Σύσταση μη γνήσιων καθέτων ιδιοκτησιών. Δικαιώματα συνιδιοκτητών εκάστης κάθετης ιδιοκτησίας . Επέκταση κάθετης ιδιοκτησίας αποκλειστικής κυριότητας του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. χωρίς τροποποίηση της πράξης σύστασης της οριζόντιας ιδιοκτησίας. Τρόπος σύστασης νέας οριζόντιας ιδιοκτησίας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Με την πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας και κανονισμού συγκροτήματος πολυκατοικιών, μία εκ των οποίων ανήκει στην αποκλειστική κυριότητα του Ε.Κ.Δ.Δ.Α., η οποία στεγάζει και τις υπηρεσίες του, συμφωνήθηκε ουσιαστικά, παρά το ότι δεν γίνεται ρητή αναφορά περί τούτου, η σύσταση εννέα (9) μελλουσών τότε να ανεγερθούν κάθετων ιδιοκτησιών επί ενιαίου οικοπέδου Η κυριότητα του Ε.Κ.Δ.Δ.Α., ως αποκλειστικού κυρίου επί του συνόλου των επιμέρους οριζοντίων ιδιοκτησιών που συναποτελούν το κτίριο 4 του όλου κτιριακού συγκροτήματος, εκτείνεται και επί του 7ου ορόφου που ανεγέρθηκε μεταγενέστερα με σχετική οικοδομική άδεια πάνω από τον 6ο όροφο του εν λόγω κτιρίου, χωρίς ο 7ος αυτός όροφος να αποτελεί χωριστή οριζόντια ιδιοκτησία. Για τη σύσταση του προαναφερομένου ορόφου ως μιας ή περισσοτέρων οριζόντιων ιδιοκτησιών, απαιτείται σχετική τροποποίηση της οικείας πράξης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας και κανονισμού συγκροτήματος με μονομερή δήλωση του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. ενώπιον συμβολαιογράφου και μεταγραφή με ταυτόχρονη ανακατανομή των ποσοστών συνιδιοκτησίας επί του κοινού οικοπέδου και των λοιπών κοινών μερών μεταξύ όλων των οριζόντιων ιδιοκτησιών του κτιρίου (πλειοψ.)

Οριζόντιος ιδιοκτησία. Συμμετοχή ή μη Δημοσίου (ΥΠ.ΠΟ.) σε προγραμματιζόμενες επισκευές πολυκατοικίας κατά το μέρος που βαρύνουν, την αυτοτελή οριζόντια υπόγειο ιδιοκτησία του σ' αυτή.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Προεδρεύων: Ρ.Αντωνακόπουλος, Αντιπρόεδρος Εισηγητής: Θ.Θεοφανόπουλος, Νομικός Σύμβουλος Εφόσον η πολυκατοικία στην οποία η διακεκριμένη ιδιοκτησία του Δημοσίου (ΥΠ.ΠΟ.) έχει υπαχθεί στις διατάξεις του ν.3741/1929 και τούτο (Δημόσιο) έχει νομίμως αποδεχθεί την οικεία σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας και τον κανονισμό της πολυκατοικίας αυτής, παρέπεται ότι τούτο θα συμμετέχει στις δαπάνες επισκευής των κοινόκτητων και κοινόχρηστων χώρων αυτής, κατά το βαρύνον την άνω ιδιοκτησία του από τις παραπάνω πράξεις (σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας και κανονισμό πολυκατοικίας).

Δημόσια κτήματα. Εκποίηση, λόγω προσκυρώσεως, μη αρτίου και μη οικοδομήσιμου οικοπέδου του Δημοσίου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η εκποίηση του δημοσίου κτήματος πρέπει να γίνει προς όλους τους κυρίους ή συγκυρίους των διηρημένων ή αυτοτελών οριζοντίων ιδιοκτησιών, οι οποίες έχουν συσταθεί στο οριζόμενο στην πράξη προσκυρώσεως όμορο οικόπεδο, ανάλογα με το ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου επί του ενιαίου οικοπέδου, που αναλογεί σε κάθε διηρημένη ή ανεξάρτητη οριζόντια ιδιοκτησία. Δηλαδή, δεν ασκούν επιρροή οι σχετικές συμφωνίες μεταξύ των ενδιαφερομένων για την εκποίηση ιδιωτών και η ύπαρξη επικαρπίας. Από το εμπράγματο δικαίωμα της κυριότητας σαφώς διαφοροποιείται το εμπράγματο δικαίωμα της επικαρπίας, το οποίο αποτελεί προσωπική δουλεία και συνίσταται στο δικαίωμα του επικαρπωτή να χρησιμοποιεί και να καρπώνεται ξένο πράγμα, διατηρώντας όμως ακέραιη την ουσία του.

