ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Με τις κρινόμενες προσφυγές του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου «…» και της εταιρείας «… ΕΠΕ» ζητείται η αναθεώρηση της 1137/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία απορρίφθηκαν οι προσφυγές ανάκλησης των ήδη προσφευγόντων κατά της 243/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την «Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτηρίων του ... διάρκειας δύο (2) ετών, με δυνατότητα παράτασης ενός (1) επιπλέον έτους», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.387.096,77 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(....)Περαιτέρω, κατά της νομιμότητας των επίμαχων κριτηρίων δεν ασκήθηκε ένσταση, ούτε η βαθμολόγηση αυτών επηρέασε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, αφού η ανάδειξη του αναδόχου κρίθηκε ουσιαστικά στο επίπεδο των οικονομικών προσφορών. Τα ως άνω κριθέντα μη νόμιμα κριτήρια αξιολόγησης Κ2 και Κ5 είχαν περιληφθεί σε προηγούμενο διαγωνισμό του …, ο οποίος ελέγχθηκε με την 314/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού, χωρίς να αναδειχθεί σχετική πλημμέλεια, δημιουργώντας εύλογη πεποίθηση ως προς τη νομιμότητά τους, με αποτέλεσμα το προσφεύγον … να τα επανεισαγάγει στον υπό κρίση διαγωνισμό. Τέλος, το κριτήριο της εμπειρίας δεν τίθεται κατά τρόπο που να αποκλείει προσφορές όπου η εμπειρία του προσωπικού εμφανίζεται σε μικρότερο αριθμητικό μέγεθος. Αναθεωρεί την 1137/2021 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης και ανακαλεί την 243/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση της νομιμότητας των δαπανών, που διενεργούνται στο πλαίσιο της υλοποίησης διαφημιστικών προγραμμάτων και δράσεων τουριστικής προβολής των Δήμων συνιστά η υποβολή αυτών, πριν από την υλοποίησή τους, στη συσταθείσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Γενική Γραμματεία Τουρισμού, η οποία έχει πλέον από 1.3.2010 - ημερομηνία έναρξης ισχύος του π.δ/τος 15/2010 - την ευθύνη του γενικού σχεδιασμού του προγράμματος της τουριστικής προβολής της χώρας και η διατύπωση σύμφωνης γνώμης του Γενικού Γραμματέα Τουρισμού για τη διαπίστωση της συμβατότητάς τους με τις κατευθύνσεις του κεντρικού διαφημιστικού σχεδιασμού. Η θέσπιση δε της προϋπόθεσης αυτής από το νομοθέτη, όπως προκύπτει από την εισηγητική έκθεση του ν. 3498/2006, αποσκοπεί στο συντονισμό και την εναρμόνιση των δράσεων τουριστικής προβολής των διαφόρων φορέων που ανήκουν στο δημόσιο τομέα, προκειμένου να υπάρχει ομοιογένεια των δράσεων αυτών και να είναι συμβατές με το γενικό σχεδιασμό και τους καθορισμένους στόχους του κεντρικού διαφημιστικού προγράμματος της χώρας, που εκτελείται από τη Γενική Γραμματεία Τουρισμού σε συνεργασία με τον Ε.Ο.Τ. (βλ. Πράξεις VII Τμ. 78, 195, 281/2009).

Τουριστική προβολή (…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον οποιαδήποτε διαφημιστική ενέργεια στοχεύει στην υλοποίηση προγράμματος τουριστικής προβολής ορισμένης περιοχής, το οποίο επιβάλλεται να εναρμονίζεται προς τον τουριστικό σχεδιασμό της χώρας και για το σκοπό αυτό απαιτείται προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, η παράλειψη υποβολής του προγράμματος τουριστικής προβολής του Δήμου ......, πριν από την υλοποίησή του, στο αρμόδιο κεντρικό όργανο για τη διατύπωση σύμφωνης γνώμης, ενέργεια που αποτελεί ουσιώδη τύπο της νομιμότητας της ελεγχόμενης διοικητικής δράσης και της δαπάνης που η υποστήριξή της συνεπάγεται, καθιστά τη δαπάνη μη νόμιμη. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.(…)

Λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων ...Κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 86 παρ. 11 ν. 4412/2016, κατά την αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής συμμετέχουσας εταιρείας η Επιτροπή Διενέργειας του διαγωνισμού περιορίσθηκε, ως προς και τα έξι (6) κριτήρια αξιολόγησης, στη βαθμολόγησή τους, χωρίς να αιτιολογήσει περαιτέρω τη βαθμολογία που προσέδωσε σε αυτά. Η λεκτική διατύπωση της κρίσης της αρμόδιας Επιτροπής προβλέπεται ρητά από τη διάταξη της παρ. 11 άρθρο 86 του εφαρμοστέου πλέον στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων ν. 4412/2016 ως απαραίτητο στοιχείο – πέραν της βαθμολογίας – για τη νομιμότητα της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, καθώς, όπως προεκτέθηκε (σκ. 5), μέσω της παράθεσης των στοιχείων που εκτίμησε η οικεία Επιτροπή για τη βαθμολόγηση κάθε κριτηρίου ανάθεσης, τεκμηριώνεται η σχετική κρίση της και καθίσταται εφικτός ο έλεγχος αυτής από το Δικαστήριο. Σε αντίθεση, μάλιστα, με το προγενέστερο νομοθετικό καθεστώς (βλ. άρθρο 20 του εφαρμοζόμενου αναλογικώς στις συμβάσεις ανάθεσης υπηρεσιών π.δ. 118/2007), στον ν. 4412/2016 αποσαφηνίζεται κατά τα ανωτέρω η έννοια της αιτιολογημένης γνωμοδότησης του αρμόδιου οργάνου, από το αδιάστικτο δε γράμμα της διάταξης προκύπτει ότι αξιώνεται λεκτική διατύπωση σε κάθε περίπτωση αξιολόγησης ανεξαρτήτως βαθμολογίας. Τούτο επιτάσσει, άλλωστε, και η αρχή της διαφάνειας όχι μόνο στην περίπτωση υποβολής πλειόνων προσφορών, αλλά και επί υποβολής μίας μόνο προσφοράς. Εν προκειμένω, η έλλειψη ειδικής αιτιολογίας για τη βαθμολόγηση των εν λόγω κριτηρίων αξιολόγησης έχει ως αποτέλεσμα να μην εξειδικεύεται προσηκόντως η ποιότητα της τεχνικής προσφοράς και να μην προκύπτει σαφώς ότι καλύπτονται, χωρίς αποκλίσεις, οι απαιτήσεις της διακήρυξης.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα επιδιώκει την ακύρωση της υπ' αριθμ. πρωτ. 7/2021 απόφασης της αναθέτουσας αρχής, με την οποία απορρίφθηκε η προσφορά της και αποφασίστηκε η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής της. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την υπηρεσία «Καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες τουριστικής προβολής της πόλης της …», που περιλαμβάνει τέσσερις δράσεις: 1) μελέτη προετοιμασίας για τον σχεδιασμό ψηφιακών υπηρεσιών προβολής, 2) παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου, 3) ψηφιακή πλατφόρμα τουριστικής ενημέρωσης, και 4) ψηφιακή σήμανση και εφαρμογή περιήγησης. Η προσφυγή ασκείται λόγω αμφισβήτησης της νομιμότητας των αιτιολογιών απόρριψης, ιδίως όσον αφορά την τεκμηρίωση της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας και την προσκόμιση απαιτούμενων δικαιολογητικών.

Η προσφεύγουσα ένωση αιτείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, η οποία απέρριψε την προσφορά της για το Τμήμα 1 της δημοπρατούμενης σύμβασης με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών διαφημιστικής προβολής στον τουρισμό, και έγκρινε την προσφορά της εταιρίας «......». Επιπλέον, ζητά την απόρριψη της προσφοράς της εταιρίας «......» λόγω πλημμελειών, όπως μη προσκόμισης απαιτούμενων δικαιολογητικών, μη συμμόρφωσης με τους όρους της διακήρυξης και αριθμητικής συγκρότησης της ομάδας έργου. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά υπηρεσίες διαφημιστικής προβολής με προϋπολογισμένη αξία 548.387,23 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).

Προμήθεια υγρών καυσίμων. Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή εν μέρει ως στρεφόμενη κατά της  472/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που έκρινε ότι με εσφαλμένη αιτιολογία με την 347/24-6-2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής αναδείχθηκε η αιτούσα προσωρινή ανάδοχος, η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία στην οποία εμφιλοχώρησαν οι ως άνω ουσιώδεις πλημμέλειες πρέπει να ακυρωθεί  στο σύνολό της και να επαναπροκηρυχθεί. Ακολούθως, οι υποβληθείσες προς έλεγχο πέντε (5) συμφωνίες – πλαίσιο δεν δύνανται να υπογραφούν. Ενόψει δε της εν μέρει αποδοχής της αίτησης ανάκλησης, εκτιμωμένων  και των περιστάσεων το Τμήμα κρίνει ότι, πρέπει να διαταχθεί η απόδοση στην αιτούσα του κατατεθέντος για την άσκησή της παραβόλου (άρθρο 73 παρ. 4 και 5 του «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013, Α΄ 52).Ανακαλεί την 472/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τα οριζόμενα στη σκέψη VIII της παρούσας

Παροχή υπηρεσιών σίτισης....Μη νομίμως προβλέπεται στη διακήρυξη του  επίμαχου διαγωνισμού ως κριτήριο ανάθεσης η ιδιαίτερη ικανότητα, πείρα και ειδικότητα παροχής υπηρεσιών μαζικής εστίασης, καθώς και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σε σχέση με το αντικείμενο της ζητούμενης παροχής (κριτήριο 2 της  Β' Ομάδας με συντελεστή 20%). Το συγκεκριμένο κριτήριο βαθμολογείται με βάση την προηγούμενη παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών μαζικής εστίασης σε μεγάλο αριθμό ατόμων (1.250 άτομα) για χρονικό διάστημα τουλάχιστον εννέα (9) μηνών ετησίως, με τους συμμετέχοντες που έχουν παράσχει τουλάχιστον για ένα (1) έτος αντίστοιχες υπηρεσίες να λαμβάνουν βαθμό 100, ο οποίος προσαυξάνεται για κάθε επιπλέον έτος παροχής τέτοιας  υπηρεσίας κατά ένα βαθμό και  μέχρι 20 συνολικά. Από αυτά παρέπεται ότι βάση βαθμολόγησης του συγκεκριμένου κριτηρίου αποτελεί η κατοχή προηγούμενης εμπειρίας από τον ίδιο τον οικονομικό φορέα. Τούτο όμως αποτελεί κριτήριο αμιγώς τεχνικής καταλληλότητας, το οποίο  επεκτείνεται απλώς χρονικά σε βάθος ιδιαιτέρως μεγάλου διαστήματος (έως εικοσαετίας) για την διαμόρφωση της λαμβανόμενης βαθμολογίας, ανεξάρτητα  μάλιστα από την εμπειρία του διατιθέμενου για την εκτέλεση της  συγκεκριμένης σύμβασης προσωπικού, το οποίο πρέπει απλώς να πληροί την γενική απαίτηση καταλληλότητας περί κατοχής ετήσιας εμπειρία (βλ. σχετικώς και κριτήριο 2 της Ομάδας Α'  περί μελέτης λειτουργίας, ιδίως σε ότι αφορά το προσωπικό και λήψης μέτρων υγιεινής και ασφάλειας). Με τους επίμαχους όρους της διακήρυξης, η γενικώς κατεχόμενη από τον φορέα εμπειρία σε υπηρεσίες μαζικής σίτισης/ εστίασης ανάγεται αυθαιρέτως από την αναθέτουσα αρχή σε ποιοτικό στοιχείο διαμόρφωσης της  προσφοράς, κατά παράβαση των αναφερομένων ως άνω διατάξεων του ν. 4412/2016, χωρίς η πλημμέλεια αυτή να  αίρεται από το γεγονός ότι η διακήρυξη προβλέπει συγκεκριμένο τύπο βαθμολογικής αποτίμησης της εμπειρίας αυτής,  αφού, ενόψει των ανωτέρω, παρίσταται πλημμελής εξαρχής η πρόβλεψη του συγκεκριμένου κριτηρίου καταλληλότητας ως  κριτηρίου ανάθεσης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι οι διαπιστούμενες ως άνω πλημμέλειες εντοπίζονται σε ουσιώδεις όρους της  διακήρυξης, συνδέονται με την εφαρμογή βασικών αρχών και κανόνων του δικαίου περί δημοσίων συμβάσεων που συνάπτονται άμεσα με την εκδήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής στον διαγωνισμό και την διαμόρφωση των υποβαλλομένων προσφορών και  δεδομένου  ότι, στην προκειμένη περίπτωση, επαρκής ανταγωνισμός δεν αναπτύχθηκε, αφού στη διαδικασία συμμετείχε τελικώς μία μόνο εταιρία (πρβλ Τμ. Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης 1265/2019, VI Τμ. 1983/2020), το Κλιμάκιο κρίνει ότι  κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2649/2020

Τουριστική προβολή (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον η δημιουργία της διαδικτυακής πύλης στοχεύει στην υλοποίηση προγράμματος τουριστικής προβολής της περιοχής του Δήμου ..., αυτή επιβάλλεται να εναρμονίζεται προς τον τουριστικό σχεδιασμό της χώρας και για το σκοπό αυτό απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, η οποία, διατυπώθηκε τελικώς με το …../29.10.2013 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Τουρισμού, η οποία συνίσταται στην έγκριση της κατασκευής του εν λόγω διαδικτυακού τόπου, υπό την προϋπόθεση της προσθήκης του νέου λογοτύπου τουριστικής προβολής της Ελλάδος θεραπεύοντας κατά τον τρόπο αυτό τη πλημμέλεια της μη έγκαιρης υποβολής των τεχνικών προδιαγραφών του υπό κατασκευή ιστοτόπου από το Δήμο ... προς το υπουργείο Τουρισμού. Οι δε σχετικές επισημάνσεις του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Τουρισμού περί συντονισμού των σχετικών ενεργειών τουριστικής προβολής και της βελτίωσης της εικόνας της περιοχής του Δήμου ..., ως τουριστικού προορισμού, σύμφωνα προς τη σχετικώς εκδοθείσα εγκύκλιο του Υπουργείου, είναι δυνατόν να ληφθούν υπόψη κατά τη διαμόρφωση του περιεχομένου της ιστοσελίδας, η οποία έπεται της κρίσιμης φάσης υλοποίησης των εργασιών διαμόρφωσης της πλατφόρμας προβολής των πληροφοριών. Συνεπώς, σύμφωνα με όσα προηγουμένως κρίθηκαν και έγιναν δεκτά, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2013, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκε.

Ο προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της προσβαλλομένης απόφασης που εγκρίνει τα πρακτικά της Επιτροπής Διαγωνισμού, καθώς θεωρεί ότι οι προσφορές των εταιρειών ... και ... έπρεπε να απορριφθούν λόγω πλημμελειών και αποκλίσεων από απαράβατους όρους της διακήρυξης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την «Ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών προβολής και ανάδειξης μνημείων Ακρόπολης», με προϋπολογισμό 100.806,45 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Οι πλημμέλειες που αναφέρονται αφορούν την μη κάλυψη τεχνικών κριτηρίων, ελλιπή δικαιολογητικά, και ανακρίβειες σε βιογραφικά μελών ομάδας έργου.