Εξαρτημένη εργασία-ασφαλιστικές εισφορές:ότι οι ανωτέρω απασχολούμενοι δεν παρείχαν τις υπηρεσίες τους στο Δημόσιο υπό συνθήκες που απαντώνται στις σχέσεις μισθώσεως εξαρτημένης εργασίας, με την αιτιολογία ότι έλειπε το στοιχείο της νομικής ή υπηρεσιακής ή προσωπικής εξαρτήσεως αυτών από τον εργοδότη τους, στηριζόμενο για την κρίση του αυτή αποκλειστικώς στο περιεχόμενο των οικείων συμβάσεων που οι ανωτέρω εργαζόμενοι είχαν υπογράψει. Στις συμβάσεις δε αυτές, όπως αυτές περιγράφονται στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, αναφερόταν, μεταξύ άλλων, ότι οι ανωτέρω εργαζόμενοι παρείχαν την εργασία τους στο χώρο στεγάσεως της οικείας υπηρεσίας του Δημοσίου, ότι δεν είχαν προκαθορισμένο ωράριο και ότι αμείβονταν κατ’ αποκοπή και όχι με μηνιαίο σταθερό μισθό. Το δικάσαν όμως δικαστήριο δεν περιγράφει τις ειδικότερες συνθήκες υπό τις οποίες οι ανωτέρω απασχολούμενοι παρείχαν «εν τοις πράγμασι» την εργασία τους? δεν περιγράφει δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο οι ανωτέρω εργαζόμενοι εκτελούσαν τα καθήκοντά τους, ώστε να καθίσταται εφικτός ο αναιρετικός έλεγχος της κρίσεώς του ότι δεν υπήρχε εν προκειμένω το στοιχείο της υπηρεσιακής εξαρτήσεως των ανωτέρω εργαζομένων από τον εργοδότη τους. Με τα δεδομένα αυτά, η ανωτέρω κρίση του διοικητικού εφετείου παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη. Περαιτέρω, ενώ το δικάσαν δικαστήριο δέχεται ότι από τις οικείες συμβάσεις που είχαν υπογράψει οι ανωτέρω εργαζόμενοι προέκυπτε ότι αυτοί παρείχαν την εργασία τους στο χώρο στεγάσεως της οικείας υπηρεσίας του Δημοσίου – γεγονός το οποίο εδικαιολογείτο, κατά το διοικητικό εφετείο, λόγω της φύσεως και του αντικειμένου της εργασίας που αυτοί είχαν αναλάβει, η οποία, σύμφωνα με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, προϋπέθετε κάποιου είδους καθοδήγηση και επιτήρηση από τα αρμόδια δημόσια όργανα – καταλήγει στην αντιφατική κρίση ότι οι ανωτέρω εργαζόμενοι δεν τελούσαν σε υπηρεσιακή ή προσωπική εξάρτηση από τον εργοδότη τους. Για το λόγο, συνεπώς, αυτόν, της πλημμελούς δηλαδή και αντιφατικής αιτιολογίας της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή, η προσβαλλόμενη απόφαση να αναιρεθεί και η υπόθεση, η οποία χρειάζεται διευκρίνιση ως προς το πραγματικό, να παραπεμφθεί στο ίδιο δικαστήριο για νέα κρίση.

Εξαρτημένη εργασία-ασφαλιστικές εισφορές:..το δικάσαν διοικητικό εφετείο διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του ανεπαρκείς και αντιφατικές αιτιολογίες ως προς τα χρησιμοποιηθέντα κριτήρια βάσει των οποίων δέχθηκε ότι οι επίμαχες συμβάσεις μισθώσεως έργου υπέκρυπταν σχέσεις με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εξαρτημένης εργασίας, καθόσον αν και στήριξε την κρίση του στην από 4.2.2000 έκθεση ελέγχου των αρμοδίων υπαλλήλων του Ι.Κ.