Επειδή, στην παρ. 9 του άρθρου 7 του ν. 3316/2005 (Α` 42), το οποίο αναφέρεται στην ανάθεση οριστικής μελέτης ή άλλων σταδίων εκτός προκαταρκτικών μελετών, ορίζεται ότι: «Κατά του πρακτικού ελέγχου και βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών υποβάλλονται ενστάσεις στον πρόεδρο της Επιτροπής Διαγωνισμού, μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την κοινοποίηση. Επί των ενστάσεων αποφασίζει η Προϊσταμένη Αρχή, μετά από γνώμη της Επιτροπής Διαγωνισμού. Αν γίνει δεκτή η ένσταση για το νομότυπο της τεχνικής προσφοράς διαγωνιζομένου, η Προϊσταμένη Αρχή διαμορφώνει αναλόγως το πρακτικό. Αν η ένσταση αφορά την βαθμολόγηση, το πρακτικό αναπέμπεται στην Επιτροπή Διαγωνισμού με αναλυτικές παρατηρήσεις της Προϊσταμένης Αρχής σχετικά με τις πλημμέλειες της βαθμολόγησης, η οποία τις λαμβάνει υπόψη και το διαμορφώνει αναλόγως», ενώ σύμφωνα με την παρ. 10 του ιδίου άρθρου: «Μετά την οριστικοποίηση της βαθμολογίας των τεχνικών προσφορών … σε δημόσια συνεδρίαση της Επιτροπής Διαγωνισμού που γνωστοποιείται εγγράφως στους υποψήφιους προ πέντε (5) ημερών, αποσφραγίζονται οι οικονομικές προσφορές ...». 6. Επειδή, στην προπαρατεθείσα διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 7 του ν. 3316/2005 δεν ορίζεται ρητώς ότι σε περίπτωση αποδοχής ενστάσεως σχετικά με την βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων, μετά την αναβαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών από την Επιτροπή του Διαγωνισμού σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της Προϊσταμένης Αρχής, το σχετικό πρακτικό της Επιτροπής του Διαγωνισμού επανυποβάλλεται προς έγκριση στην Προϊσταμένη Αρχή. Δεδομένου, όμως, ότι κατά την έννοια των διατάξεων του ως άνω νόμου (άρθρα 1 παρ. 12 και 21), η Επιτροπή του Διαγωνισμού μόνον γνωμοδοτική αρμοδιότητα έχει στο πλαίσιο της διαδικασίας αναθέσεως εκπονήσεως μελέτης, είναι υποστηρίξιμη η άποψη ότι για την οριστικοποίηση της βαθμολογίας των τεχνικών προσφορών απαιτείται, οπωσδήποτε, η έκδοση σχετικής πράξεως του αποφασίζοντος οργάνου, δηλαδή της Προϊσταμένης Αρχής (βλ. και τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 6 και 10 του άρθρου 6 του ν. 3316/2005 για την διαδικασία ανάθεσης προκαταρκτικών μελετών και προμελέτης με την ίδια προκήρυξη). Εν όψει των ανωτέρω, ανακύπτουν αμφιβολίες ως προς τον εκτελεστό χαρακτήρα του προσβαλλομένου πρακτικού της Επιτροπής του Διαγωνισμού, με το οποίο αναδιαμορφώθηκε η βαθμολογία της τεχνικής προσφορά της αιτούσης συμπράξεως, ενώ δεν προκύπτει ότι έχει εκδοθεί απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής για την έγκριση του εν λόγω πρακτικού. Υπό τα δεδομένα δε αυτά, εφ` όσον γεννώνται αμφιβολίες ως προς τον εκτελεστό χαρακτήρα του επιμάχου πρακτικού της Επιτροπής του Διαγωνισμού και συνακόλουθα, ως προς το παραδεκτό της αιτήσεως ακυρώσεως που έχει ασκήσει η αιτούσα κατά του εν λόγω πρακτικού, η αίτηση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως προδήλως βάσιμη. Δεν συντρέχει, επομένως, σύμφωνα και με τα εκτεθέντα στην τέταρτη σκέψη, περίπτωση αποδοχής της υπό κρίση αιτήσεως λόγω πρόδηλης βασιμότητας της αιτήσεως ακυρώσεως, πρέπει δε να απορριφθούν ως αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της αιτούσης συμπράξεως (πρβλ. Ε.Α. 1329, 938/08, 527/2005 κ.α.).

