«Α. Συντήρηση αντλιοστασίων Β. Συντήρηση Η/Μ συντριβανιών και λοιπών αυτοματισμών Γ. Συντήρηση Η/Μ εγκαταστάσεων στην κατασκήνωση … & Δ. Συντήρηση και επισκευή κλιματιστικών μηχανημάτων»

Αναβάθμιση κτιριακών εγκαταστάσεων και ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού..Με τα δεδομένα αυτά, ανεξαρτήτως του ότι πριν από την αποδοχή των διευκρινίσεων με την ως άνω απόφαση του Δ.Σ. έπρεπε να είχε προηγηθεί η σχετική κρίση της αρμόδιας Επιτροπής Διαγωνισμού επ’ αυτών, σε κάθε περίπτωση πάντως προκύπτει ότι, ακόμη και μετά την αποδοχή των διευκρινίσεων, δεν συντάχθηκε Πρακτικό της αρμόδιας Επιτροπής Διαγωνισμού για τη βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής υποψήφιας αναδόχου, συνοδευόμενη από ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με συνέπεια να μην εξειδικεύεται προσηκόντως και νομίμως το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και να μην προκύπτει σαφώς ότι καλύπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης χωρίς αποκλίσεις, καθόσον δεν αναδεικνύονται τα συγκεκριμένα εκείνα στοιχεία του φακέλου του διαγωνιζομένου, που τελικώς οδήγησαν στην αποδοχή της τεχνικής προσφοράς.

Αναβάθμιση κτιριακών εγκαταστάσεων και ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού- προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας....Με τα δεδομένα αυτά, ανεξαρτήτως του ότι πριν από την αποδοχή των διευκρινίσεων με την ως άνω απόφαση του Δ.Σ. έπρεπε να είχε προηγηθεί η σχετική κρίση της αρμόδιας Επιτροπής Διαγωνισμού επ’ αυτών, σε κάθε περίπτωση πάντως προκύπτει ότι, ακόμη και μετά την αποδοχή των διευκρινίσεων, δεν συντάχθηκε Πρακτικό της αρμόδιας Επιτροπής Διαγωνισμού για τη βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής υποψήφιας αναδόχου, συνοδευόμενη από ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με συνέπεια να μην εξειδικεύεται προσηκόντως και νομίμως το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και να μην προκύπτει σαφώς ότι καλύπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης χωρίς αποκλίσεις, καθόσον δεν αναδεικνύονται τα συγκεκριμένα εκείνα στοιχεία του φακέλου του διαγωνιζομένου, που τελικώς οδήγησαν στην αποδοχή της τεχνικής προσφοράς.

Παροχή υπηρεσιών φυσικής αγωγής, ναυαγοσωστικής και διοικητικής υποστήριξης:Ζητείται η ανάκληση της 12/2020 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η σύμβαση, στην κατάρτιση της οποίας κατατείνει ο διενεργηθείς με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περιπτ. γ του ν.4412/2016) διαγωνισμός αναφορικά με τις «Εγκαταστάσεις μηχανημάτων κατάλληλου αερισμού λόγω κορωνοϊού», έχει μεικτό χαρακτήρα συμβάσεως προμηθειών και υπηρεσιών. Κύριο, όμως, αντικείμενο αυτής αποτελεί η προμήθεια εξοπλισμού κλιματιστικών συσκευών και τοπικών κλιματιστικών μονάδων, καθώς και ανταλλακτικών – αναλώσιμων υλικών εκτάκτων βλαβών αντλιών θερμότητας. Η προμήθεια δε του εξοπλισμού αυτού, εξ ορισμού και εκ φύσεως αρρήκτως συνδεδεμένη με την τοποθέτηση και εγκατάστασή του, αποσκοπεί στη διαμόρφωση συνθηκών κατάλληλου αερισμού λόγω κορωνοϊού σε διάσπαρτα, ουδαμώς προσδιοριζόμενα, κτίρια εκ των συντηρούμενων από το Δήμο .... ιδιόκτητων