Ορισμός του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) ως Κεντρική Αρχή Αγορών (Κ.Α.Α.) για τη διενέργεια διαγωνισμού Συμφωνία Πλαίσιο για τέσσερα (4) έτη με έναν (1) μειοδότη, για την προμήθεια αντιδραστηρίων με συνοδό εξοπλισμό, για τον Ορολογικό Έλεγχο των μονάδων αίματος των αιμοδοτών της χώρας, για τα μεταδιδόμενα με τη μετάγγιση νοσήματα με CPV: 33696500-0 (Αντιδραστήρια Εργαστηρίων) .

Κατ’ εξαίρεση ορισμός του Ε.ΚΕ.Α. ως φορέα διενέργειας για την υλοποίηση ηλεκτρονικού διεθνούς ανοικτού διαγωνισμού για τη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο με έναν (1) μειοδότη για την προμήθεια για τέσσερα (4) έτη αντιδραστηρίων με CPV 33696500−0 για τον ορολογικό έλεγχο των μονάδων αίματος για τα μεταδιδόμενα με τη μετάγγιση νοσήματα των τεσσάρων κέντρων ορολογικού ελέγχου με πιστώσεις από το Π.Π.Υ.Φ.Υ. του έτους 2014, πιστώσεις έτους 2015.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι δαπάνες, που εντέλλονται με τα χρηματικά εντάλματα για την καταβολή μέρους του τιμήματος των δύο ως άνω συμβάσεων προμηθειών αντιδραστηρίων ορολογικού ελέγχου του αίματος, οι οποίες συνήφθησαν προκειμένου να καλυφθούν οι σχετικές ανάγκες του Ε.ΚΕ.Α. για το χρονικό διάστημα, κατά το οποίο δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη ο τακτικός διαγωνισμός, δεν είναι νόμιμες. Και τούτο διότι οι συμβάσεις αυτές, όπως βασίμως προβάλλει ο διαφωνών Επίτροπος, συνήφθησαν κατόπιν προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο νόμιμες προϋποθέσεις. Ειδικότερα, όπως κρίθηκε και με την 101/2015 Πράξη του Κλιμακίου τούτου για τις όμοιες δαπάνες που προέκυψαν από τις προγενέστερες απευθείας αναθέσεις προμήθειας αντιδραστηρίων, που πραγματοποιήθηκαν ομοίως κατά το χρονικό διάστημα, κατά το οποίο αναμενόταν η ολοκλήρωση του τακτικού διαγωνισμού και προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι ανάγκες που ανέκυψαν, το αντικείμενο των προμηθειών αυτών δεν περιλαμβάνει είδη διακριτά μεταξύ τους, αλλά, αντιθέτως, ομοειδή, τόσο κατά τη φύση αυτών (αντιδραστήρια ορολογικού ελέγχου στο σύνολό τους), όσο και κατά την αντίληψη των συναλλαγών, αφού τα είδη αυτά έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο αφενός δύο ανοικτών διαγωνιστικών διαδικασιών – μιας ολοκληρωθείσας τον Μάρτιο του 2013 και μιας διεξαχθείσας τον Σεπτέμβριο του 2014 – στις οποίες, άλλωστε, έγινε και χρήση της γενικώς προβλεπόμενης δυνατότητας μερικής κατακύρωσης και αφετέρου των προαναφερομένων ως άνω δι΄απευθείας αναθέσεως συναφθεισών 14, 15, 17, 18 και 19/30.9.2014 συμβάσεων προμηθειών. Τα είδη αυτά εξάλλου δεν καθίστανται διακριτά από το ότι προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν σε συγκεκριμένο συνοδό εξοπλισμό, που ήταν ήδη εγκατεστημένος στα εργαστήρια ορολογικού ελέγχου του Ε.ΚΕ.