Το άρθρο 11, παράγραφος 3, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 92/50 για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, το οποίο επιτρέπει στην αναθέτουσα αρχή που χρησιμοποιεί τη διαδικασία με διαπραγμάτευση να παρεκκλίνει της υποχρεώσεως της προηγουμένης δημοσιεύσεως όταν η σύμβαση αποτελεί συνέχεια ενός διαγωνισμού μελετών και πρέπει να ανατεθεί στον επιτυχόντα ή σε έναν από τους επιτυχόντες του διαγωνισμού, πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο αυστηρής ερμηνείας, το σε βάρος αποδείξεως περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις που δικαιολογούν την απόκλιση το φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται. Ειδικότερα, η έκφραση «αποτελεί συνέχεια κανονισμού», υπό την έννοια της εν λόγω διατάξεως, σημαίνει ότι πρέπει να υφίσταται άμεσος λειτουργικός σύνδεσμος μεταξύ του διαγωνισμού και της οικείας συμβάσεως. Τέτοιος σύνδεσμος δεν υφίσταται, στο πλαίσιο σχεδίου με πολλές φάσεις, μεταξύ διαγωνισμού που αφορά την πρώτη φάση και διοργανώθηκε για τους σκοπούς αναθέσεως της συναφούς με τη φάση αυτή συμβάσεως και της συμβάσεως επόμενης φάσης, ως προς την οποία η αναθέτουσα αρχή διατηρεί απλώς τη δυνατότητα να αναθέσει στον νικητή του εν λόγω διαγωνισμού. (βλ. σκέψεις 37-38, 40-41)

Διαγωνισμός για την ανάθεση της εκπονήσεως μελέτης. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της αποδοχής της προσφοράς της παρεμβαίνουσας. Με το περιεχόμενο αυτό η προσφορά της παρεμβαίνουσας δεν φαίνεται να παραβιάζει τις σχετικές με τη σύνταξη των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων διατάξεις του κανονιστικού πλαισίου του διαγωνισμού, ανερχομένη δε, για την επίδικη κατηγορία μελέτης 1 ή 2, σε 369.477,69 ευρώ (και όχι σε 5834 ευρώ, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει η αιτούσα), δεν παραβιάζει τα οριζόμενα, με το άρθρο 4 της αποφάσεως ΔΜΕΟ/α/οικ/1161/15.7.2005 του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Eργων (ΦΕΚ Β 1064), όρια (κατώτατο και ανώτατο) παραδεκτού των οικονομικών προσφορών. Δεν πιθανολογούνται, συνεπώς, σοβαρώς ως βάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της αιτούσης εταιρείας, οι οποίοι πρέπει να απορριφθούν, όπως και η αίτηση στο σύνολό της, και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση. Κατά την άποψη, όμως, της Προέδρου, η αίτηση, εισαγομένη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, είναι απορριπτέα προεχόντως λόγω της ιδιωτικής φύσεως της συμβάσεως στην οποία κατατείνει ο διαγωνισμός. Τούτο δε, εν όψει και της υπ' αριθ. 12/2007 αποφάσεως του Α.Ε.Δ. εκδοθείσης επί αποφατικής συγκρούσεως δικαιοδοσίας, διότι η συμβατική παροχή πάσης φύσεως μελετητικών υπηρεσιών τεχνικού εμπειρογνώμονος στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού της χωροταξίας και της οικιστικής αναπτύξεως, όταν μάλιστα δεν διέπεται από τις διατάξεις περί μελετών του ν. 1418/1984 ή άλλου νόμου εξασφαλίζοντος εξαιρετικό καθεστώς υπέρ του αντισυμβαλλομένου Δημοσίου, είναι συμβατική σχέση του κοινού αστικού δικαίου και απόκειται κατά πάντα, δηλαδή τόσο ως προς την εκτέλεση της συμβάσεως όσο και ως προς την προσυμβατική διαδικασία, στα πολιτικά δικαστήρια. Διά ταύτα Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.»

