Απόφαση του Δικαστηρίου της 10ης Ιουλίου 2001.  Ismeri Europa Srl κατά Ελεγκτικού Συνεδρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Αίτηση αναιρέσεως - Προγράμματα MED - Ειδική έκθεση 1/96 του Ελεγκτικού Συνεδρίου - Αρχή της προηγουμένης ακροάσεως - Κατονομασία τρίτων - Αναγκαιότητα και αναλογικότητα. 

Το εφάπαξ χρηματικό ποσό λόγω μετάθεσης σε προβληματική περιοχή ,νομίμως αυτή καταβάλλεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας μεταθέσεως τους χωρίς να απαιτείται και η πάροδος της οριζόμενης, από τη διάταξη του εδαφίου γ΄ τριετίας, που έχει την έννοια μόνο ότι ο υπάλληλος στον οποίο καταβάλλεται το εφάπαξ χρηματικού ποσού δεσμεύεται να παραμείνει στη θέση αυτή συνολικά μία τριετία.

Με τα δεδομένα αυτά, εκτιμώντας τις περιστάσεις της υπόθεσης ενόψει και των προαναφερθέντων κριτηρίων που απαριθμούνται ενδεικτικά στην παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 4239/2014 και ήδη στην παρ. 1 του άρθρου 160 του ν. 4700/2020, το αίτημα του αιτούντος, για καταβολή χρηματικού ποσού ως δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που επικαλείται ότι υπέστη, είναι απορριπτέο ως αβάσιμο. Τούτο διότι το ως άνω χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την έναρξη έως τη λήξη της σχετικής διαδικασίας ενώπιον του Ολομέλειας του Δικαστηρίου, ικανοποιεί τις απαιτήσεις της «εύλογης διάρκειας» της δίκης, κατά την έννοια της διάταξης των άρθρων 1 του ν. 4239/2014 και 154 του ν. 4700/2020, και τις απαιτήσεις της «λογικής προθεσμίας», κατά την έννοια του άρθρου 6 παρ. 1 της Ε.Σ.Δ.Α. και, επομένως, δεν συνέτρεξε παραβίαση του δικαιώματος του αιτούντος σε ταχεία απονομή της δικαιοσύνης και δεν προκάλεσε πράγματι στον αιτούντα ηθική βλάβη για την αποκατάσταση της οποίας να κρίνεται δικαιολογημένη η επιδίκαση εύλογου χρηματικού ποσού, ενόψει και του γεγονότος ότι η Ολομέλεια επικύρωσε την κρίση του Τμήματος ότι ο αιτών δεν δικαιούτο αναπροσαρμογή της σύνταξής του με το βαθμό του Υποστράτηγου, αλλά με βάση το βαθμό του Ταξιάρχου, όπως ορθά είχε ήδη προσδιορισθεί από την εκκληθείσα ενώπιον του Τμήματος πράξη της 44ης Διεύθυνσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και επομένως ο ίδιος ο αιτών αβασίμως επεδίωξε την προαναφερόμενη 

Εκτέλεση συμβάσεως καθαρισμού χώρων: Επειδή, οι ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος και του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, προβλέπουν ότι πριν από κάθε δυσμενή ενέργεια ή μέτρο της Διοικήσεως εις βάρος του διοικουμένου απαιτείται η προηγουμένη κλήση του προκειμένου να εκφράσει τις απόψεις του. Όμως, στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων, ρυθμίζεται εξαντλητικά η διαδικασία επιλύσεως των διαφορών που τυχόν ανακύπτουν καθώς και τα δικαιώματα του αναδόχου, και επομένως, ενόψει και της ανάγκης ταχείας περατώσεως των σχετικών διαφορών, δεν καταλείπεται στα πλαίσια των συμβάσεων αυτών πεδίο εφαρμογής των ως άνω γενικών κανόνων περί της υποχρέωσης προηγούμενης ακροάσεως. Επομένως, νομίμως απορρίφθηκε από το δικάσαν δικαστήριο ο σχετικός λόγος της προσφυγής, θα έπρεπε δε, κατόπιν αυτού, να απορριφθεί ο περί του αντιθέτου λόγος αναιρέσεως ως αβάσιμος. ..ενόψει της μείζονος σπουδαιότητας των ζητημάτων που ανέκυψαν τόσο ως προς τη νομιμοποίηση του αιτούντος, όσο και ως προς τη φύση της επίδικης διαφοράς και την έκταση του δικαιώματος ακροάσεως στις διαφορές εκ συμβάσεων, το Τμήμα κρίνει ότι η επίλυση της υποθέσεως πρέπει κατ’ άρθρο 14 παρ. 5 εδαφ. β΄ του π.δ/τος 18/1989 να παραπεμφθεί στην επταμελή του σύνθεση..