Α., εντούτοις δεν αναφέρονται στην προσβαλλόμενη απόφαση του τα στοιχεία που πιστοποιούσαν ότι πράγματι τα ανωτέρω πρόσωπα παρείχαν την εργασία τους υπό την εποπτεία και την καθοδήγηση των οργάνων του Δημοσίου, δηλαδή, ποια ήταν τα όργανα αυτά και ποιες συγκεκριμένες πράξεις τους καταδείκνυαν την εν λόγω εποπτεία, ούτε αναφέρεται ποια συγκεκριμένα από τα ανωτέρω πρόσωπα μονιμοποιήθηκαν. Η προπαρατεθείσα, όμως, κρίση του δικάσαντος δικαστηρίου είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη, διότι, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση του το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε όλα τα στοιχεία του φακέλου (μεταξύ των οποίων μνημονεύονται ρητώς στην προσβαλλόμενη απόφαση οι οικείες συμβάσεις, η σχετική έκθεση ελέγχου κ.λ.π.), δεν απαιτείτο δε για την πληρότητα της αιτιολογίας η παράθεση των ονοματεπωνύμων των προσώπων που ασκούσαν εποπτεία και των συγκεκριμένων ενεργειών με τις οποίες εκδηλωνόταν η εποπτεία αυτή. Εξάλλου, ο περαιτέρω προβαλλόμενος λόγος του αναιρεσείοντος Δημοσίου ότι το δικάσαν δικαστήριο έλαβε υπόψη του και συνεκτίμησε το βεβαιούμενο στην έκθεση ελέγχου γεγονός της μονιμοποίησης πολλών εκ των ανωτέρω απασχοληθέντων, παραλείποντας για το νόμιμο της κρίσης του να αναφέρει έστω και ενδεικτικώς τα ονοματεπώνυμα ορισμένων εξ αυτών είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί αναληθούς προϋποθέσεως, καθόσον στην έκθεση ελέγχου, όπως το περιεχόμενο αυτής περιγράφεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, καμία σχετική αναφορά δεν γίνεται σε μονιμοποίηση ορισμένων εκ των προσώπων αυτών. Συνεπώς, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο ως άνω περί πλημμελούς αιτιολογίας λόγος αναιρέσεως. Εξάλλου, κατά το μέρος που με τον λόγο αυτόν πλήττεται η ανέλεγκτη κατ’ αναίρεση περί πραγμάτων κρίση του δικαστηρίου της ουσίας και η εκτίμηση από αυτό των αποδείξεων, ο λόγος είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος.

Καταβολή ασφαλιτσικών εισφορών:Επειδή, τέλος, προβάλλεται ότι το δικάσαν διοικητικό εφετείο στήριξε την κρίση του στη μαρτυρική κατάθεση του ... ενώπιον της ΤΔΕ, η οποία δεν ενισχύεται από άλλο αποδεικτικό στοιχείο, ούτε καν από τις επίμαχες συμβάσεις. Ο λόγος αυτός, κατά το μέρος που με αυτόν αμφισβητείται η εκτίμηση των αποδείξεων από το δικαστήριο της ουσίας, είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος. Κατά το μέρος δε που με το λόγο αυτό προβάλλεται ότι τα αναφερόμενα στην ανωτέρω μαρτυρική κατάθεση (ως προς την παροχή των υπηρεσιών των ανωτέρω εργαζομένων σύμφωνα με τις οδηγίες των αρμοδίων προϊσταμένων τους, οι οποίοι καθόριζαν τα καθήκοντά τους) δεν ενισχύονται ούτε από τις επίμαχες συμβάσεις, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δεδομένου ότι, όπως εξετέθη ανωτέρω, στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση βεβαιώνεται ότι από τις σχετικές συμβάσεις μισθώσεως έργου προκύπτει ότι οι ανωτέρω εργαζόμενες ανέλαβαν τις εργασίες που αναφέρονται στις συμβάσεις αυτές, συμμορφούμενες προς τις οδηγίες και εντολές των αρμοδίων οργάνων των οικείων υπηρεσιών. Εξάλλου, το πρώτον κατ’ αναίρεση προβάλλει το αναιρεσείον Ελληνικό Δημόσιο ότι η απασχόληση των ανωτέρω εργαζομένων, για την οποία κατέθεσε ο ως άνω πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής, αφορούσε εργασία τους στις υπηρεσίες της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως …, η οποία αποτελεί διακριτό σε σχέση με το Δημόσιο νομικό πρόσωπο.