Η προσφεύγουσα με την Προδικαστική Προσφυγή της ζητά την ακύρωση, ανάκληση ή μεταρρύθμιση της απόφασης υπ' αριθμ. 716/20-8-2020 της Οικονομικής Επιτροπής, καθώς και των Πρακτικών Αξιολόγησης του διαγωνισμού, με τα οποία απορρίφθηκε η τεχνική της προσφορά για το είδος α.α. 43 «Ψυχροπλαστικό χρώμα 2 συστατικών ψεκαζόμενο αναλογίας 1:1 λευκό». Επιδιώκει να γίνει δεκτή η προσφορά της και να κηρυχθεί ως προσωρινή και οριστική ανάδοχος για το συγκεκριμένο είδος, αναφέροντας ότι πληροί τις προδιαγραφές των προτύπων ΕΝ 1423 και ΕΝ 1424, ενώ κατακρίνει την απόρριψή της ως άδικη και με ελλιπή αιτιολογία. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια υλικών οριζόντιας και κάθετης σήμανσης για τον Δήμο, με συνολικό προϋπολογισμό 842.263,80 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Ερωτάται: α) εάν δικαιούνται των προνομίων του άρθρου 34 του ν. 2725/1999 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) από τη διάκριση της ομάδας τους οι αναπληρωματικοί αθλητές/τριες, οι οποίοι δεν έχουν λάβει μέρος στις σχετικές αγωνιστικές διαδικασίες και β) στην περίπτωση που ο αγώνας αποτελείται από δύο ή περισσότερα μέρη (π.χ. προκριματικός και τελικός αγώνας), εάν οι αναπληρωματικοί αθλητές/τριες, που συμμετέχουν τουλάχιστον στον ένα εξ αυτών, δικαιούνται των ανωτέρω προνομίων.(...)α) Οι αναπληρωματικοί αθλητές/τριες, οι οποίοι δεν έχουν λάβει μέρος στις σχετικές αγωνιστικές διαδικασίες δεν δικαιούνται των προνομίων του άρθρου 34 του ν.2725/1999, από τη διάκριση της ομάδας τους. β) Στην περίπτωση που ο αγώνας αποτελείται από δύο ή περισσότερα μέρη (π.χ. προκριματικός και τελικός αγώνας) και η βαθμολογία του προκριματικού σταδίου προσμετράται και στην βαθμολογία της τελικής κατάταξης της ομάδας, δικαιούνται των σχετικών προνομίων και οι αναπληρωματικοί αθλητές/τριες, που συμμετείχαν τουλάχιστον στον ένα εξ αυτών.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:‘‘για την ενίσχυση του μηχανισμού καθαριότητας του Δήμου … για το χρονικό διάστημα 28 Δεκεμβρίου έτους 2022 – 27 Δεκεμβρίου έτους 2023’’, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.689.442,12 ευρώ πλέον ΦΠΑ (4.574.908,22 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).(....)Περαιτέρω, αυτή αποτελεί γνήσια προγραμματική - οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, καθώς συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος, ήτοι της διαχείρισης των παραγόμενων στη γεωγραφική περιφέρεια αρμοδιότητάς τους στερεών αποβλήτων, ο οποίος, όπως προκύπτει από το νομοθετικό πλαίσιο που τις διέπει, συνιστά κοινό σκοπό αμφότερων αυτών, η εν λόγω δε συνεργασία υλοποιείται εν προκειμένω με την αλληλοσυμπλήρωση των αναλαμβανόμενων υποχρεώσεων από τα συμβαλλόμενα μέρη, ενώ, τέλος, οι εμπλεκόμενοι φορείς και, ιδίως, η … ΑΕ (ΟΤΑ), όπως προκύπτει από την παρεχόμενη διά του προμνησθέντος εγγράφου του Γενικού Διευθυντή βεβαίωση, δεν δραστηριοποιείται στην ελεύθερη αγορά στο πεδίο δράσεων που αφορά η συγκεκριμένη συνεργασία σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016.Δεν κωλύεται η υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης 