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τέταρτο τμήμα)της 23ης Δεκεμβρίου 2009 .«Δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών – Οδηγία 2004/18 – Έννοιες των όρων “εργολήπτης”, “προμηθευτής” και “πάροχος υπηρεσιών” – Έννοια του όρου “οικονομικός φορέας” – Πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά ινστιτούτα – Κοινοπραξία (“consorzio”) που έχει συσταθεί από πανεπιστημιακά ιδρύματα και φορείς του Δημοσίου – Κύρια καταστατική δραστηριότητα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα – Συμμετοχή σε διαδικασία διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως»Επιβάλλεται, συνεπώς, στο δεύτερο ερώτημα να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία 2004/18 έχει την έννοια ότι αποκλείει ερμηνεία εθνικής ρυθμίσεως, όπως η εφαρμοζόμενη στην υπόθεση της κύριας δίκης, συνεπεία της οποίας απαγορεύεται σε φορείς, όπως τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά ινστιτούτα, οι οποίοι δεν ασκούν δραστηριότητα με κατά κύριο λόγο κερδοσκοπικό χαρακτήρα, να συμμετέχουν σε διαδικασία διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως, μολονότι το εθνικό δίκαιο παρέχει στους ως άνω φορείς το δικαίωμα να παρέχουν τις υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της εν λόγω συμβάσεως.

«Στο άρθρο 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999) ορίζεται ότι «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία)…» (παρ. 1), ότι «Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση … γνωστοποιείται από το γραμματέα στα μέλη του συλλογικού οργάνου … μπορεί δε να γίνει με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεμοιοτυπία, ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση … πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές που ορίζονται με απόφασή του, η οποία γνωστοποιείται στα μέλη του …» (παρ. 2) και ότι «Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος, το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη …» (παρ. 4). Στην προκειμένη περίπτωση, …… κλήθηκαν τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ως άνω Επιτροπής να συμμετάσχουν στο παρόντα διαγωνισμό της …. Η πρόσκληση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες σε φωτοτυπία σελίδες του Βιβλίου Διεκπεραίωσης Εγγράφων, επιδόθηκε στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής του διαγωνισμού στις …. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις …. συμμετείχαν τα τακτικά μέλη ……., ενώ απουσίασαν τόσον τα λοιπά τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη. Στις επόμενες, όμως, συνεδριάσεις της Επιτροπής του διαγωνισμού, δεν συμμετείχαν και πάλι τα ως άνω δύο τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, …..,χωρίς να προκύπτει η νομότυπη πρόσκλησή τους, ούτε, εν πάση περιπτώσει, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα ήταν δυνατόν, κατά τις ως άνω διατάξεις, να παραλειφθεί η κλήση των εν λόγω μελών που απουσίαζαν και κατά την πρώτη…, αλλά και κατά τη δεύτερη ….συνεδρίαση της Επιτροπής του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 2893/2007, 3928/2005). Ενόψει τούτων, η Επιτροπή του Διαγωνισμού κατά τις συνεδριάσεις αυτής της … και …., δεν είχε νόμιμη σύνθεση, με συνέπεια οι πράξεις που διενήργησε η Επιτροπή αυτή από το 2ο πρακτικό και εφεξής να είναι νομικώς πλημμελείς, γεγονός που καθιστά την αντίστοιχη διαδικασία του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση νομικώς πλημμελή.»

Εξάλλου, ως προς τους λόγους που προβάλλει η αιτούσα αφενός μεν ότι αναρμοδίως το Δημοτικό Συμβούλιο εξέδωσε την 6/2008 απόφασή του, ισχυριζόμενη ότι αρμόδια ήταν η Δημαρχιακή Επιτροπή, και αφετέρου ότι κατά τη λήψη της απόφασής του το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε με μη νόμιμη σύνθεση, καθώς σ αυτή συμμετείχε και μέλος της Επιτροπής διαγωνισμού και ότι έτσι δεν πληρούσε τις εγγυήσεις αμεροληψίας, το Τμήμα κρίνει ότι αλυσιτελώς προβάλλονται οι λόγοι αυτού και πρέπει να απορριφθούν, καθόσον, όπως ορθά απεφάνθη και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του, οι ισχυρισμοί αυτοί της αιτούσας δεν μεταβάλλουν τη διαπιστωθείσα νομιμότητα του αποκλεισμού της από το διαγωνισμό, που συνιστά πράξη δεσμίας αρμοδιότητας, επερχομένη αυτομάτως με τον εντοπισμό νομικών πλημμελειών στα δικαιολογητικά συμμετοχής της.

Μελέτες.Διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου για την εκπόνηση της μελέτης. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της αξιολόγησης των προσφορών των διαγωνιζομένων. Η αιτούσα σύμπραξη έχει έννομο συμφέρον προς άσκηση της αιτήσεως, παρόλον ότι κατετάγη έβδομη, δεδομένου ότι μετέσχε στο διαγωνισμό ως πληρούσα καταρχήν τις νόμιμες και προβάλλει με την αίτησή της λόγους που αφορούν τη βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της. Οι προμνησθείσες διατάξεις, οι οποίες επιβάλλουν τη συγκρότηση και σύνθεση της Επιτροπής Διαγωνισμού, μεταξύ άλλων, και από δύο υπαλλήλους της αναθέτουσας Αρχής ή του δημόσιου τομέα, «που έχουν εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης», χωρίς να θεσπίζουν ιδιαίτερα και μάλιστα αποκλειστικώς τεχνικά κριτήρια προς εκτίμηση της εμπειρίας και των προσόντων των προσώπων αυτών, καταλείπουν σχετικώς στην Προϊσταμένη Αρχή ως προς το ζήτημα αυτό ευρεία διακριτική ευχέρεια. Κατά συνέπεια, καθ’ ερμηνεία των ως άνω διατάξεων, δεν φαίνεται να επιβάλλεται η κατ’ αποκλειστικότητα ή κατά πλειοψηφία συγκρότηση της Επιτροπής από τεχνικούς συγκεκριμένων ειδικοτήτων (πρβλ. ΕΑ 76/1999).

Προμήθεια καυσίμων.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Η επίμαχη 6931/19.4.2017 σύμβαση μεταξύ του Γ.Ν. ... και της φερόμενης ως δικαιούχου, ..., με αντικείμενο την προμήθεια πετρελαίου κινήσεως αντί του ποσού των 60.000 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., μη νομίμως συνήφθη με τη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού. Τούτο δε, διότι, η εν λόγω προμήθεια, έχουσα περιοδικό χαρακτήρα, αποτελεί τμήμα συνολικής προμήθειας εκτιμώμενης αξίας άνω του ορίου των 209.000 ευρώ, βάσει της σχετικής δαπάνης που πραγματοποιήθηκε κατά το προηγούμενο, καθώς και το επόμενο της εν λόγω αναθέσεως 12μηνο..(..) Περαιτέρω, όπως βασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο, το από 3.5.2017 πρωτόκολλο παραλαβής της επίμαχης ποσότητας καυσίμων υπεγράφη από τον … κατά παράβαση των προαναφερομένων  διατάξεων των άρθρων 221 του ν. 4412/2016, 13 και 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και 3 της 6931/19.4.2017 συμβάσεως, αφού αυτός δεν είχε οριστεί ούτε ως τακτικό ούτε ως αναπληρωματικό μέλος της οικείας Επιτροπής Παραλαβής... γ) Τέλος, σύμφωνα με τις προδιαληφθείσες διατάξεις του άρθρου 200 παρ. 4 του ν. 4412/2016, στο οποίο ρητώς παραπέμπει και το άρθρο 5 της 6931/19.4.2017 συμβάσεως, το ποινικό μητρώο της αναδόχου εταιρείας δεν περιλαμβάνεται στα κατ’ ελάχιστον απαιτούμενα δικαιολογητικά που πρέπει να συνοδεύουν το σχετικώς εκδιδόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, με συνέπεια ο σχετικός λόγος διαφωνίας να είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.(..) α) το γεγονός ότι οι προκηρυχθείσες ποσότητες του διαγωνισμού που κατέληξε στη σύναψη της 9234/2.6.2016 συμβάσεως δεν ανταποκρίνονταν στις πραγματικές ανάγκες του Νοσοκομείου, με συνέπεια την εξάντλησή τους πριν από τη λήξη της ανωτέρω συμβάσεως,β) τις δυσκολίες που αντιμετώπισε το Νοσοκομείο σχετικώς με την προσαρμογή του στις απαιτήσεις του νέου νομοθετικού καθεστώτος που διέπει τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων (ν. 4412/2016)γ) περαιτέρω, το γεγονός ότι το αιτούν είχε διενεργήσει διαγωνισμό στο πλαίσιο του Π.Π.Υ.Υ. 2014, το δε Π.Π.Υ.Υ. 2015,), δ) το γεγονός ότι το αιτούν συμμορφώθηκε προς την προπεριγραφόμενη υποχρέωσή του, καθόσον εν τέλει προκηρύχθηκε ανοιχτός διαγωνισμός στις 7.7.2017 και ολοκληρώθηκε με την υπογραφή συμβάσεως στις 20.9.2017 και ε) το γεγονός ότι η πραγματική παραλαβή της επίμαχης ποσότητας πετρελαίου κινήσεως και η εισαγωγή της στις αποθήκες του Νοσοκομείου ουδόλως αμφισβητείται από τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου,...το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του αιτούντος ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατηγήσεως των οικείων διατάξεων,..(Συγγνωστή πλάνη)

Μελέτες.Αιτιολόγηση πρακτικών.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή αιτιολόγησε ειδικά τη δοθείσα στους διαγωνιζομένους βαθμολογία των τεχνικών τους προσφορών, καθώς προέβη, κατόπιν του από 19.1.2007 σχετικού υπομνήματος της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην από 23.1.2007 ορθή επανάληψη της ως άνω Δ6/3877/24.11.2006 απόφασης περί έγκρισης του Πρακτικού III/13.11.2006 της Επιτροπής Διαγωνισμού και κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ανωτέρω σύμπραξη γραφείων μελετών, συμμορφούμενη ως εκ τούτου με τα οριζόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεδομένου ότι επαναλήφθηκε κατά νόμιμο τρόπο η διαδικασία από το σημείο στο οποίο είχε εντοπιστεί η πλημμέλεια.

Επιλογή του συστήματος υποβολής προσφορών που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή. Για την επιλογή του συστήματος αυτού απαιτείται προηγούμενη απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ. Συγγνωστή πλάνη της αναθέτουσας αρχής, λόγω του περιεχομένου σχετικής με το θέμα εγκυκλίου του ΥΠΕΧΩΔΕ. Για τη διενέργεια διαγωνισμού με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό της μελέτης – κατασκευής απαιτείται η συγκρότηση 2 Επιτροπών και όχι μίας (μιας επιτροπής διαγωνισμού και μιας επιτροπής εισήγησης για ανάθεση). Συγγνωστή πλάνη υπέρ των αρμοδίων οργάνων του αναθέτοντος φορέα λόγω εγκυκλίων (του ΥΠΕΣΔΑ και του ΥΠΕΧΩΔΕ).

Η ίδια η απόφαση με την οποία εσφαλμένα συγκροτείται η Επιτροπή Διαγωνισμού δεν αποτελεί (καθ΄εαυτή) βλαπτική πράξη για τους διαγωνιζόμενους και γι΄αυτό δεν προσβάλλεται παραδεκτά. Η προσβαλλόμενη, όμως, πράξη συγκρότησης Επιτροπής Εισήγησης για την Ανάθεση του επίδικου έργου δεν προκαλεί, ενόψει του περιεχομένου των ρυθμίσεών της, ούτε ενδέχεται να προκαλέσει μόνη, χωρίς δηλαδή να μεσολαβήσει άλλη πράξη της Διοίκησης, ζημία στα συμφέροντα της αιτούσης. Σε περίπτωση δε εκδόσεως άλλης πράξεως, βλαπτικής για την αιτούσα, με τη σύμπραξη της παρανόμως, κατά τους ισχυρισμούς της, συγκροτηθείσης Ε.Ε.Α., είναι πάντως δυνατός, εάν συντρέχει νόμιμη περίπτωση, ο παρεμπίπτων έλεγχος της νομιμότητας της πράξης συγκρότησης της Ε.Ε.Α. επ’ ευκαιρία της ασκήσεως αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων κατά της νεώτερης πράξης (πρβλ. Ε.Α. 893/2005, 656/2001). Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η τήρηση της επιβαλλομένης, από τα άρθρα 1 παρ. 1 και 2 παρ. 1 περ. α΄ της Οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, υποχρέωσης παροχής αποτελεσματικής προσωρινής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων σε στάδιο όπου είναι ακόμη δυνατή η διόρθωση των παραβάσεων (βλ. ΔΕΚ, απόφαση της 28.10.1999, C-81/98, Alcatel Austria AG, σκέψη 33, απόφαση της 18.6.2002, C-92/00, Hospital Ingenieure Krankenhaustechnik Planungs-Gesellschaft mbH, σκέψη 52, και απόφαση της 12.2.2004, C-230/02, Grossmann Air Service, σκέψη 36). Συνεπώς, εφόσον δεν προκύπτει ενεστώσα βλάβη της αιτούσης, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση (πρβλ. Ε.Α. 745, 358/2005).