Πρόσληψη συμβασιούχων έργου.Με τις διατάξεις του άρθρου 46 του ν. 3996/2011, όπως προκύπτει και από την οικεία αιτιολογική έκθεση, αποσαφηνίζεται νομοθετικά ο φορέας ασφάλισης των απασχολούμενων με σύμβαση μίσθωσης έργου σε φορείς του δημοσίου τομέα καθώς και στους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού. Ειδικότερα, ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι α) όσοι απασχολούνται στους ανωτέρω φορείς με σύμβαση μίσθωσης έργου που έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 2527/1997, δηλαδή με βάση γνωμοδότηση ότι δεν υποκρύπτεται εξαρτημένη εργασία, ασφαλίζονται υποχρεωτικά στον ΟΑΕΕ, β) η ασφάλιση που έχει χωρήσει μέχρι την έναρξη ισχύος της νέας αυτής διάταξης στο ΙΚΑ ή στον ΟΑΕΕ για τους απασχοληθέντες στους φορείς αυτούς παραμένει ισχυρή και γ) ότι οι ανωτέρω ρυθμίσεις εφαρμόζονται σε εκκρεμείς υποθέσεις σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής και δικαστικής διαδικασίας. Παρέπεται δε εκ των ανωτέρω ότι οι διατάξεις της παρ. 2 του προρρηθέντος άρθρου τυγχάνουν εφαρμογής στις περιπτώσεις εκείνες που έχει συναφθεί και είναι ισχυρή γνήσια σύμβαση έργου, αλλά υπάρχει διοικητική ή δικαστική αμφισβήτηση ως προς τον ασφαλιστικό οργανισμό στον οποίο υπάγονται οι απασχολούμενοι. Συνακόλουθα, στην περίπτωση που με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, δημοσιευθείσα πριν τον χρόνο έναρξης ισχύος του ως άνω νόμου, έχει κριθεί το είδος της εργασιακής σχέσης εργαζόμενου σε ΟΤΑ α΄ βαθμού και δη ότι ο ορθός νομικός χαρακτηρισμός της σύμβασης που έχει καταρτισθεί είναι εκείνος της εξαρτημένης εργασίας, οι διατάξεις του άρθρου 46 του ν. 3996/2011 δεν δύναται να οδηγήσουν σε ανατροπή του κανόνα του άρθρου 2 παρ. 1 περ. α του α.ν. 1846/1951, περί υποχρεωτικής και αυτοδίκαιης ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εργαζομένων, που συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. 

Ειδικοί συνεργάτες:Μη νόμιμη η καταβολή μηνιαίων αποδοχών σε ειδικές συνεργάτιδες Δημάρχου, καθόσον μη νόμιμα παρείχαν τις υπηρεσίες τους στον Δήμο, δεδομένου ότι οι αποφάσεις του Δημάρχου, με τις οποίες αυτές διατηρήθηκαν στις θέσεις τους, δεν είχαν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και, ως εκ τούτου δεν είχαν λάβει νόμιμη υπόσταση.(...)Οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ: Νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες, δεν είναι νόμιμες. Και τούτο, διότι η 1651/37151/7.3.2013 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Αποκεντρωμένης ….. με την οποία καθιερώθηκε η 24ωρη εργασία καθώς και η εργασία κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες και αργίες των υπαλλήλων των Υπηρεσιών Καθαριότητας  του Δήμου … και η 562/2.4.2013 απόφαση του Δημάρχου …, με την οποία καθιερώθηκε η νυχτερινή απασχόληση και η απασχόληση αργιών Κυριακών και εξαιρεσίμων ημερών (προς συμπλήρωση εβδομαδιαίας εργασίας) 242 υπαλλήλων της Διεύθυνσης Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του Δήμου … ισχύουν από τη δημοσίευσή τους, δεν μπορούν να αναπτύξουν αναδρομικά αποτελέσματα και ως εκ τούτου δεν μπορούν να παράσχουν νόμιμο έρεισμα για την καταβολή αμοιβής στους φερόμενους ως δικαιούχους υπαλλήλους του Τμήματος Καθαριότητας του Δήμου για υπερωριακή εργασία, που αυτοί φέρεται ότι παρείχαν κατά τις Κυριακές ή κατά τις νυχτερινές ώρες προς συμπλήρωση εβδομαδιαίας εργασίας σε υπηρεσία που λειτουργούσε σε εικοσιτετράωρη βάση, πριν από τη δημοσίευσή τους. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι σε κάθε περίπτωση οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων παρείχαν υπερωριακή απασχόληση κατά τους μήνες Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο 2013 δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα των εντελλόμενων δαπανών.

