Διαδικασία καταλογισμού και επιμερισμού χρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στην Ελληνική Δημοκρατία λόγω καταδίκης για παραβιάσεις της ενωσιακής νομοθεσίας, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 45, παράγραφος 5 του Ν. 4042/2012.

Καταργείται η υπό στοιχεία οικ. 34611/2014 (Β’ 2113) κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας. με την παρ.5 του άρθρου 74 του Ν.4819/2021 - ΦΕΚ: 129/Α/23.7.2021

Δράσεις για τη χωριστή συλλογή και μεταφορά των παραγόμενων αστικών βιοαποβλήτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι ο Δήμος Καλλιθέας έχει αυτοτελή αρμοδιότητα για την προμήθεια και εγκατάσταση των υπό προμήθεια γωνιών ανακύκλωσης και, συνακόλουθα, νομίμως αναλαμβάνει τη σχετική δαπάνη, η δε αρμοδιότητά του αυτή δεν αναιρείται από την υπογραφή συμβάσεων μεταξύ αυτού και των εταιρειών «ΕΕΑΑ Α.Ε.» και «…Α.Ε.» καθόσον το αντικείμενο αυτών αφορά την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών και όχι το σύστημα εγκατάστασης Πράσινων Σημείων και Γωνιών Ανακύκλωσης για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων, στα οποία περιλαμβάνονται, σύμφωνα με το Παράρτημα VI του ν. 4819, και οι συσκευασίες, και το οποίο παραμένει στην αρμοδιότητα των Δήμων. Αρμοδιότητα που δεν αναιρείται, εξάλλου, ούτε από τις διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 1 του ν. 4819/2021, που προβλέπουν το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (συλλογής και διαλογής) ανακυκλώσιμων αποβλήτων στις σχολικές μονάδες, αρμοδιότητας των οικείων ΣΣΕΔ, που είναι διαφορετικό, κατά τα προεκτεθέντα, από αυτό των Γωνιών Ανακύκλωσης. Επομένως, νομίμως επιβαρύνθηκε ο προσφεύγων Δήμος, μέσω της δημόσιας χρηματοδότησής του από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», με τις δαπάνες αγοράς των ειδών της ελεγχόμενης προμήθειας και νομίμως ενέκρινε τη δημοπράτηση της προμήθειας αυτής (βλ. Έβδ. Τμ. 1100/2024 σκ. 16.2, 1032/2024 σκ. 7, 895/2024 σκ. 22, 894/2024 σκ. 19).	Όπως συνάγεται από τις προεκτεθείσες διατάξεις των άρθρων 45 και 49 του ν. 4412/2016 και όπως ορθά δέχτηκε το Κλιμάκιο, στον φάκελο εκάστης δημόσιας σύμβασης προμηθειών ή/και υπηρεσιών θα πρέπει να περιλαμβάνονται όλες οι προβλεπόμενες μελέτες, εγκρίσεις ή γνωμοδοτήσεις που αφορούν τα προς προμήθεια είδη, καθόσον αυτές αποτελούν στοιχείο ωριμότητας αυτής, ήτοι προαπαιτούμενο για την έναρξη της διαδικασίας ανάθεσής της. Τέτοια μελέτη που προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις είναι και η τεχνική μελέτη του άρθρου 11 παρ. 9 του ν. 4674/2020, το οποίο απαλλάσσει μεν τους αρμόδιους φορείς από την υποχρέωση λήψης άδειας δόμησης για την εγκατάσταση, μεταξύ άλλων, Πράσινων Γωνιών Ανακύκλωσης, υπό τις προϋποθέσεις, ωστόσο, που τίθενται σε αυτό (ύπαρξη τεχνικής μελέτης, οι ΓΑ να μην υπερβαίνουν σε εμβαδό τα τριάντα (30) τετραγωνικά μέτρα και να καταλείπεται ελεύθερη λωρίδα κυκλοφορίας για τη διέλευση πεζών πλάτους 1,80 μ. τουλάχιστον). Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι όροι που τίθενται στις περ. i και v του άρθρου 2.2.14 της διακήρυξης εισάγουν πράγματι ανεπίτρεπτη διάκριση, χωρίς να υφίσταται αποχρών λόγος δημοσίου συμφέροντος που να τη δικαιολογεί. Τούτο, ειδικότερα, διότι οι σχετικοί περιορισμοί ως προς την εμπειρία των διαγωνιζόμενων ή του στελέχους παρίστανται δυσανάλογοι σε σχέση με τον σκοπό, για τον οποίο θεσπίστηκαν, δοθέντος ότι αυτός μπορεί να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά και με λιγότερο περιοριστικό για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού τρόπο.	Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις προσφυγές ανάκλησης.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «..Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία».Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Καλλιθέας και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «..».Ανακαλεί τη 289/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Δημιουργία γωνιών ανακύκλωσης.(...)	Ειδικότερα δε από τις εν λόγω διατάξεις δεν προκύπτει ότι όταν ένας Δήμος έχει συνάψει σύμβαση με φορέα ΣΣΕΔ για την εναλλακτική διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων συσκευασιών, ο φορέας ΣΣΕΔ καθίσταται αποκλειστικά αρμόδιος για την εν λόγω διαχείριση και παύει η θεσπιζόμενη με το άρθρο 29 του ν. 4819/2021 αυτοτελής αρμοδιότητα του Δήμου να προμηθευτεί και να θέσει σε λειτουργία γωνιές ανακύκλωσης για τη διαχείριση των προβλεπόμενων στο Παράρτημα VI του ως άνω νόμου αποδεκτών κατηγοριών αποβλήτων, στις οποίες ρητά περιλαμβάνονται και συσκευασίες. Συνεπώς, ένας Δήμος έχει αρμοδιότητα να αναθέσει σύμβαση προμήθειας γωνιών ανακύκλωσης για τη διαχείριση σε αυτές του συνόλου των προβλεπόμενων εκ του νόμου κατηγοριών αποβλήτων, καθώς και απορριμματοφόρων οχημάτων για τη μεταφορά των ως άνω αποβλήτων από τις γωνιές ανακύκλωσης και να αναλάβει τις σχετικές δαπάνες, έστω και εάν παραλλήλως έχει συνάψει με φορέα ΣΣΕΔ σύμβαση με αντικείμενο την εναλλακτική διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασιών..
Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το σύστημα διαχείρισης από τους ΟΤΑ α΄ βαθμού αποβλήτων μέσω των γωνιών ανακύκλωσης, στις οποίες γίνονται αποδεκτές οι προβλεπόμενες από τον νόμο κατηγορίες αποβλήτων περιλαμβανομένων και συσκευασιών και το σύστημα της εναλλακτικής διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων συσκευασιών, που μπορεί να υλοποιείται και με συνεργασία ενός ΟΤΑ α΄ βαθμού με τον οικείο φορέα ΣΣΕΔ, είναι δύο διακριτά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων με διαφορετικό σκοπό, φορέα διαχείρισης και τρόπο λειτουργίας, τα οποία μπορούν να υπάρχουν παράλληλα και να δρούν συμπληρωματικά μεταξύ τους για την επίτευξη υψηλότερων ποσοτικών στόχων στην ανακύκλωση. Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 98/2024 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια υλικών και εξοπλισμού για τον εκσυγχρονισμό, την αποκατάσταση φθορών και τη λειτουργική αναβάθμιση των προαύλιων χώρων του συνόλου των σχολείων(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι ο προσφεύγων Δήμος έχει αυτοτελή αρμοδιότητα για την προμήθεια και εγκατάσταση των υπό προμήθεια γωνιών ανακύκλωσης και, συνακόλουθα, και αρμοδιότητα ανάληψης της σχετικής δαπάνης, η αρμοδιότητά του δε αυτή δεν αναιρείται από την ύπαρξη σύμβασης μεταξύ αυτού και της …Α.