Με την προδικαστική προσφυγή, οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς αιτούνται την απορρίψη της πιθανής σύμβασης και τη διατήρηση της ισχύος της προβαλλόμενης πράξης, η οποία αφορά τη σύναψη σύμβασης για την «Εκπόνηση περιφερειακού σχεδίου για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στην Κεντρική Μακεδονία». Είναι αντίθετοι με την αποδοχή της προσφοράς ενός άλλου συμμετέχοντα οικονομικού φορέα, υποστηρίζοντας ότι δεν πληροί τα τεχνικά κριτήρια της διακήρυξης, ιδίως ως προς τη χρήση τρίτων συνεργατών (εξωτερικών συνεργατών) χωρίς την υποβολή των απαιτούμενων Τυποποιημένων Εντύπων Τεχνικών Γνώσεων (ΤΕΤΓ) για κάθε συνεργάτη αυτόνομα.

Η Πράξη 140/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και της ένωσης οικονομικών φορέων «… SA», με αντικείμενο την προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής (ΕΒΥΣ), συμβατικού τιμήματος 12.086.766,05 ευρώ (με ΦΠΑ). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της συμφωνίας. Οι όροι τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας των άρθρων 2.2.6.1 και 2.2.6.2 της διακήρυξης κρίθηκαν υπέρμετρα περιοριστικοί και δυσανάλογοι. Συγκεκριμένα, ζητούνταν ιδιαίτερα σύνθετη και λεπτομερής εμπειρία, καθώς και η εκ των προτέρων διαθεσιμότητα μεγάλου κέντρου αποθήκευσης και διανομής (logistics) με ψυκτικό θάλαμο 100 τ.μ. στην Κρήτη, μαζί με συγκεκριμένο αριθμό φορτηγών οχημάτων, περιορίζοντας έτσι τον ανταγωνισμό, γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την υποβολή μόνο μίας αίτησης συμμετοχής.

Η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία προσφεύγει κατά της διακήρυξης του Δήμου για την «Προμήθεια λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού και Προμήθεια μηχανημάτων έργου και λοιπού εξοπλισμού». Αιτείται η ακύρωση ή μεταρρύθμιση της διακήρυξης, επειδή οι όροι της δεν επιτρέπουν την υποβολή προσφοράς για μεμονωμένα είδη της σύμβασης, αλλά απαιτούν υποβολή για όλα τα είδη μαζί, με αποτέλεσμα να αποκλείεται η συμμετοχή της. Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει την προμήθεια: (1) Πολυμηχανήματος αρθρωτού τύπου για διαχείριση χώρου κοιμητηρίου, (2) Αυτόνομου Ρυμουλκούμενου Κλαδοτεμαχιστή για συλλογή υπολειμμάτων κλαδέματος δέντρων και (3) Τρίκυκλου ηλεκτροκίνητου οχήματος ανακύκλωσης με φωτοβολταϊκά πάνελ. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι αυτή η αδικαιολόγητη απαίτηση περιορίζει τον ανταγωνισμό και δυσχεραίνει τη συμμετοχή της.

Ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση της επαναπροκήρυξης διαγωνισμού για την προμήθεια οξυγόνου (CPV 24111900-4) του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας, αξίας 336.067,74 ευρώ. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια υγρού οξυγόνου σε δεξαμενές και αερίου οξυγόνου σε φιάλες συγκεκριμένων χωρητικοτήτων (1M³, 2M³, 4M³, 10M³), μαζί με συναφείς υπηρεσίες (μεταφορικά, ενοίκια φιαλών, επισκευές κλπ). Ο προσφεύγων επικαλείται παραβίαση αρχών ανταγωνισμού και ίσης μεταχείρισης, καθώς οι όροι της διακήρυξης απαιτούν υποχρεωτική παροχή φιαλών με συγκεκριμένες χωρητικότητες που εξαρτώνται από τις άδειες κυκλοφορίας των διαγωνιζομένων, χωρίς να επιτρέπεται η υποβολή προσφοράς για επιμέρους τμήματα της προμήθειας.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα εταιρεία επιδιώκει την ακύρωση της διακήρυξης με αριθμό πρωτοκόλλου ...(ΑΔΑ: ...), η οποία αφορά τον Ανοικτό Διαγωνισμό για την κατασκευή του έργου «Συντήρηση και Αποκατάσταση του Οικοδομικού Συγκροτήματος της Ιεράς Μονής ...». Το αντικείμενο της σύμβασης έχει εκτιμώμενη αξία 11.209.677,42 € (χωρίς ΦΠΑ) και αφορά αναστηλωτικές εργασίες σε αρχαίο ακίνητο μνημείο. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι οι όροι του διαγωνισμού είναι παράνομοι, καθώς εμποδίζουν την υποβολή έγκυρης προσφοράς. Ζητάει την ακύρωση ολόκληρης της διακήρυξης ή των επί μέρους παρανόμων όρων, την επιστροφή του καταβληθέντος παραβόλου (15.000 €) και να λάβει γνώμη των απόψεων της αναθέτουσας αρχής.