ΣτΕ/ ΕΑ 944/2007.Τέλος, το άρθρο 17 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999 (Α΄ 45), ορίζει ότι: «1. Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή της. 2. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέχεται στο σώμα της πράξης . 3…» 9. Επειδή, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι για την επιλογή του γραφείου μελετών στο οποίο θα ανατεθεί η εκπόνηση μελέτης πρέπει να αξιολογούνται τα ουσιαστικά προσόντα των μελετητικών γραφείων ή σχημάτων που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και να λαμβάνεται υπ’ όψη η δυνατότητά τους για την προσήκουσα εκτέλεση της υπό ανάθεση μελέτης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 7 παρ. 6 του ν. 3316/2005 κριτήρια, η αξιολόγηση δε αυτή του αρμοδίου οργάνου πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς και να βασίζεται σε συγκριτική εκτίμηση των προσόντων των διαγωνιζομένων. Ειδικότερα, σε ότι αφορά την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων, η σχετική κρίση της Επιτροπής Διαγωνισμού πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με την παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων εκ των αναφερομένων στην παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 3316/2005, ανταποκρινομένων στα κριτήρια της παρ. 6 του άρθρου τούτου, σε περίπτωση δε υποβολής ενστάσεως κατά του πρακτικού βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών, το αποφαινόμενο επ’ αυτής αρμόδιο όργανο οφείλει να αιτιολογήσει τη σχετική κρίση του, ενόψει και των προβαλλομένων από τον ενιστάμενο ουσιωδών και κρίσιμων ισχυρισμών .

Ελ.Συν./Τμ.VΙ/13/2008.Δημόσιες συμβάσεις εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών. Το πρακτικό αξιολόγησης της ελεγχθείσας διαδικασίας διαγωνισμού διέπεται από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 6 και 8 του νόμου 3316/2005 και η αιτιολογία του είναι τυποποιημένη. Η αιτιολογία αρκεί να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου. «Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι μη νομίμως το Κλιμάκιο έκρινε ως ελλιπή την αιτιολογία του ανωτέρω Πρακτικού αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Και τούτο διότι η σύνταξη του πρακτικού αξιολόγησης της ελεγχθείσας διαδικασίας διαγωνισμού διέπεται από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 6 και 8 του νόμου 3316/2005, καθώς και του άρθρου 4.4 της διακήρυξης, οι οποίες τυποποιούν την αιτιολογία του πρακτικού αυτού, με βάση τα κριτήρια που θέτουν και καθορίζουν τη βαρύτητα καθενός από αυτά. Επομένως τη λεκτική διατύπωση της αιτιολογίας την παρέχει ο ίδιος ο νόμος και η διακήρυξη, με συνέπεια η βαθμολόγηση κατά κριτήριο να είναι αυτή καθαυτή η ουσιαστική αιτιολόγηση του διαγωνισμού. Η ανωτέρω επιλογή του νομοθέτη επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του μελετητικού αντικειμένου, καθόσον ο υπό κρίση διαγωνισμός αφορά τεχνολογία αιχμής, με εξαιρετικά σύνθετη μεθοδολογία, που οδηγεί σε πολυσέλιδες προσφορές, με αποτέλεσμα ακόμα και μία συνοπτική επιγραμματική αιτιολόγηση της συγκριτικής (μεταξύ των διαγωνιζομένων ) αξιολόγησης της Επιτροπής θα ελάμβανε αναπόφευκτα τον χαρακτήρα μιας εκτενούς επιστημονικής πραγματείας, η οποία μάλιστα εξ αυτού του άκρως τεχνικού περιεχομένου της θα ήταν απροσπέλαστη και κατ` αποτέλεσμα ανέλεγκτη κατά τη διαδικασία του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης. Η απομάκρυνση από την οριοθέτηση της αιτιολογίας με τα τυποποιημένα κριτήρια που θέτει ο νόμος και η ίδια η διακήρυξη (άρ.4.4), θα είχε ως αποτέλεσμα τον έλεγχο επί τεχνικών κρίσεων και επιστημονικών θεμάτων με συνέπεια ο έλεγχος νομιμότητας να μετατρέπεται σε ουσιαστικό επιστημονικό-τεχνικό έλεγχο, ο οποίος ευρίσκεται εκτός των ορίων του θεσμοθετημένου από το νομοθέτη ελέγχου και θα είχε ως αποτέλεσμα να τίθενται σε κίνδυνο οι κρίσιμες αξίες της διαφάνειας, της ισότητας και της αντικειμενικότητας. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο μη νομίμως έλεγξε την πληρότητα και το ορισμένο της αιτιολογίας με βάση μόνον τα διαλαμβανόμενα στο ίδιο το σώμα του πρακτικού ΙΙ/24.9.2007 και τούτο διότι στην περίπτωση κατά την οποία οι διέπουσες την έκδοση της πράξης διατάξεις δεν προβλέπουν ρητά ότι η αιτιολογία πρέπει να προκύπτει από το σώμα της πράξης, τότε αρκεί να προκύπτει αυτή από τα στοιχεία του φακέλου (ΣτΕ 276/1983, 4165/1984 κ.α.). Τέλος είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο ισχυρισμός των αιτούντων ότι ακόμη και αν υφίστατο η ανωτέρω πλημμέλεια της αιτιολογίας, αυτή θα μπορούσε να εξεταστεί από το Κλιμάκιο μόνο στην περίπτωση που είχαν ασκηθεί σχετικές ενστάσεις εκ μέρους των διαγωνιζομένων, δοθέντος ότι η αιτιολογία της βαθμολόγησης των προσφορών ελέγχεται αυτεπάγγελτα από το Κλιμάκιο, κατά τη διαδικασία του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της σύμβασης, ως ζήτημα αναγόμενο στην νομιμότητα έκδοσης των εκτελεστών διοικητικών πράξεων την οποία όπως ήδη σημειώθηκε ελέγχει αυτεπάγγελτα ο Δικαστικός σχηματισμός του Κλιμακίου. VΙ. Κατ΄ακολουθίαν, δοθέντος ότι το Κλιμάκιο που έκρινε αντιθέτως, θεωρώντας πλημμελή την αιτιολόγηση της βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο, το Τμήμα, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (V) της παρούσας, άγεται στην κρίση ότι οι κρινόμενες αιτήσεις ανακλήσεως πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτές 401/2007 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.»

Διοικητικές συμβάσεις. Ανάθεση μελετών για την επιλογή του διαγωνιζομένου στον οποίον θα ανατεθεί η εκπόνηση της επίμαχης μελέτης χωρεί αιτιολογημένη αξιολόγηση, κατ` εκτίμηση των οριζομένων στο νόμο και τη Διακήρυξη κριτηρίων, των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της αιτούσης συμπράξεως στο κριτήριο αυτό αξιολογήσεως αιτιολογείται πλημμελώς, διότι η εκτίμηση των προσόντων του προτεινομένου από την αιτούσα σύμπραξη συντονιστή εχώρησε βάσει στοιχείων αναγομένων στην άσκηση αντιστοίχων καθηκόντων συντονιστή κατά την εκπόνηση μελετών προς σύνταξη ΣΧΟΟΑΠ και ΓΠΣ κατά τα προβλεπόμενα στο Ν. 2508/1997, χωρίς καμία ειδική αναφορά στις λοιπές χωροταξικές και πολεοδομικές μελέτες, κατά την εκπόνηση των οποίων ο συντονιστής που προτείνει η αιτούσα σύμπραξη είχε ασκήσει παρόμοια καθήκοντα συντονιστή. Η αποσφράγιση και ο έλεγχος των οικονομικών προσφορών πρέπει να διενεργηθεί αφού προηγουμένως καταστεί οριστική η βαθμολογία των τεχνικών προσφορών. Μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών δεν είναι επιτρεπτή, για οποιοδήποτε λόγο, η εκ νέου αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών ή η το πρώτον αιτιολόγηση της βαθμολογίας αυτών. Μη νόμιμα η αναθέτουσα αρχή προχώρησε σε αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Ματαίωση του επίδικου διαγωνισμού, εφ` όσον η νέα αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών είναι ανεπίτρεπτη. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Μελέτες.Τεχνική και Επαγγελματική ικανότητα «Με την ένστασή της κατά του πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού η αιτούσα σύμπραξη ,είχε προβάλει ότι τα συμπράττοντα γραφεία έπρεπε να αποκλεισθούν από τον διαγωνισμό, διότι ο συμπράττων μελετητής δεν διέθετε την απαιτούμενη ειδική τεχνική και επαγγελματική ικανότητα εφόσον δεν προσκόμισε πιστοποιητικά των εργοδοτών δημοσίων φορέων περί καλής εκτελέσεως των μελετών που είχε εκπονήσει. Η αιτίαση αυτή απερρίφθη με την επί της ενστάσεως απόφαση του Ειδικού Γραμματέως του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την ειδικότερη αιτιολογία ότι η ειδική τεχνική και επαγγελματική ικανότητα του ως άνω μέλους της σύμπραξης θα εξετασθεί στο μεταγενέστερο στάδιο του ελέγχου των φακέλων των τεχνικών προσφορών. Η αιτιολογία αυτή δεν είναι νόμιμη.εφόσον ορίζεται στη διακήρυξη, ότι οι ενδιαφερόμενοι για την ανάθεση της εκπόνησης μελετών οφείλουν, εκτός από το τυπικό προσόν του πτυχίου, να διαθέτουν και «ειδική τεχνική και επαγγελματική ικανότητα», η οποία αποδεικνύεται από την εκπόνηση μελετών, παρομοίων με την υπό ανάθεση κατά την τελευταία πενταετία και προς απόδειξη της ικανότητας αυτής προσκομίζεται κατάλογος των κυριοτέρων παρομοίων μελετών, συνοδευόμενος, εφόσον πρόκειται για μελέτες που έχουν εκπονηθεί για λογαριασμό δημοσίου φορέα, από πιστοποιητικά του εργοδότη, η συνδρομή της προϋπόθεσης της ειδικής τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας ελέγχεται στο πρώτο στάδιο του διαγωνισμού, κατά τον έλεγχο του φακέλου των «δικαιολογητικών συμμετοχής».

Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό με γενική αρχή του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, η οποία απορρέει από τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων στους δημόσιους διαγωνισμούς, συνάγεται ότι τόσο το πρακτικό αξιολόγησης και βαθμολόγησης των προσφορών των διαγωνιζομένων όσο και οι αποφάσεις των αρμόδιων επιτροπών επί σχετικών ενστάσεων – προσφυγών, πρέπει να περιλαμβάνουν σαφή, ειδική και επαρκή αιτιολογία της περιέχουσας σ’ αυτά κρίσης με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία ελήφθησαν υπόψη αυτοτελώς και συγκριτικά, ώστε αφενός να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ορθή εφαρμογή των κριτηρίων που θέτει η διακήρυξη και ο νόμος και αφετέρου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. Πρξ. Τμ. VI 224/2006). Είναι δε η αιτιολογία πλήρης και επαρκής όταν περιλαμβάνει τα στοιχεία εκείνα από τα οποία προκύπτει η συνδρομή των προϋποθέσεων του νόμου και ειδικά όσον αφορά το πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης, όταν παρατίθενται τα στοιχεία εκείνα από τα οποία προκύπτει ότι πληρούνται τα κριτήρια τεχνικής αξιολόγησης και οι λοιποί όροι σχετικά με τις τεχνικές απαιτήσεις που τίθενται με τη διακήρυξη και το νόμο. Μόνο εφόσον υπάρχει αιτιολογία σύμφωνα με τα ανωτέρω ειδική και σαφής, είναι δυνατή η συμπλήρωσή της με στοιχεία του φακέλου.

ΜΕΛΕΤΕΣ: (...)Επιδιώκεται ανάκληση της 42/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Κατά την ειδικότερη γνώμη του Παρέδρου Αριστοτέλη Σακελλαρίου, η αναθέτουσα αρχή υποχρεούται, βάσει της νομοθεσίας ανάθεσης των συμβάσεων μελετών (άρθρα 7 παρ. 10 και 6 παρ. 12 του ν. 3316/2005), να αιτιολογεί μόνο την τυχόν απόφασή της να ανακαλέσει την προκήρυξη και δεν υποχρεούται να αιτιολογεί σε κάθε στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας την απόφασή της να τη συνεχίσει (βλ. Ε.Σ. Τμ VI 525/2018 σκ. 12).  Και ναι μεν δεν επιτρέπεται η κατακύρωση της σύμβασης στην περίπτωση που, ως εκ της μεγάλης διάρκειας της διαγωνιστικής διαδικασίας, έχουν μεταβληθεί ουσιαστικώς τα πραγματικά και νομικά δεδομένα βάσει των οποίων διαμορφώθηκε το αντικείμενο της ανατιθέμενης μελέτης, εντούτοις, η πλημμέλεια αυτή, που βασίζεται πρωτίστως στην παράβαση των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και οικονομικότητας, πρέπει να εξειδικεύεται από το ελεγκτικό όργανο στην ελεγκτική πράξη, με αναφορά στις ειδικότερες συνθήκες που καταδεικνύουν ότι η κατακύρωση του προκηρυχθέντος αντικειμένου δεν εξυπηρετεί πλέον τις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής.  Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην προσβαλλόμενη Πράξη δεν προσδιορίζονται τέτοιες περιστάσεις (π.χ. διαφοροποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας, μεταβολή συγκεκριμένων τεχνικών παραμέτρων στις οποίες βασίστηκε η προκήρυξη κ.ο.κ.), τις οποίες άλλωστε να δύναται να αντικρούσει συγκεκριμένα η αναθέτουσα αρχή, η αναδειχθείσα πλημμέλεια πρέπει να απορριφθεί ως αόριστη. Σε ό,τι αφορά, όμως τη δεύτερη πλημμέλεια, η σχετική κρίση του Κλιμακίου, σύμφωνα με την οποία η βαθμολόγηση των διαγωνιζομένων σε όλα τα κριτήρια και υποκριτήρια παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη και στερείται της προσήκουσας ειδικότητας, είναι κατά τη γνώμη που κράτησε στο Τμήμα, ορθή, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλομένων με την υπό κρίση αίτηση ισχυρισμών. Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από το από 18.9.2014 Πρακτικό ΙΙ της Επιτροπής Διαγωνισμού (βλ. ανωτέρω σκ. V στοιχ. iv), τεχνικές προσφορές, που έλαβαν πανομοιότυπους λεκτικούς χαρακτηρισμούς και ταυτόσημη λεκτική αιτιολόγηση επί των επιμέρους στοιχείων των κριτηρίων και υποκριτηρίων της διακήρυξης, παρουσιάζουν διαφοροποίηση ως προς την αριθμητική βαθμολογία που έλαβαν, χωρίς περαιτέρω η ποιοτική αξιολόγηση των ως άνω προσφορών να περιέχει κάποια αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία και κατ΄ιδίαν χαρακτηριστικά, τα οποία ελήφθησαν υπόψη και εκτιμήθηκαν και χωρίς να επισημαίνονται σημεία συγκριτικής υπεροχής ή υστέρησης των αξιολογηθεισών προσφορών, που να δικαιολογούν τη διαφορετική βαθμολόγηση. Μειοψήφησε ο εισηγητής της υπόθεσης Γεώργιος Βοΐλης, Σύμβουλος, κατά την άποψη του οποίου και σύμφωνα με όσα εκθέτει ο ίδιος σε προηγούμενη σκέψη της παρούσας (IV στοιχ. Β) μη νομίμως κρίθηκε από το Κλιμάκιο ως πλημμελής η αιτιολογία του ανωτέρω Πρακτικού αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, καθόσον αυτή κινήθηκε εντός του νομίμου πλαισίου, όπως αυτό οριοθετείται από τις διατάξεις των άρθρων 7 παρ. 6 και 8 του ν. 3316/2005 καθώς και 4.4. της διακήρυξης, χωρίς να απαιτείται ειδικότερη αιτιολογία για τις διαφοροποιήσεις της τεχνικής βαθμολογίας που κινούνται εντός της ίδιας βαθμίδας αξιολόγησης, αναγόμενη, όπως προαναφέρθηκε, σε τεχνική κρίση και στην επ΄αυτής υφιστάμενη διακριτική ευχέρεια των οργάνων της αναθέτουσας αρχής. Πλην, όμως, η γνώμη αυτή δεν εκράτησε. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι αναφορικά με την αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών από την Επιτροπή του Διαγωνισμού δεν ασκήθηκε ένσταση εκ μέρους των συμμετεχόντων στον ελεγχόμενο διαγωνισμό, δεν ασκεί επιρροή στα κριθέντα ανωτέρω, δοθέντος ότι - ανεξαρτήτως του ότι ένσταση κατά του οικείου πρακτικού αξιολόγησης τεχνικών προσφορών ασκήθηκε από την τελικώς αναδειχθείσα ως μειοδότρια μελετητική σύμπραξη, αλλά αποσύρθηκε – το γεγονός αυτό δεν επιδρά, όπως εμμέσως υποστηρίζεται, στην έκταση του ελέγχου, στον οποίο προβαίνει το Κλιμάκιο· τούτο διότι ο προσυμβατικός έλεγχος της νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι ανεξάρτητος από τις ενέργειες των συμμετεχόντων στην οικεία διαγωνιστική διαδικασία, για τη διαπίστωση δε της αντικειμενικής νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων ο έλεγχος αυτός εκτείνεται στο σύνολο της διαδικασίας συνάψεώς τους (Ε.Σ. VI Τμ. 299/2019, 1068/2018). (...)Δεν ανακαλεί την 42/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το σκεπτικό.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ-ΣΥΝΘ/1031/2019​

Αντιπλημμυρικά έργα...Mε τα δεδομένα αυτά, κατά την κρατήσασα άποψη του Τμήματος, ορθώς η Αναπληρώτρια Επίτροπος έκρινε ότι η βαθμολόγηση των διαγωνιζομένων σε όλα τα κριτήρια και υποκριτήρια παρίσταται πλημμελώς αιτιολογημένη στερούμενη της προσήκουσας ειδικότητας, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι τεχνικές προσφορές που έλαβαν πανομοιότυπους λεκτικούς χαρακτηρισμούς παρουσιάζουν διαφοροποίηση ως προς την αριθμητική βαθμολογία που έλαβαν, παρά το γεγονός ότι η διατυπωθείσα λεκτική αιτιολόγηση επί των επιμέρους στοιχείων των κριτηρίων και υποκριτηρίων ταυτίζεται πλήρως, χωρίς περαιτέρω να εξειδικεύονται τα συγκεκριμένα εκείνα ποιοτικά στοιχεία των προσφορών που αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή Διαγωνισμού και δικαιολογούν τη διαφορετική βαθμολόγηση (ΣτΕ (ΕΑ) 71/2009 σκ.8, 1273/2010 σκ. 10, 213/2011). Ειδικότερα, από την επισκόπηση του πίνακα που περιέχεται στο σχετικό Πρακτικού ΙΙ προκύπτει ότι αναφορικά με το Κριτήριο 1ο U1 για κάθε υποψήφιο επαναλαμβάνεται η λεκτική διατύπωση του κριτηρίου αυτού, όπως αυτό αναφέρεται στο άρθρο 22 της διακήρυξης και προστίθενται μόνο οι λεκτικοί χαρακτηρισμοί «πολύ καλή» και «άριστη» κατά περίπτωση και αριθμητική αποτύπωση της βαθμολογίας, βάσει του πίνακα αντιστοίχησης των χαρακτηρισμών αυτών (πολύ καλή, κ.