Αμοιβή δικηγόρου για τη σύνταξη γνωμοδοτήσεων σε υποθέσεις Δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον για την παροχή έγγραφης γνωμοδότησης, της οποίας τα ελάχιστα όρια αμοιβής δεν καθορίζονται από την ΚΥΑ 1085081/1473/Α0012/2003, ισχύει το άρθ. 158 του Κώδικα Δικηγόρων, εφόσον με απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου δεν έχει καθοριστεί μεγαλύτερη αμοιβή.

Κατ’ αποκοπή αμοιβή δικηγόρων των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.Οι διατάξεις περί μειωμένης αμοιβής των δικηγόρων του Δημοσίου εφαρμόζονται και στους δικηγόρους των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.Σχετικό το ΥΠΕΣ/18914/2006 

Αμοιβή δικηγόρου ως συνηγόρου υπερασπίσεως στο πλαίσιο παροχής νομικής βοήθειας του Ν 3226/2004. Υπεράσπιση πλειόνων προσώπων κατηγορουμένων για το ίδιο αδίκημα. Υπεράσπιση του ίδιου προσώπου κατηγορουμένου για πλείονα αδικήματα σε διαφορετικά δικαστήρια.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Στο πλαίσιο παροχής νομικής βοήθειας του Ν 3226/2004, δικηγόρος που υπερασπίζεται πλείονα πρόσωπα κατηγορούμενα για το ίδιο αδίκημα θα λάβει ως αμοιβή για τις παραστάσεις του ενώπιον του ανακριτού την προβλεπόμενη αμοιβή στο άρθρο 167 του Κώδικα Δικηγόρων, εφ’ όσον το εν λόγω αδίκημα προκύπτει από το ίδιο βιοτικό συμβάν. Σε διαφορετική περίπτωση για κάθε κατηγορούμενο ο δικηγόρος θα λάβει πλήρη αμοιβή σύμφωνα με την οικεία κ.υ.α. Επίσης ο δικηγόρος που υπερασπίζεται το ίδιο πρόσωπο, που κατηγορείται για περισσότερα αδικήματα σε διαφορετικά δικαστήρια, δικαιούται την προβλεπόμενη από την σχετική κ.υ.α. αμοιβή για κάθε παράσταση χωριστά.

α)Το ύψος των προεισπραττόμενων από το Δικηγορικό Σύλλογο ελάχιστων αμοιβών, εξακολουθούν να ισχύουν τα κατώτατα όρια όπως αυτά προσδιορίζονται από τις κοινές υπουργικές αποφάσεις, β) Η ποσοστιαία αμοιβή που προβλέπεται από τον Κώδικα Δικηγόρων αυτή εξακολουθεί να ισχύει και να καταβάλλεται., γ) Η κατόπιν ειδικής συμφωνίας καταβολή υψηλότερης αμοιβής από μέρους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δηλαδή Ο.Τ.Α. κλπ στους πληρεξούσιους δικηγόρους τους, αυτή είναι νόμιμη υπό την προϋπόθεση όμως ότι προσδιορίζεται μέσα στα εύλογα όρια που υπαγορεύουν οι αρχές της χρηστής διοίκησης και της συνετούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος,

Αμοιβές δικηγόρων.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου δικηγόρου για την εκπροσώπηση του εναγόμενου Δήμου ... ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου ... (..) νομίμως καθορίστηκε στο ποσό των 6.039,06 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., καθόσον η αμοιβή αυτή, η οποία είναι προϊόν συμφωνίας που καταρτίστηκε ύστερα από την από 2.3.2015 έγγραφη οικονομική προσφορά της δικηγόρου .... και την ../4.3.2015 απόφαση (θέμα 23ο) της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., δεν υπερβαίνει τα εύλογα όρια, δεδομένου ότι, όπως ορθώς έχει υπολογιστεί με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, είναι σύμφωνη με τις οριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων ως νόμιμες αμοιβές. Περαιτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι η Οικονομική Επιτροπή ανέθεσε το χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγόρο με την αιτιολογία ότι στο Δήμο δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία, καθώς και το γεγονός ότι η συμφωνηθείσα αμοιβή δεν είναι υψηλότερη της προβλεπόμενης στον Κώδικα Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν ήταν απαραίτητη στην προκειμένη περίπτωση αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του ύψους της αμοιβής.

