Τεκμαιρόμενη σύμφωνη γνώμη της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ), της Μ.Κ.Ο. «Βόσπορος Πολιτιστική Συνεργία» και της εκδότριας Τράπεζας για την παρακράτηση εγγυητικής επιστολής για το πρόγραμμα ΑΝΑΠ 1-2010 – Ζητήματα περί του κύρους του προγράμματος αυτού και της επιλεξιμότητας παραστατικών εκδοθέντων στο όνομα τοπικού εταίρου της ανωτέρω Μ.Κ.Ο..(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Υφίστανται επαρκή στοιχεία όσον αφορά τα συμβαλλόμενα μέρη της ΑΝΑΠ 1-2010, ήτοι την ΥΔΑΣ και την ανάδοχο Μ.Κ.Ο., ότι αποδέχονταν την παρακράτηση της εγγυητικής επιστολής που είχε προσκομισθεί για το πρόγραμμα ΑΝΑΠ 4-2008 και για την εκταμίευση της πρώτης δόσης του προγράμματος ΑΝΑΠ 1-2010. Ναι μεν δεν μπορεί να συναχθεί από το ιστορικό του ερωτήματος η ύπαρξη ή μη τέτοιας βούλησης του εκδόντος την εγγυητική επιστολή πιστωτικού ιδρύματος, πλην όμως, λόγω της φύσης και της λειτουργίας της εγγυητικής επιστολής σε πρώτη ζήτηση και αόριστης χρονικής διάρκειας (όπως εν προκειμένω), δεν είναι αναγκαία η διάγνωση της βούλησης του πιστωτικού ιδρύματος που εξέδωσε την εν λόγω εγγυητική επιστολή για την παρακράτηση της ανωτέρω εγγυητικής επιστολής για το πρόγραμμα ΑΝΑΠ 1- 2010. Ο τοπικός εταίρος της ΜΚΟ ουδεμία συμβατική σχέση απέκτησε με την ΥΔΑΣ, παραμένει δε τρίτος ως προς τα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης χρηματοδότησης ΑΝΑΠ 1-2010, όπως άλλωστε ισχύει και για την ΑΝΑΠ 4- 2008 και η εγκυρότητα των συμβάσεων αυτών ουδόλως επηρεάζεται από την μη συνυπογραφή της δήλωσης συνεργασίας από τον εκπρόσωπο του τοπικού φορέα ή από την, εκ των υστέρων, μη χορήγηση άδειας συνεργασίας της αναδόχου Μ.Κ.Ο. με τον τοπικό της εταίρο. Είναι δε άλλο θέμα ότι, ενδεχομένως, από την μη υποβολή των αντιγράφων των συμφωνιών συνεργασίας να δύναται να γεννηθεί ζήτημα ουσιώδους παραβίασης της συμβάσεως σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ.4 της ΑΝΑΠ 1-2010. Ελλείψει απόδειξης περί της ύπαρξης νόμιμης συνεργασίας μεταξύ της αναδόχου Μ.Κ.Ο. και του τοπικού της εταίρου (τουρκικής Μ.Κ.Ο.), συντρέχει περίπτωση ουσιώδους παραβίασης της συμβάσεως με αποτέλεσμα οι σχετικές δαπάνες που καλύπτονται από παραστατικά εκδοθέντα στο όνομα της τουρκικής Μ.Κ.Ο. να μην μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες (ομόφ.).

Προγράμματα της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών – Έντοκη ή μη επιστροφή των αδιάθετων ποσών, που εδόθησαν ως προκαταβολή στην Μ.Κ.Ο., με βάση την υπογραφείσα σύμβαση – Εφαρμογή ή μη του άρθρου 104 του Ν. 2362/1995.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Η επιστροφή των αδιάθετων ποσών, που εδόθησαν ως προκαταβολή στην Μ.Κ.Ο., με βάση την υπογραφείσα σύμβαση θα γίνει εντόκως και δεν υφίσταται σχετική διακριτική ευχέρεια, στο δε ερώτημα, αν η επιστροφή αδιαθέτου ποσού ανεξαρτήτως καταγγελίας πρέπει να γίνεται εντόκως, παρά την γενική του διατύπωση, η απάντηση δεν διαφοροποιείται, αν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι στην υπό κρίση σύμβαση προβλέπεται, ρητά, στο άρθρο 5.6 ότι σε περίπτωση υπάρξεως αδιαθέτων πόρων, η επιστροφή είναι έντοκη. Τέλος, δεν τυγχάνει εφαρμογής εν προκειμένω το άρθρο 104 του Ν. 2362/1995, περί δημοσίου λογιστικού, που αφορά στην διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων. (ομοφ.)

Ποιος είναι ο χρόνος παραγραφής των τυχόν εκατέρωθεν οικονομικών απαιτήσεων των συμβαλλομένων μερών από τη σύμβαση χρηματοδότησης ΑΝΑΠ 71-2005, μεταξύ της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) του Υπουργείου Εξωτερικών και της Μ.Κ.Ο. «Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου» και αν υπάρχει δυνατότητα έκδοσης πράξης καταλογισμού σε βάρος του «Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου» (ΕυρΟΔΔ).(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Οι αξιώσεις του «Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσίου Δικαίου» υπέκειντο σε πενταετή παραγραφή που άρχισε την 1.1.2011 και συμπληρώθηκε στις 31.12.2015 και συνεπώς έχουν ήδη υποπέσει σε παραγραφή. Όσον αφορά τις τυχόν αξιώσεις της ΥΔΑΣ από την εκτέλεση της συμβάσεως χρηματοδότησης, δεν ανακύπτει θέμα παραγραφής αυτών, δεδομένου ότι δεν έχει μεσολαβήσει ταμειακή τους βεβαίωση, αλλά, ενδεχομένως, περίπτωση αποδυνάμωσης του σχετικού δικαιώματος, όταν εκδοθεί καταλογιστική πράξη (εν ευρεία εννοία βεβαίωση) μετά την πάροδο πολύ μεγάλου χρονικού διαστήματος από την υποβολή και την έγκριση της Τελικής Εκθέσεως του έργου και της εν γένει συμπεριφοράς της Διοίκησης κατά το χρονικό αυτό διάστημα. Είναι νόμιμη η έκδοση καταλογιστικής πράξης σε βάρος του Διεθνούς Οργανισμού με την επωνυμία «ΕυρΟΔΔ», καθόσον αυτός δεν θα μπορούσε να επικαλεσθεί σχετική ασυλία, δεδομένου ότι η απόφαση καταλογισμού ούτε αποτελεί επέμβαση στην ιδιοκτησία του και τα περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού του ούτε αποτελεί πράξη εκτέλεσης. (ομόφ.)

Με το υπό κρίση ένδικο βοήθημα που επιγράφεται «προσφυγή», το οποίο παραπέμφθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο με την 1315/2018 απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου Αθηνών για να δικαστεί ως έφεση, ζητείται η ακύρωση α) της Φ.9117/61/ΑΣ 54/26894/8.6.2016 απόφασης του Υπουργού Εξωτερικών, με την οποία καταλογίσθηκε σε βάρος της εκκαλούσας το ποσό των 150.000,00 ευρώ, το οποίο φέρεται ότι εισέπραξε αχρεωστήτως, ως πρώτη δόση της χρηματοδότησης που χορηγήθηκε σε αυτήν από την Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) του Υπουργείου Εξωτερικών, μετά την καταγγελία της καταρτισθείσας μεταξύ τους σύμβασης για την υλοποίηση του προγράμματος αναπτυξιακής συνεργασίας «Σχολή Επαγγελματικής Κατάρτισης – Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση»

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. (συμφωνία - πλαίσιο) Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, με την επισήμανση, όμως, ότι ο προβλεπόμενος στο άρθρο 6 του σχεδίου όρος, σύμφωνα με τον οποίον «τροποποίηση της παρούσας [σύμβασης] επιτρέπεται μόνο σε επαρκώς αιτιολογημένες περιπτώσεις και εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνήσουν προς τούτο (...)», δεν μπορεί να συνεπάγεται τροποποίηση των ουσιωδών όρων της σύμβασης, σε καμία δε περίπτωση, επαύξηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου αυτής (άρθρο 24 του π.δ. 118/2007)