λ.π.) με κλίμακα βαθμολογίας που παρατίθεται στο προοίμιο του εν λόγω πρακτικού. Συγκεκριμένα για τους διαγωνιζόμενους με α/α 1,5,6,11,19 τέθηκε ο ίδιος λεκτικός χαρακτηρισμός «πολύ καλή», πλην όμως η αριθμητική βαθμολογία τους παρουσιάζει διαφοροποίηση και ανέρχεται σε 85,89,88,86 και 87, αν και παραπλεύρως διατυπώνονται και για τους πέντε «παρατηρήσεις –σχόλια» (αιτιολόγηση) με πανομοιότυπη φρασεολογία, χωρίς καμία ειδική μνεία των δεδομένων των προσφορών τους και των στοιχείων που αξιολογήθηκαν. Περαιτέρω, για τα διαγωνιζόμενα σχήματα με α/α 2,4,9,15,16 και 20 και αυτά με α/α 3,10,13 δόθηκε ο λεκτικός χαρακτηρισμός «άριστη», πλην όμως η βαθμολογία στην μεν πρώτη ως άνω ομάδα διαγωνιζομένων είναι 90 και στη δεύτερη 91, αν και διατυπώθηκε ταυτόσημος σχολιασμός, χωρίς όμως να εντοπίζονται τα τεχνικά εκείνα στοιχεία των προσφορών που οδήγησαν στην ίδια ή τη διαφορετική αυτή βαθμολόγηση. Ομοίως ανεπαρκή αιτιολόγηση εμφανίζει και η αξιολόγηση των υποψηφίων με α/α 7,14 και 17, οι προσφορές των οποίων έλαβαν τον ίδιο λεκτικό χαρακτηρισμό «άριστη» με πανομοιότυπο σχολιασμό που όμως δεν συνοδεύεται από κανενός είδους αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία του φακέλου κάθε διαγωνιζομένου, παρότι η βαθμολογία για την α/α 14 σύμπραξη ήταν 93 και για τα συμμετέχοντα σχήματα α/α 7 και 17 ήταν 94. Η ίδια πρακτική εμφανίζεται και κατά την αξιολόγηση των προσφορών στο πλαίσιο του υποκριτηρίου U2Α του Κριτηρίου 2, καθόσον παρουσιάζεται εξίσου αναιτιολόγητη διαφοροποίηση ως προς την αριθμητική βαθμολογία που έλαβαν οι τεχνικές προσφορές, για τις οποίες διατυπώθηκε όμοιος λεκτικός χαρακτηρισμός και σχολιασμός. Συγκεκριμένα, οι προσφορές α) των διαγωνιζομένων με α/α 1, 2, 6 και 19, αν και έλαβαν λεκτικό χαρακτηρισμό «πολύ καλή» και πανομοιότυπο σχολιασμό, ωστόσο βαθμολογήθηκαν αντιστοίχως με 86, 83, 89 και 87, β) της σύμπραξης με α/α 7 που βαθμολογήθηκε με 91 σε σχέση με τους διαγωνιζόμενους με α/α 5,13,14,20 που βαθμολογήθηκαν με 90, παρόλο που έλαβαν τον ίδιο λεκτικό χαρακτηρισμό «άριστη» και ταυτόσημο σχολιασμό και γ) των διαγωνιζομένων με α/α 3,4,9 και 17 που έλαβαν επίσης λεκτικό χαρακτηρισμό «άριστη» και σχολιασμό που ταυτίζεται απολύτως, ωστόσο βαθμολογήθηκαν με 95, 93, 96 και 94, αντίστοιχα, χωρίς σε καμία από τις ανωτέρω περιπτώσεις να γίνεται συγκριτική αξιολόγηση των δεδομένων και των ποιοτικών στοιχείων εκάστης προσφοράς. Τέλος, η ίδια πλημμέλεια της αξιολόγησης επαναλαμβάνεται και στο πλαίσιο του υποκριτηρίου U2Β του Κριτηρίου 2, καθόσον οι προσφορές των διαγωνιζομένων σχημάτων με α/α 8,9,16,18 και 19 που έλαβαν τον ίδιο λεκτικό χαρακτηρισμό «πολύ καλή» και όμοια αιτιολόγηση στα επιμέρους στοιχεία του υποκριτηρίου βαθμολογήθηκαν με 88 ή 89, ενώ και οι λοιπές προσφορές με α/α 1,2,3,4,5,6,7,10,11,12,13,15,15,17και 20 που έλαβαν λεκτικό χαρακτηρισμό «άριστη» και πανομοιότυπη αιτιολόγηση βαθμολογήθηκαν με 90, 91 ή και 92, χωρίς και πάλι να αναδεικνύονται τα επιμέρους εκείνα στοιχεία των προσφορών που αξιολογήθηκαν και οδήγησαν σε χαμηλότερη, υψηλότερη ή και ίδια βαθμολογία.

