιολογία) να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας επί δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.