Ε. για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών, ούτε, εξάλλου, από τις διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 1 του ν. 4819/2021, που αφορούν σε σύστημα συλλογής ανακυκλώσιμων αποβλήτων στις σχολικές μονάδες, αρμοδιότητας των οικείων ΣΣΕΔ, διαφορετικό από αυτό των Γωνιών Ανακύκλωσης (βλ. σκέψη 17). Συνεπώς, όπως βασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, νομίμως η προμήθεια και η εγκατάσταση των συμπεριλαμβανομένων στην ελεγχόμενη σύμβαση γωνιών ανακύκλωσης χρηματοδοτείται μέσω δημόσιας χρηματοδότησης δυνάμει της από 6.12.2023 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..και της Περιφέρειας Αττικής, αφού η δαπάνη αυτή δεν βαρύνει την εταιρεία ..Α.Ε. και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει ο διαπιστούμενος με την προσβαλλόμενη Πράξη διακωλυτικός της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης λόγος. Εξάλλου, το ΣΤ΄ Kλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την 455/2023 Πράξη του, αποφάνθηκε υπέρ της νομιμότητας της ως άνω από 6.12.2023 προγραμματικής σύμβασης, κρίνοντας παρεμπιπτόντως, ως αναγκαίο προαπαιτούμενο, νόμιμη τη χρηματοδότηση (βλ. σχετικά το άρθρο 3 της προγραμματικής σύμβασης) και, συνεπώς, η κρίση αυτή που καλύπτεται από την οριστικότητα της ως άνω θετικής Πράξης του Κλιμακίου, δεν μπορούσε να ανατραπεί εκ των υστέρων από το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη. Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση. 
	Ανακαλεί την 264/2024 πράξη της ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 75/2021 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ αυτών για την παροχή των υπηρεσιών με τίτλο «Υπηρεσίες ανάπτυξης και διαχείρισης προγράμματος ανακύκλωσης» με προϋπολογισμό δαπάνης ύψους 12.556.800 ευρώ πλέον Φ.Π.Α 24% για τρία έτη, με δικαίωμα προαίρεσης για ένα επιπλέον έτος, ποσού 4.185.600 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. 24%(....)το Δικαστήριο κρίνει ότι εφόσον στους επίμαχους όρους των άρθρων 2.2.6.1 και 2.2.9.2 περ. Β.4.α της διακήρυξης της ελεγχόμενης ανάθεσης δεν προβλέπεται ρητά, ούτε δύναται να συναχθεί με βεβαιότητα, ότι κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς του ο συμμετέχων οικονομικός φορέας έπρεπε να έχει ήδη εκτελέσει ολόκληρη ή τμήμα σύμβασης παροχής υπηρεσιών αξίας τουλάχιστον 1.000.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. για λειτουργία και διαχείριση σταθερών και κινητών Πράσινων Σημείων, η αρχή της τυπικότητας σε συνδυασμό με τις λοιπές θεμελιώδεις αρχές του ενωσιακού και εθνικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων επιβάλλουν να γίνει δεκτό ότι για την παραδεκτή υποβολή της προσφοράς, αρκεί ο οικονομικός φορέας να εκτελεί κατ΄αυτήν μία τέτοια σύμβαση προϋπολογισμού τουλάχιστον 1.000.000,00 πλέον Φ.Π.Α.. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση τόσο των όρων της διακήρυξης όσο και των στοιχείων της υποβληθείσας προσφοράς.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτές 75/2021 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο αιτιολογικό της παρούσας.