Νομιμότητα ή μη καταρτίσεως προγραμματικής συμβάσεως μεταξύ Δήμου και ΙΚΑ. Ανέγερση κτιρίου με δαπάνες ΙΚΑ επί δημοτικού οικοπέδου, που παραχωρείται δωρεάν στο ΙΚΑ με περαιτέρω υποχρέωση να παραχωρηθούν δωρεάν στο Δήμο χώροι της ανεγερθείσης οικοδομής.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Ο Δήμος Συκεών του Νομού Θεσσαλονίκης με το έγγραφό του με αριθμ. πρωτ. 27320/12-10-2008 πρότεινε στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ να καταρτισθεί μεταξύ αυτών προγραμματική σύμβαση με αντικείμενο την παραχώρηση εκ μέρους του Δήμου προς το Ίδρυμα οικόπεδο ιδιοκτησίας του επί του οποίου το Ίδρυμα θ’ ανεγείρει κτίριο για να στεγάσει τις ιατρικές του υπηρεσίες και θα παραχωρήσει στο Δήμο ορισμένους χώρους για τη στέγαση του Β΄ ΚΑΠΗ του Δήμου. Η πρόταση αυτή είναι νόμιμη και δύναται να γίνει αποδεκτή από το Ίδρυμα γιατί η υπό κατάρτιση σύμβαση αποτελεί δωρεά υπό τρόπο, από την οποία θα προκύψει ωφέλεια για το Ίδρυμα. Η σύμβαση αυτή θα καταρτισθεί ως προγραμματική σύμβαση σύμφωνα με το άρθρο 225 του Ν 3463/20006 με το ειδικότερο περιεχόμενο που θ’ αποφασίσουν τα μέρη.

Προγραμματική σύμβαση...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του .... και της .... με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην ψηφιακή/μηχανογραφική αναβάθμιση του ..... προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «....», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 3 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της .... να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων προβλέπεται (άρθρο 6 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με αυτά τα δεδομένα, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του Δήμου ..... και της Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε. με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών (βλ. σκ. 4 και 5) που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ.  2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην προσαρμογή του Δήμου ..... στις απαιτήσεις του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των δημοτών του. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο, προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε.», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 4.2 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε. να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ, σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρο 10 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι:Α) Η διαδημοτική επιχείρηση «.....», ως ανώνυμη εταιρεία χωρίς αναπτυξιακό χαρακτήρα, έχει αμιγώς εμπορική δραστηριότητα και ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ο κατέχων το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της, Δήμος …, ασκεί επ’ αυτής έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί στις υπηρεσίες του, καθόσον ο καθορισμός των στρατηγικών στόχων της εταιρείας περιορίζεται εκ των καταστατικών σκοπών της και του εμπορικού χαρακτήρα της, ενώ ο έλεγχος και η εποπτεία επ’ αυτής ασκείται βάσει των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920. Περαιτέρω, καίτοι ο αιτών Δήμος επικαλείται ότι η επιχείρηση αποτελεί ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο, υπό την έννοια ότι μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς της διεξάγεται για την εκτέλεση υπηρεσιών προς τους Δήμους που μετέχουν στο κεφάλαιό της, ο ίδιος δεν επικαλείται και δεν αποδεικνύει ούτε από κανένα στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι αυτή παρέχει, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% της συναλλακτικής της δραστηριότητας (του συνολικού κύκλου εργασιών της), υπηρεσίες προς τους Δήμους που συμμετέχουν στο εταιρικό της κεφάλαιο. Κατά συνέπεια, η ίδια δεν φέρει τον χαρακτήρα ελεγχόμενου νομικού προσώπου και η κρινόμενη σύμβαση με τον Δήμο …., η οποία, ούτως ή άλλως, χαρακτηρίζεται από τα μέρη ως «Προγραμματική», δεν αποτελεί ενδοϋπηρεσιακή τοιαύτη (ή in house σύμβαση). (...). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της, διότι, σύμφωνα με τα ορθώς κριθέντα κατά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά υποκρυπτόμενη, μη νόμιμη απευθείας ανάθεση των υπηρεσιών, που αποτελούν αντικείμενό της, από τον αιτούντα Δήμο στην ανάδοχο διαδημοτική εταιρεία «.....».

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/116/2020