Γεωτεχνικές έρευνες και μελέτες για οδικούς άξονες...Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η περιλαμβανόμενη στο πρακτικό ΙΙ της επιτροπής διαγωνισμού αιτιολογία της βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών των συμμετεχόντων στο διαγωνισμό δεν είναι επαρκής, απορριπτομένων ως αβασίμων των σχετικώς προβαλλομένων ισχυρισμών των αιτούντων. Και τούτο διότι, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο: α) Δεν παρατίθενται όλα τα στοιχεία, τα οποία ελήφθησαν υπόψη κατά τη βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών των συμμετεχόντων, όπως προκύπτει από την απορριπτική της ενστάσεως της 2ης σε κατάταξη απόφαση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή συγκοινωνιακών έργων της ΕΥΔΕ-ΠΑΘΕ και τη σχετική από 23.11.2010 γνωμοδότηση της επιτροπής του διαγωνισμού. Ειδικότερα, δεν αναφέρεται για κάθε διαγωνιζόμενο ο αριθμός των γεωτρητικών του συγκροτημάτων σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες χρονικές αλληλουχίες εκτέλεσης των σχετικών εργασιών – μελετών και την αντίστοιχη δαπάνη αποζημίωσης του αναδόχου, ο εξοπλισμός του για την εκπόνηση των σχετικών εργασιών – μελετών, η επάρκεια του επιστημονικού και τεχνικού του προσωπικού, οι διαδικασίες για την εκτέλεση των σχετικών εργασιών-μελετών, τυχόν πιστοποίησή του κατά ISO 9001, η στελέχωση και η διάταξη των ομάδων μελέτης του, τυχόν προηγούμενες συνεργασίες μεταξύ των γραφείων μελετών που συμπράττουν. β) Απλώς αναφέρεται ότι ελήφθησαν υπόψη τα κριτήρια του άρθρου 22 της διακήρυξης (βλ. και άρθρο 8 παρ. 6 ν. 3316/2005), χωρίς να γίνεται εξατομικευμένη κρίση σχετικά με το κατά πόσο και σε ποιο βαθμό καθεμία από τις συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εταιρία και συμπράξεις και σε σύγκριση μεταξύ τους πληρούν τα εν λόγω κριτήρια. γ) Όσον αφορά στις βασικότερες διαπιστώσεις της επιτροπής διαγωνισμού σχετικά με τις τεχνικές προσφορές των διαγωνιζομένων, οι οποίες συνιστούν τη μόνη περιλαμβανόμενη στο εν λόγω πρακτικό εξειδικευμένη ανά διαγωνιζόμενο αναφορά, δεν προκύπτει πώς αξιολογούνται τα παρατιθέμενα σε αυτές στοιχεία ούτε ο τρόπος που αυτά επηρέασαν τη βαθμολογία κάθε υποψηφίου, ενώ δε γίνεται οποιαδήποτε σύγκριση μεταξύ των τεχνικών προσφορών των υποψηφίων. Περαιτέρω, η κατά τα ανωτέρω πλημμελής αιτιολογία του πρακτικού ΙΙ συμπληρώθηκε πράγματι με την ως άνω απόφαση απόρριψης της ενστάσεως της δεύτερης στην κατάταξη και τη σχετική γνωμοδότηση της επιτροπής του διαγωνισμού, μόνο όμως ως προς τη συγκριτική βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών της αιτούσας σύμπραξης και της 2ης στην κατάταξη. Και τούτο διότι η συγκριτική βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών των ως άνω συμμετεχουσών στο διαγωνισμό συμπράξεων αιτιολογήθηκε πλήρως και ειδικώς, ήτοι με παράθεση και κατόπιν σύγκρισης όλων των στοιχείων που ελήφθησαν υπόψη για τη βαθμολόγηση των τεχνικών τους προσφορών και αντιστοίχισή τους με τα οικεία υποκριτήρια αξιολόγησης της διακήρυξης, όπως άλλωστε κρίθηκε και με την 430/2011 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών επί της σχετικής αίτησης ασφαλιστικών μέτρων της 2ης σε βαθμολογία. Η αιτιολογία όμως του Πρακτικού ΙΙ της επιτροπής διαγωνισμού δεν έχει συμπληρωθεί και, ως εκ τούτου, παραμένει πλημμελής ως προς τη συγκριτική βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών της αιτούσας σύμπραξης και των 3ης και 4ης σε βαθμολογία συμπράξεων, απορριπτομένων ως αβασίμων των σχετικώς προβαλλομένων ισχυρισμών των αιτούντων. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι, προκειμένου να διακριβωθεί το ουσιώδες ή μη της εν λόγω πλημμέλειας, πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση, προκειμένου η αρμόδια επιτροπή του διαγωνισμού να αιτιολογήσει ειδικά και ορισμένα τον τρόπο βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών της 1ης, 3ης και 4ης σε βαθμολογία συμπράξεων, με συγκριτική παράθεση όλων των στοιχείων, που έλαβε σχετικώς υπόψη της, ενόψει και του γεγονότος ότι οι οικονομικές προσφορές των συμμετεχόντων ήταν οι αυτές, χωρίς οιαδήποτε διαφοροποίηση μεταξύ τους. Ειδικότερα, πρέπει να παραθέσει για καθεμία από τις ανωτέρω συμπράξεις (1η, 3η και 4η στη βαθμολογία) α) όλα τα στοιχεία, τα οποία νομίμως, σύμφωνα με τα προεκτιθέμενα και στην 430/2011 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, έλαβε υπόψη της κατά τη συγκριτική βαθμολόγηση μεταξύ της 1ης και 2ης σε βαθμολογία συμπράξεων (αριθμός των γεωτρητικών συγκροτημάτων σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες χρονικές αλληλουχίες εκτέλεσης των σχετικών εργασιών – μελετών και την αντίστοιχη δαπάνη αποζημίωσης του αναδόχου, εξοπλισμός για την εκπόνηση των σχετικών εργασιών – μελετών, επάρκεια του επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού, τυχόν πιστοποίηση κατά ISO 9001, στελέχωση και διάταξη των ομάδων μελέτης, προηγούμενες συνεργασίες μεταξύ των γραφείων μελετών που συμπράττουν) και β) οποιοδήποτε τυχόν άλλο στοιχείο έλαβε υπόψη της, προκειμένου να προβεί στη βαθμολόγηση των ανωτέρω συμπράξεων. Περαιτέρω, να προβεί σε συγκριτική μεταξύ των ως άνω συμπράξεων αξιολόγηση των ως άνω στοιχείων και να εκφέρει κρίση ως προς το κατά πόσο καθεμία από αυτές πληροί τις απαιτήσεις της διακήρυξης, με βάση καθένα από τα τεθέντα με το άρθρο 22 αυτής υποκριτήρια..

Kατασκευή έργων ύδρευσης:..επιδιώκεται η ανάκληση της 78/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (ΙΙ) σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι, ενόψει του προσκομισθέντος από το αιτούν Υπουργείο πίνακα ειδικής αιτιολόγησης, που αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα του Πρακτικού ΙΙ, το εν λόγω Πρακτικό βαθμολόγησης είναι επαρκώς αιτιολογημένο, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις. Τούτο, διότι σε αυτό καταχωρίζεται όχι μόνο η βαθμολόγηση των διαγωνιζομένων συνοδευόμενη από αξιολογικούς χαρακτηρισμούς, κατ’ εφαρμογή ενός εκάστου των οριζόμενων από τη διακήρυξη δύο κριτηρίων και των αντίστοιχων, για κάθε κριτήριο, συντελεστών βαρύτητας, αλλά περιέχεται και επαρκής αιτιολογία για την αξιολόγηση των ποιοτικών στοιχείων έκαστης προσφοράς. Από το γεγονός αυτό προκύπτει ότι η πραγματοποιηθείσα από την Επιτροπή Διαγωνισμού αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών στηρίχθηκε σε συγκριτική βαθμολόγηση του περιεχομένου τους, κατά τα προβλεπόμενα στη διακήρυξη κριτήρια, και σε κατάταξή τους με βάση την εξαχθείσα συνολική βαθμολογία εκάστης.Περαιτέρω, από την ως άνω λεκτική διατύπωση της αιτιολογίας της βαθμολόγησης, η οποία διαφοροποιείται επαρκώς λεκτικά ανά κριτήριο και προσφορά, προκύπτουν τα ειδικά στοιχεία, βάσει των οποίων αξιολογήθηκαν οι τεχνικές προσφορές και, εν τέλει, οι λόγοι, για τους οποίους κάθε προσφορά έλαβε την οικεία βαθμολογία. Εξάλλου, με τις κρινόμενες αιτήσεις βασίμως προβάλλεται ότι η επιλογή της Επιτροπής Διαγωνισμού να αντιστοιχίσει τη βαθμολογία για κάθε κριτήριο με ποιοτικούς χαρακτηρισμούς δεν μεταβάλλει τα κριτήρια αυτά, ούτε τη στάθμιση της βαρύτητάς τους, αλλά απλώς λειτουργεί διευκρινιστικά ως προς την τεθείσα βαθμολογία, δεν πρόκειται δηλαδή για τροποποίηση, η οποία, αν ήταν γνωστή, θα μπορούσε να είχε επηρεάσει την προετοιμασία των προσφορών ή για τροποποίηση που θα μπορούσε να επιφέρει δυσμενή διάκριση σε βάρος ενός των προσφερόντων.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ανακληθεί..Ανακαλεί την 78/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου