Αρμοδιότητα του Νομάρχη προς έκδοση αποφάσεως περί εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Μετά την ακύρωση από το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσεων της Διοικήσεως προς εκτέλεση έργου λόγω ελλείψεως αποφάσεως περί εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων και με βάση την κατάταξη του εκτελουμένου έργου, ύστερα από την έκδοση της ως άνω ακυρωτικής αποφάσεως, στην τέταρτη υποκατηγορία της δευτέρας κατηγορίας έργων, αρμοδιότητα για την έκδοση της αποφάσεως περί εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων έχει ο οικείος Νομάρχης.

Απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ιδιωτικής κλινικής – Προϋπόθεση για την κατ’ άρθρο 10 του ΠΔ 247/1991 θεώρηση.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η κατ’ άρθρο 10 του ΠΔ 247/1991 επιβαλλόμενη θεώρηση των μελετών του άρθρου 9 του ιδίου ΠΔ καθώς και των λοιπών τεχνικών στοιχείων του έργου, προϋποθέτει την έκδοση αποφάσεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων κατά τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν 1650/1986.

Προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 – Χωροθέτηση ΧΥΤΑ – Προϋποθέσεις.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Είναι επιτρεπτή η χωροθέτηση ΧΥΤΑ εντός της περιοχής GR-1270014- Χερσόνησος Σιθωνίας (SPA) υπό την προϋπόθεση όμως της τήρησης κάποιων όρων που πρέπει να εξετάζονται με πλήρεις αιτιολογίες στην μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ήτοι: 1) Να έχει εξετασθεί και αποκλεισθεί άλλη εναλλακτική λύση, δηλαδή η δυνατότητα κατασκευής του ΧΥΤΑ σε άλλη επιτρεπόμενη εκτός Natura περιοχή. 2) Το έργο πρέπει να προβλέπεται στο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το οποίο και αποτελεί εν προκειμένω τον επιβαλλόμενο στρατηγικού επιπέδου χωροταξικό σχεδιασμό (ΣτΕ 965/2007 7μελής) και η συγκεκριμένη περιοχή να μη περιλαμβάνεται στις αναφερόμενες στο ως άνω σχέδιο ως αποκλειόμενες περιοχές κατά τον οικείο συνημμένο χάρτη. 3) Να αναφέρεται τεκμηριωμένα στη σχετική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ότι το έργο είναι απολύτως απαραίτητο για τη λειτουργία αστικού συγκροτήματος και την προστασία της δημόσιας υγείας και την διασφάλιση στοιχειώδους επιπέδου ποιότητας ζωής των κατοίκων του. 4) Αφού εντοπιστούν, λαμβανομένων υπόψη των πλέον προωθημένων επιστημονικών γνώσεων επί του θέματος, όλες εκείνες οι πτυχές, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον σκοπό της διατηρήσεως του οικείου τόπου, μπορεί να επιτραπεί η υλοποίηση του έργου μόνο εάν οι αρμόδιες αρχές διαμορφώνουν την πεποίθηση ότι δεν θα έχει επιβλαβείς συνέπειες για την ακεραιότητά του. Αλλά και στην περίπτωση, που δεν μπορεί να αποκλειστεί, βάσει αντικειμενικών στοιχείων, ότι η εκτέλεση του έργου μπορεί να επηρεάσει τον τόπο αυτό, τότε στην οικεία μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων πρέπει να περιέχονται εκτιμήσεις ως προς τις συγκεκριμένες επιπτώσεις του έργου στην προστατευόμενη περιοχή και να προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα με σκοπό την άμβλυνση των συνεπειών της χρησιμοποιήσεως τμήματος προστατευόμενης περιοχής για την κατασκευή του ΧΥΤΑ. 5) Να ληφθεί κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο, ώστε να εξασφαλισθεί η προστασία της συνολικής συνοχής του Natura 2000. (ομοφ.)

Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι για την πραγματοποίηση νέων έργων που έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και έχουν καταταγεί σε μία από τις κατηγορίες που προβλέπονται στο Νόμο, απαιτείται προηγούμενη, δηλαδή προ της ενάρξεως πραγματοποιήσεως του έργου, έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Ως έναρξη πραγματοποιήσεως του έργου θεωρείται όχι μόνον η υλική ενέργεια αυτού, αλλά και η έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξεως, η οποία αποτελεί προϋπόθεση της ενάρξεως κατασκευής του, ως η προκήρυξη (πρβλ. ΣτΕ 149/2000) ή η οικεία κατακυρωτική απόφαση. Κατά συνέπεια η παράλειψη εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων προ της εγκρίσεως του αποτελέσματος της δημοπρασίας συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, καθισταμένης ούτως μη νόμιμης της αποφάσεως αναθέσεως εκτελέσεως του έργου (Πράξη VI Τμήματος 33/2007, Απόφαση VI Τμήματος 2515/2009 και Ολ. ΣτΕ 526/2003, ΣτΕ 2472/2009, ΣτΕ 149/2000). Τούτο δε καθόσον τα αρμόδια διοικητικά όργανα εκτιμώντας τις συνέπειες που μπορεί να έχει ένα νέο έργο στο περιβάλλον δεν πρέπει να επηρεάζονται από τα τεχνικά δεδομένα του υπό εκτέλεση έργου, αλλ’ αντιθέτως οι όροι του διαγωνισμού οφείλουν να προσαρμόζονται σε προϋφιστάμενους (και ήδη εγκριθέντες) περιβαλλοντικούς όρους. Περαιτέρω η απόφαση εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων δύναται να έχει ορισμένη χρονική διάρκεια, μετά το πέρας της οποίας δύναται να αναθεωρηθεί χωρίς ουσιώδεις τροποποιήσεις, εκτεινομένης ούτω της διάρκειας των αρχικών όρων σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα του αρχικώς προσδιορισθέντος. Απλή αναθεώρηση της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων είναι επιτρεπτή πριν από τη λήξη ισχύος αυτών ή εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη τους. Αν παρέλθει ικανό χρονικό διάστημα (πέραν του ευλόγου) από τη λήξη ισχύος της αρχικής αδειοδοτήσεως απαιτείται να τηρηθεί εξαρχής η διαδικασία εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων (Απόφαση VI Τμήματος 2013/2010, ΣτΕ 297/2009, 3428/2004). Εκ τούτων παρέπεται ότι εάν κατά την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας υπάρχουν εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι, η ισχύς των οποίων παύει κατά το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα και πριν από την έκδοση της κατακυρωτικής αποφάσεως, η απλή αναθεώρηση αυτών, μετά την κατακύρωση του αποτελέσματος, αίρει (θεραπεύει) την πλημμέλεια της μη υπάρξεως αυτών κατά το χρόνο της κατακυρώσεως υπό την προϋπόθεση ότι η απόφαση αναθεωρήσεως εξεδόθη εντός ευλόγου χρόνου από της λήξεως των αρχικώς εγκριθέντων περιβαλλοντικών όρων και δεν επέρχονται ουσιώδεις μεταβολές στους αρχικών εγκριθέντες όρους σε σχέση με τις επιπτώσεις του έργου στο περιβάλλον. Τούτο δε καθόσον η ανάγκη της προϋπάρξεως (πριν την έναρξη της διαδικασίας του διαγωνισμού) περιβαλλοντικών όρων, προκειμένου τα αρμόδια διοικητικά όργανα να εκτιμούν τις επιπτώσεις κάθε έργου στο περιβάλλον, χωρίς να έχει δημιουργηθεί οποιαδήποτε νομική ή πραγματική κατάσταση (Ολ. ΣτΕ 526/2003, ΣτΕ 2472/2009), δεν θίγεται διότι οι περιβαλλοντικοί όροι έχουν εγκριθεί πριν από τη δημοπράτηση του έργου και η εντός ευλόγου χρόνου ανανέωση αυτών, ισοδυναμεί με απλή παράταση της ισχύος τους, η οποία, ως εκ της φύσεώς της, αναδράμει στο χρόνο λήξεως των αρχικών όρων και καλύπτει το χρονικό διάστημα από την εκπνοή τους έως το χρονικό σημείο που προβλέπεται στην ανανέωση. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα είχε ως αποτέλεσμα την υποχρέωση της Διοίκησης να ανακαλέσει την κατακυρωτική απόφαση και να εκδώσει (εφόσον δεν υφίστανται πλημμέλειες στη διαδικασία του διαγωνισμού) νέα, ομοίου περιεχομένου, η οποία απλώς θα έπεται του χρόνου αναθεωρήσεως της εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, με μόνη κατ’ ουσίαν συνέπεια την καθυστέρηση της διαδικασίας ολοκληρώσεως του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 149/2000). Τέλος, το εύλογο του μεσολαβούντος, μεταξύ της παύσης ισχύος των αρχικώς εγκριθέντων περιβαλλοντικών όρων και της αναθεωρήσεως αυτών, χρονικού διαστήματος, κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με βάση τα πραγματικά δεδομένα κάθε διαγωνισμού.

«Έκδοση Υπουργικής Απόφασης ΥΠΕΝ για την τροποποίηση απόφασης κατάταξης έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σε ό, τι αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότηση και έκδοση εγκυκλίου ΥΠΕΝ για διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης για έργα και δραστηριότητες σε περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000».(ΑΔΑ:Ψ78Ρ4653ΠΓ-ΩΨΣ)

Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για τη λειτουργία λατομείου.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Αφορά στις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να ανακληθεί ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για συγκεκριμένη λατομική δραστηριότητα και συναφείς προς αυτήν εγκαταστάσεις σε περιοχή της νήσου Σερίφου.

Εάν η απόφαση του Συντονιστή (πρώην Γενικού Γραμματέα) Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης με την οποία χαρακτηρίζεται μια περιοχή ως προστατευόμενο τοπίο, επιτρέπεται να περιλαμβάνει καθορισμό χρήσεων γης, καθώς και να προβλέπει τη θέσπιση όρων, περιορισμών και ειδικών ρυθμίσεων. (...) Η απόφαση του Συντονιστή (πρώην Γενικού Γραμματέα) Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, με το ως άνω περιεχόμενο, εκδόθηκε σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζουν τα άρθρα 18 παρ. 5, 19 παρ. 5β΄ και 21 παρ. 3 του ν. 1650/1986, διότι ορίζει προτεραιότητες διατήρησης και επιβάλλει απαγορεύσεις σε περιοχή που έχει χαρακτηρισθεί προστατευόμενο τοπίο σε υφιστάμενη περιοχή Natura 2000 και περιέχει Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ), ενώ δεν μπορεί να προβλέπει καθορισμό χρήσεων γης και δραστηριοτήτων εντός του προστατευόμενου τοπίου (ομόφ.).

Δυνατότητα έγκρισης ή μη της ανανέωσης και επέκτασης των περιβαλλοντικών όρων σε βιομηχανία που έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί σε περιοχή ΖΟΕ, στις χρήσεις γης της οποίας δεν περιλαμβάνονται βιομηχανικές εγκαταστάσεις.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν είναι επιτρεπτή η έγκριση ανανέωσης ή και επέκτασης περιβαλλοντικών όρων σε βιομηχανία κατασκευής ξύλινων κουφωμάτων που έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί σε περιοχή Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.), στις χρήσεις γης της οποίας δεν περιλαμβάνονται οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις, χωρίς να ασκεί επιρροή το γεγονός ότι η εν λόγω Ζ.Ο.Ε. και οι περιορισμοί στις χρήσεις γης που τίθενται με το αντίστοιχο Π.Δ. υφίσταντο πριν από την αρχική έγκριση περιβαλλοντικών όρων για την πιο πάνω βιομηχανία.

Αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου:Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με την πρώτη προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 7072/ 31.12.2004 απόφαση του Γ.Γ. Περιφερείας …, κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου του αιτούντος, για την κατασκευή Σταθμού Υπεραστικών της Α.Ε. Υπεραστικό ΚΤΕΛ νομού ... στο Ο.Τ. 298 του Δήμου .... Στο προοίμιο της πράξεως αυτής, μνημονεύεται εκ παραδρομής ως εγκριτική των περιβαλλοντικών όρων απόφαση η υπ’ αριθμ. ΚΟ/1229/12.7.2004 πράξη. Όπως, όμως, προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η προσβαλλόμενη πράξη στην πραγματικότητα έχει ως έρεισμα την υπ’ αριθμ. ΚΟ/1304/12.7.2004 απόφαση του Νομάρχη ..., με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για την κατασκευή του έργου αυτού.Επειδή, η τελευταία αυτή απόφαση ακυρώθηκε με την υπ’ αριθμ. 3731/2010 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως εκδοθείσα από αναρμόδιο όργανο. Συνεπώς, μετά την ακύρωσή της αποφάσεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, πρέπει, για το λόγο αυτό, αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενο, να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ακυρωθεί η προσβαλλομένη πράξη αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, η οποία έχει ως νόμιμο έρεισμα την ακυρωθείσα απόφαση εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων (Σ.τ.Ε. 4275/2009, 1908-10/2008 κ.ά.). Εξ άλλου, μετά την ακύρωση της προσβαλλομένης πράξεως για τον ανωτέρω λόγο, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των προβαλλομένων με την υπό κρίση αίτηση λόγων ακυρώσεως.

Ζητήματα που αφορούν στις αποφάσεις εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) και των πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων (ΠΠΔ).(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Οι παλαιές αυτοτελείς και εκτελεστές πράξεις εγκρίσεως επεμβάσεως σε δασική έκταση παύουν να ισχύουν μόνο κατά το μέρος που το περιεχόμενό τους ρυθμίζεται διαφορετικά από τη νέα ΑΕΠΟ (τροποποιητική ή ανανεωτική). Σε περίπτωση τροποποιήσεως ή ανανεώσεως ΑΕΠΟ ή υπαγωγής σε ΠΠΔ, η υποβαλλόμενη κατά το στάδιο αυτό αιτιολογημένη γνωμοδότηση της αρμόδιας δασικής αρχής ενσωματώνεται στη νεότερη πράξη, επέχουσα και θέση εγκρίσεως επεμβάσεως σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς. Αποφάσεις Ε.Π.Ο. και υπαγωγής σε ΠΠΔ που εκδόθηκαν με το καθεστώς του Ν. 4014/2011 χωρίς γνωμοδότηση της αρμόδιας δασικής αρχής, επιβάλλεται να ανακαλούνται για λόγους νομιμότητας και δημοσίου συμφέροντος (ομοφώνως). ΑΠΟΔΕΚΤΗ