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή ζητά την ακύρωση των όρων του Παραρτήματος ΙΙ της Διακήρυξης με αριθμό .../2024, των οποίων το αντικείμενο είναι η παροχή υπηρεσιών συντήρησης, επισκευής και τεχνικής υποστήριξης για πληθώρα ιατροχειρουργικών μηχανημάτων (συνολικά 181 μηχανήματα) του Γενικού Νοσοκομείου. Ειδικότερα, επιχειρηματολογεί ότι οι όροι που απαιτούν την υποβολή προσφοράς για το σύνολο του εξοπλισμού περιορίζουν άδικα τη συμμετοχή, παραβιάζοντας τις αρχές του ανταγωνισμού, της αναλογικότητας και της ίσης μεταχείρισης, καθώς αποκλείουν εταιρείες όπως η ίδια που ειδικεύονται σε συγκεκριμένους κατασκευαστές (κυρίως στον οίκο ...), ενώ υποστηρίζει ότι η σύμβαση έπρεπε να τμηματοποιηθεί ανά κατασκευαστή.

Οι προσφεύγοντες στο πλαίσιο της προδικαστικής προσφυγής ζητούν την ακύρωση της διακήρυξης διαγωνισμού για την ανάδειξη αναδόχων κατασκευής και συντήρησης έργων δικτύων διανομής, με εκτιμώμενη αξία 1.600.000.000,00 ευρώ άνευ ΦΠΑ και 2.400.000.000,00 ευρώ μετά προαιρέσεων. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την κάλυψη αορίστου αριθμού επιμέρους έργων και συντηρήσεων για τη διασφάλιση υποστήριξης του δικτύου του αναθέτοντος, όπως αποκαταστάσεις βλαβών, αναγκαίες συντηρήσεις, προσαρμογές, βελτιώσεις και αντιμετώπιση προβλημάτων που θα ανακύπτουν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης. Οι προσφεύγοντες ισχυρίζονται ότι οι όροι της διακήρυξης καθιστούν ουσιωδώς δυσχερή τη σύνταξη και υποβολή λυσιτελούς, βιώσιμης και μη ζημιογόνου προσφοράς.

Με την εξεταζόμενη προδικαστική προσφυγή επιδιώκεται να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη διακήρυξη και συγκεκριμένα οι προσβαλλόμενοι όροι του «Παραρτήματος Α' Τεχνική Έκθεση και Τεχνική Περιγραφή - Προδιαγραφές», καθ' ο μέρος απαιτείται η διάταξη να αποτελείται από «αρθρωτούς σιδηρόδρομους- ράγα», να ακυρωθεί το υπ' αριθμόν πρωτ. .../2022 έγγραφο της αναθέτουσας αρχής με θέμα Παροχή διευκρινίσεων σχετικά με τον ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό που αφορά «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ … ...», κατά το μέρος που απαντά στο 1ο ερώτημα της προσφεύγουσας σχετικά με την απαίτηση διάταξης με «σιδηροτροχιά - ράγα», να αναπεμφθεί η υπόθεση στην Αναθέτουσα Αρχή, να δοθεί παράταση στην ημερομηνία υποβολής προσφορών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η υποβολή προσφοράς βάσει των νέων όρων της διακήρυξης και να επιστραφεί το καταβληθέν παράβολο.

Η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά την ακύρωση της Διακήρυξης του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) με αντικείμενο τη σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών για τις «υπηρεσίες διαχείρισης απορριμμάτων στο ΕΜΑ & αξιοποίησης των παραγόμενων προϊόντων», καθώς και κάθε άλλης συναφούς πράξης. Η προσφυγή της βασίζεται σε προβληματικούς όρους της διακήρυξης. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι οι όροι σχετικά με τα κριτήρια ανάθεσης συγχέουν την τιμή με την ποιότητα, ενώ η διακήρυξη αναφέρει αποκλειστικά κριτήριο τιμής. Επίσης, η διακήρυξη περιέχει ασαφείς διατάξεις σχετικά με τον απαιτούμενο ειδικό κύκλο εργασιών, τα πιστοποιητικά ποιότητας, τον τρόπο υπολογισμού του βήματος βελτίωσης στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, τις ποινικές ρήτρες, και τις ποσότητες αποβλήτων που θα διαχειριστεί ο ανάδοχος, καθιστώντας δύσκολη την υποβολή ανταγωνιστικής προσφοράς.

