Υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης σε παράνομη διοικητική πράξη, που αφορά λύση μίσθωσης ακινήτου για στέγαση Δημόσιας Υπηρεσίας και επιστροφή της σχετικής εγγύησης στον εκμισθωτή. Δυνατότητα ανάκλησης της πράξης κατάπτωσης της εγγύησης, εντός ευλόγου χρόνου.Η Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου οφείλει να συμμορφωθεί προς απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, η οποία, ανεξαρτήτως της παρανομίας της, παράγει υποχρέωση συμμορφώσεως, εφόσον ούτε ανακλήθηκε ούτε ακυρώθηκε δικαστικώς. Ωστόσο, υφίσταται ευχέρεια της Διοίκησης να επανεξετάσει την ως άνω απόφαση, οίκοθεν, εντός ευλόγου χρόνου (έως πενταετία από την έκδοση της μη νόμιμης πράξης) και να προβεί στην ανάκλησή της κατά το μέρος που έκρινε ως μη νόμιμη την κατάπτωση της εγγύησης (πλειοψ.)

Υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης σε παράνομη διοικητική πράξη, που αφορά λύση μίσθωσης ακινήτου για στέγαση Δημόσιας Υπηρεσίας και επιστροφή της σχετικής εγγύησης στον εκμισθωτή. Δυνατότητα ανάκλησης της πράξης κατάπτωσης της εγγύησης, εντός ευλόγου χρόνου.Η Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου οφείλει να συμμορφωθεί προς απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, η οποία, ανεξαρτήτως της παρανομίας της, παράγει υποχρέωση συμμορφώσεως, εφόσον ούτε ανακλήθηκε ούτε ακυρώθηκε δικαστικώς. Ωστόσο, υφίσταται ευχέρεια της Διοίκησης να επανεξετάσει την ως άνω απόφαση, οίκοθεν, εντός ευλόγου χρόνου (έως πενταετία από την έκδοση της μη νόμιμης πράξης) και να προβεί στην ανάκλησή της κατά το μέρος που έκρινε ως μη νόμιμη την κατάπτωση της εγγύησης (πλειοψ.)

Υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης σε παράνομη διοικητική πράξη. Δυνατότητα ανάκλησης της πράξης κατάπτωσης της εγγύησης, εντός ευλόγου χρόνου.Η Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου οφείλει να συμμορφωθεί προς απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, που αφορά λύση μίσθωσης ακινήτου για στέγαση Δημόσιας Υπηρεσίας και επιστροφή της σχετικής εγγύησης στον εκμισθωτή, διότι η απόφαση, ανεξαρτήτως της παρανομίας της, παράγει υποχρέωση συμμόρφωσης ως μη ανακληθείσα ή ακυρωθείσα δικαστικώς. Υφίσταται όμως ευχέρεια της Διοίκησης να ανακαλέσει την ως άνω παράνομη διοικητική πράξη (πλειοψ). Παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια με την 179/2016 γνωμ. του Α΄ Τμήματος.

ΕΡΓΑ. (..)ζητείται η ανάκληση της 391/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εργοληπτικής επιχείρησης «....», για την εκτέλεση του έργου «Εργασίες επισκευής και ενίσχυσης κερκίδας του Δημοτικού Σταδίου ...». (..) Ενόψει των ανωτέρω, και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) η εξάρτηση του παραδεκτού της προσφοράς των διαγωνιζομένων από τη συμμετοχή τους σε ενώσεις εργοληπτών και συνακόλουθα από την ταμειακή ενημερότητά τους σε αυτές, αντίκειται κατά τα ανωτέρω στις διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 1 του Συντάγματος, β) η υποχρέωση απόδειξης της ταμειακής ενημερότητας προς τις ανωτέρω ενώσεις θεσπίζει εμπόδιο στη δυνατότητα των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση δημοσίου έργου, χωρίς ο περιορισμός αυτός να εξυπηρετεί (πλέον) οποιονδήποτε δημόσιο σκοπό και γ) στον κρίσιμο όρο της διακήρυξης, κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 9 του Κ.Δ.Ε., προβλέπεται σαφώς η δυνατότητα μη υποβολής του ζητούμενου πιστοποιητικού, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά την έννοια του σχετικού όρου της διακήρυξης, η προσκόμιση από τους διαγωνιζομένους του πιστοποιητικού εκπλήρωσης των οικονομικών τους υποχρεώσεων προς τις εργοληπτικές ενώσεις δεν τίθεται επί ποινή απόρριψης της αντίστοιχης προσφοράς.(..)Περαιτέρω, ως προς την αναδειχθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια της έλλειψης πίστωσης για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου,.....Εφόσον όμως δεν προσκομίζεται από το Δήμο κανένα σχετικό δικαιολογητικό, ιδίως δε η απόφαση για τη χρηματοδότηση του έργου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή η απόφαση του αρμοδίου διατάκτη με την οποία δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση από τον αντίστοιχο ΚΑΕ του προϋπολογισμού του Δήμου (απόφαση ανάληψης υποχρέωσης), το Τμήμα κρίνει ότι ο ανωτέρω ισχυρισμός πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτος.....Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης....Αποφαίνεται ότι η 391/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.