Υπηρεσίες δικηγόρων.Προσήκον μέτρο:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ Δήμου και δικηγορικής εταιρείας, για την ανάθεση σ'αυτήν του εξώδικου και δικαστικού χειρισμού ασκηθείσας εναντίον του Δήμου προσφυγής, καθόσον πρόκειται για εργολαβικό δίκης, κατά την έννοια του άρθρου 60 παρ.1 του Κώδικα Δικηγόρων, ενώ οι καθοριζόμενες με βάση τα άρθρα 63 επ. και το Παράρτημα I του Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές, καθιερώθηκαν όλως προσφάτως και θεωρούνται κατά νόμο εύλογες, ενόψει και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, συνεπώς, μη νομίμως το ύψος της αμοιβής της δικηγορικής εταιρείας καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή έχει καθορισθεί σε ποσό υπερδεκαπλάσιο της υπολογιζόμενης με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, σύμφωνα με τα όρια που τίθενται από το άρθρο 63 του Κώδικα περί Δικηγόρων της δικηγορικής αμοιβής. Επιπλέον, δεν προκύπτει ότι τα όργανα του Δήμου, πριν καταλήξουν σε συμφωνία με την αντισυμβαλλόμενη, προέβησαν, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας ως μερικότερης εκδήλωσης της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία διέπει τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών των Ο.Τ.Α., με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, σε διαπραγμάτευση με τη συγκεκρι­μένη ή, ακόμη, άλλους δικηγόρους, προκειμένου η αμοιβή για την παροχή νομικών υπηρεσιών προς το νομικό πρόσωπο του Δήμου, να μην υπερβαίνει τα εύλογα όρια, ενόψει των δικαστικών ενεργειών που επρόκειτο να διενεργηθούν.