Α. (δύο αυτόματους αιματολογικούς αναλυτές ABBOTT-ARCHITECT και ABBOT-PRISM), αφού, από το γεγονός ότι, τόσο ο προηγούμενος (έτους 2013), όσο και ο ολοκληρωθείς τον Ιανουάριο 2015 σχετικός τακτικός διαγωνισμός είχε ως αντικείμενο την προμήθεια και του συνοδού εξοπλισμού, συνάγεται ότι η εγκατάσταση αυτού δεν διενεργείται απαραιτήτως άπαξ και διά παντός, ούτε μπορεί, προεχόντως, να χρησιμοποιηθεί ως έρεισμα για την παράκαμψη κάθε φορά των διατυπώσεων του τακτικού διαγωνισμού. Επιπροσθέτως το γεγονός ότι η Αναθέτουσα Αρχή αναγκάστηκε να προσφύγει απευθείας και για λόγους συντόμευσης των οικείων  διαδικασιών στους προμηθευτές της προηγούμενης (από έτους 2013) επιλογής της, οφείλεται σε υπαιτιότητα των οργάνων της, τα οποία δεν προκήρυξαν εγκαίρως, όπως όφειλαν, τη νέα διαγωνιστική διαδικασία - και δη πριν την τότε επικείμενη λήξη των προηγούμενων συμβάσεων και αμέσως μόλις καθορίσθηκαν οι αρμόδιοι φορείς υλοποίησης του Π.Π.Υ.Υ. 2013 (29.4.2014) – αλλά, αντιθέτως, προέβησαν στη δημοσίευση της οικείας διακήρυξης περί τα μέσα Σεπτεμβρίου 2014, γεγονός, που, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει κάλυψη των οικείων αναγκών σε αντιδραστήρια κατά το χρονικό διάστημα μέχρι την ολοκλήρωση του τακτικού διαγωνισμού. Η καθυστέρηση, εξάλλου, αυτή από μέρους του Ε.ΚΕ.Α. δεν δύναται να αποδοθεί σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αφού η επικαλούμενη αναμονή των αποτελεσμάτων του ενιαίου διαγωνισμού της Ε.Π.Υ. και, συνακόλουθα, η εξ αυτού του λόγου δήθεν επιβαλλόμενη αδράνεια των οργάνων του Ε.ΚΕ.Α., πέραν του ότι ο διαγωνισμός της Ε.Π.Υ. δεν προκύπτει ότι έχει μέχρι σήμερα προκηρυχθεί, δεν υποστηρίζεται από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου. Και τούτο διότι από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει πλήρης αποστέρηση από το Ε.ΚΕ.Α. της αρμοδιότητας κάλυψης των αναγκών του με τη διενέργεια ίδιων διαγωνιστικών διαδικασιών, αντιθέτως δε η διατήρηση τέτοιας αρμοδιότητας μέχρι την ολοκλήρωση της ενιαίας διαδικασίας που επρόκειτο να προκηρυχθεί από την Ε.Π.Υ. συνάγεται όχι μόνο από το περιεχόμενο του Υ4γ/Γ.Π.οικ.20623/22.2.2013 εγγράφου του Υπουργού Υγείας, αλλά και εν τοις πράγμασι από το ότι η ίδια αρμοδιότητα ασκήθηκε ήδη τόσο το έτος 2013, όσο και το έτος 2014, με τη διενέργεια δύο διαδοχικών διαγωνιστικών διαδικασιών με Αναθέτουσα Αρχή το ίδιο το Ε.ΚΕ.Α. Συνεπώς, δεν συνέτρεχε εν προκειμένω καμία από τις νόμιμες προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης και οι εντελλόμενες  δαπάνες δεν είναι νόμιμες. Όμως περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη το Κλιμάκιο ότι α) κατά το χρόνο που ανέκυψε η ανάγκη για την προμήθεια των επίμαχων πρόσθετων αντιδραστηρίων τα όργανα του Ε.ΚΕ.Α. δεν είχαν τη δυνατότητα να ενεργήσουν διαφορετικά, αφού ανέμεναν την ολοκλήρωση του τακτικού διαγωνισμού, σε κάθε δε περίπτωση δεν είχε ακόμη εκδοθεί η 101/2015 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκαν μη νόμιμες οι προγενέστερες χρονικά (από 30.9.2014) όμοιες απευθείας αναθέσεις προμήθειας αντιδραστηρίων και β) ότι με την Πράξη αυτή αναγνωρίσθηκε τελικώς η συνδρομή συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των οργάνων Ε.ΚΕ.Α., υπό την έννοια ότι αυτά δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, κρίνει ότι συντρέχει και στην υπό κρίση περίπτωση ο ίδιος δικαιολογητικός λόγος θεώρησης των ελεγχόμενων ενταλμάτων και συνεπώς τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δύνανται να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

Προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, μη νομίμως το Νοσοκομείο ανέθεσε την επίμαχη προμήθεια στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, διότι αφενός η δαπάνη αυτής, για χρονικό διάστημα επτά μηνών, υπερβαίνει τόσο το όριο των 20.000,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία όσο και το όριο των 60.000,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., άνω του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού και αφετέρου από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, συναρτώμενων με έκτακτα γεγονότα μη οφειλόμενα σε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του Νοσοκομείου. Ειδικότερα, η επικαλούμενη από το Νοσοκομείο μη διενέργεια του ενταχθέντος στο Π.Π.Υ.Φ.Υ. έτους 2013 ενιαίου διαγωνισμού για την προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας με συνοδό εξοπλισμό για τον ορολογικό έλεγχο του αίματος, φορέας διενέργειας του οποίου είχε οριστεί το Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, δεν στοιχειοθετεί απρόβλεπτη περίσταση, δυνάμενη να δικαιολογήσει την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία, αλλά ανάγεται στη σφαίρα ευθύνης των Υπηρεσιών Υγείας, στις οποίες περιλαμβάνονται, ενόψει της αρχής της ενότητας της Διοίκησης, τόσο οι Υπηρεσίες που είναι αρμόδιες να προγραμματίζουν κεντρικά και να διενεργούν τις σχετικές διαδικασίες ανάθεσης όσο και οι νοσοκομειακές μονάδες για λογαριασμό των οποίων υλοποιούνται οι διαδικασίες αυτές. Ως εκ τούτου, τα όργανα του Νοσοκομείου δεν δύνανται να επικαλούνται τις ενέργειες ή παραλείψεις τρίτων δημόσιων φορέων, προκειμένου να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης (βλ. Ελ. Συν. πρ. IV Τμ. 67, 44/2017, Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. 96, 94/2017, 125, 110, 71, 41/2016, 147, 105/2015). Ανεξαρτήτως αυτών, σε κάθε περίπτωση δεν αποδεικνύεται ούτε η έλλειψη υπαιτιότητας του Νοσοκομείου για την προσφυγή αυτού σε μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης, δεδομένου ότι, καίτοι οι καλυπτόμενες, με την επίμαχη ανάθεση, ανάγκες του Νοσοκομείου για την προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας για τον ορολογικό έλεγχο του αίματος, είναι διαρκείς και ως εκ τούτου γνωστές σε αυτό, το Νοσοκομείο δεν επικαλείται ούτε προσκομίζει οιοδήποτε στοιχείο που να αποδεικνύει ότι είχε προβεί εγκαίρως σε κάποια συγκεκριμένη ενέργεια, προκειμένου να διασφαλίσει, με νόμιμη διαδικασία, την προμήθεια των ανωτέρω ειδών, πριν προσφύγει στην προπεριγραφείσα εξαιρετική διαδικασία. Ειδικότερα, το Νοσοκομείο δεν αποδεικνύει ότι όχλησε τους αρμόδιους φορείς, διαμαρτυρόμενο για την καθυστέρηση διενέργειας της προβλεπόμενης από το Π.Π.Υ.Φ.Υ. έτους 2013 διαγωνιστικής διαδικασίας, ενώ, επίσης, δεν προκύπτει ότι αιτήθηκε την κατ’ εξαίρεση εξουσιοδότησή του να διενεργήσει ανοικτό διαγωνισμό για την κάλυψη των αναγκών του ως προς την προαναφερόμενη προμήθεια (βλ. άρθρο 6 παρ. 7 του ν. 3580/2007, Α΄ 134).  Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) το Νοσοκομείο κατέβαλε προσπάθεια για τη διασφάλιση συνθηκών διαφάνειας και ανάπτυξης ανταγωνισμού κατά την ανάθεση της εν λόγω προμήθειας, προσδίδοντας ευρεία δημοσιότητα στην οικεία διαδικασία με τη δημοσίευση περίληψης της σχετικής πρόσκλησης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, σε δύο ημερήσιες οικονομικές εφημερίδες και σε μία ημερήσια τοπική εφημερίδα, προβλέποντας την υποβολή έγγραφων προσφορών και συγκροτώντας πενταμελή Επιτροπή αξιολόγησης, β) παρά την τήρηση των προπαρατεθεισών διατυπώσεων δημοσιότητας, μοναδική προσφέρουσα ήταν η φερόμενη ως δικαιούχος του εντάλματος εταιρεία, η οικονομική προσφορά της οποίας δεν υπερέβαινε την προϋπολογισθείσα δαπάνη της υπό κρίση προμήθειας, ενώ περαιτέρω, δεν προκύπτει ότι υπεβλήθη ένσταση ή προσφυγή ή ότι η διενεργηθείσα διαδικασία αμφισβητήθηκε καθ’ οιονδήποτε τρόπο, γ) το Νοσοκομείο προέβη στην προρρηθείσα διαπραγμάτευση για την ανάθεση της επίμαχης προμήθειας για χρονικό διάστημα επτά μηνών και με τον αντίστοιχο προϋπολογισμό που είχε εγκριθεί στο Π.Π.Υ.Φ.Υ. έτους 2013, υπολαμβάνοντας ότι μπορούσε νομίμως να προσφύγει στη διαδικασία αυτή βάσει της ανωτέρω εγκυκλίου της Ε.Π.Υ. (πρβλ. Ελ. Συν. πρ. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. 147/2015), λαμβανομένου, περαιτέρω, υπόψη ότι η εν ισχύ σύμβαση του Νοσοκομείου επρόκειτο να λήξει και από τον ενταχθέντα στο Π.Π.Υ.Φ.Υ. έτους 2013 ενιαίο διαγωνισμό δεν είχε προκύψει αποτέλεσμα και δ) με την υπό κρίση ανάθεση καλύπτονταν, εξ αντικειμένου, επείγουσες και επιτακτικές ανάγκες του Νοσοκομείου (προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας), το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου ενήργησαν πεπλανημένως πλην συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή μέρους τιμήματος συμβάσεων από ν.π.δ.δ. σε ιδιωτικές εταιρείες για την προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας, καθόσον οι  συμβάσεις  συνήφθησαν κατόπιν προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο νόμιμες προϋποθέσεις, διότι: α)  το αντικείμενο του συνόλου των προμηθειών αυτών δεν περιλαμβάνει είδη διακριτά μεταξύ τους, αλλά, αντιθέτως, ομοειδή, τόσο κατά τη φύση αυτών (αντιδραστήρια ορολογικού ελέγχου στο σύνολό τους), όσο και κατά την αντίληψη των συναλλαγών, αφού τα είδη αυτά έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο δύο ανοικτών διαγωνιστικών διαδικασιών στις οποίες, άλλωστε, έγινε και χρήση της γενικώς προβλεπόμενης δυνατότητας μερικής κατακύρωσης και β) ούτε, τα ίδια είδη καθίστανται διακριτά από τον συνοδό εξοπλισμό, που ήταν ήδη εγκατεστημένος στα εργαστήρια ορολογικού ελέγχου του ν.π.δ.δ., αφού, από το γεγονός ότι, τόσο ο προηγούμενος (έτους 2013), όσο και ο προσφάτως ολοκληρωθείς σχετικός τακτικός διαγωνισμός είχε ως αντικείμενο την προμήθεια και του συνοδού εξοπλισμού, συνάγεται ότι η εγκατάσταση αυτού δεν διενεργείται απαραιτήτως άπαξ και διά παντός, ούτε μπορεί, προεχόντως, να χρησιμοποιηθεί ως έρεισμα για την παράκαμψη κάθε φορά των διατυπώσεων του τακτικού διαγωνισμού (άρθρο 2 παρ.12 και 13του ν. 2286/1995, ΦΕΚ Α΄ 19/1995 και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσας Π1/3305/3.11.2010, ΦΕΚ Β΄ 1789/12.11.2010).(ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)