Επιδιώκεται η ανάκληση της 554/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν (υπό στοιχ. ΙΙ – ΙV της παρούσας), το Τμήμα διαπιστώνει, στο πλαίσιο του διενεργούμενου, σύμφωνα με τα άρθρα 98 του Συντάγματος και 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/2013), προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, ο οποίος εκτείνεται στο σύνολο της διαδικασίας σύναψής τους (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 1068/2018, 123/2019), ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχει ωφέλεια του Δήμου, κατά την έννοια των άρθρων 186 και 191 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006), η οποία καθιστά νόμιμη την εν λόγω σύμβαση αγοράς, όπως βάσιμα ισχυρίζεται ο αιτών. Ειδικότερα, με την αγορά του συγκεκριμένου ακινήτου (οικοπέδου), το οποίο κρίθηκε ότι πληρούσε τις ορισθείσες με την οικεία διακήρυξη προδιαγραφές (βλ. το με αριθμ. πρωτ. 3243/23.1.2019 Πρακτικό της «Επιτροπής Εκτίμησης και Καταλληλότητας ακινήτων προς μίσθωση, εκμίσθωση, αγορά και εκποίηση για το έτος 2019»), εξυπηρετούνται σκοποί που ανάγονται στις προβλεπόμενες από το νόμο αρμοδιότητες του Δήμου στον τομέα του Περιβάλλοντος (βλ. άρθρο 75 I. β΄ του Κ.Δ.Κ.), ενόψει και των προσκομιζόμενων στοιχείων από τα οποία προκύπτει ότι η διαδικασία αναθεώρησης του (ισχύοντος) Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ......, ώστε η περιοχή όπου βρίσκεται το επίμαχο ακίνητο να αποκτήσει χρήση συμβατή με την εγκατάσταση Μεγάλου Πράσινου Σημείου (βλ. άρθρα 8 και 12 του π.δ. 59/2018, Α΄ 114), έχει εκκινήσει και βρίσκεται σε εξέλιξη [βλ. σχετ. την έγκριση της Υδρογεωτεχνικής Μελέτης (αρ. πρωτ. Γ1δ/Γ.Π.10410/22-2-2017) και της Μελέτης Γεωλογικής Καταλληλότητας πέριξ του Νεκροταφείου ...... (αρ. πρωτ. 104761/1140/13-12-2016/21-2-2017), που αναφέρονται στο με αριθμ. πρωτ. 30887/19.7.2019 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, την από 19.7.2018 απόφαση του Συμβουλίου Μητροπολιτικού Σχεδιασμού, τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) του Σχεδίου Αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. του Δήμου…., η οποία τέθηκε σε διαβούλευση με τις δημόσιες αρχές και το ενδιαφερόμενο κοινό (βλ. το με αριθμ. πρωτ. 45829/23.10.2019 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου), καθώς και τη 279/2019 απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της Περιφέρειας Αττικής, Θέμα 17Ο «Γνωμοδότηση επί της Σ.Μ.Π.Ε. για την Αναθεώρηση του Γ.Π.Σ. του Δήμου Χ….»]. Οι ως άνω δε σκοποί του αιτούντος, στην εξυπηρέτηση των οποίων αποσκοπεί η εν λόγω αγορά, αποτυπώθηκαν στη 230/2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εγκρίθηκε το Τοπικό Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων του Δήμου ......, όπου και αναφέρεται η δημιουργία Πράσινων Σημείων στο πλαίσιο υλοποίησής του. Εξάλλου, όπως ρητά προβλέπεται, τα Μεγάλα Πράσινα Σημεία εγκαθίστανται, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά από την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση, σε οικόπεδα ή γήπεδα που ανήκουν στον οικείο δήμο ή που ενοικιάζονται από αυτόν ή που του παραχωρούνται για το σκοπό αυτό, εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως (βλ. άρθρο 44Α παρ. 2 εδ. α΄ του ν. 4042/2012), με αποτέλεσμα να προκύπτει ότι απαιτείται για τη χωροθέτησή τους η απόκτηση του ακινήτου (οικοπέδου) από το Δήμο.Ανακαλεί την 554/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου