ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Σύμβαση εκτέλεσης έργου βελτίωσης εθνικής οδού. Εγγύηση καλής εκτέλεσης. Επισήμανση να συμπληρωθεί το νόμιμο ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που πρέπει να κατατεθεί από τον ανάδοχο, σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 21 του ν. 4782/2021. Κρίσιμος χρόνος για την οριστικοποίηση του οικείου θεσμικού πλαισίου διενέργειας του διαγωνισμού και σύναψης της σύμβασης.

Νόμιμες προϋποθέσεις για τη χρησιμοποίηση από το Ελληνικό Δημόσιο του αποτελέσματος Σύμβασης Υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου και για την επιστροφή στον ανάδοχο της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης. Το Ελληνικό Δημόσιο δύναται νομίμως να χρησιμοποιήσει το αποτέλεσμα Σύμβασης Υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου του άρθρου 41 του ν. 3669/2008, μετά την έκδοση από την Επιβλέπουσα Υπηρεσία, αφενός μεν, βεβαίωσής της για την υποβολή όλων των παραδοτέων εκ μέρους του αναδόχου και της συμμόρφωσής του προς όλες τις συμβατικές του υποχρεώσεις, αφετέρου δε, βεβαίωσής της για την παραλαβή του αντικειμένου της Σύμβασης. Η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης επιστρέφεται στον ανάδοχο μετά την έκδοση της τελευταίας βεβαίωσης. (ομόφ.)

Πυροσβεστικό Σώμα – Δυνατότητα ή μη, επιστροφής εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης και προσκόμιση νέων για το έτος 2012, στο πλαίσιο της σύμβασης μίσθωσης Ε/Π, από αλλοδαπή εταιρεία.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Α) Το Πυροσβεστικό Σώμα δεν δικαιούται να παρακρατεί τις εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης, τις οποίες έχει καταθέσει η ανάδοχος εταιρεία «SC. S….», στα πλαίσια εκτέλεσης των υπ’ αριθμ.1179/2011, 1243/2011 και 1250/2011 Συμβάσεων, εξαρτώντας την αποδέσμευσή των από την άσκηση εκ μέρους της Διοίκησης του δικαιώματος χρονικής επέκτασης αυτών (προαίρεσης) για το τρέχον έτος 2012, αλλά υποχρεούται να τις αποδώσει, εφ’ όσον έχει λάβει χώρα η, κατά τα ανωτέρω προσδιορισθείσα, εκκαθάριση των σχετικών απαιτήσεων. Β) Συναφώς, η Διοίκηση δεν έχει την δυνατότητα να απαιτήσει από την ανάδοχο την έκδοση νέων εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης των συμβάσεων για το έτος 2012, προκειμένου να προβεί σε επιστροφή των ήδη από αυτήν κατεχομένων. (ομοφ.)

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ.(...)Κατόπιν τούτων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και την υπέρ αυτής παρέμβαση, η εγγύηση καλής εκτέλεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, υπολογίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 17.1 της οικείας Διακήρυξης που καθορίζει το ύψος αυτής «σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης» κι όχι σύμφωνα με άρθρο 72 του ν. 4412/2016, το οποίο εντάσσεται στο μη εφαρμοστέο εν προκειμένω Βιβλίο Ι του ν. 4412/2016, ούτε με βάση το άρθρο 302 του ίδιου νόμου, το οποίο δεν εφαρμόζεται, κατ’ άρθρο 222 παράγραφος 7 ν. 4412/2016, στην περίπτωση της Ε.ΥΔ.Α.Π. και το οποίο καθορίζει το ύψος της εγγύησης σε ποσοστό 5% «επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης».  

Συμπληρωματική σύμβαση. Η σύμβαση αυτή αφορά σε εργασίες, οι οποίες είχαν αρχίσει να εκτελούνται σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της σε προσυμβατικό έλεγχο, γεγονός που αποδεικνύεται και από την κατάθεση από την ανάδοχο Κ/Ξ των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης του έργου. Το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας ελέγχου της νομιμότητας της σύμβασης αυτής. Με την 3143/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλι-μακίου, καθόσον εκ παραδρομής βεβαιώθηκε η έναρξη εκτέλεσης των εργασιών της συμπλη-ρωματικής σύμβασης, ενώ προκειμένου περί συμπληρωματικών συμβάσεων ο ανάδοχος υποχρεούται να καταθέσει τις εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης πριν από την υπογραφή της σύμβασης κατά το άρθρο 35 παρ. 6 του ν.3669/2008, και δεν διαπιστώθηκε ουσιώδης νομική πλημμέλεια, που να κωλύει την υπογραφή της σύμβασης.

Aν δεν προβλέπεται η υποχρέωση υπεργολαβίας από τη διακήρυξη η νομιμότητα της ανάθεσης μέρους των εργασιών του έργου από τον ανάδοχο σε υπεργολάβο μετά την υπογραφή της σύμβασης ελέγχεται κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου.

Προμήθεια Διατάξεων νεφρικής Υποστήριξης...Η διακήρυξη προβλέπει ως δικαιολογητικό συμμετοχής οικονομικού φορέα στο διαγωνισμό (άρθρο 2.2.2) την κατάθεση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, ως όρο για την υπογραφή της σύμβασης (άρθρο 4.1) την κατάθεση εγγύησης καλής εκτέλεσης από τον ανάδοχο, αντίστοιχα δε στο παράρτημα ΙΙΙ – Υποδείγματα εγγυητικών επιστολών περιέχει (υπόδειγμα 1) σχέδιο εγγυητικής επιστολή συμμετοχής και (υπόδειγμα 2) σχέδιο εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, τέλος το σχέδιο σύμβασης που δημοσιεύθηκε στο παράρτημα IV της διακήρυξης προβλέπει την κατάθεση από τον ανάδοχο εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης της σύμβασης (άρθρο 4). Σύμφωνα με τους όρους αυτούς έχει συνταχθεί και το υποβληθέν προς έλεγχο ανωτέρω σχέδιο σύμβασης προμήθειας με την προαναφερόμενη ανάδοχο. Ως εκ τούτου, εν προκειμένω, η προβαλλόμενη με την προσβαλλόμενη πράξη πλημμέλεια δεν ανάγεται σε νομίμως ελεγχόμενο λόγο αντικειμενικής νομιμότητας του ανωτέρω σχεδίου σύμβασης, το οποίο, αναφορικά προς τις απαιτούμενες εγγυήσεις έστω και αν αναφέρει εκ παραδρομής έναν όρο είναι σε κάθε περίπτωση σύμφωνο προς τους όρους της διακήρυξης του διαγωνισμού και περιέχει τους όρους του σχεδίου σύμβασης που δημοσιεύθηκε ως παράρτημα της διακήρυξης κατά τα βασίμως, κατ’ εκτίμηση του δικογράφου, προβαλλόμενα με την προσφυγή ανάκλησης. Επομένως, ο λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι η προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, με αντικείμενο την προμήθεια «Διατάξεων Νεφρικής Υποστήριξης» 

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. 2 και 3), το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα ως προς τη νομιμότητα των διαλαμβανόμενων όρων της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης: Α) Η επαύξηση του πλήθους των οπτικών ινών από 24 σε 48 έναντι πρόσθετου τιμήματος 402.250,80 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) βρίσκει νόμιμο έρεισμα στις διατάξεις των παρ. 2 και 4 του άρθρου 337 του ν.4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της τροποποίησης αυτής υπολείπεται του ποσού των 5.250.000 ευρώ και ανέρχεται σε ποσοστό μόλις 1,09% επί του αρχικού συμβατικού τιμήματος, ήτοι κατώτερου από το προβλεπόμενο στο νόμο όριο του 15%, χωρίς να μεταβάλλεται η συνολική φύση της σύμβασης. Κατά παράβαση όμως του άρθρου 302 παρ. 1 περ. β΄ του ν.4412/2106, συνδυαστικά ερμηνευόμενου με το άρθρο 7 του τεύχους 1 της διακήρυξης, δεν προβλέπεται στο ελεγχόμενο σχέδιο η υποχρέωση της αναδόχου εταιρείας να προσκομίσει, πριν την τροποποίηση, συμπληρωματική εγγύηση καλής εκτέλεσης σε ποσοστό 5% επί του ανωτέρω ποσού. Τούτο ισχύει, καθόσον η υποχρέωση προσκόμισης πρόσθετης εγγύησης καλής εκτέλεσης δεν καταλείπεται στην ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, αλλά προβλέπεται ευθέως στο νόμο και αφορά, του νόμου μη διακρίνοντος, κάθε περίπτωση τροποποίησης του άρθρου 337 που επιφέρει αύξηση της συμβατικής αξίας. Ως εκ τούτου, η συμβατική επαύξηση των οπτικών ινών από 24 σε 48 είναι επιτρεπτή, μόνο υπό τον όρο ότι θα αναμορφωθεί αναλόγως το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης και θα προβλεφθεί υποχρέωση του αναδόχου να προσκομίσει, πριν την υπογραφή του συμφωνητικού, συμπληρωματική εγγύηση καλής εκτέλεσης ύψους 5% επί του ποσού των 402.250,80 ευρώ. Β) Η μείωση του περιθωρίου του επιτοκίου EURIBOR από 6 ποσοστιαίες μονάδες σε 3,5 αφορά επουσιώδη τροποποίηση παρεπόμενου οικονομικού όρου, σχετιζόμενου αποκλειστικά με τη χορηγούμενη στον ανάδοχο προκαταβολή, δεν επιφέρει ουσιώδη μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης και δικαιολογείται, κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, από τη γενικότερη μείωση των επιτοκίων της αγοράς και το γεγονός ότι το μέσο περιθώριο επί του κόστους του επιτοκίου κυμαίνεται στις 3 μονάδες. Κατά το μέρος, συνεπώς, αυτό, δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Γ) Η μείωση της προθεσμίας καταβολής του συνόλου των πληρωμών του αναδόχου, από την 24η ημέρα του μεθεπόμενου μήνα υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής, στην 20ή ημέρα από την ημερομηνία υποβολής αυτών, υποδηλώνει βούληση επαναδιαπραγμάτευσης ουσιώδους όρους της διακήρυξης υπέρ της αναδόχου κατά την εκτέλεση της σύμβασης και αντιβαίνει στις παρ. 2 και 4 του άρθρου 377 του ν.4412/2016. Ειδικότερα, η επίμαχη σύμβαση χαρακτηρίζεται από ιδιαιτέρως υψηλό οικονομικό και εξειδικευμένο τεχνικό αντικείμενο και απαιτεί τη διάθεση σημαντικών πόρων εκ μέρους της αναδόχου, η οποία θα πρέπει να διασφαλίσει ότι διαθέτει τη δυνατότητα προσήκουσας εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεών της και στο μεσοδιάστημα, μεταξύ των πληρωμών, και πάντοτε στο πλαίσιο του χρονοδιαγράμματος, το οποίο πρέπει να υποβληθεί στην αναθέτουσα αρχή και αποτελεί το πρόγραμμα εκτέλεσης του έργου (βλ. άρθρο 5 τεύχους 1 Συμφωνητικού). Ενόψει αυτών, ο χρόνος καταβολής του τιμήματος αποτελεί, στην προκείμενη υπόθεση, ουσιώδες στοιχείο των συμβατικών υποχρεώσεων και επηρεάζει την εκδήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής στο διαγωνισμό, αλλά και τη διαμόρφωση του ύψους των οικονομικών προσφορών (πρβλ. C-496/99, σκ. 117, σχετικά με τον ουσιώδη χαρακτήρα των τρόπων πληρωμής της σύμβασης). Η σύντμηση των