Συμβάσεις μίσθωσης έργου.(..).«Ανάθεση εκτέλεσης έργου της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου ...σε επτά (7) άτομα με σύμβαση μίσθωσης έργου...»,..Των προαναφερόμενων υπουργικών αποφάσεων είχε προηγηθεί η …. γνωμοδότηση του ΣΤ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία οι μέλλουσες να καταρτιστούν συμβάσεις αποτελούν γνήσιες συμβάσεις έργου, που δεν υποκρύπτουν εξαρτημένη εργασία.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη που προηγήθηκε, το Τμήμα κρίνει ότι οι φερόμενοι ως δικαιούχοι μη νόμιμα παρείχαν τις υπηρεσίες τους κατά το χρονικό διάστημα πριν από την έκδοση της προαναφερόμενης 1061174/1682/0001Α/13.7.2009 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ Β΄ 1547/28.7.2009), η οποία αποτέλεσε το νόμιμο έρεισμα για τη σύναψη των επίμαχων συμβάσεων. Και τούτο, διότι τα έννομα αποτελέσματά της εν λόγω κανονιστικής διοικητικής πράξης δεν δύνανται να ανατρέξουν σε χρόνο προγενέστερο της δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αφού δεν προβλέπεται η δυνατότητα αναδρομικής ισχύος της από τις σχετικές με την έκδοσή της διατάξεις. Επίσης, μη νόμιμα προσδόθηκε αναδρομική ισχύς στις, από 29 και 30.7.2009, συναφθείσες συμβάσεις μίσθωσης έργου και ορίστηκε ως χρόνος έναρξης ισχύος αυτών η 22.2.2009, καθόσον ο χρόνος εκτέλεσης των διοικητικών συμβάσεων δεν δύναται, κατά τα προεκτεθέντα, να ανατρέχει σε διάστημα προγενέστερο της υπογραφής τους.(..)δεδομένου ότι η καθυστέρηση αυτή δεν οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες, αλλά στην τήρηση της απαιτούμενης από το νόμο διαδικασίας για τη νομότυπη σύναψη των συμβάσεων μίσθωσης έργου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2 και 3, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, δεδομένου ότι δεν ήταν δυνατή η επαναπρόσληψη των αναφερομένων στην προηγούμενη σκέψη προσώπων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 49 του ν. 4325/2015, καθόσον οι συμβάσεις που συνήψαν με το Δήμο ... δεν είναι γνήσιες συμβάσεις έργου, αλλά καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Δήμου. Και τούτο, διότι με αυτές τα συμβαλλόμενα μέρη δεν αποβλέπουν στην επίτευξη ορισμένου αποτελέσματος, αφού το αντικείμενο των συμβάσεων αυτών προσδιορίζεται μόνο με τη φράση «ΑΠΟΚΟΜΙΔΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ», σε μια δε περίπτωση με τη φράση «ΟΔΗΓΟΣ – ΑΠΟΚΟΜΙΔΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ». Το αντικείμενό τους δηλαδή είναι ορισμένη εργασία. Εξάλλου, ο προσδιορισμός συνολικής αμοιβής σε κάθε μία από τις συμβάσεις που αφορούν τα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη πρόσωπα, δεν αποτελεί κριτήριο για το χαρακτηρισμό τους ως συμβάσεων μίσθωσης έργου, καθόσον το κρίσιμο κριτήριο για το χαρακτηρισμό μιας σύμβασης ως άνω αποτελεί η βούληση των συμβαλλομένων μερών προς ορισμένο αποτέλεσμα και όχι προς ορισμένη εργασία.(...)το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με σκοπό την καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων αλλά με την πεποίθηση ότι μπορούσαν να προβούν στη σύναψη των συμβάσεων και, συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης..

Συμβάσεις έργου:Oι εντελλόμενες δαπάνες, κατά το μέρος που αφορούν την καταβολή αμοιβής για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών για το πριν τις 6.10.2010 χρονικό διάστημα - οπότε και τελειώθηκε η διοικητική διαδικασία έγκρισης των σχετικών συμβάσεων μίσθωσης έργου και αυτές συνήφθησαν - δεν είναι νόμιμες, προεχόντως, διότι τόσο οι διοικητικές πράξεις που απαιτείται να εκδοθούν πριν τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων όσο και οι ίδιες οι συμβάσεις, εκδόθηκαν και συνήφθησαν, αντίστοιχα, μετά την παροχή του έργου εκ μέρους των φερόμενων ως δικαιούχων, χωρίς να συντρέχει κάποια από τις εξαιρέσεις αναδρομικότητας. Και τούτο, ανεξαρτήτως του ότι στα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν επισυνάπτονται η προβλεπόμενη από το άρθρο 10 του ν. 3812/2009 βεβαίωση του Α.Σ.Ε.Π. ότι οι ανωτέρω συμβάσεις δεν υποκρύπτουν εξαρτημένη εργασία και δεν καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, ούτε η έγκριση της Επιτροπής του άρθρου 2 παρ. 1 της ΠΥΣ 33/2006. Μη νόμιμες δαπάνες.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΟΥ: Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιατρούς για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε κατοίκους του Δήμου σε εκτέλεση σχετικών συμβάσεων έργου, συναφθεισών δυνάμει του άρθρου 6 του ν. 2527/1997(ΦΕΚ Α΄ 206/1997), καθόσον δεν προκύπτει ότι τηρήθηκε η προβλεπόμενη κατά την ανωτέρω διάταξη διαδικασία, δεδομένου ότι οι αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με τις οποίες εγκρίθηκε η πρόσληψη των ανωτέρω, δεν διαλαμβάνουν στο σώμα τους την απαιτούμενη από τις ανωτέρω διατάξεις αιτιολογία, διότι δεν αναφέρουν το ακριβές χρονικό διάστημα για την εκτέλεση του έργου, τα συνολικά ποσά αμοιβών των αναδόχων, το ότι το έργο δεν ανάγεται στον κύκλο των συνήθων καθηκόντων των υπαλλήλων του οικείου φορέα και τους λόγους για τους οποίους αυτό δεν μπορεί να εκτελεστεί από υπαλλήλους του Δήμου.