Μη νόμιμος ο αποκλεισμός της 1ης μειοδότριας εργοληπτικής επιχείρησης, αφού α) προσκόμισε την ενημερότητα του πτυχίου της, β) το πρόσωπο που υπέβαλε την προσφορά είναι μέλος του ΔΣ της εταιρείας και αναφέρεται στην ενημερότητα πτυχίου ως πρόσωπο που δεσμεύει και εκπροσωπεί την εταιρεία γ) μόνο η ίδια η εταιρεία δικαιούτο να αμφισβητήσει μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας την εκπροσώπησή της από το πρόσωπο που υπέγραψε την προσφορά της και δ) η επιτροπή του διαγωνισμού, αν είχαν αμφιβολίες για τη νομιμοποίηση, μπορούσαν να ζητήσουν οποιαδήποτε διευκρίνιση κατά τον επανέλεγχο των δικαιολογητικών της εταιρείας πριν από τη σύναψη της σύμβασης. Με την 3083/2010 απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου

Εγγυοδοσία.Με τα δεδομένα αυτά και όσα ήδη εκτέθηκαν στη σκέψη που προηγήθηκε, εσφαλμένα προβάλλει η Επίτροπος ότι η εταιρεία όφειλε να προσκομίσει ισόποση της απαίτησής της εγγυητική επιστολή, σύμφωνα με το άρθρο 326 παρ. 5 του ν. 4072/2012. Τούτο προεχόντως, διότι η διάταξη αυτή καταλαμβάνει την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων ή άλλων εκτελεστών τίτλων, από τους οποίους απορρέει αποκλειστικά υποχρέωση του Δημοσίου και όχι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπως είναι το ΑΤΕΙ…. Κατά συνέπεια, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και συνακόλουθα το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.

Επειδή, προβάλλεται με το μοναδικό λόγο αναιρέσεως ότι η προσβαλλομένη απόφαση εσφαλμένως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υφίστατο συμβατική υποχρέωση του Δημοσίου για προμήθεια των επιστημονικών οργάνων τα οποία θα ετοποθετούντο στους δοκιμαστικούς πασσάλους του έργου, ενώ κατά ρητή διατύπωση όρου της συμβάσεως τούτο αποτελούσε υποχρέωση της αναδόχου. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος, ως απαράδεκτος διότι ανάγεται σε ερμηνεία συμβατικού όρου μη ελεγκτέου αναιρετικώς και συνεπώς και η αίτηση είναι απορριπτέα στο σύνολό της

Εκτέλεση έργου:..ζητείται η αναθεώρηση της 3253/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προεκτεθείσες νομικές σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς τόσο το Κλιμάκιο όσο και το VI Τμήμα απεφάνθησαν ότι μη νομίμως ο αιτών Δήμος προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, καθόσον δεν τήρησε την προδικασία που θέτουν οι προπαρατεθείσες διατάξεις για τη νόμιμη προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία και δεν αιτιολόγησε πλήρως και επικαίρως την ανάγκη προσφυγής σε αυτήν. Και ναι μεν εκδόθηκαν μεταγενεστέρως η 10/21.10.2011 γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων ... περί της ειδικής φύσεως του έργου και η 2/24.2.2012 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε ο χαρακτηρισμός του έργου ως ειδικής φύσης και «συμπληρώθηκε η αιτιολόγηση» της 123/2010 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του πρώην Δήμου .., πλην όμως αυτές δεν δύνανται να θεραπεύσουν την έλλειψη αιτιολογίας της αρχικής απόφασης προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία, πρωτίστως διότι δεν εκδόθηκαν, όπως απαιτείτο, πριν από την αρχική απόφαση προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία (βλ. απόφαση παρόντος Τμήματος 2566/2013). Πέραν δε τούτου, η άνω απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής δεν μπορεί σε κάθε περίπτωση να θεραπεύσει την έλλειψη αιτιολογίας της 123/2010 απόφασης, αφού δεν περιλαμβάνει την απαιτούμενη ειδική αιτιολογία ως προς το χαρακτηρισμό του έργου ως «ειδικής φύσης» ούτε εξειδικεύει τους λόγους, για τους οποίους οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις, που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν στον ως άνω διαγωνισμό, ήταν οι μόνες που μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου έργου, ώστε να καθίσταται δικαιολογημένη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 3 περ. γ΄ του ν. 3669/2008. Εξ άλλου, ούτε στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ούτε στην απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής, με τις οποίες αποφασίστηκε η πρόσκληση δέκα εργοληπτικών επιχειρήσεων για να μετάσχουν στο διαγωνισμό, ούτε και στην 28/2013 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία προσκλήθηκαν εντέλει τέσσερις από τις ανωτέρω επιχειρήσεις, και συγκεκριμένα εκείνες των οποίων οι προσφορές είχαν γίνει αποδεκτές σε προηγούμενο στάδιο του διαγωνισμού, αναφέρονται οι ειδικοί λόγοι για τους οποίους η εκτέλεση του έργου είναι δυνατή μόνο από τις επιχειρήσεις αυτές.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και μη προβαλλομένου άλλου λόγου αναθεωρήσεως, η αίτηση του Δήμου ... περί αναθεωρήσεως της 3253/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