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ-ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ:...ζητείται η ακύρωση της από 28.8.2003 αποφάσεως της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού, με την οποία η Επιτροπή αυτή ανεκάλεσε το από 24.7.2003 πιστοποιητικό που είχε χορηγήσει, κατά το άρθρο 77Α παρ. 3 του ν. 2725/1999, στην αιτούσα εταιρεία για την συμμετοχή της στο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Β΄ Εθνικής Κατηγορίας για την περίοδο 2003-2004.(....)Εν προκειμένω, με τη προσβαλλομένη πράξη της, η Ε.Ε.Α., αφού διεπίστωσε, μετά την έναρξη του πρωταθλήματος, ότι η αιτούσα Π.Α.Ε. είχε παραβιάσει την επιβαλλομένη από την παρ. 2 του άρθρου 78 του ν. 2725/1999 υποχρέωσή της (να έχει δηλαδή εξοφλήσει, μέχρις ενάρξεως του πρωταθλήματος, όλες τις τελεσιδίκως επιδικασθείσες εις βάρος της ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις επαγγελματιών ποδοσφαιριστών), έλαβε υπ' όψιν και την κατά το προηγούμενο αγωνιστικό έτος τιμωρία της για παράβαση της παρ. 1 του αυτού ως άνω άρθρου 78. Εφ' όσον, συνεπώς, συνέτρεξε περίπτωση "καθ' υποτροπήν παραβάσεως διατάξεων του νόμου", νομίμως, κατά την παρ. 3 του προμνησθέντος άρθρου 77Α, ανακλήθηκε, μετά την έναρξη του πρωταθλήματος, το επίμαχο πιστοποιητικό, ανεξαρτήτως αν για τη παράβαση διατάξεων του άρθρου 78, η παρ. 4 του άρθρου αυτού προβλέπει, ως κύρωση, την αφαίρεση των βαθμών μιας νίκης για κάθε αγώνα πρωταθλήματος.(....)Εξ άλλου, το χορηγηθέν στην αιτούσα, στις 24.7.2003, πιστοποιητικό, η έκδοση του οποίου στηρίχθηκε και στην έγγραφη δέσμευση της αιτούσης να ρυθμίσει τις οφειλές της σε συντομώτατο χρονικό διάστημα, περιείχε, εν όψει του ανωτέρω χρονικού ορίου, επιφύλαξη ανακλήσεώς του "σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης εκπληρώσεως των υποχρεώσεων της Π.Α.Ε.". Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν στοιχειοθετείται παραβίαση του δικαιώματος ακροάσεως της αιτούσης εκ του γεγονότος ότι δύο μόνον ημέρες πριν από την έκδοση της προσβαλλομένης, αλλά μετά την εκπνοή της κατά νόμον προθεσμίας εξοφλήσεως, εκλήθη η αιτούσα να προσκομίσει στην Επιτροπή, μέχρι της επομένης, τα σχετικά έγγραφα στοιχεία. Είναι, συνεπώς, απορριπτέος ως αβάσιμος ο περί του αντιθέτου προβαλλόμενος ως άνω λόγος ακυρώσεως.Απορρίπτει την κρινομένη αίτηση

Αναμόρφωση Προϋπολογισμού Δήμου (...) Επειδή, ανεξαρτήτως αν νομίμως η Β΄ Ειδική Επιτροπή του άρθρου 152 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων είχε αρμοδιότητα να ελέγξει, κατόπιν της άσκησης της από 12.11.2019 προσφυγής του παρεμβαίνοντος, απευθείας τη νομιμότητα των ως άνω αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου του αιτούντος δήμου και να τις ακυρώσει (βλ. την παρ. 4 του άρθρου 4 της 31925/6.6.2007 απόφασης του Υφυπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, καθώς και ΣτΕ 1114/2012, 2171/2014, πρβλ. 1491/2017), η κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης της Ειδικής Επιτροπής ότι κατά την επίμαχη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου του αιτούντος δήμου δεν τηρήθηκαν πρακτικά μαγνητοφωνημένα ή πρόχειρα, κατά παράβαση των άρθρων 96 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και του άρθρου 8 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος δήμου, καθώς και ότι η συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου δεν έλαβε χώρα στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου, αλλά σε άλλο κτίριο κατά παράβαση τύπου της διαδικασίας, δεν είναι νόμιμη.(...) Διά ταύτα Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Τμήματος.