προθεσμιών καταβολής του τιμήματος και μάλιστα στην ανωτέρω έκταση (έως 2 μήνες νωρίτερα), χωρίς βεβαίως αντίστοιχη σύντμηση των συμβατικών προθεσμιών εκτέλεσης του έργου, επιτρέπει οικονομικό και τεχνικό προγραμματισμό εκ μέρους της αναδόχου ουσιωδώς διαφορετικό, από εκείνον που η ίδια έκανε κατά την υποβολή της προσφοράς της, της δυνατότητας δε αυτής στερήθηκε η άλλη διαγωνιζόμενη, της οποίας η προσφορά είναι μεγαλύτερη σε ποσοστό 5% (βλ. και 359/2015 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου και εκεί μνημονευόμενο έγγραφο αξιολόγησης ως προς το συμφέρον της προσφοράς της αναδόχου), αλλά και οι λοιποί δυνητικοί ενδιαφερόμενοι. Ενόψει αυτών, και δεδομένου ότι η δυνατότητα σύντμησης των προθεσμιών πληρωμής δεν προβλεπόταν ρητά και συγκεκριμένα στα συμβατικά τεύχη του διαγωνισμού, κωλύεται κατά το μέρος αυτό η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Δ) Μη νομίμως προβλέπεται στο ελεγχόμενο σχέδιο η απαλοιφή συλλήβδην της αρχικώς προβλεπόμενης υποχρέωσης της αναδόχου εταιρείας να προσκομίσει εγγύηση προκαταβολής, ενώ διατηρείται ακέραιο το δικαίωμά της να αιτηθεί τη χορήγηση προκαταβολής σε ποσοστό έως 10% επί του συμβατικού αντικειμένου, ήτοι και κατά το μέρος που το ποσό της προκαταβολής υπερβαίνει το ποσό της εγγύησης καλής εκτέλεσης (5% επί της συμβατικής αξίας). Και τούτο, διότι η υποχρέωση προσκόμισης από τον ανάδοχο εγγύησης προκαταβολής, που θα καλύπτει τη διαφορά μεταξύ του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης και του ποσού της καταβαλλόμενης προκαταβολής και θα είναι ισόποση με τη διαφορά αυτή, δεν καταλείπεται στην ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, αλλά προβλέπεται ευθέως στο νόμο, για λόγους διασφάλισης της τελευταίας έναντι της αναδόχου του έργου, ως προς την εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη χορήγηση της προκαταβολής. Συνεπώς, η επίμαχη τροποποίηση επιφέρει κατάργηση συμβατικού όρου επιβαλλόμενου ευθέως από διάταξη νόμου και ως εκ τούτου είναι μη νόμιμη.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, η εγγύηση καλής εκτέλεσης της επίμαχης σύμβασης πρέπει να υπολογιστεί με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 157 του ν. 4281/2014, όπως άλλωστε ρητά προβλέπεται και από το άρθρο 17 της οικείας διακήρυξης. Τούτο, διότι κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 201 παρ. 5 του ίδιου νόμου η δημοσίευση της περίληψης του επίμαχου διαγωνισμού έλαβε χώρα στις 17.10.2014, ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου αυτού (8.8.2014) και συνεπώς δεν γεννάται καμιά αμφιβολία ότι εφαρμόζονται επ’ αυτού οι διατάξεις του προαναφερόμενου άρθρου 157 του ν. 4281/2014. Κατά συνέπεια, ορθώς εν προκειμένω, όπως προκύπτει από το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης, το ύψος της εγγύησης καλής εκτέλεσης υπολογίστηκε σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης...η ένδικη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί εν μέρει η προσβαλλομένη 53/2014 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 15η Υπηρεσία, ...

Σύναψη σύμβασης μεταξύ του Ελλ. Δημοσίου και αλλοδαπής εταιρείας, για την εγκατάσταση δορυφορικού συστήματος παροχής εξελιγμένων τηλεπικοινωνιακών διευκολύνσεων. Υποχρεώσεις του αναδόχου να προβεί στις «αντιπαροχές» του προς το Δημόσιο.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Το Δημόσιο δικαιούται να απαιτήσει την παράδοση του τρίτου αναμεταδότη πριν από την τροχιοθέτηση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας και του δεύτερου δορυφόρου, μπορεί δε να προβεί στη βεβαίωση του ποσού του 1.000.000 ευρώ, προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία της διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή του.