Από τις ανωτέρω διατάξεις του π.δ.60/2007, με το οποίο προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών προς τις διατάξεις της οικείας κοινοτικής οδηγίας (2004/18/ΕΚ), συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι μία αναθέτουσα αρχή υποχρεούται να συνάπτει τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών κατά κανόνα με τη διαδικασία του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού και μόνο κατ’ εξαίρεση με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Οι περιπτώσεις της κατ’ εξαίρεση δυνατότητας σύναψης των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκήρυξης διαγωνισμού, παρατίθενται στο άρθρο 25 του π.δ.60/2007, ενώ παράλληλα τέτοια δυνατότητα αναγνωρίζεται και στο άρθρο 24 παρ. 1 περ. α΄ εδάφιο β του ως άνω π.δ.. Κατά τα παγίως κριθέντα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Δ.Ε.Κ.), οι διατάξεις των κοινοτικών οδηγιών, όπως αυτές που αφορούν στην ανάθεση με διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, οι οποίες εισάγουν παρεκκλίσεις από την εφαρμογή των κανόνων που διέπουν την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά, το δε βάρος απόδειξης ότι συντρέχουν πράγματι οι εξαιρετικές περιστάσεις που δικαιολογούν την παρέκκλιση φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται (βλ. Δ.Ε.Κ.: απόφαση της 14.9.2004, Υπόθεση C-385/02, απόφαση της 18.5.1995, Υπόθεση C-57/94, απόφαση της 12.1.1994, Υπόθεση C-296/92, απόφαση της 17.11.1993, Υπόθεση C-71/02, απόφαση της 10.3.1987, Υπόθεση C-199/85). Στα πλαίσια αυτά, με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ.1 περ. α΄ του π.δ.60/2007, παρέχεται η δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να χρησιμοποιούν τη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις: α) έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού, β) καμία προσφορά δεν υποβλήθηκε ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν ήταν κατάλληλη και γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά οι αρχικοί όροι της σύμβασης, ενώ με τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 1 περ. α΄ εδ. β΄ του ίδιου π.δ., η ίδια δυνατότητα (προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού) δίδεται στις αναθέτουσες αρχές, όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού, β) υποβλήθηκαν μη κανονικές προσφορές ή κατατέθηκαν απαράδεκτες προσφορές, γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά οι αρχικοί όροι της σύμβασης και δ) στη διαδικασία με διαπραγμάτευση περιλαμβάνονται όλοι οι προσφέροντες που πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 43 έως 50 και οι οποίοι είχαν υποβάλει παραδεκτές προσφορές κατά τον προηγηθέντα διαγωνισμό. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι προσφορά που κατατέθηκε στην προηγηθείσα της διαπραγμάτευσης ανοικτή ή κλειστή διαδικασία διαγωνισμού νοείται ως «ακατάλληλη» όταν το περιεχόμενό της δεν έχει καμία σχέση με τις υπό ανάθεση υπηρεσίες και δεν μπορεί, συνεπώς, να ανταποκριθεί στις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής, όπως αυτές καθορίστηκαν στα έγγραφα (τεχνικές προδιαγραφές) του διαγωνισμού (βλ. Δ.Ε.Κ. απόφαση της 4.6.2009, Υπόθεση C-250/07, Πράξη VI Τμ.Ε.Σ. 44/2007), για το λόγο δε αυτό η υποβολή «ακατάλληλης» προσφοράς εξομοιώνεται με τη μη υποβολή προσφοράς. Όσον αφορά δε στην έννοια της «μη κανονικής» προσφοράς του άρθρου 24 παρ. 1 περ. α΄ του π.δ.60/2007, η υποβολή τέτοιας προσφοράς εξομοιώνεται με την υποβολή απαράδεκτης προσφοράς. Τούτο σαφώς συνάγεται από τη γραμματική ερμηνεία των ως άνω διατάξεων, καθόσον υφίσταται συνάρτηση, αφενός μεταξύ της περίπτωσης απουσίας προσφοράς και της περίπτωσης υποβολής ακατάλληλης προσφοράς, αφετέρου μεταξύ της περίπτωσης υποβολής απαράδεκτης (σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τηρουμένων των οριζομένων στις διατάξεις των άρθρων 28, 39 έως 52 και 55 του π.δ.60/2007) προσφοράς και εκείνης της υποβολής μη κανονικής προσφοράς, οι οποίες προβλέπεται ότι μπορούν, εναλλακτικά, να αποτελέσουν λόγο απευθείας ανάθεσης. Οι περιπτώσεις αυτές είναι ισοδύναμες όχι μόνον όσον αφορά στις συνέπειες που απορρέουν από αυτές, αλλά και όσον αφορά στις δυσκολίες που συνεπάγονται για τον αναθέτοντα φορέα, δεδομένου ότι είτε δεν καλύπτονται οι σχετικές με τις υπό ανάθεση υπηρεσίες ανάγκες λόγω μη συμβατότητας των υποβληθεισών προσφορών με τις τεχνικές προδιαγραφές, είτε δεν πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις που τίθενται από το νόμο ή τη διακήρυξη σχετικά με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και την υποβολή παραδεκτής προσφοράς. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συνάψει σύμβαση ανάθεσης υπηρεσιών χωρίς να ακολουθήσει τη συνήθη διαδικασία διαγωνισμού, μόνον εάν οι προσφορές που υποβλήθηκαν είναι «ακατάλληλες» ή «μη κανονικές», στην κατηγορία δε των προσφορών αυτών δεν εμπίπτουν σε καμία περίπτωση οι οικονομικά «μη συμφέρουσες» για την αναθέτουσα αρχή προσφορές. Τέλος, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να προσφύγει στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού και στην προβλεπόμενη στο άρθρο 25 παρ. 1 περ. γ΄ του π.δ.60/2007 περίπτωση κατεπείγουσας ανάγκης, μη απορρέ