Καταβολή αμοιβής για νομικές υπηρεσίες:..Εκ των ανωτέρω παρέπεται ότι η ανάθεση, στον φερόμενο ως δικαιούχο εντολοδόχο δικηγόρο, της εντολής σύνταξης των γνωμοδοτήσεων, στις οποίες αφορά η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δικηγορική αμοιβή, δεν είναι νόμιμη για τους ως άνω βασίμως προβαλλόμενους, από τον διαφωνούντα Επίτροπο, λόγους και, επομένως, η δικηγορική αυτή αμοιβή δεν έχει το χαρακτήρα λειτουργικής δαπάνης και δεν μπορεί να βαρύνει τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του Νοσοκομείου. Σε κάθε δε περίπτωση, και να ακόμη ήθελε θεωρηθεί ότι η ανωτέρω ανάθεση είναι νόμιμη, πράγμα που όπως αναφέρθηκε δεν συμβαίνει, και πάλιν η εκκαθάριση της εντελλόμενης δικηγορικής αμοιβής είναι μη νόμιμη, γιατί έγινε καθ’ υπέρβαση των, μόνων υποχρεωτικών για το Νοσοκομείο, αφού δεν έχει καθοριστεί υψηλότερη αμοιβή πριν την εκτέλεση της σχετικής εντολής, προβλεπόμενων, εκ του νόμου, ελάχιστων ορίων των αμοιβών των δικηγόρων. Συγκεκριμένα και σχετικά με την επάλληλη αυτή σκέψη αναφέρονται τα εξής: Όπως έχει ήδη κριθεί (βλ. 110/2009, 205/2007, 252, 182, 107/2006, 204/2005, 74/2003, 252/2000 πράξεις του Τμήματος τούτου), η ελάχιστη δικηγορική αμοιβή για τη σύνταξη γνωμοδοτήσεων, ελλείψει σχετικής ρύθμισης στη, μνημονευθείσα στην προηγούμενη σκέψη, κοινή υπουργική απόφαση περί "προσδιορισμού των ελάχιστων αμοιβών των Δικηγόρων", καθόσον η συγκεκριμένη νομική υπηρεσία δεν υπάγεται στην έννοια της, προβλεπόμενης στην ανωτέρω υπουργική απόφαση, περίπτωσης «παροχής συμβουλών στους εντολείς των δικηγόρων», καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 158 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.δ/τος 3026/1954 (ΦΕΚ 235 Α΄), Κώδικα περί Δικηγόρων, που ορίζει ότι «Δι’ έγγραφον γνωμοδότησιν επί νομικού ή πραγματικού ζητήματος, εγγράφως επί τούτω υποβαλλομένου, το ελάχιστον όριον της αμοιβής είναι δραχμαί 100.». Επομένως, ο φερόμενος ως δικαιούχος δικηγόρος, σε κάθε περίπτωση, θα δικαιούνταν ως αμοιβή το ποσό των 41,09 ευρώ για κάθε γνωμοδότηση (δηλαδή, 100 μεταλλικές δραχμές  140 μονάδες, όπως η ισοτιμία αυτή έχει καθοριστεί με την 12398/9.2.1989 απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, ΦΕΚ 131 Β΄, = 14.000 δραχμές ή 41,085 ευρώ) και συνολικά το ποσό των 575,26 ευρώ (41,09 ευρώ  14 γνωμοδοτήσεις) κι όχι το, επιπλέον τούτου, εντελλόμενο ποσό των 868,00 ευρώ. Εν όψει όλων των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δικηγορική αμοιβή δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το χρηματικό αυτό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δημόσια έργα...Με αιτιολογημένη απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής (και ήδη της Οικονομικής Επιτροπής, βλ. άρθρο 72 του ν. 3852/2010) επιτρέπεται η ανάθεση σε δικηγόρο του χειρισμού μεμονωμένων εξώδικων ή δικαστικών υποθέσεων του Δήμου, μόνον όταν δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία ή αυτός που έχει προσληφθεί δεν έχει δικαίωμα να παρίσταται σε ανώτατα δικαστήρια ή πρόκειται για υποθέσεις που έχουν ιδιαίτερη σημασία ή σπουδαιότητα για τα συμφέροντα του Δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων του. Στην τελευταία περίπτωση, η δικηγορική αμοιβή καθορίζεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα εύλογα κατά περίπτωση όρια. Περαιτέρω, συνάγεται ότι προϋπόθεση για την καταβολή της ανωτέρω αμοιβής αποτελεί η προηγούμενη εκτέλεση από τον εντολοδόχο δικηγόρο όλων των αναγκαίων ή ενδεδειγμένων εργασιών (πρβλ. Πράξεις Ι Τμήμ. 17/2002, 119/2003, 126/2005, 235/2006, 162/2009), γεγονός που αποδεικνύεται με την προσκόμιση των νόμιμων κατά περίπτωση δικαιολογητικών εκκαθάρισης της δαπάνης (άρθρα 21 και 25 του β.δ. της 17.5/15.6.1959). Στο πλαίσιο αυτό, είναι επιτρεπτή η καταβολή προκαταβολής της δικηγορικής αμοιβής, κατά το άρθρο 91 παρ. 2 του Κώδικα περί Δικηγόρων, ανάλογης με το συνολικό ύψος της δικαιούμενης από τον δικηγόρο αμοιβής, δηλαδή προκαταβολής που δεν θα υπερβαίνει αυτοτελώς το εύλογο κατά περίπτωση μέτρο. Αντίθετα, επιβάλλεται η προκαταβολή της αμοιβής του δικηγόρου στις λοιπές περιπτώσεις των άρθρων 96, 157 Α και 161 αυτού. Συνεπώς, η δικηγορική αμοιβή που καθορίζεται με την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου μπορεί να προσδιορίζει και την καταβολή ανάλογης προκαταβολής, αφού τέτοιου είδους συμφωνία προβλέπεται από τον Κώδικα περί Δικηγόρων (άρθρο 91 παρ.2), από τις διατάξεις δε του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων ούτε ορίζεται ευθέως το αντίθετο, ούτε συνάγεται έμμεσα βούληση του νομοθέτη να μην ισχύει τέτοια συμφωνία μεταξύ των δήμων και των δικηγόρων τους. (βλ. Πράξεις Ι Τμημ. 236, 159 και 101/2011).