και μισθωμένων, και αποτελεί τη βασική υποχρέωση του αναδόχου, ενώ όλες οι λοιπές υποχρεώσεις που τον βαρύνουν  έχουν παρεπόμενο μόνον χαρακτήρα. Το συμπέρασμα ότι οι εργασίες εγκατάστασης του υπό προμήθεια εξοπλισμού είναι δευτερεύοντος και συμπληρωματικού χαρακτήρα σε σχέση με την προμήθεια ενισχύεται από την ανάλυση του προϋπολογισμού δημοπράτησης, στον οποίο δεν προβλέπονται αυτοτελή κόστη για τις εργασίες αυτές, αλλά έχουν συμπεριληφθεί στο κόστος των επιμέρους υπό προμήθεια ειδών, καθώς και από το γεγονός ότι στα συμβατικά τεύχη δεν προβλέπονται ρητά ειδικές, συναφείς προς τη φύση τους, τεχνικές γνώσεις ή άλλες προϋποθέσεις και προσόντα των  προσφερόντων, πέραν της υποχρέωσης διάθεσης τεχνικού προσωπικού με αντίστοιχη εμπειρία σε έργα Ηλεκτρομηχανολογικά (βλ. άρθρο 32 της ΕΣΥ). Περαιτέρω, δευτερεύοντα, ως προς το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, χαρακτήρα έχουν τόσο οι υπηρεσίες συντήρησης, ελέγχου, αντικατάστασης, επισκευής και αποκατάστασης βλαβών και εν γένει επεμβάσεων στις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις αερισμού και κλιματισμού, προκειμένου να αποκατασταθεί η λειτουργικότητά τους και να επιτευχθούν τα προσδιοριζόμενα στην Δ1(δ)/ΓΠ οικ.26635/23.4.2020 εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας τεχνικά μέτρα διασφάλισης της δημόσιας υγείας κατά τη χρήση κλιματιστικών μονάδων, όσο και οι οικοδομικές εργασίες, καθόσον, όπως προκύπτει από τον πίνακα προϋπολογισμού δημοπράτησης, το κόστος αυτών, ανερχόμενο σε 128.379,94 ευρώ και 1.308,00 ευρώ αντίστοιχα, αντιστοιχεί στο έλασσον μέρος του συνολικού προϋπολογισμού της σύμβασης έναντι της προμήθειας και εγκατάστασης του απαιτούμενου εξοπλισμού κόστους 166.251,89 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (πρβ. ΣτΕ 736, 201/2012, 423/2011). Επιπροσθέτως, ουδαμώς προκύπτει ότι οι ανωτέρω εργασίες απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και μεθόδους από εξειδικευμένο επιστημονικό ή τεχνικό προσωπικό υψηλής τεχνικής και επιστημονικής γνώσης και εμπειρίας, αντιθέτως πρόκειται να εκτελεστούν από ένα συνεργείο αποτελούμενο από δύο ψυκτικούς οποιασδήποτε βαθμίδας (βλ. άρθρο 32 της ΕΣΥ). Εξ άλλου της διαδικασίας που προηγήθηκε δεν έχει συνταχθεί  ειδική τεχνική μελέτη μηχανικού αλλά μια απλή τεχνική περιγραφή των προς εκτέλεση εργασιών. Τέλος, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος Δ.Α. ότι πρόκειται για έργο, καθόσον για την εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος κλιματισμού απαιτείται να προηγηθεί τεχνική εκτίμηση με υπολογισμό μεταβλητών παραμέτρων για την επιλογή του κατάλληλου μηχανήματος και να εφαρμοστούν οι τεχνικές προδιαγραφές των παραγράφων 2.4 «Παραδοχές-Συνθήκες Υπολογισμού» και 2.5. «Συστήματα Κλιματισμού» του τεύχους «Τεχνική Συγγραφή Υποχρεώσεων (Τ.Σ.Τ.) & Τεχνικές Προδιαγραφές Μελέτης», ερείδονται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθόσον τα διαλαμβανόμενα στις ως άνω παραγράφους προσιδιάζουν μεν σε έργο, δεν τυγχάνουν, όμως, εν προκειμένω εφαρμογής, δεδομένου ότι το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν αφορά στην εγκατάσταση αεραγωγών, σωληνώσεων, αντλιών νερού, παραγωγής ζεστού νερού με λέβητες, οργάνων αυτοματισμού ούτε στην τροποποίηση ολικώς ή μερικώς μίας ή περισσοτέρων εγκαταστάσεων κλιματισμού, ώστε να επιτευχθεί ένα ολοκληρωμένο τεχνικό αποτέλεσμα και να κατασκευαστεί ένα πλήρως λειτουργικό έργο, είναι, δε, αδιάφορο εάν εκ περισσού διαλαμβάνονται στο ως άνω τεύχος. Ανακαλεί την 12/2020 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

 

ΕΣ/Β ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/521/2021:Απορρίπτει την αναθεώρηση της 2647/2020 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

 

 

Προμήθεια ανταλλακτικών και την παροχή υπηρεσιών συντήρησης: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, η ανάθεση της 69/29.12.2107 επίμαχης σύμβασης έχει μεικτό χαρακτήρα, καθώς περιλαμβάνει τμήμα που έχει ως αντικείμενο την προμήθεια ανταλλακτικών και τμήμα με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών συντηρήσεως οκτώ φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων. Δοθέντος, δε, ότι η αξία της ανατεθείσας προμήθειας (9.244,85 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.) είναι υψηλότερη σε σχέση με την αξία των ανατεθεισών υπηρεσιών συντήρησης (2.311 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.), το κύριο αντικείμενο της επίμαχης αναθέσεως είναι η προμήθεια αγαθών. Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απευθείας αυτή ανάθεση  είναι νόμιμη, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή ειδικών προς τούτο λόγων, αφού η συνολική αξία της άνευ Φ.Π.Α. (11.555,85 ευρώ) συναθροιζόμενη με το ποσό των 4.996,50 ευρώ (άνευ Φ.Π.Α.) που είναι το συμβατικό τίμημα της ομοειδούς αντικειμένου 3/11.5.2017 σύμβασης προμήθειας αναλωσίμων μηχανών offset και συμπληρωματικού εξοπλισμού, που συνήφθη εντός του ίδιου έτους, ανερχόμενη στο συνολικό ποσό των 16.552,30 ευρώ (11.555,85+4.996,50) υπολείπεται του ποσού των 20.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), χωρίς να τίθεται ζήτημα μη νόμιμης κατάτμησης της συνολικής ετήσιας δαπάνης του Ιδρύματος για την προμήθεια ομοειδών αγαθών (προμήθεια ανταλλακτικών φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων), απορριπτομένου ως αβασίμου του προβαλλομένου από την Επίτροπο λόγου διαφωνίας. Τυχόν δε μη νομιμότητα των δαπανών που απορρέουν από τις αναθέσεις, εντός του έτους 2017, υπηρεσιών επισκευής και συντηρήσεως των φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων των Τμημάτων του ..... και τις σχετικές συναφθείσες συμβάσεις που αναφέρει η Επίτροπος, αποτελεί αντικείμενο του προληπτικού ελέγχου αυτών από το Ελεγκτικό Συνέδριο, υπό τις προϋποθέσεις που θέτει το π.δ. 136/2011 (Α΄ 267), και δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της ελεγχόμενης εν προκειμένω δαπάνης.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. αμοιβή για την παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης για την «Καταγραφή Ηλεκτρομηχανολογικού (Η/Μ) Εξοπλισμού & Εγκαταστάσεων (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως ανατέθηκε στο φερόμενο ως δικαιούχο εκπαιδευτικό ίδρυμα η παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών, καθόσον  αυτές, όπως περιγράφονται ανωτέρω, δεν είναι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, ειδικής φύσης, ώστε η διεκπεραίωσή τους να απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις ή εμπειρία, αλλά ανάγονται στα πάγια και συνήθη καθήκοντα του προσωπικού της Τεχνικής Υπηρεσίας και δη του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων, όπως αυτά προβλέπονται στον Οργανισμό του Νοσοκομείου, μη αποδεικνυομένης της αδυναμίας αυτού να εκτελέσει τις επίμαχες εργασίες με το υπάρχον προσωπικό του, ενόψει και του αριθμού των συνολικά προβλεπομένων θέσεων στη συγκεκριμένη Υπηρεσία, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Οργανισμού του. Ειδικότερα, εκ των 9 συνολικά προβλεπόμενων θέσεων της Τεχνικής Υπηρεσίας κατηγορίας ΠΕ και ΤΕ κλάδου Μηχανικών, είναι στελεχωμένες οι 8. Λαμβανομένου, ωστόσο, υπόψη ότι μόνο 2 εκ των θέσεων αυτών αφορούν στο Τμήμα Η/Μ Εγκαταστάσεων, καθώς και της υποχρέωσης των ως άνω υπαλλήλων, παράλληλα προς τη διεκπεραίωση των λοιπών προβλεπόμενων στον Οργανισμό τακτικών εργασιών, της σύνταξης των απαιτούμενων τεχνικών προδιαγραφών και συμβατικών τευχών για τη διενέργεια διαγωνισμών για τη συντήρηση των πεπαλαιωμένων εγκαταστάσεων του Νοσοκομείου, οι  οποίοι μάλιστα φέρονται ήδη ως εν εξελίξει ή ακόμη και ως ήδη περαιωθέντες ..., το Κλιμάκιο κρίνει ότι συγγνωστώς εν προκειμένω το Νοσοκομείο υπέλαβε ότι μπορούσε να προβεί νομίμως στην ανωτέρω ανάθεση των επίμαχων εργασιών και ως εκ τούτου το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα  θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικείο οικονομικό έτος.V. Κατόπιν αυτών, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συνδρομής συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2016.

Παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού: Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι μη νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών συντηρήσεως ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, δεδομένου ότι δεν προηγήθηκε της διαδικασίας αναθέσεώς τους η έκδοση της προβλεπόμενης στη διάταξη του άρθρου 50 παρ. 10 του ν. 3370/2005 αποφάσεως του Υπουργού Υγείας. Αβασίμως δε προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι η διάταξη αυτή δεν τυγχάνει εφαρμογής μετά την θέσπιση των διατάξεων του άρθρου 27 παρ. 11 του ν. 3867/2010, με τις οποίες δίδεται η δυνατότητα στους φορείς του άρθρου 9 του ν. 3580/2007 (ήτοι στα Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ. που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας), να αναθέτουν υπηρεσίες μέχρι του ποσού των 45.000 ευρώ, χωρίς προηγούμενη έγκριση σκοπιμότητας. Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη ΙΙ Β, η υπουργική απόφαση που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 50 παρ. 10 του ν. 3370/2005 δεν συνιστά έγκριση σκοπιμότητας, αλλά ουσιώδη τύπο της οικείας διαδικασίας αναθέσεως, αφού με την απόφαση αυτή καθορίζονται ουσιώδη στοιχεία της αναθέσεως αυτής, όπως ο συνολικός προϋπολογισμός της, ο αριθμός των απαιτουμένων τεχνικών και οι ειδικότητές τους. Περαιτέρω, κατά παράβαση της αρχής της ειδικότητας των πιστώσεων, η ελεγχόμενη δαπάνη βάρυνε τον Κ.