Η Πράξη 148/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αγίας Παρασκευής. Αντικείμενο της σύμβασης, συνολικής δαπάνης 4.997.383,47 ευρώ (με ΦΠΑ), είναι η υλοποίηση του έργου «Αποπεράτωση Δημοτικού Κολυμβητηρίου Αγίας Παρασκευής», καθώς ο Δήμος αντιμετώπιζε αδυναμία χρηματοδότησης από ιδίους πόρους. Η Περιφέρεια Αττικής αναλαμβάνει τη συγχρηματοδότηση του έργου μέχρι του ποσού των 4.500.000 ευρώ, ενώ ο Δήμος καλύπτει το υπόλοιπο. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση είναι επιτρεπτή, σύμφωνα με το άρθρο 100 του ν.3852/2010, καθώς συνιστά συνεργασία δημόσιων φορέων, και δεν κωλύεται η υπογραφή της.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Με τα δεδομένα αυτά, οι ως άνω υπηρεσίες ανατέθηκαν κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, διότι το αντικείμενό τους δεν είναι εξειδικευμένο και εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας - Αλληλεγγύης του Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας Αλληλεγγύης και Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το Γραφείο Προγραμματισμού και Οργάνωσης αυτού, τόσο όσον αφορά στην εφαρμογή προγραμμάτων και δράσεων όσο και στη διερεύνηση πηγών χρηματοδότησης της νέας Πολυκοινωνικής Δομής (..)Συναφώς και η εύρεση διαθέσιμων εθνικών και ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις, ενόψει του ότι αφενός η αναζήτηση εργαλείων χρηματοδότησης, κοινοτικών    ή μη, προβλέπεται στις αρμοδιότητες του Δήμου, αλλά και του ίδιου του Κέντρου, αφετέρου είναι πλέον αναγκαία συνθήκη για την ένταξη των εκάστοτε προτεινόμενων δράσεων σε ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. (..)Κατ’ ακολουθία αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό έλεγχο προγραμματική σύμβαση έχει το προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου , κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το οικ. 168828/38797/28.6.2017 έγγραφο του Περιφερειάρχη …, προς έλεγχο νομιμότητας σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, του οποίου αντίγραφο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι πρέπει να υποβληθούν για προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, ανεξαρτήτως ποσού, οι τυχόν εκτελεστικές και τροποποιητικές συμβάσεις, σε εκτέλεση των άρθρων 7.2, 11.1 και 12.1 του σχεδίου αυτής

Η απόφαση 799/2025 της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε την αίτηση αναίρεσης του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου «Ελληνική Ομάδα Διάσωσης» κατά καταλογιστικής πράξης του Υπουργού Εξωτερικών, η οποία είχε μεταρρυθμιστεί στο ποσό των 72.000,00 ευρώ (β΄ δόση χρηματοδότησης) για αναπτυξιακό πρόγραμμα στο Αφγανιστάν. Το Δικαστήριο έκρινε νόμιμη την καταγγελία της σύμβασης λόγω της μη εκπλήρωσης της συμβατικής υποχρέωσης για υποβολή Τελικής Έκθεσης Προόδου και τελικού οικονομικού απολογισμού. Απέρριψε επίσης τους ισχυρισμούς περί παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας και της κατάχρησης εξουσίας, επικυρώνοντας τον καταλογισμό του ποσού της β' δόσης λόγω αδυναμίας ελέγχου της διαχείρισης.

Η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την αίτηση αναίρεσης της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Ελληνική Ομάδα Διάσωσης» κατά της καταλογιστικής απόφασης του Υπουργού Εξωτερικών. Η ΕΟΔ είχε καταλογιστεί με ποσό 366.849,69 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου κεφαλαίου 170.000 ευρώ (πρώτη δόση χρηματοδότησης για πρόγραμμα στο Αφγανιστάν) και 196.849,69 ευρώ τόκους υπερημερίας, λόγω ουσιωδών παραβάσεων της σύμβασης, όπως η μη υποβολή εκθέσεων προόδου και δικαιολογητικών. Το Δικαστήριο έκανε δεκτή εν μέρει την αίτηση αναιρώντας την προηγούμενη απόφαση. Κρίθηκε ότι ο καταλογισμός του κεφαλαίου είναι νόμιμος, αλλά η επιβολή τόκων ήταν υπερβολική λόγω της πολυετούς αδράνειας της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας. Ως εκ τούτου, ο καταλογισμός περιορίστηκε στο ποσό των 170.000 ευρώ.