Αν το άρθρο 60 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων κατισχύει του άρθρου 40 παρ.3 του α.ν. 1846/1951 και αν ο Ηλεκτρονικός (e)-ΕΦΚΑ υποχρεούται να παρακρατήσει, από τα καταβαλλόμενα στους συνταξιούχους του ερωτήματος χρηματικά ποσά, το συμφωνημένο ποσοστό αμοιβής των δικηγόρων τους, για να το αποδώσει τελικά σε αυτούς.(...)Δεν είναι νόμιμη η καταβολή της αμοιβής των δικηγόρων με εκχώρηση των χρηματικών παροχών του ερωτήματος και για το λόγο αυτό ο Ηλεκτρονικός (e)-EΦΚΑ δεν μπορεί να παρακρατήσει οποιοδήποτε ποσοστό από τα χρηματικά ποσά που δικαιούνται οι εντολείς των δικηγόρων συνταξιούχοι του, για να το αποδώσει, ως δικηγορική αμοιβή, στους δικηγόρους, αλλά οφείλει να καταβάλει και τα ποσοστά αυτά στους δικαιούχους συνταξιούχους του (ομόφωνα).

Καταβολή δικηγορικής αμοιβής:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν σε προηγούμενες νομικές σκέψεις, νομίμως ανέθεσε η Δημαρχιακή Επιτροπή ... την εντολή εκπροσώπησης του οικείου Δήμου κατά την εκδίκαση της ανωτέρω αγωγής σε δύο δικηγόρους ο ένας εκ των οποίων εκτός των άλλων θα νομιμοποιούσε την παράσταση του δεύτερου, μη διατελούντος στο Δικαστήριο που εκκρεμούσε η επίμαχη αγωγή. Και τούτο, εξ αιτίας αφενός των νομικών ιδιαιτεροτήτων που εμφάνιζε η εν λόγω υπόθεση (καθεστώς ακινήτων στις «…») και αφετέρου της μείζονος σπουδαιότητάς της για τα συμφέροντα του Δήμου καθόσον η επίδικη έκταση αποτελούσε τμήμα ευρύτερης δασικής έκτασης, παραχωρηθείσας για τη διανομή της σε ακτήμονες που συνορεύει με αιγιαλό, γεγονός που ενόψει και της αξίας της (τουλάχιστον 100.000 ευρώ κατά την αγωγή) καθιστούσε προδήλως σημαντική την διατήρηση της κυριότητας του Δήμου επ’ αυτής για την περαιτέρω αξιοποίησή της. Η διατήρηση δε του δασικού χαρακτήρα της επίδικης περιοχής άπτεται και του δημοσίου συμφέροντος ενώ η επαπειλούμενη ζημία του Δήμου σε περίπτωση ευδοκίμησης της αγωγής θα ήταν εξαιρετικά σημαντική. Άλλωστε, η σχετική απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής παρίσταται πλήρως αιτιολογημένη, δοθέντος ότι συσχετίζει τη σοβαρότητα της υπόθεσης με το περιεχόμενο της αγωγής στο περιεχόμενο της οποίας ρητώς παραπέμπει. Συνεπώς, ο πρώτος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Περαιτέρω, η ελάχιστη νόμιμη αμοιβή των φερομένων ως δικαιούχων δικηγόρων, εφόσον το αντικείμενο της δίκης ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου ..., κατά την οποία εκπροσώπησαν τον εναγόμενο εντολέα τους, είναι αποτιμητό σε χρήμα (100.000, 00 ευρώ), υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ.2 του Κώδικα περί Δικηγόρων, ως ποσοστό επί της πραγματικής αξίας του αντικειμένου της αγωγής και όχι με βάση την ισχύουσα κατά τον κρίσιμο χρόνο 120867/30.12.2005 κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης, η οποία, όπως προεκτέθηκε, καθορίζει την ελάχιστη νόμιμη αμοιβή των δικηγόρων όταν η αμοιβή αυτή δεν υπολογίζεται ποσοστιαία επί της αξίας του αντικειμένου της διαφοράς. Κατ’ ακολουθία αυτών, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες για την καταβολή της αμοιβής των ανωτέρω δικηγόρων, οι οποίες δεν υπερβαίνουν την κατά τα ανωτέρω υπολογιζόμενη ελάχιστη νόμιμη αμοιβή αυτών για τη σύνταξη προτάσεων (100.000,00 Χ2%=2.000,00 ευρώ), είναι νόμιμες και επομένως, τα χρηματικά αυτά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.