Α.Ε. 0863 με κατονομασία «Συντήρηση και επισκευή κτιρίων», ο οποίος δεν σχετίζεται εννοιολογικά με το είδος των παρασχεθεισών υπηρεσιών, αφού αυτές αφορούν τη συντήρηση και επισκευή του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και όχι του κτιρίου του εν λόγω Νοσοκομείου. Εξάλλου, αλυσιτελώς προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι ο εν λόγω Κ.Α.Ε. εντάσσεται στον γενικότερο Κ.Α.Ε. 0860: «Συντήρηση και επισκευή μονίμων εγκαταστάσεων», ο οποίος σχετίζεται εννοιολογικά με τις παρασχεθείσες υπηρεσίες. Τούτο δε διότι, ο εν λόγω Κ.Α.Ε. αναλύεται στους Κ.Α.Ε. 0863:  «Συντήρηση και επισκευή κτιρίων», 0868: «Συντήρηση και επισκευή τουριστικών εγκαταστάσεων» και 0869: «Συντήρηση και επισκευή ναών, μουσείων, μνημείων, βιβλιοθηκών και αρχαιολογικών χώρων», οι οποίοι ουδόλως σχετίζονται με τις παρασχθείσες υπηρεσίες, με συνέπεια να μην δικαιολογείται η πεποίθηση του Νοσοκομείου ότι είχε επιβαρυνθεί ο ορθός Κ.Α.Ε.. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως της συμπληρώσεως του ανωτέρω λόγου διαφωνίας με την υπόδειξη, με την από 6.10.2015 έκθεση του Επιτρόπου, του ορθού Κ.Α.Ε., τον οποίο έπρεπε να βαρύνει η ελεγχόμενη δαπάνη (Κ.Α.Ε. 0419 «Αμοιβές λοιπών που εκτελούν ειδικές υπηρεσίες με την ιδιότητα ελευθέρων επαγγελματιών»), καθόσον η εννοιολογική αναντιστοιχία μεταξύ του Κ.Α.Ε. που επιβαρύνθηκε σε σχέση με το είδος της ελεγχόμενης δαπάνης είναι προφανής. Τέλος, αβασίμως προβάλλεται από το αιτούν Νοσοκομείο ότι εν προκειμένω τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015 (ΦΕΚ Α΄ 76/9.7.2015), σύμφωνα με τις οποίες θεωρούνται νόμιμες οι δαπάνες για την εξόφληση υποχρεώσεων των Νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. που απορρέουν από προμήθειες υλικών-αγαθών και παροχή υπηρεσιών που διενεργήθηκαν μέχρι τη δημοσίευση του νόμου αυτού, χωρίς την υπογραφή σύμβασης, δεν αναφέρονται στο Παρατηρητήριο Τιμών που τηρεί η Ε.Π.Υ. (άρθρο 24 του ν. 3846/2010), δεν υφίστανται προηγούμενες συμβάσεις και με την προϋπόθεση ότι είναι εντός των εγκεκριμένων πιστώσεων των προϋπολογισμών τους, των αντίστοιχων ετών αναφοράς. Τούτο δε, διότι, όπως προκύπτει από τη γραμματική ερμηνεία της εν λόγω διατάξεως, για την νομιμοποίηση δαπάνης που απορρέει από παροχή υπηρεσιών, απαιτείται, μεταξύ άλλων προϋποθέσεων, οι υπηρεσίες αυτές να μην έχουν παρασχεθεί σε εκτέλεση σχετικώς συναφθείσας συμβάσεως και επιπλέον η οικεία δαπάνη να βρίσκεται εντός των εγκεκριμένων πιστώσεων των προϋπολογισμών των Νοσοκομείων, των αντίστοιχων ετών αναφοράς. Οι προϋποθέσεις αυτές, όμως, δεν συντρέχουν εν προκειμένω, αφού, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω, μεταξύ του Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου έχει υπογραφεί η 46/19.3.2015 σύμβαση, σε εκτέλεση της οποίας παρασχέθηκαν από την τελευταία οι επίμαχες υπηρεσίες. Επιπλέον, για τη διενέργεια της επίμαχης δαπάνης βαρύνεται Κ.Α.Ε., ο οποίος παρουσιάζει εννοιολογική αναντιστοιχία με το είδος των ανατεθεισών υπηρεσιών, το γεγονός δε αυτό, που ισοδυναμεί με έλλειψη πιστώσεως, έχει ως συνέπεια να μην υφίσταται και έτερη προϋπόθεση για την εφαρμογή της εν λόγω διατάξεως.