ΕΡΓΑ.(συμπληρωματικές συμβάσεις):Αίτηση  αναθεώρηση της 1381/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)  Με την προσβαλλόμενη απόφαση έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση της ...... για ανάκληση της 87/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συγκρότημα Κέντρου Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας Κ.Ε.Τ./......» μεταξύ της ...... και της ανώνυμης εταιρίας «.....», Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης άγεται, κατά πλειοψηφία, στην κρίση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης και για την υπό στοιχ. Γ) κατηγορία εργασιών, δεδομένου ότι κατά το χρόνο εκπόνησης των μελετών του έργου, οι οποίες παραδόθηκαν μεν εντός του έτους 2002, πλην όμως εκπονήθηκαν σε χρονικό διάστημα προγενέστερο αυτού, δεν είχε θεσπιστεί ακόμα η υποχρέωση έγκρισης από το Υπουργείο Πολιτισμού των εν λόγω εργασιών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ευλόγως δημιουργήθηκε η πεποίθηση στις υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής ότι δεν θα επηρεαζόταν από τις εργασίες εκσκαφής ο διερχόμενος αγωγός του Αδριάνειου Υδραγωγείου, καθόσον αυτές θα γίνονταν σε βάθος 5 μέτρων, ενώ ο γνωστός στις υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής αγωγός διερχόταν σε πολύ μεγαλύτερο βάθος (30 μέτρα περίπου), κατά τους βασίμως προβαλλόμενους ισχυρισμούς τόσο της αιτούσας Σχολής όσο και της παρεμβαίνουσας εταιρείας. Κατά συνέπεια, η ως άνω κατηγορία εργασιών, που προήλθε από τις μεταγενέστερες της εκπόνησης των μελετών απαιτήσεις της αρχαιολογικής υπηρεσίας, οφείλεται σε απρόβλεπτη περίσταση που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για τις εργασίες αυτές. Κατά τη γνώμη, όμως, των Συμβούλων Χρυσούλας Καραμαδούκη και  Μαρίας Βλαχάκη, οι εν λόγω εργασίες δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθόσον η αναθέτουσα αρχή είχε υποχρέωση να υποβάλει αίτηση για την έγκρισή τους από το Υπουργείο Πολιτισμού πριν από τη δημοπράτηση του αρχικού έργου, δεδομένου ότι αφενός μεν γνώριζε την ύπαρξη του αγωγού και όφειλε να καλέσει την αρχαιολογική υπηρεσία πριν από την έναρξη οποιασδήποτε εργασίας στο μέρος αυτό, όπως αποδεικνύεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι τελικώς προέβη στην κλήση αυτή κατά το στάδιο των εργασιών θεμελίωσης, αφετέρου δε ήταν ήδη σε ισχύ η προεκτεθείσα διάταξη του άρθρου 10 παρ. 3 του ν. 3028/2002 όταν υποβλήθηκαν οι μελέτες του έργου και η σχετική αίτηση για την οικοδομική άδεια. Επομένως, η αιτούσα Σχολή ήταν υποχρεωμένη να ζητήσει την προβλεπόμενη έγκριση και μετά να προβεί στη δημοπράτηση του αρχικού έργου. Κατά συνέπεια, η ανάγκη εκτέλεσης των υπό στοιχ. Γ) εργασιών ανέκυψε κατόπιν λανθασμένων εκτιμήσεων και παραλείψεων της αναθέτουσας αρχής και όχι λόγω συνδρομής περιστάσεων που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν και, ως εκ τούτου, οι εργασίες αυτές δεν μπορούν να περιληφθούν νομίμως στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, της οποίας η σύναψη δεν δικαιολογείται κατά τα εκτεθέντα ανωτέρω. Η γνώμη, όμως, αυτή δεν κράτησε.(...)Αναθεωρεί την 1381/2012 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που αναφέρεται στις εργασίες μετατόπισης του κτιρίου του τομέα 1 και επέκτασης του συνδετικού διαδρόμου των δύο κτιρίων.

Εργα ΟΤΑ. Η Δημαρχιακή Επιτροπή, όταν αποφασίζει για τα ζητήματα που αφορούν τις δημοπρασίες, μπορεί, ως Προϊσταμένη Αρχή, κατά ευρεία διακριτική ευχέρεια, να ματαιώσει το αποτέλεσμα διεξαχθέντος διαγωνισμού και να διατάξει την επανάληψή του. Η σχετική απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Πλημμελώς αιτιολογημένη η απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής στην ένδικη υπόθεση, διότι περιορίζεται στη γενική και αόριστη διαπίστωση ότι η έκπτωση του 28,28% δεν θεωρείται συμφέρουσα με το Δήμο, χωρίς αναφορά των λόγων για τους οποίους το έργο κρίνεται οικονομικά μη ικανοποιητικό για το Δήμο. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.