Αιρετοί-ποινή της αργίας: Επειδή, οι προαναφερόμενες διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 9 και 10 του π.δ/τος 30/1996 προέβλεπαν ότι το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, που επισύρει την επιβολή του διοικητικού μέτρου της αργίας, πρέπει να στρέφεται «κατά της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ή νομικών προσώπων της». Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, δεν απαιτείτο η παράβαση καθήκοντος να έχει επιφέρει εν γένει βλάβη σε βάρος της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως, ούτε να αποβλέπει στην πρόκληση τέτοιας βλάβης, αλλά αρκούσε ότι η παράβαση στρέφεται κατά της Ν.Α., υπό την έννοια ότι πλήσσει τη νόμιμη και εύρυθμη λειτουργία της και, επομένως, βλάπτει το δημόσιο συμφέρον (βλ. ΣτΕ 1421/2011, πρβλ. ΣτΕ 766/2006, 1120/2005). Εξάλλου, και η εφαρμογή των επίμαχων διατάξεων του άρθρου 236, παρ. 2, περιπτ. β.α. και β.β., του Ν. 3852/2010, προϋποθέτει παράβαση καθήκοντος η οποία, από τη φύση της ως έγκλημα περί την υπηρεσία, στρέφεται κατά της καλής λειτουργίας του οικείου Ο.Τ.Α., στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, ενώ σύμφωνα και με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, σε καμμία περίπτωση δεν απαιτείται να έχει προξενήσει και οικονομική βλάβη σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. Με τα δεδομένα αυτά, ο προβαλλόμενος με την υπό κρίση αίτηση λόγος ακυρώσεως ότι εφαρμοστέες εν προκειμένω, ήσαν όχι οι ως άνω διατάξεις του άρθρου 236 του Ν. 3852/2010, αλλά οι ισχύουσες κατά τον χρόνο τελέσεως του αδικήματος της παράβασης καθήκοντος και ευμενέστερες, κατά τον αιτούντα, ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 9 και 10 του π.δ/τος 30/1996, είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί.

Παροχή υποδομών και υπηρεσιών..:ζητεί την ανάκληση της 364/2007 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά απεφάνθη το Κλιμάκιο με την προσβαλλομένη ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Οι δε ισχυρισμοί του αιτούντος, καθώς και της παρεμβαίνουσας, ότι τόσο η ματαίωση του διαγωνισμού της 13.8.2007, όσο και το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της από 10-7-2007 σύμβασης εκτιμάται ότι θα καλύψει παρεχόμενες υπηρεσίες μέχρι 25-10-2007 συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, κατά την έννοια του άρθρου 25 παρ.1 περ. γ΄ του π.δ. 60/2007, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Με την υπό κρίση, όμως, αίτηση ανάκλησης το .. επικαλείται, κατ΄ εκτίμηση του δικογράφου (σελ. 5 αυτού), συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων προσφυγής στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ενόψει προγενέστερων θετικών πράξεων του ίδιου ως άνω Κλιμακίου που αφορούσαν σχέδια συμβάσεων, για τα οποία είχε τηρηθεί η διαδικασία διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών του εν λόγω Συστήματος Διαχείρισης Ζήτησης Υπηρεσιών Υγείας του αιτούντος (Πρ. Ζ΄ Κλ. Ε.Σ. 67/2006 και 197/2007). Λαμβάνοντας υπόψη ότι με τις τελευταίες αυτές Πράξεις του Ζ΄ Κλιμακίου του Δικαστηρίου τούτου κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή σχεδίων συμβάσεων του .., ύστερα από διαδικασία διαπραγμάτευσης, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε απρόβλεπτες περιστάσεις, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του αιτούντος εύλογα και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του νόμου θεώρησαν ότι συνέτρεχαν και στη συγκεκριμένη περίπτωση απρόβλεπτα γεγονότα και υπέλαβαν ότι έχει εφαρμογή η διαδικασία της διάταξης του άρθρου 31 παρ. 1 περ. γ΄ της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (ήδη άρθρο 25 παρ.1 περ. γ΄ του π.δ. 60/2007). Συντρέχει, επομένως, εν προκειμένω συγγνωστή πλάνη των οργάνων του αιτούντος, κατά παραδοχή του προβαλλόμενου ισχυρισμού, και δικαιολογείται η ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και με δεδομένο ότι το Κλιμάκιο δεν διαπίστωσε άλλο λόγο μη νομιμότητας που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι πρέπει να ανακληθεί η 364/2007 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση είναι αναιρετέα, διότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος και του άρθρου 6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας απέρριψε τον λόγο της προσφυγής ότι, κατά παράβαση των εν λόγω διατάξεων, η αναιρεσείουσα δεν είχε κληθεί εγγράφως να εκθέσει τις απόψεις της πριν από την έκδοση της προσβληθείσης με την προσφυγή πράξεως. Ο λόγος αυτός αναιρέσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι η αναιρεσείουσα δεν ανέφερε με το δικόγραφο της προσφυγής τους ισχυρισμούς, τους οποίους θα είχε προβάλει ενώπιον του αναιρεσιβλήτου Δήμου αν είχε κληθεί και οι οποίοι θα κλόνιζαν τις διαπιστώσεις του αναιρεσιβλήτου Δήμου ως προς την εκ μέρους της παράβαση των όρων της συμβάσεως και θα μπορούσαν, ενδεχομένως, εάν ετίθεντο υπόψη του Δήμου, να επηρεάσουν την απόφαση του αρμοδίου οργάνου του ως προς την λύση της επίδικης συμβάσεως (πρβλ. Σ.τ.Ε. 4447/2012 Ολομ.). Συνεπώς, ορθώς απερρίφθη από το Διοικητικό Εφετείο, έστω και με διαφορετική αιτιολογία, ο σχετικός με την παράβαση του δικαιώματος ακροάσεως λόγος της προσφυγής ....εν όψει των ανωτέρω, καθώς και εν όψει του ότι όλοι οι λοιποί προβαλλόμενοι με την κρινόμενη αίτηση λόγοι έχουν ήδη απορριφθεί με την υπ’ αριθ. 2381/2009 απόφαση του ΣΤ΄ Τμήματος υπό πενταμελή σύνθεση, όπως προκύπτει από την εν λόγω απόφαση, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.

Προμήθεια και τοποθέτηση εξοπλισμού...ζητείται η αναθεώρηση της 1880/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ότι η δεκαπενθήμερη αποκλειστική προθεσμία άσκησης αίτησης ανάκλησης κατά της 71/2019 πράξης του Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ... εκκίνησε κατά την ημερομηνία της κοινοποίησής της στο Δήμο με τηλεομοιοτυπία, ήτοι κατά την 15.11.2019, λαμβανομένου υπόψη η εν λόγω κοινοποίηση έλαβε χώρα εντός του νομίμου ωραρίου εργασίας των υπηρεσιών του αιτούντος Δήμου (ημέρα Παρασκευή και ώρα 11.29 π.μ), απορριπτομένου ως αβασίμου του ισχυρισμού αυτού ότι η εν λόγω προθεσμία εκκίνησε από την ημερομηνία της πρωτοκόλλησης της πράξης, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας (βλ. και ΕλΣ Τμ. Μείζ. - Επτ. Σύνθ. 37/2013).Ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι η ως άνω κοινοποίηση είναι μη νόμιμη, διότι η αποστολή έγινε στον αριθμό 27950-43215, που είναι ο αριθμός τηλεομοιοτυπίας της Δημοτικής Ενότητας ..., και όχι στον αριθμό τηλεομοιοτυπίας του κεντρικού πρωτοκόλλου αυτού, είναι απορριπτέος. Τούτο, διότι ο φορέας που υποβάλλει σύμβαση για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου φέρει το βάρος της γνωστοποίησης στο Ελεγκτικό Συνέδριο του αριθμού τηλεομοιοτυπίας προς τον οποίο θα λάβει χώρα η κοινοποίηση της σχετικής πράξης, δεδομένου ότι ο προσδιορισμός των στοιχείων επικοινωνίας αυτού αποτελεί εσωτερική του υπόθεση απτόμενη της λειτουργίας του και του υπηρεσιακού του προγραμματισμού. Εν προκειμένω, δε, ο αριθμός προς τον οποίο έλαβε χώρα η ως άνω κοινοποίηση (27950-43215) και ο οποίος αντιστοιχεί στον αριθμό τηλεομοιοτυπίας στη Δημοτική Ενότητα ...., όπου στεγάζονται οι τεχνικές υπηρεσίες του αιτούντος Δήμου (βλ. την αναφερόμενη στο προοίμιο της παρούσας, κατάθεση του Δημάρχου Γορτυνίας και το από 27.1.2020 υπόμνημα αυτού), είχε δηλωθεί ως αριθμός επικοινωνίας με τηλεομοιοτυπία στο απευθυνόμενο προς την Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό .., 9024/31.10.2019 έγγραφο του αιτούντος, με το οποίο ο φάκελος με τα σχετικά δικαιολογητικά και το οικείο σχέδιο σύμβασης υποβλήθηκε προς έλεγχο στην ως άνω Υπηρεσία Επιτρόπου (αρ. πρωτ. Υπ. Επιτρ. 67311/7.11.2019).Ο προβαλλόμενος με την υπό κρίση αίτηση ισχυρισμός του Δήμου ότι η ως άνω αίτηση κατατέθηκε εμπροθέσμως διότι συνέτρεξε γεγονός ανωτέρας βίας συνιστάμενο στην απουσία της υπαλλήλου του πρωτοκόλλου κατά την ημερομηνία κοινοποίησης και τις αμέσως επόμενες έως και την 19.11.2019 με κανονική άδεια, πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής. Τούτο, διότι η ως άνω περίσταση, ακόμα και αν συνιστούσε γεγονός ανωτέρας βίας, δεν θα ανέστελλε την επίμαχη προθεσμία, αφού δεν συνέτρεξε κατά τη λήξη αυτής (2.12.2019) αλλά από την έναρξη αυτής (15.11.2019) έως 19.11.2019 (βλ. σκ. 4). Είναι, δε, σε κάθε περίπτωση, και αβάσιμος, διότι η απουσία υπαλλήλου με κανονική άδεια δεν συνιστά λόγο ανωτέρας βίας, καθόσον ανάγεται αποκλειστικά στη σφαίρα δράσης και ευθύνης του αιτούντος και συνιστά γεγονός σύνηθες και προβλέψιμο, οι δε υπηρεσίες του Δήμου υπείχαν υποχρέωση αναπλήρωσης των μη δυνάμεων να ασκήσουν, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και για οιονδήποτε λόγο απουσίας ή κωλύματος, τα καθήκοντά τους υπαλλήλων, στο πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας τους και προς αποτροπή των επερχομένων εις βάρος του Δήμου δυσμενών δικονομικών αποτελεσμάτων (ΕλΣ Τμ. Μείζ. - Επτ. Σύνθ. 4561/2013). Συνεπώς, η ως άνω αίτηση ανάκλησης που ασκήθηκε στις 4.12.2019 (Α.Β.Δ. 4733), ήτοι μετά την παρέλευση της προβλεπόμενης αποκλειστικής δεκαπενθήμερης προθεσμίας από της κοινοποιήσεώς της (15.11.2019), η οποία έληξε στις 2.12.2019, ημέρα Δευτέρα, εργάσιμη και μη εξαιρετέα εκ του νόμου, είναι εκπρόθεσμη.