Καταβολή επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι υπό κρίση δαπάνες παρίστανται μη νόμιμες, καθόσον ο φερόμενος ως δικαιούχος του 185Α/2018 χρηματικού εντάλματος πληρωμής, τακτικός υπάλληλος …, παρέχων εργασία διοικητικής φύσης, εξαιρείται ρητώς από τις επαγγελματικές ειδικότητες, που, σύμφωνα με την εφαρμοστέα διάταξη, έχουν δικαίωμα λήψης του επιδόματος αυτού.  Τούτο δε δεν μεταβάλλεται εκ του γεγονότος ότι η εν λόγω εργασία του παρέχεται σε χώρο στεγαζόμενο εντός των εγκαταστάσεων του αμαξοστασίου του Δήμου – που λειτουργεί ως σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων, στον οποίο πραγματοποιούνται καθημερινά οι λειτουργίες της υπηρεσίας καθαριότητας (συγκέντρωση ανακυκλώσιμων υλικών και μεταφόρτωση για το ΚΔΑΥ Ιωαννίνων, συγκέντρωση ηλεκτρικών συσκευών και ηλεκτρονικών αποβλήτων προς απομάκρυνση για τα κέντρα αποσυναρμολόγησης, συγκέντρωση κλαδευμάτων, υπολειμμάτων πρασίνου, στρωμάτων, ογκωδών απορριμμάτων παντός τύπου, ελαστικών, χρησιμοποιούμενων λαδιών οχημάτων για περαιτέρω επεξεργασία και μεταφόρτωση, σπασμένοι και κατεστραμμένοι κάδοι απορριμμάτων, στάθμευση και πλύση των απορριμματοφόρων και όλων των μηχανημάτων έργου του Δήμου) – αφού δεν περιλαμβάνεται στις διάφορες ειδικότητες των εργαζομένων που διεκπεραιώνουν την αποθήκευση, επεξεργασία, ανακύκλωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων στο Σ.Μ.Α., που, κατά τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, μόνο αυτές ήθελε ο νομοθέτης να συμπεριλάβει στους δικαιούχους του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας. Επιπροσθέτως, η εργασία του σε χώρο στεγασμένο και ξεχωριστό από εκείνον των εγκαταστάσεων του Σ.Μ.Α. που συντελείται η αποθήκευση, επεξεργασία, ανακύκλωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων, παρέχεται σε συνθήκες ουσιωδώς διάφορες από εκείνες των εργαζομένων που επιτελούν τις ανωτέρω εργασίες στις οικείες εγκαταστάσεις του Σ.Μ.Α. Περαιτέρω, ούτε ο …, φερόμενος ως δικαιούχος του 186Α/2018 χρηματικού εντάλματος πληρωμής, δικαιούται τη λήψη επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, καθόσον, ναι μεν ως υπάλληλος κατηγορίας Δ.Ε. Επόπτη Καθαριότητας συγκαταλέγεται στις ειδικές και περιοριστικώς αναφερόμενες στο νόμο ειδικότητες που δικαιολογούν την καταβολή του επιδόματος αυτού, πλην όμως η φύση των καθηκόντων του ως Προϊστάμενος του Τμήματος Καθαριότητας, θέση ευθύνης στην οποία αυτός έχει τοποθετηθεί, διαφοροποιείται ουσιωδώς από τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων που διεκπεραιώνουν την αποθήκευση, επεξεργασία, ανακύκλωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων στις οικείες εγκαταστάσεις του Σ.Μ.Α.. Πέραν των ανωτέρω, δεν αρκεί για να καταστήσει τους υπαλλήλους αυτούς δικαιούχους του επίμαχου επιδόματος, ενόψει της στενής ερμηνείας των εν λόγω διατάξεων, το γεγονός ότι, καθ’ όλο το ωράριο εργασίας τους, υφίστανται εξ αντικειμένου τις επιβαρυντικές επιπτώσεις της επαφής με χώρους μεταφόρτωσης, ανακύκλωσης και συλλογής απορριμμάτων, με τις εκλυόμενες οσμές και τη σκόνη των απορριμμάτων, τη διάχυση των ρύπων στο σύνολο των εγκαταστάσεων του Σ.Μ.Α. και την εν γένει αισθητική υποβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων ισχυρισμών του Δήμου. Εξάλλου, επίσης αβασίμως επικαλείται ο Δήμος το 11680/13.4.2018 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης, με το οποίο γίνεται δεκτό ότι οι Προϊστάμενοι Καθαριότητας, όπως και οι εργαζόμενοι ανεξαρτήτως ειδικότητας, οι οποίοι παρέχουν κατά πλήρες ωράριο την εργασία τους στους επίμαχους χώρους, δικαιούνται το εν λόγω επίδομα, καθώς αυτό αποτελεί έγγραφο παροχής οδηγιών εσωτερικής φύσης, στερούμενο επομένως, ως εκ της φύσης του, δεσμευτικής ισχύος.

Επί του μείζονος σπουδαιότητος νομικού ζητήματος της αντίθεσης ή μη του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (ΦΕΚ Α΄ 115)  προς τις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ του Συντάγματος, και της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο παραπέμφθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 6 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013, ΦΕΚ Α΄ 52), όπως η παράγραφος αυτή ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 41 παρ. 2 του ν. 4489/2017 (ΦΕΚ Α΄ 140), στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τα πρακτικά της 20ης/14.11.2017 Συνεδρίασης του ΙV Τμήματος, που διαβιβάστηκαν στη Γραμματεία της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας με το ΦΓ16/10420/9.2.2018 έγγραφο της Υπηρεσίας Επιτρόπου στη Γραμματεία της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου...(..)Α. Στο άρθρο 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017) ορίζεται ότι: «Δαπάνες που έχουν προκύψει από ήδη παρασχεθείσες, έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης-εστίασης, φύλαξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού προς νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας, θεωρούνται σύννομες και εκκαθαρίζονται σε βάρος των πιστώσεων των προϋπολογισμών των οικείων φορέων». Στην αιτιολογική έκθεση της εν λόγω διάταξης αναφέρεται ότι «Στην περ. β, κρίνεται απαραίτητη η νομιμοποίηση δαπανών από υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης και φύλαξης ή συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού που έχουν παρασχεθεί σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, καθώς ομοίως συνέχονται με τη διαρκή και απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών αυτών (…). Από τη διατύπωση της διάταξης καθίσταται σαφές ότι νομιμοποιούνται μόνον οι δαπάνες που έχουν ήδη παρασχεθεί έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και όχι μεταγενέστερες», ενώ στην έκθεση αξιολόγησης συνεπειών της ρύθμισης, σε σχέση γενικώς  με την παρ. 3 του ως άνω άρθρου, αναφέρεται ότι «η προτεινόμενη διάταξη στην παρ. 3 επιφέρει ευεργετικές συνέπειες για τους φορείς που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της αποκαθιστώντας την ομαλή ροή πληρωμής των δαπανών (…) με άμεσο αποτέλεσμα την (…) εξοικονόμηση σημαντικών δημόσιων πόρων».(..)Β. Με την ανωτέρω διάταξη επιχειρείται η, δια της συλλήβδην νομιμοποίησης των οικείων δαπανών, άρση κάθε κωλύματος εξόφλησης των παρόχων ενός ευρέος φάσματος υπηρεσιών και δη καθαριότητας, σίτισης-εστίασης, φύλαξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού προς οιοδήποτε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου εποπτευόμενο από το Υπουργείο Υγείας, αδιακρίτως της βαρύτητας και των συνεπειών των πλημμελειών που καθιστούν παράνομη τη διενέργεια των σχετικών δαπανών, καθώς και χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό για το παρελθόν και μέχρι τη δημοσίευση του ως άνω νόμου.(..)Σημειωτέον ότι είχαν προηγηθεί και άλλες ενέργειες του νομοθέτη για νομιμοποίηση δαπανών από παροχή υπηρεσιών σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. και σε Δ.Υ.Πε., με τη θέσπιση ειδικότερα των διατάξεων: α) του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 (Α΄ 38), για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. αρχικώς για το  διάστημα από 1.9.2012 έως και 17.2.2014 (ημερομηνία δημοσίευσης νόμου) και κατόπιν, μετά από διαδοχικές παρατάσεις της χρονικής ισχύος του, μέχρι και 31.10.2017 (βλ. άρ. 15 παρ. 3 του ν. 4498/2017, Α΄ 172), υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις....Από τα ως άνω εκτεθέντα προκύπτει ότι, παρά την προγενέστερη νομιμοποίηση επί μακρό χρονικό διάστημα -είτε με την ψήφιση νέων είτε με την παράταση προϋφιστάμενων διατάξεων- δαπανών από παροχή υπηρεσιών, όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκε η παθογένεια που είχε οδηγήσει στη θέσπιση αυτών, αλλά ο νομοθέτης προσφεύγει εκ νέου στη θέσπιση της επίμαχης νομιμοποιητικής διάταξης, η οποία δεν θέτει καμία προϋπόθεση και κανένα περιορισμό για την αναδρομική νομιμοποίηση, συνιστά δε ευκαιριακή ρύθμιση αναδρομικής ισχύος, που στερείται συνοχής και συστηματικότητας και που έχει ως στόχο να παρακάμψει τον προληπτικό έλεγχο και τα εμπόδια που αυτός θέτει στη διενέργεια παράνομων δαπανών, διαιωνίζοντας την υπάρχουσα παθογένεια, αντί να συμβάλλει στην αντιμετώπισή της.(..) Παράλληλα, αντίκειται στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α΄, β΄ και γ΄ του Συντάγματος, καθώς στερεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο τη δυνατότητα να διαδραματίσει αποτελεσματικά τον ρόλο του ως θεσμική δικλίδα ασφαλείας για την πιστή τήρηση των εν λόγω συνταγματικών επιταγών και καταλύει τις ελεγκτικές του αρμοδιότητες....ανατρέποντας ακόμα και αναδρομικά ήδη εκφερθείσες κρίσεις περί της μη νομιμότητας εντελλόμενων δαπανών, αλλά και σε επίπεδο κατασταλτικού ή κατά περίπτωση προσυμβατικού ελέγχου.(..)

Κατόπιν των ανωτέρω, επί του παραπεφθέντος γενικότερης σημασίας ζητήματος  της αντίθεσης  της διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου 96 του ν. 4486/2017  στο Σύνταγμα και την Οδηγία 2014/24/ΕΕ, εισηγούμαι να γίνει δεκτό ότι η  εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, περαιτέρω δε να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Τμήμα, προκειμένου αυτό να αποφανθεί οριστικά επί της σχετικής αίτησης ανάκλησης.

Η Ολομέλεια, μετά από συζήτηση, αποδέχθηκε κατά πλειοψηφία την ως άνω εισήγηση.

Καταβολή ποσού  ως αμοιβή για την παροχή υπηρεσιών συντήρησης των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού δεν είναι νόμιμη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, δεδομένου ότι δεν προηγήθηκε της διαδικασίας ανάθεσής τους η έκδοση της προβλεπόμενης, στη διάταξη του άρθρου 50 παρ. 10 του ν. 3370/2005, απόφασης του Υπουργού Υγείας. Αβασίμως δε προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι η διάταξη αυτή δεν τυγχάνει εφαρμογής μετά τη θέσπιση των διατάξεων του άρθρου 27 παρ. 11 του ν. 3867/2010, με τις οποίες δίδεται η δυνατότητα στους φορείς του άρθρου 9 του ν. 3580/2007 να αναθέτουν υπηρεσίες μέχρι του ποσού των 45.000,00 ευρώ, χωρίς προηγούμενη έγκριση σκοπιμότητας, όπως εν προκειμένω, που η επίμαχη σύμβαση είχε προϋπολογισθείσα δαπάνη 45.000,00 (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).(...)Εξάλλου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν δύναται να νομιμοποιηθεί κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, διότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια  της  έλλειψης της υπουργικής απόφασης του άρθρου 50 παρ. 10 του ν. 3370/2005 δεν εμπίπτει στο πεδίο ρύθμισης της εν λόγω διάταξης, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν αποδεικνύεται ούτε ότι συντρέχουν εν προκειμένω οι προαναφερθείσες  προϋποθέσεις εφαρμογής της (βλ. σκέψη IV) τόσο ως προς τα προβλεπόμενα ζητήματα των καθυστερήσεων των οικείων διαδικασιών ανάθεσης όσο και ως προς την υποχρέωση της μη υπέρβασης της οριζόμενης στην εν λόγω διάταξη τιμής των επίμαχων υπηρεσιών.